Reihe III - Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek
Reihe III - Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek Reihe III - Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek
N. 50 domenico guglielmini an leibniz, 24. Dezember 1691 215 autem ita sit aqua plenum, ut (2) tubus EF ab ea continue tegatur, et repleatur: atque horizontales per initium tubi ductae sint in superficie aquae, eademque altitudo semper conservetur. Sit praeterea foramen G in fundo ejusdem vasis horizontaliter posito, simile, et aequale diametro tubi EF : assero, quod velocitas per dictum tubum subdupla est velocitatis aquae per foramen G erumpentis. 5 Certissimum enim est, quod Aqua per totam longitudinem tubi EF (3) aequabili celeritate descendit: partes enim inferiores descendere nequeunt, nisi partes superiores spatium relictum eodem tempore repleant. Inde sequitur, (4) quod aqua egressa, si horizontaliter moveri pergat (5) cum celeritate per descensum acquisita, tempore aequali tantundem spatii percurret, quantum descendendo 10 percurrit: uterque enim motus debet esse uniformis, et ejusdem celeritatis. Galileus (6) autem demonstravit, quod gravia celeritate per descensum acquisita debent horizontaliter percurrere duplum spatii, quod tempore aequali descendendo percurrerunt. Ergo velocitas aquae per E est tantum dimidia ejus, quam grave per descensum ex eadem altitudine acquireret, erit igitur etiam subdupla 15 velocitatis aquae per G[:] constat enim, quod velocitas aquae per foramen G aequalis est celeritati acquisitae a gravi per descensum ex proposita altitudine: Ergo aquae per etc. q. e. d. Posset haec eadem veritas demonstrari per numerum impressionum a gravitate acceptarum, ratione habita ad quantitatem materiae motae; verum brevi- 20 tatis gratia talia omittam, quum superior demonstratio a nemine negari queat: sicque constet, (7) fluida non semper easdem sequi leges, quas de gravibus descendentibus Galileus demonstravit: ac proinde non satis firmum esse fundamentum, quo nititur Clarissimi Gulielmini demonstratio. Fateor tamen (8) quod casus ab excellentissimo viro propositus a nostro 25 casu non nihil differt: Ego enim suppono tubum semper plenum, et non nisi in duobus extremis apertum; ipse vero supponit canalem, qui non solum per duo extrema aquae recipiendae, et emittendae patet; verum per totam suam 28–216,1 verum etiam per totam longitudinem Acta erud. 12 demonstravit: G. Galileo, Discorsi e dimostrazioni matematiche, 1638, Giornata terza. 25 f. nostro casu: vgl. die Fig. 2 der Tafel VII der Acta erud., 1690.
216 domenico guglielmini an leibniz, 24. Dezember 1691 N. 50 longitudinem detectus est, aeremque admittit. Quanquam autem non possit negari haec casuum disparitas: restat tamen satis magna (9) convenientia ex natura fluidorum petita, ut clarissimi viri assertio stare non posse, videatur: (10) semper enim varie afficiuntur partes in canali superiores pro varia partium 5 inferiorum celeritate: res autem aliter se habet in gravibus, de quorum descensu tractavit Galileus. (11) Id quo clarius percipiatur attendamus ad figuram secundam, ubi AB supponitur esse canalis fundum per totam longitudi- 10 nem aequale, cujus latera cum fundo constituant angulos rectos: Sitque longitudo AB divisa in 4 partes aequales in punctis C , D, F : constat, quod grave descendens per planum AB, acquiret in B ve- 15 locitatem duplam illius, quam acquisiverat in C . Si igitur aqua sequatur easdem leges, deberet in B replere in canali partem tantum dimidiam ejus, quam replebat in C : ratio manifesta est, quod, cum eadem aquae quantitas per totam 20 longitudinem canalis eodem tempore transeat, ipsius altitudo tanto minor esse debet, quo major est ipsius velocitas, ut longitudo columnae aqueae in B transeuntis, compensetur per crassitiem illius, quae in C translabitur; ac proinde, si aqua in C repleat canalem usque ad E, dum pervenerit in B, non pertinget nisi usque ad G, supponendo BG subduplam ipsius CE: patet igitur, quod aqua in 25 E non descendet per planum EH parallelum ipsi CB (quod tamen fieri deberet, ut leges a Galileo demonstratae hic locum haberent) sed descendet per planum multo magis declive: quin etiam declivitas illa non est aequalis per totam canalis longitudinem: sed quo magis ad initium accedimus, eo majus fit celeritatis augmentum in certa canalis longitudine data. Mihi igitur videtur Clarissimus 30 Author (12) in eo errasse, quod de fluidis descendentibus eodem modo philosophandum censuerit, ac de gravibus a Galileo suppositis, atque ad perfectionem 8 figuram secundam: Guglielmini gibt Papins ” Fig. 2‘‘ spiegelverkehrt wieder.
