Reihe III - Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek

264 leibniz für denis papin, Februar 1692 N. 61
utique vidisset conservationem ejusdem potentiae absolutae cum observatis pulcherrime
conciliari, faciliusque adversariis Cartesianis sua persuasisset. His enim cum absurdum
videatur aliquid potentiae perdi, potentia autem pro quantitate motus habeatur, semper
suspicio aliqua haesit quasi illae motus regulae experimentis licet comprobatae, minus
fidae essent, aut specialibus tantum casibus convenirent.
5 Quod sponte annotaveram olim in Novellis Reipublicae literariae duo quaedam corpora
licet viribus absolutis inaequalia, tamen respectiva quadam potentia sibi aequari, et
sese sistere posse cum scilicet quantitates motus habent aequales, id minime mihi obest,
quin potius principiis meis pulcherrime conspirat ut alias ostendam. Paradoxum igitur
est et prima fronte turbat minus attentos, et fortasse a vera notione potentiae animos
10 abduxit, reipsa illustrat mirifice atque confirmat ut mox apparebit. Effectus autem absolutus
qualis a me hic tractatur semper talis intelligitur, qui rursus ipse possit esse causa;
quale quid non est sisti. Id vero quod inter sistendum hic efficitur potentiamque in
se recipit est ipsum concurrentium Elastrum, a quo se restituente deinde rursus profluit
motus.
15 Ex his principiis resolvitur etiam objectio novissima, tali proposito exemplo contenta:
Moveatur A 4, celeritate 1, et B 1, celeritate 4, et C 2, celeritate 2. Si directe occurrunt
A et B, eadem erit reflexio ipsius A quam si directe occurant A et C. Ergo B et C
eandem habent potentiam, scilicet quia idem efficiunt in A. Adeo B 1, celeritatis 4, et
C 2, celeritatis 2. Habent potentiam eandem, quemadmodum sane quantitatem motus
20 eandem habent, unde confirmari videtur quantitate motus aestimari debere potentiam.
Respondeo verum esse quod assumitur, eodem modo reflecti A, quoniam generaliter quae
quantitatem motus habent aequalem redeunt ab ictu ea qua venerant velocitate; habent
autem aequalem tam A et B quam A et C; Sed negatur consequentia, quod quae in
1 cum (1) suis regulis (2) | suis gestr. | observatis L 4 experimentis (1) et ratiociniis comp
bricht ab (2) licet comprobatae L 5 essent (1). (2), aut specialibus . . . convenirent L 8 cum
scilicet . . . aeqvales erg. L 10 f. turbat (1), reipsa (2) minus . . . abduxit, reipsa . . . confirmat | ut
mox apparebit erg. | L 14 se restituente erg. L 15 f. motus. (1) Caeterum effectum qvidem volo
semper causae aeqvalem esse, sed an similis sit, non refert qvod ideo noto, qvia verba D n. Papini mihi
contrarium tribuere videntur. Deniqve hinc resolvitur (2) Ex his . . . resolvitur L 19–24 in A (1) sed
negari conseqventiam (2) Adeo B. 1. . . . Sed negatur conseqventia L
6 annotaveram: vgl. Leibniz, Réplique . . . à M. L’Abbé D. C., in: Nouvelles de la république des
lettres, Feb. 1687, S. 131–145; bes. S. 142. 16 objectio novissima: vgl. N. 57, S. 250.