03.03.2013 Aufrufe

DORNBRACHT theSPIRITof - badkamer documentatie online

DORNBRACHT theSPIRITof - badkamer documentatie online

DORNBRACHT theSPIRITof - badkamer documentatie online

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.

SYMETRICS – ARCHITECTURE MODULES OPTIONS<br />

Das erste Bad, das einem klaren Raster folgt. Mit Modulen, die der Freiheit keine Grenzen<br />

setzen. Mehr unter www.dornbracht.com // Het eerste bad dat een helder patroon volgt.<br />

Met modules, die de vrijheid niet beperken. Meer op: www.dornbracht.com // La première<br />

salle de bains conçue selon un quadrillage précis. Un système modulaire pour une liberté<br />

sans limite. De plus amples informations sur www.dornbracht.com<br />

Photography Thomas Popinger


ELEMENTAL SPA<br />

Ausstellung anlässlich des Salone del Mobile in Mailand 2007 // Expositie naar aanleiding van<br />

de Salone del Mobile in Milaan 2007 // Exposition dans le cadre du Salone del Mobile 2007 à Milan<br />

Ritual Architecture Mike Meiré<br />

Photography Filippo Bamberghi


GOLD FOR THE <strong>DORNBRACHT</strong> ISH 2007 TRADE FAIR STAND<br />

Der Dornbracht-Messestand auf der ISH 2007 gewann den ADAM-Award in Gold. // De<br />

jaarbeursstand van Dornbracht op de ISH 2007 won de ADAM-award in goud. // Le stand<br />

d'exposition Dornbracht sur le salon ISH 2007 a remporté la médaille d'or du prix ADAM.<br />

Photography Uwe Spoering


ELEMENTAL SPA<br />

Präsentation in den Räumen von Ex Ansaldo während des Salone del Mobile 2007 // Presentatie<br />

in de ruimtes van Ex Ansaldo tijdens de Salone del Mobile 2007 // Présentation dans les locaux de<br />

Ex Ansaldo pendant le Salone del Mobile 2007<br />

Ritual Architecture Mike Meiré<br />

Photography Filippo Bamberghi


WOOD ON WOOD<br />

Für Performance 2 initiiert Dornbracht Culture Projects die erste Einzelperformance des<br />

New Yorker Percussionisten Dave Nuss im ehemaligen Alten Postfuhramt in Berlin. // Voor<br />

Performance 2 initieert Dornbracht Culture Projects de eerste individuele performance van<br />

de New Yorkse percussionist Dave Nuss in het Altes Postfuhramt in Berlijn. // Pour Performance 2,<br />

Dornbracht Culture Projects a été à l’initiative de la première présentation individuelle du<br />

percussionniste new-yorkais Dave Nuss dans l’ancien bureau de poste (Altes Postfuhramt) de Berlin.<br />

Photography Heji Shin


THE MONUMENT TO DOUBT<br />

Steven Gontarskis Beitrag für Statements 7 wurde im Rahmen der Ausstellung „Mike Meiré,<br />

Made in Germany“ in der Cologne Factory präsentiert. // Steven Gontarski’s bijdrage voor Statements 7<br />

werd in het kader van de expositie “Mike Meiré, Made in Germany” in de Cologne Factory<br />

gepresenteerd. // La sculpture de Steven Gontarski pour les Statements 7 a été présentée dans<br />

le cadre de l’exposition « Mike Meiré, Made in Germany » à la Cologne Factory.<br />