- Seite 233 und 234: 164 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 235 und 236: 166 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 237 und 238: 168 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 239 und 240: 170 johann georg volckamer an leibn
- Seite 241 und 242: 172 leibniz an christiaan huygens,
- Seite 243 und 244: 174 leibniz an christiaan huygens,
- Seite 245 und 246: 176 leibniz an christiaan huygens,
- Seite 247 und 248: 178 leibniz an christiaan huygens,
- Seite 249 und 250: 180 johann daniel crafft an leibniz
- Seite 251 und 252: 182 leibniz an christiaan huygens,
- Seite 253 und 254: 184 leibniz an christiaan huygens,
- Seite 255 und 256: 186 leibniz an christiaan huygens,
- Seite 257 und 258: 188 leibniz an christiaan huygens,
- Seite 259 und 260: 190 johann daniel crafft an leibniz
- Seite 261 und 262: 192 — (?) an johann daniel crafft
- Seite 263 und 264: 194 leibniz an johann daniel crafft
- Seite 265 und 266: 196 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 267 und 268: 198 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 269 und 270: 200 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 271 und 272: 202 johann sebastian haes an leibni
- Seite 273 und 274: 204 johann sebastian haes an leibni
- Seite 275 und 276: 206 rudolf christian von bodenhause
- Seite 277 und 278: 208 rudolf christian von bodenhause
- Seite 279 und 280: 210 rudolf christian von bodenhause
- Seite 281 und 282: 212 domenico guglielmini an leibniz
- Seite 283: 214 domenico guglielmini an leibniz
- Seite 287 und 288: 218 domenico guglielmini an leibniz
- Seite 289 und 290: 220 domenico guglielmini an leibniz
- Seite 291 und 292: 222 domenico guglielmini an leibniz
- Seite 293 und 294: 224 domenico guglielmini an leibniz
- Seite 295 und 296: 226 domenico guglielmini an leibniz
- Seite 297 und 298: 228 domenico guglielmini an leibniz
- Seite 299 und 300: 230 domenico guglielmini an leibniz
- Seite 301 und 302: 232 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 303 und 304: 234 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 305 und 306: 236 leibniz an christiaan huygens,
- Seite 307 und 308: 238 leibniz an christiaan huygens,
- Seite 309 und 310: 240 leibniz an christiaan huygens,
- Seite 311 und 312: 242 leibniz an christiaan huygens,
- Seite 313 und 314: 244 rudolf christian von bodenhause
- Seite 315 und 316: 246 denis papin an leibniz, 13. (23
- Seite 317 und 318: 248 denis papin für leibniz, Beila
- Seite 319 und 320: 250 denis papin für leibniz, Beila
- Seite 321 und 322: 252 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 323 und 324: 254 christiaan huygens an leibniz,
- Seite 325 und 326: 256 leibniz für denis papin, Febru
- Seite 327 und 328: 258 leibniz für denis papin, Febru
- Seite 329 und 330: 260 leibniz für denis papin, Febru
- Seite 331 und 332: 262 leibniz für denis papin, Febru
- Seite 333 und 334: 264 leibniz für denis papin, Febru
216 domenico guglielmini an leibniz, 24. Dezember 1691 N. 50<br />
longitudinem detectus est, aeremque admittit. Quanquam autem non possit<br />
negari haec casuum disparitas: restat tamen satis magna (9) convenientia ex<br />
natura fluidorum petita, ut clarissimi viri assertio stare non posse, videatur:<br />
(10) semper enim varie afficiuntur partes in canali superiores pro varia partium<br />
5 inferiorum celeritate: res autem aliter se habet in gravibus, de quorum descensu<br />
tractavit Galileus. (11)<br />
Id quo clarius percipiatur attendamus<br />
ad figuram secundam, ubi AB supponitur<br />
esse canalis fundum per totam longitudi-<br />
10 nem aequale, cujus latera cum fundo constituant<br />
angulos rectos: Sitque longitudo<br />
AB divisa in 4 partes aequales in punctis<br />
C , D, F : constat, quod grave descendens<br />
per planum AB, acquiret in B ve-<br />
15 locitatem duplam illius, quam acquisiverat<br />
in C . Si igitur aqua sequatur easdem<br />
leges, deberet in B replere in canali partem<br />
tantum dimidiam ejus, quam replebat<br />
in C : ratio manifesta est, quod, cum eadem aquae quantitas per totam<br />
20 longitudinem canalis eodem tempore transeat, ipsius altitudo tanto minor esse<br />
debet, quo major est ipsius velocitas, ut longitudo columnae aqueae in B transeuntis,<br />
compensetur per crassitiem illius, quae in C translabitur; ac proinde, si<br />
aqua in C repleat canalem usque ad E, dum pervenerit in B, non pertinget nisi<br />
usque ad G, supponendo BG subduplam ipsius CE: patet igitur, quod aqua in<br />
25 E non descendet per planum EH parallelum ipsi CB (quod tamen fieri deberet,<br />
ut leges a Galileo demonstratae hic locum haberent) sed descendet per planum<br />
multo magis declive: quin etiam declivitas illa non est aequalis per totam canalis<br />
longitudinem: sed quo magis ad initium accedimus, eo majus fit celeritatis<br />
augmentum in certa canalis longitudine data. Mihi igitur videtur Clarissimus<br />
30 Author (12) in eo errasse, quod de fluidis descendentibus eodem modo philosophandum<br />
censuerit, ac de gravibus a Galileo suppositis, atque ad perfectionem<br />
8 figuram secundam: Guglielmini gibt Papins ” Fig. 2‘‘ spiegelverkehrt wieder.