30.09.2012 Aufrufe

Handbuch der metallogaphischen Ätzverfahren

Handbuch der metallogaphischen Ätzverfahren

Handbuch der metallogaphischen Ätzverfahren

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.

Prof. Dr. sc. techn. M. Beckert und H. Klemm<br />

<strong>Handbuch</strong><br />

<strong>der</strong> <strong>metallogaphischen</strong> <strong>Ätzverfahren</strong><br />

3., bearbeitete Auflage<br />

90 Tabellen, 100 Bil<strong>der</strong> und 2 Farbtafeln<br />

VEB Deutscher Verlag für Grundstoffindustrie, Leipzig<br />

Inhaltsverzeichnis<br />

1. Einführung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13<br />

1.1. Geschichtliche Entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13<br />

1.2. Bemerkungen zur Herstellung und Be trachtung metallographischer Schliffe . . . . . . . 14<br />

1.2.1. Schleif- und Polierverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14<br />

1.2.2. Betrachtungsarten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16<br />

2. Ätzarten und Ätzbedingungen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23<br />

2.1. Ätzarten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24<br />

2.1.1. Tauchätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24<br />

2.1.2. Tropfenätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24<br />

2.1.3. Ätzwaschen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />

2.1.4. Ätzen unter Reibwirkung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />

2.1.5. Tauchwechselätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />

2.1.6. Doppelätzung (kombinierte Ätzung) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

2.1.7. Ätzpolieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

2.1.8. Anodische Ätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

2.1.9. Ätzung durch Anlassfarben (Ätzanlassfarben) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />

2.1.10. Tauchfarbätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />

2.1.11. Ätzen mit Gelatineüberzug und nach folgen<strong>der</strong> Färbung . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />

2.1.12. Ätzen mit Gelatineüberzug und gleich zeitiger Färbung. . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />

2.1.13. Ätzabdrücke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />

2.1.14. Gefügeentwicklung bei hohen Tem peraturen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />

2.1.15. Gefügeentwicklung durch Interferenz aufdampfschichten . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />

2.1.16. Ätzen durch katodische Zerstäubung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />

2.2. Ätzbedingungen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />

2.2.1. Ätzdauer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />

2.2.2. Ätztemperatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />

2.2.3. Weitere Einflüsse auf die Gefüge entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />

2.3. Vor- und Nachbehandlung metallo graphischer Schliffe . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />

2.3.1. Vor- und Nachbehandlung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />

2.3.2. Konservierung und Aufbewahrung <strong>der</strong> geätzten Schliffe . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />

3. <strong>Ätzverfahren</strong> und Ätzerscheinungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />

3.1. <strong>Ätzverfahren</strong>. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />

1


3.1.1. Makroätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />

3.1.2. Mikroätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46<br />

3.2. Ätzerscheinungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46<br />

3.2.1. Korngrenzenätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46<br />

3.2.2. Kornflächenätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47<br />

3.2.3. Kristall- und Kornfigurenätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48<br />

3.2.4. Ä<strong>der</strong>ungserscheinung <strong>der</strong> Kristalle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />

3.2.5. Primärätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />

3.2.6. Ätzerscheinungen, die durch, die Ver teilung eines Legierungs- o<strong>der</strong><br />

Begleit elementes bedingt sind. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51<br />

3.2.7. Schraffurätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51<br />

3.2.8. Nachweis beson<strong>der</strong>er Probeneigen schaften durch charakteristische Anordnung<br />

bestimmter Ätz- und Gefügeerscheinungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />

4. Chemie <strong>der</strong> metallographischen Gefügeentwicklung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />

4.1. Elektrochemische Vorgänge beim Ätzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />

4.1.1. Grundlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />

4.1.2. Lösungsmittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />

4.2. Deutung verschiedener Atzerscheinungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56<br />

4.2.1. Korngrenzenätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57<br />

4.2.2. Kornflächenätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57<br />

4.2.3. Farbätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />

4.2.4. Nachweis von Spannungen, Ausscheidungen und Einschlüssen . . . . . . . . . . . . . 63<br />

4.2.5. Abdruckverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />

5. Makroätzung von unlegiertem Stahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />

5.1. Tiefätzverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />

5.1.1. Gefügeerscheinungen tief geätzter Proben. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />

5.1.2. Beurteilung einer Tiefätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />

5.1.3. Durchführung von Tiefätzungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />

5.1.4. Tiefätzmittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />

5.2. Flachätzungen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />

5.2.1. <strong>Ätzverfahren</strong> für den Nachweis des Übersichtsgefüges. . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />

5.2.2. <strong>Ätzverfahren</strong> für den Nachweis von Phosphorseigerungen . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />

5.2.3. <strong>Ätzverfahren</strong> für den Nachweis einer Kaltbearbeitung (Kraftwirkungsfiguren) . . . . . . 94<br />

