Reihe III - Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek

N. 89 denis papin für leibniz, Beilage zu N. 88 333
maxime legitima est argumentandi ratio. Hactenus opponen[tem] egi; jam Respondentis
partes suscipiam.
Instat clar. Antagonista me frustra recurrere ad perfectae duritiei impossibilitatem:
corpora enim promptae restitutionis aemulantur perfecte dura, restitutionisque promptitudo
tanta intelligi potest ut discrimen a perfecta duritie minus sit quovis dato, pro
arbitrio demonstrantis, ad discrimen eventus reddendum quantumvis parvum. Respondeo 5
ejusmodi argumentum validissimum fore si ageretur de duobus finitis: sic enim ad circuli
quadraturam licet quantum libet accedere, et efficere ut differentia inter quadratum et
circulum minor sit quavis data, quia utrumque finitum est. H[ic] vero agitur de finito et
infinito: quantumcunque enim datam duritiem augere libeat; semper tamen erit finita,
ac proinde infinite differet ab infinita duritie: illa igitur differentia nulla unquam ratione 10
poterit exprimi et semper major erit quacunque data. At, inquit Vir cl., saltem supponi
potest durities perfecta, et tunc motus perpetuus ex nostra sententia sequetur, quod est
absurd[um]. Respondeo quod mirum videri non debet si posito uno absurdo ali[ud] sequatur
absurdum: neque corruere debet veritas quae utrumque illud absurdum rejicit. Sic,
posito certo excessu molis quo continens possit superari a contento poterit sequi quod 15
milvus uno haustu hominem deglutire queat: nec tamen propterea corruet veritas quae
neutrum horum absurdorum contingere posse evincit. Haec mihi Respondentem agenti
sufficiunt ad diluendam objectionem: possem tamen, ex abundanti, explicare quomodo
promptitudo restitutionis aucta quantitatem effectus pariter non augeat: quoniam vero
ejusmodi explicatio novis forsan contentionibus ansam praeberet, satius duco ab ea in 20
praesentiarum abstinere, ut tandem aliquando ad controversiae nostrae finem perveniamus.
Pergo itaque ad posterius medium quo cl. L. totam vim a magno corpore acceptam
in exiguam aliquam ejusdem corporis partem transferri posse asserit, artificiique ad id
requisiti descriptionem exhibet pag. . . . additque demonstrationem ad quam me miratur
non respondisse. Ego vero dictae instantiae satis me fecisse arbitrabar dum dixi vim 25
expulso corpori hac occasione impressam non ipsi aeri, sive moli aereae subtantiae, esse
ascribendam; sed potius materiae elasticitatem efficienti: fatendum est enim quod cl. Viri
demonstratio locum haberet in corporibus quae non nisi mole sua et motu jam concepto
agunt: rem vero aliter se habere in corporibus quae agunt vi elastica ex eo patet [q]uod
ejusmodi demonstrationes hic adhibitae possunt simul probare propositiones prorsus re- 30
3 Instat: ebd. 24 asserit: vgl. N. 61, S. 260. 25 f. miratur: vgl. N. 76, S. 304. 26 dixi: vgl.
N. 73, S. 298.