Reihe III - Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek

356 leibniz für denis papin, 4. August 1692 N. 95
fit a causa gravitatis est ictus qui fit a materia incomparabiliter celeriore quam A aut B. 10
Ergo.
In hoc argumento possem negare minorem, quia causa gravitatis aliter adhuc explicari
potest ut jam olim in responsione prima ostendi. Verum quia mihi sufficit etiam
hanc gravitatis causam esse saltem possibilem, ideo admissa minore nego majorem. Nego
5 inquam i c t u m a m a t e r i a i n c o m p a r a b i l i t e r c e l e r i o r e f a c t u m
e s s e a e q u e c o n t r a r i u m c e l e r i u s v e l t a r d i u s o b n i t e n t i. Et licet
non sit officium respondentis regulariter (praesertim cum de demonstratione examinanda
agitur, ubi non utimur praesumtionibus onus probandi in adversam partem transferentibus),
reddere rationem negationis; lucis tamen causa haec adjicere volo: Etsi motus
10 dictae materiae sit incredibiliter celerior, tamen vim quae recipitur per ictum in patiente
non esse incomparabiliter majorem, sed potius minorem vi patientis quia materia non
tantum est summae celeritatis sed etiam summae tenuitatis unde non multum efficit,
nos autem jam admonuimus non quaeri qualis motus sit in se, sed quid recipiatur in
excipiente. Deinde manifestum est in casu quietis seu summae tarditatis in corpore A
15 vel B obnixum ejus esse plane nullum, adeoque cessare omnem contrarietatem, et proinde
non possum admittere hoc loco obnitentia ut quiescentia spectari posse, manente
tamen eadem contrarietate ut D n. Antagonista videbatur, illud interim verum est, progrediendi
velocitatem aequali tempore eodem modo decrescere in ascensu (vel crescere
in descensu), quaecunque sit celeritas ascendentis (vel descendentis) quoniam scilicet ea-
20 tenus sola spectatur quantitas progressus, quam etiam servari semper in corporibus a
me dudum est annotatum. Sed cum de quantitate potentiae, resistentiae, contrarietatis
agitur, dudum negavi (adductis in contrarium rationibus) potentiae resistentiaeve gradus
esse gradibus velocitatis metiendos. Itaque ut jam monui, hujusmodi ratiocinationes
4 in responsione prima erg. L 7 f. o b n i t e n t i. (1) Nam etsi materia sit incomparabiliter
celerior, gradus tamen velocitatis (2) Et licet meam non sit rationem (3) Et licet non sit officium L
12 f. minorem vi patientis | qvia materia . . . efficit erg. | erg. L 14 qvalis (1) res (2) motus sit in se
L 17 f. posse, (1) ut Dno Antagonistae istae videbatur (2) manente . . . videbatur L 19 aequali
tempore erg. L 21 f. progressus, (1) qvam (2) qvae servatur (3) qvam etiam servari . . . annotatum
L
4 responsione prima: Leibniz, De causa gravitatis, et defensio sententiae suae de veris naturae
legibus, in: Acta erud., Mai 1690, S. 228–239. 22 dudum est annotatum: vgl. z. B. N. 61, S. 265.