Reihe III - Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek
Reihe III - Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek Reihe III - Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek
N. 76 leibniz für denis papin, Beilage zu N. 75 305 pulsum ante absolutam expulsionem seu orificium apertum, et (rursus ex hypothesi) non absolvit expulsionem, nisi redierit ad consistentiam naturalem, unde absoluta expulsione aer nullam amplius habet vim elasticam, nec assignari potest alia vis in aere tunc residua, quam quae est in aëris ipsius motu seu impetu restitutione concepto. Quoniam ergo omnem quam habuit vim excepta parte dicta in expulsum transtulit, Supererat tantum ostendendum, eam partem esse nullius momenti, seu valde exiguam, id ita confeceram: 5 Quaecunque vis ad vim expulso impressam minorem rationem habet, quam pondus aeris ad pondus corporis expulsi, ea respectu vis impressae in multis casibus est nullius momenti. (Nam si aurum, plumbum, imo vel ferrum adhibeamus, pondus aeris est aliquot millenis vicibus minus.) Sed vis impetus in aëre residui minorem dicta rationem habet. Ergo Minor probatur, quia aeris pars quae maxime velociter movetur, non acquisit majo- 10 rem velocitatem quam corpus expulsum (nam ea pars quae expulsum proxime insequitur velocissima est, et tamen celerius moveri nequit, quam impulsum, quod antecedit) et partes ejus omnes non aeque velociter moventur (quae scilicet sunt remotiores ab orificio, moventur tardius). Ergo minor est vis motus ab aëre concepti, quam si totus aër haberet velocitatem expulsi corporis. Jam si totus haberet velocitatem expulsi corporis, 15 tunc ratio virium motus ejus ad vim expulso impressam, foret ut pondus aeris ad pondus expulsi (quia corporum ae[q]uivelocium vires sunt ut corpora). Ergo vis dicti motus ab aëre concepti seu post restitutionem residui, minorem rationem habet ad vim ab expulso receptam, quam quae est dictorum ponderum. Rationem aliquam in contrarium attulerat D n. Antagonista, cur scilicet expulsum minus minorem acciperet vim, quia scilicet 20 breviori tempore ejicitur; mearum partium (qui demonstrantis hic officio fungor) non esset ad contrarium hoc argumentum respondere; dicam tamen (ex abundanti) ob bre- 3 f. elasticam, (1) nam rediit ad (a) priorem statum. ergo sola vis (b) naturalem consistentiam, nec proinde alia vis in aere tunc (aa) resistit (bb) residua, consistit ab impetu restitutione conceptu se residuo (2) nec assignari potest . . . concepto L 6 f. confeceram: (1) Qvaecunqve celeritas se habet (2) Qvaecunqve vis . . . habet L 8 in multis casibus erg. L 8 f. momenti | gravissimi (qvod a nobis adhiberi potest) gestr. | L 11 f. probatur, (1) qvia vires motuum in corporibus celeritatem aeqvalem habentibus sunt ut corpora , jam ea pars aëris, qvae velocissimum motum accepit restitutione, non accepit (a) motum (b) majorem velocitatem (2) qvia | jam gestr. | aeris pars . . . majorem velocitatem L 21 qvia | scilicet erg. | L 20 f. attulerat: vgl. N. 73, S. 298.