Photography Tim Giesen


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Contents<br />

<strong>DORNBRACHT</strong><br />

the SPIRITof WATER<br />

Culture Projects<br />

Noises for Ritual Architecture<br />

Seite // Pagina // Page 194<br />

Contents<br />

006<br />

The new ritual architecture<br />

Elemental Spa<br />

Seite // Pagina // Page 018<br />

008 EDITORIAL<br />

012 Shortcuts<br />

016 EXPEDITION<br />

018 Elemental Spa – the new ritual architecture<br />

034 The source as archetype<br />

048 CREATIVITY<br />

050 The new idea of kitchen<br />

058 Learning to eat<br />

064 Ideals or “the enthusiasm for freedom”<br />

080 INSPIRED<br />

082 Ritual Gym<br />

092 Anatomy of water<br />

098 Ritual architecture in the bathroom<br />

112 PRESENT<br />

114 Measuring the world<br />

118 The planned bathroom<br />

138 Modern interpretations of archetypical form<br />

162 TOGETHER<br />

164 Andrée Putman<br />

178 New Standards<br />

186 New Places<br />

192 CULTURE PROJECTS<br />

194 Noises for Ritual Architecture<br />

202 Performance 2<br />

206 Taryn Simon<br />

Interview<br />

Andrée Putman<br />

Seite // Pagina // Page 164<br />

029 Elemental Spa<br />

040 LULU<br />

050 KITCHEN ZONES<br />

054 TARA ULTRA<br />

056 Maro<br />

074 Wall Lights<br />

076 eTech<br />

078 eMote<br />

082 TARA .LOGIC<br />

104 MEM<br />

118 Symetrics<br />

128 Balance Modules<br />

146 Tara<br />

150 Tara Classic<br />

154 Meta.02<br />

172 Madison<br />

190 Yota


SYMETRICS – ARCHITECTURE MODULES OPTIONS<br />

Wannenanwendung mit Handbrause und WATER SHEET zur Befüllung. // Badgebruik met<br />

handdouche en WATER SHEET om te vullen. // Application pour baignoire avec douchette<br />