5.3. Abdruckverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99<br />

5.3.1. Abdruckverfahren für den Nachweis von Sulfiden (Schwefelverteilung) . . . . . . . . . 99<br />

5.3.2. Abdruckverfahren für den Nachweis von Oxiden (Oxidverteilung) . . . . . . . . . . . . 105<br />

5.4. <strong>Ätzverfahren</strong> für den Nachweis von Rissen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106<br />

6. Mikroätzung von unlegiertem Stahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />

6.1. Allgemeine Gefügeentwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />

6.1.1. Ätzmittel für weiche Stähle (niedriger Kohlenstoffgehalt) . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />

6.1.2. Ätzmittel für Stähle mit höherem Kohlenstoffgehalt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118<br />

6.1.3. Ätzmittel für gehärtete und vergütete Stähle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122<br />

6.2. Zementit- (Karbid-) Nachweis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />

2


6.3. Son<strong>der</strong>nachweise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131<br />

6.3.1. Bestimmung des Austenitkornes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131<br />

6.3.2. Farbätzungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137<br />

6.3.3. Spezielle Nachweise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />

7. Makroätzung von Son<strong>der</strong>stahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />

7.1. Tiefätzverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />

7.2. Flachätzverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />

7.2.1. <strong>Ätzverfahren</strong> für den Nachweis des Übersichtsgefüges. . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />

7.2.2. <strong>Ätzverfahren</strong> für den Nachweis von Phosphorseigerungen . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />

7.3. Abdruckverfahren für Son<strong>der</strong>stähle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />

8. Mikroätzung von Son<strong>der</strong>stahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158<br />

8.1. Ätzmittel für die allgemeine Gefügeentwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159<br />

8.1.1. Manganstähle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159<br />

8.1.2. Nickelstähle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />

8.1.3. Chrom- und Chrom-Nickel-Stähle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163<br />

8.1.4. Siliziumstähle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169<br />

8.1.5. Stickstoffhaltige Stähle und Nitrierschichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />

8.1.6. Schnellstähle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />

8.1.7. Hartmetalle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />

8.2. Karbidnachweise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />

8.2.1. Manganstähle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />

8.2.2. Chrom- und Chrom-Nickel-Stähle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />

8.2.3. Wolframstähle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187<br />

8.2.4. Vanadinstähle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190<br />

8.2.5. Siliziumstähle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195<br />

8.3. Son<strong>der</strong>nachweise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195<br />

8.3.1. Austenitnachweis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195<br />

8.3.2. Nachweis des d-Ferrits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196<br />

8.3.3. Nachweis <strong>der</strong> d-Phase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197<br />

8.3.4. Nachweis <strong>der</strong> Neigung zur inter kristallinen Korrosion . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />

8.3.5. Nachweis <strong>der</strong> Neigung zur Anlasssprödigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207<br />

8.3.6. Farbätzungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215<br />

9. Mikroätzung von Wolfram, Chrom, Molybdän, Silizium, Vanadin und ihren Legierungen . 225<br />

9.1. Wolfram und Wolframlegierungen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225<br />

9.2. Chrom und Chromlegierungen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226<br />

9.3. Molybdän und Vanadin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227<br />

9.4. Silizium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227<br />

10. Makro- und Mikroätzung von Titan und Titanlegierungen . . . . . . . . . . . . . . . . 228<br />

11. Makro- und Mikroätzung von Gusseisen und Temperguss . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />

11.1. Makroätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />

11.2. Mikroätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234<br />

11.2.1. Ätzmittel für die allgemeine Gefügeentwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234<br />

3


11.2.2. Nachweis des Phosphideutektikums . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237<br />

12. Nachweis von Einschlüssen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246<br />

12.1. Allgemeines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246<br />

12.2. <strong>Ätzverfahren</strong> für den Nachweis von Einschlüssen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248<br />

12.2.1. Makroätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248<br />

12.2.2. Mikroätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248<br />

12.3. Schlussbemerkungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258<br />

13. Makro- und Mikroätzung von Kupfer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260<br />

13.1. Makroätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261<br />

13.2. Mikroätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263<br />

13.2.1. Korngrenzenätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263<br />

13.2.2. Kornflächenätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265<br />

13.2.3. Kornfarbätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267<br />

13.2.4. Kornfigurenätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267<br />

13.2.5. Schraffurätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />

13.2.6. Ä<strong>der</strong>ungsnachweis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />

13.2.7. Ätzmittel für kaltverformtes Kupfer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />

13.3. Nachweis von Einschlüssen in Kupfer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />

13.3.1. Nichtmetallische Einschlüsse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />

13.3.2. Metallische Einschlüsse (Einlagerungen). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270<br />

14. Makro- und Mikroätzung von Kupferlegierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272<br />

14.1. Makroätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272<br />

14.1.1. Allgemeine Gefügeentwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272<br />

14.1.2. Ätzmittel für den Nachweis von Spannungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274<br />