306 leibniz für denis papin, Beilage zu N. 75 N. 76 vius tempus restitutionis, non sequi minorem vim imprimi, quia major etiam imprimitur velocitas. Quod postremo dicitur de corporibus B et C, motum suum transferentibus in A, dimidium vel totum, non video quid ad nostram quaestionem pertineat, non enim quaeritur de aequalitate potentiarum translatarum, sed de quantitate aggregati potentiae post 5 ictum existentis, tam translatae quam retentae; idque me j a m d u d u m monere me- 10 mini, neque enim ea est mens quantitatem motus servare volentium, quippe quae itidem in toto aggregato retentae et translatae, spectari debet. Et illa translatae potentiae particularis aestimatio infinitis instantiis infringi potest. Si vero observaretur non meam magis quam receptam opinionem everteret. Veras proportiones dabunt duae series ascriptae[:] Si A 1 2 3 4 etc. incurrat in B, 1, quiescens retinebit celeritatis 0 1 2 3 2 3 4 5 etc. transferet celeritatis 2 4 6 8 1 1 1 1 etc. Si A etc. incurrat in B, 1, quiescens retinebit 2 3 4 5 1 2 3 4 celeritatis 0 2 1 3 2 4 3 2 etc. transferet celeritatis 5 2 2 3 2 4 2 etc. In priore serie A perget, in 5 15 posteriore reflectetur. Excepto utrobique casu aequalitatis, quo A post ictum quiescet, in serie priore retinetur eadem quantitas motus et debet retineri, in posteriore non retinetur. Utrobique retinetur eadem quantitas virium absoluta, secundum meum aestimandi modum eadem quantitas progressionis ad easdem partes. Si velocitas corporis a ante ictum sit v, post x, et velocitas corporis b ante ictum sit 0 post ictum z, fiet x = ¨a bv : a + b[,] z = 2av : a + b[,] ¨a b significat differentiam 20 inter a et b. Hinc x et z sunt inter se ut differentia inter a et b ad duplum a. Hinc si b sit 1 et a = n et v = 1 fiet x = n − 1, :, n + 1 et z = 2n :, n + 1 si b sit 1 et a = 1 et v = 1 fiet x = n − 1, :, n + 1 et z = 2 :, n + 1 n pono n esse numerum integrum rationalem, notabile est x prioris casus et posterioris aequari, sed z prioris et posterioris casus habere se ut a prioris et posterioris casus. 14 reflectetur | post ictum gestr. |. L 6 monere: vgl. Leibniz, De legibus naturae et vera aestimatione virium motricium, in: Acta erud., Sept. 1691, S. 439–447; bes. S. 441.
- Seite 323 und 324: 254 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 325 und 326: 256 leibniz für denis papin, Febru
- Seite 327 und 328: 258 leibniz für denis papin, Febru
- Seite 329 und 330: 260 leibniz für denis papin, Febru
- Seite 331 und 332: 262 leibniz für denis papin, Febru
- Seite 333 und 334: 264 leibniz für denis papin, Febru
- Seite 335 und 336: 266 leibniz für denis papin, Febru
- Seite 337 und 338: 268 leibniz an christiaan huygens,
- Seite 339 und 340: 270 leibniz an christiaan huygens,
- Seite 341 und 342: 272 leibniz an rudolf christian von
- Seite 343 und 344: 274 leibniz an rudolf christian von
- Seite 345 und 346: 276 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 347 und 348: 278 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 349 und 350: 280 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 351 und 352: 282 bernardino ramazzini an leibniz
- Seite 353 und 354: 284 bernardino ramazzini an leibniz
- Seite 355 und 356: 286 johann sebastian haes an leibni
- Seite 357 und 358: 288 leibniz an christiaan huygens,
- Seite 359 und 360: 290 leibniz an christiaan huygens,
- Seite 361 und 362: 292 hermann peikenkamp an leibniz,
- Seite 363 und 364: 294 denis papin an leibniz, 17. (27
- Seite 365 und 366: 296 denis papin für leibniz, Beila
- Seite 367 und 368: 298 denis papin für leibniz, Beila
- Seite 369 und 370: 300 leibniz an denis papin, 11. Mai
- Seite 371 und 372: 302 leibniz für denis papin, Beila
- Seite 373: 304 leibniz für denis papin, Beila
- Seite 377 und 378: 308 leibniz an domenico guglielmini
- Seite 379 und 380: 310 johann daniel crafft an leibniz
- Seite 381 und 382: 312 leibniz an henri justel für ed
- Seite 383 und 384: 314 leibniz an henri justel für ed
- Seite 385 und 386: 316 leibniz für [heinrich meissner
- Seite 387 und 388: 318 leibniz an rudolf christian von