à main et WATER SHEET pour le remplissage.<br />

Photography Thomas Popinger<br />

007


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Editorial<br />

Volume 2<br />

Willkommen bei the SPIRITof WATER Vol. 2.<br />

Die aktuelle Ausgabe gibt Ihnen einen Überblick<br />

über das, was uns anregt und inspiriert. Zu<br />

neuen Produkten, neuen Projekten und neuen<br />

Gedanken. Wollte man diese Ausgabe unter<br />

einem Schwerpunkt zusammenfassen, wäre dieser<br />

sicherlich „Das Ideal“. Warum? Weil Ideale<br />

mehr sind als Zielvorgaben bei Entwicklung und<br />

Produktion. Und Idealität mehr als nur ein glücklicher<br />

Zustand. Aber was heißt das konkret? Zum<br />

Beispiel, dass Sie in diesem Heft und auch in<br />

Zukunft einen tieferen Einblick in unsere Ideenfindungs-,<br />

sowie in Entwicklungs- und Produktionsprozesse<br />

erhalten, weil wir glauben, dass Sie<br />

auf diese Weise noch besser verstehen können,<br />

was die Marke Dornbracht definiert. Ein Beispiel<br />

ist der Beitrag „The source as archetype“ (Seite<br />

034 ff.). Im Interview mit Thomas Edelmann<br />

berichtet Benedikt Sauerland, Sieger Design,<br />

von der Entstehung des Produktprogramms<br />

ELEMENTAL SPA, dessen Vorbild oder eben Ideal<br />

die natürliche Quelle ist. Diese Quellen bilden<br />

auch den Ausgangspunkt für die dritte Dornbracht-<br />

008<br />

Ritual-Architektur im Bad. Das ELEMENTAL<br />

SPA Ritualbad ist ein archaischer Ort, an dem<br />

verschiedene Rituale den Menschen zu sich selbst<br />

zurückfinden lassen (Seite 018 ff.). Der Soundtrack<br />

zu ELEMENTAL SPA ist Teil des Dornbracht<br />

Culture Project „Noises for Ritual Architecture“,<br />

das wir ebenfalls vorstellen (Seite 194 ff.).<br />

Idealisierung beschäftigt auch die Architekturtheorethiker<br />

Andreas und Ilka Ruby, die sich auf<br />

die Suche nach „New Standards im Bad“ für verschiedene<br />

Wohntypologien begeben (Seite 178 ff.).<br />

Dass Standardisierung auch Unabhängigkeit<br />

bedeuten kann, zeigt unser neues Architektenprogramm<br />

SYMETRICS. In ihm folgt alles einem<br />

Raster von 60 x60 mm. Die Module, die Installationen,<br />

die Architektur. Für absolute planerische<br />

Freiheit. Aber bedeutet Freiheit auch Idealität? Zu<br />

dieser Frage passt der Beitrag von Eva Karcher,<br />

der sich mit der Renaissance des Begriffs „Idealität“<br />

in unserer Lebenskultur auseinandersetzt<br />

(Seite 064 ff.). Gedanken über Ideale haben wir<br />

uns auch bei einer Betrachtung des Arbeits- und<br />

Lebensraums Küche gemacht. Was kann man verbessern,<br />

vereinfachen, neu denken? Das Ergebnis<br />

sind die KITCHEN ZONES, welche die Aufteilung<br />

von Arbeitsbereichen – wie man sie aus<br />

Profiküchen kennt – auf den Privatbereich übertragen<br />

(Seite 050 ff.). Und was ihre Ideale sind,<br />

was sie bewegt und wer sie inspiriert, erklärt Stil-<br />

Ikone Andrée Putman während eines Interviews<br />

in Paris (Seite 168 ff.).<br />

Zuletzt möchte ich Sie noch auf neue Beiträge zu<br />

unseren Dornbracht Culture Projects hinweisen,<br />

eine Quelle der Inspiration und Ergebnis unseres<br />

internationalen kulturellen Engagements. Unter<br />

anderem berichten wir über die Ausstellung „An<br />

American Index of the Hidden and Unfamiliar“<br />

der Künstlerin Taryn Simon, die ein Amerika porträtiert,<br />

wie es die wenigsten kennen. Im Rahmen<br />

der Dornbracht Sponsorships kam die Ausstellung<br />

erstmals nach Europa und zeigte im MMK<br />

Frankfurt wie weit man von Idealität entfernt sein<br />

kann.<br />

Ich wünsche Ihnen viel Spaß bei der Entdeckung<br />

von „the SPIRITof WATER“.<br />

Ihr Andreas Dornbracht


Welkom bij the SPIRITof WATER Vol. 2.<br />

De actuele uitgave biedt u een overzicht over hetgeen<br />

ons stimuleert en inspireert. Over nieuwe<br />

producten, nieuwe projecten en nieuwe gedachten.<br />

Als je deze uitgave onder één noemer samen zou<br />

willen vatten zou dat vast en zeker “Het ideaal”<br />

zijn. Waarom? Omdat idealen meer dan alleen<br />

doelstellingen bij de ontwikkeling en productie<br />

zijn. En idealiteit meer dan alleen een gelukkige<br />

toestand. Maar wat betekent dat nu concreet? Bijvoorbeeld<br />

dat u in deze uitgave en ook in de toekomst<br />

dieper inzicht krijgt in onze processen om<br />

ideeën op te doen, te ontwikkelen en in productie<br />

om te zetten, omdat wij geloven dat u op die<br />

manier nog beter begrijpen kunt, waar het merk<br />

Dornbracht voor staat. Een voorbeeld is de bijdrage<br />

“The source as archetype” (pagina’s 034 e.v.).<br />

In het interview met Thomas Edelmann bericht<br />

Benedikt Sauerland, Sieger Design, over het ontstaan<br />

van het productieprogramma ELEMENTAL<br />

SPA, waarbij de natuurlijke bron het voorbeeld<br />

of juist ideaal is. Deze bronnen vormen ook het<br />

uitgangspunt voor de derde vorm van rituele<br />

Andreas Dornbracht<br />

Photography Heji Shin<br />

architectuur in de <strong>badkamer</strong> van Dornbracht. Het<br />

rituele bad ELEMENTAL SPA is een archaïsche<br />