14.2. Mikroätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276<br />

14.2.1. Kupfer-Zink-Legierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276<br />

14.2.2. Kupfer-Zinn-Legierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282<br />

14.2.3. Kupfer-Aluminium-Legierungen (Aluminiumbronze) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />

14.2.4. Kupfer-Antimon-Legierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286<br />

14.2.5. Kupfer-Beryllium-Legierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286<br />

14.2.6. Kupfer-Gallium-Legierungen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286<br />

14.2.7. Kupfer-Palladium-Legierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286<br />

14.2.8. Kupfer-Silber-Legierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286<br />

14.2.9. Kupfer-Silizium-Eisen-Legierungen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />

14.3. Son<strong>der</strong>nachweise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289<br />

14.3.1. A<strong>der</strong>ungsnachweis in Kupferlegierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289<br />

14.3.2. Farbätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290<br />

15. Makro- und Mikroätzung von Nickel und Nickellegierungen . . . . . . . . . . . . . . . 292<br />

15.1. Nickel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292<br />

15.1.1. Korngrenzenätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292<br />

15.1.2. Kornflächenätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295<br />

15.2. Nickellegierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296<br />

15.2.1. Makroätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296<br />

4


15.2.2. Mikroätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296<br />

16. Makro- und Mikroätzung von Zink und Zinklegierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . 303<br />

16.1. Zink . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303<br />

16.1.1. Makroätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303<br />

16.1.2. Mikroätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />

16.2. Zinklegierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307<br />

16.2.1. Makroätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307<br />

16.2.2. Mikroätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307<br />

17. Makro- und Mikroätzung von Kadmium und Kadmiumlegierungen . . . . . . . . . . . 314<br />

17.1. Atzmittel für die allgemeine Gefügeentwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314<br />

17.2. Ä<strong>der</strong>ungsnachweis von Kadmium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314<br />

18. Makro- und Mikroätzung von Zinn und Zinnlegierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . 314<br />

18.1. Zinn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315<br />

18.1.1. Makroätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315<br />

18.1.2. Mikroätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315<br />

18.2. Zinnlegierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316<br />

18.2.1. Makroätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316<br />

18.2.2. Mikroätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317<br />

19. Makro- und Mikroätzung von Blei und Bleilegierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . 321<br />

19.1. Blei . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321<br />

19.1.1. Makroätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321<br />

19.1.2. Mikroätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322<br />

19.2. Bleilegierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326<br />

19.2.1. Makroätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326<br />

19.2.2. Mikroätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326<br />

20. Mikroätzung von Edelmetallen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />

20.1. Gold und Goldlegierungen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />

20.2. Silber und Silberlegierungen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333<br />

20.2.1. Silber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333<br />

20.2.2. Silberlegierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334<br />

20.3. Platinmetalle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />

20.3.1. Platin und Platinlegierungen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />

20.3.2. Palladium und Palladiumlegierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338<br />

20.3.3. Elektrolytisclie Atzungen <strong>der</strong> Platinmetalle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338<br />

20.3.4. Legierungen des Quecksilbers (Amalgame) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342<br />

21. Makro- und Mikroätzung von Aluminium und Aluminiumlegierungen . . . . . . . . . . 343<br />

21.1. Aluminium. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344<br />

21.1.1. Makroätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344<br />

21.1.2. Mikroätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347<br />

21.2. Aluminiumlegierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354<br />

21.2.1. Makroätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354<br />

21.2.2. Mikroätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360<br />

5


22. Makro- und Mikroätzung von Magnesium und Magnesiumlegierungen . . . . . . . . . 378<br />

22.1. Magnesium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378<br />

22.1.1. Makroätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />

22.1.2. Mikroätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />

22.2. Magnesiumlegierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />

22.2.1. Makroätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />

22.2.2. Mikroätzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382<br />

23. <strong>Ätzverfahren</strong> für einige Son<strong>der</strong>metalle und ihre Legierungen. . . . . . . . . . . . . . . 387<br />

23.1. Beryllium und Legierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387<br />

23.2. Niob. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388<br />

23.3. Germanium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388<br />

23.4. Indium. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390<br />

23.5. Tantal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391<br />

23.6. Uran. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391<br />

23.7. Plutonium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />

23.8. Zirkonium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />

23.9. Germanium-Tellur-Legierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />

23.10. Tantal-Silizium-Legierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />

24. <strong>Ätzverfahren</strong> zum Nachweis von Versetzungen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397<br />

24.1. Einführung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397<br />

24.2. Reineisen und Stahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399<br />

24.3. Nichteisenmetalle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />

Sachwortverzeichnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406<br />

6

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!