- Seite 389 und 390: 320 leibniz an rudolf christian von
- Seite 391 und 392: 322 johann sebastian haes an leibni
- Seite 393 und 394: 324 johann sebastian haes an leibni
- Seite 395 und 396: 326 johann daniel crafft an leibniz
- Seite 397 und 398: 328 johann daniel crafft an leibniz
- Seite 399 und 400: 330 denis papin an leibniz, 26. Jun
- Seite 401 und 402: 332 denis papin für leibniz, Beila
- Seite 403 und 404: 334 denis papin für leibniz, Beila
- Seite 405 und 406: 336 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 407 und 408: 338 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 409 und 410: 340 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 411 und 412: 342 rudolf christian von bodenhause
- Seite 413 und 414: 344 rudolf christian von bodenhause
- Seite 415 und 416: 346 rudolf christian von bodenhause
- Seite 417 und 418: 348 rudolf christian von bodenhause
- Seite 419 und 420: 350 rudolf christian von bodenhause
- Seite 421 und 422: 352 hermann peikenkamp an leibniz,
- Seite 423 und 424: 354 hermann peikenkamp an leibniz,
N. 76 leibniz für denis papin, Beilage zu N. 75 305<br />
pulsum ante absolutam expulsionem seu orificium apertum, et (rursus ex hypothesi) non<br />
absolvit expulsionem, nisi redierit ad consistentiam naturalem, unde absoluta expulsione<br />
aer nullam amplius habet vim elasticam, nec assignari potest alia vis in aere tunc residua,<br />
quam quae est in aëris ipsius motu seu impetu restitutione concepto. Quoniam ergo<br />
omnem quam habuit vim excepta parte dicta in expulsum transtulit, Supererat tantum<br />
ostendendum, eam partem esse nullius momenti, seu valde exiguam, id ita confeceram: 5<br />
Quaecunque vis ad vim expulso impressam minorem rationem habet, quam pondus aeris<br />
ad pondus corporis expulsi, ea respectu vis impressae in multis casibus est nullius momenti.<br />
(Nam si aurum, plumbum, imo vel ferrum adhibeamus, pondus aeris est aliquot<br />
millenis vicibus minus.) Sed vis impetus in aëre residui minorem dicta rationem habet.<br />
Ergo Minor probatur, quia aeris pars quae maxime velociter movetur, non acquisit majo- 10<br />
rem velocitatem quam corpus expulsum (nam ea pars quae expulsum proxime insequitur<br />
velocissima est, et tamen celerius moveri nequit, quam impulsum, quod antecedit) et<br />
partes ejus omnes non aeque velociter moventur (quae scilicet sunt remotiores ab orificio,<br />
moventur tardius). Ergo minor est vis motus ab aëre concepti, quam si totus aër<br />
haberet velocitatem expulsi corporis. Jam si totus haberet velocitatem expulsi corporis, 15<br />
tunc ratio virium motus ejus ad vim expulso impressam, foret ut pondus aeris ad pondus<br />
expulsi (quia corporum ae[q]uivelocium vires sunt ut corpora). Ergo vis dicti motus ab<br />
aëre concepti seu post restitutionem residui, minorem rationem habet ad vim ab expulso<br />
receptam, quam quae est dictorum ponderum. Rationem aliquam in contrarium attulerat<br />
D n. Antagonista, cur scilicet expulsum minus minorem acciperet vim, quia scilicet 20<br />
breviori tempore ejicitur; mearum partium (qui demonstrantis hic officio fungor) non<br />
esset ad contrarium hoc argumentum respondere; dicam tamen (ex abundanti) ob bre-<br />
3 f. elasticam, (1) nam rediit ad (a) priorem statum. ergo sola vis (b) naturalem consistentiam,<br />
nec proinde alia vis in aere tunc (aa) resistit (bb) residua, consistit ab impetu restitutione conceptu se<br />
residuo (2) nec assignari potest . . . concepto L 6 f. confeceram: (1) Qvaecunqve celeritas se habet<br />
(2) Qvaecunqve vis . . . habet L 8 in multis casibus erg. L 8 f. momenti | gravissimi (qvod a nobis<br />
adhiberi potest) gestr. | L 11 f. probatur, (1) qvia vires motuum in corporibus celeritatem aeqvalem<br />
habentibus sunt ut corpora , jam ea pars aëris, qvae velocissimum motum accepit restitutione, non<br />
accepit (a) motum (b) majorem velocitatem (2) qvia | jam gestr. | aeris pars . . . majorem velocitatem L<br />
21 qvia | scilicet erg. | L<br />
20 f. attulerat: vgl. N. 73, S. 298.