Reihe III - Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek

228 domenico guglielmini an leibniz, 24. Dezember 1691 N. 50
sumpseram methodo, prius supponere, aquam per alveos fluminum decurrentem nullis
omnino obstaculis retardari; tum quia physice casus non solum est possibilis; sed in
canalibus, ut vocant, regulatis frequens, ideoque non contemnendus; tum quia si non
impossibile, saltem admodum longum, et intricatum fuisset, omnium impedimentorum,
5 v. g. adhaesionis partium aquae ad invicem; attritus cum fundo, et spondis alvei; sinuositatum
in quibuslibet fluminibus obviarum, quae accelerationi prae caeteris detrahunt;
venti contra aquae cursum flantis; alterius fluminis in alterum influentis; repagulorum
ad riparum corrosiones impediendas, et cohibendum fluminis impetum in alveis fabrefactorum;
inaequalitatis sectionum etc. singulares theorias instituere; tum quia licet haec
10 omnia praestare destinassem, et perfectissime demonstrassem, irritus fuisset labor, absque
praecognita quantitate, a qua detrahunt impedimenta; idest gradu velocitatis naturalis,
qui deinde ab obstaculo impeditur; tum etiam, quia, ut ingenii mei tenuitati hariolari
mihi videor, sine praecedentibus notitiis, et demonstrationibus libri secundi, nunquam
incidissem in propositionem secundam libri quarti, quae experimento comprobata viam
15 substravit Regulae generali ad prop. 7: ejusdem lib. demonstratae, qua ad cujuslibet
fluminis aquam, sive libere, sive retardate fluentem, huc usque indomitam, sub certae
mensurae jugum redigendam, veluti manuductus fui.
Ad secundam oppositionem: quod videlicet non obstante casuum diversitate, magna
tamen sit inter nostras suppositiones c o n v e n i e n t i a e x n a t u r a f l u i d o -
20 r u m p e t i t a , Respondeo quod si asserta convenientia petatur a consimili fluiditate,
gravitate specifica, et similibus, utique agnosco, ex natura fluidorum omnimodam esse
convenientiam; sed haec nullatenus ad rem; si vero in ordine ad motum fiat haec comparatio,
tanta est inter D. Papini, et meas suppositiones diversitas, quanta inter motum
naturalem, et violentum; impeditum, et non impeditum, qua major excogitari nequit,
25 utpote e diametro contraria.
Ad tertiam difficultatem, quae pro argumento supradictum assertum probante enunciatur,
quod videlicet (n. 10) s e m p e r v a r i e a f f i c i a n t u r p a r t e s a q u a e
i n c a n a l i s u p e r i o r e s p r o v a r i a p a r t i u m i n f e r i o r u m c e l e -
r i t a t e ; r e s a u t e m a l i t e r s e h a b e a t i n g r a v i b u s , d e q u o r u m
30 d e s c e n s u t r a c t a v i t G a l i l e u s . Iterum respondeo, quod si verum est, ut supra
evidenter ostendi, fluida non impedita in descensu accelerari, utique non video, qua
ratione fieri possit, ut partes antecedentes, quae majori velocitate affectae sunt remorentur
subsequentes minori celeritate delatas; sicuti enim si duo globi aequalis molis,
et ponderis descenderent per planum inclinatum AD, aut per lineam perpendicula-