plek waar een mens zich door verschillende rituelen<br />

hervindt (pagina’s 018 e.v.). De soundtrack van<br />

ELEMENTAL SPA vormt een deel van de Dornbracht<br />

Culture Project “Noises for Ritual Architecture”,<br />

dat wij ook aan u voorstellen (pagina’s<br />

194 e.v.). Idealisering houdt ook de architectuurtheoretici<br />

Andreas en Ilka Ruby bezig. Zij gaan op<br />

zoek naar “New Standards” in de <strong>badkamer</strong> voor<br />

verschillende woontypologieën (pagina’s 178 e.v.).<br />

Dat standaardisering ook onafhankelijkheid betekenen<br />

kan, is te zien in ons nieuwe archtitectenprogramma<br />

SYMETRICS. Hierin volgt alles een<br />

patroon van 60x60 mm. De module, de installatie<br />

en de architectuur. Voor een absolute vrijheid in de<br />

planning. Maar betekent vrijheid ook idealiteit?<br />

Bij deze vraag past de bijdrage van Eva Karcher,<br />

die zich met de renaissance van het begrip “Idealiteit”<br />

in onze cultuur van leven bezighoudt (pagina’s<br />

064 e.v.). Ook bij het beschouwen van de keuken<br />

als werk- en leefruimte hebben wij over<br />

idealen nagedacht. Wat kan er worden verbeterd,<br />

vereenvoudigd, nieuw worden bedacht? Het resul-<br />

taat leidde tot de KITCHEN ZONES, die de verschillende<br />

werkterreinen – zoals men die in de<br />

professionele keukens kent – ook in de particuliere<br />

keuken verdeelt (pagina’s 050 e.v.). En wat haar<br />

idealen zijn, wat haar beweegt en wie haar inspireert,<br />

verklaart stijlicoon Andrée Putman in een<br />

interview in Parijs (pagina’s 168 e.v.).<br />

Ten slotte wil ik u nog attenderen op nieuwe bijdragen<br />

aan onze Dornbracht Culture Projects, een<br />

bron van inspiratie en het resultaat van ons internationale<br />

culturele engagement. Wij berichten<br />

onder andere over de expositie “An American<br />

Index of the Hidden and Unfamiliar” van de kunstenares<br />

Taryn Simon die een Amerika portretteert<br />

zoals maar weinigen het kennen. In het kader van<br />

de Dornbracht Sponsorships kwam de tentoonstelling<br />

voor het eerst naar Europa en toonde in het<br />

MMK Frankfurt hoe ver men van idealiteit verwijderd<br />

zijn kan.<br />

Ik wens u veel plezier bij het ontdekken van<br />

„the SPIRITof WATER“.<br />

Andreas Dornbracht<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Editorial<br />

009


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Editorial<br />

Bienvenue dans l’édition de the SPIRITof<br />

WATER Vol.2.<br />

L’édition actuelle vous offre une vue synoptique<br />

des sources auxquelles nous puisons nos idées et<br />

nos inspirations pour les nouveaux produits, les<br />

nouveaux projets et les nouvelles réflexions. Si<br />

l’on voulait résumer cette édition sous une bannière<br />

fédératrice, alors ce serait certainement le<br />

concept de « l’idéal ». Pourquoi ? Parce que les<br />

idéaux vont au delà des objectifs fixés dans le<br />

développement et la production. Et l’idéalité est<br />

plus qu’un simple état de bonheur. Mais qu’est-ce<br />

que cela signifie concrètement ? Par exemple, cela<br />

signifie que ce magazine vous fournit aussi à<br />

l’avenir un regard approfondi dans les processus<br />

de recherche d’idées ainsi que de développement<br />

et de production, parce que nous croyons que cela<br />

peut vous permettre de mieux saisir encore ce<br />

qui définit la marque Dornbracht. «The source as<br />

archetype » (page 034 et suivantes) en est un<br />

exemple. Dans l’interview avec Thomas Edelmann,<br />

Benedikt Sauerland, de Sieger Design,<br />

raconte la création de la gamme de produits<br />

ELEMENTAL SPA, dont le modèle ou justement<br />

l’idéal est la source naturelle. Ces sources forment<br />

aussi le point de départ de la troisième architecture<br />

rituelle de Dornbracht dans le domaine de<br />

la salle de bains. La salle de bains rituelle<br />

ELEMENTAL SPA est un lieu ancestral dans<br />

lequel divers rituels de l’homme lui permettent<br />

de faire un retour sur lui-même (page 018 et<br />

suivantes). La bande sonore qui accompagne<br />

ELEMENTAL SPA fait partie du projet culturel<br />

de Dornbracht « Noises for Ritual Architecture »,<br />

que nous présentons également (page 194 et suivantes).<br />

L’idéalisation est aussi un sujet traité par<br />

les théoriciens en architecture Andreas et Ilka<br />

Ruby, qui sont à la recherche de « nouvelles normes<br />

dans la salle de bains » pour différents types<br />

d’habitats (page 178 et suivantes). Notre nouveau<br />

programme d’architecte SYMETRICS démontre<br />

que la normalisation peut aussi être synonyme<br />

d’indépendance. Dans ce programme, chaque<br />

élément suit un quadrillage de 60 x 60 mm. Les<br />

modules, les installations, l’architecture. Pour une<br />

liberté de planification absolue. Mais la liberté<br />

est-elle aussi synonyme d’idéalité ? L’article d’Eva<br />

Karcher, qui effectue des recherches autour de la<br />

renaissance du terme « idéalité » dans notre culture<br />

de vie (page 064 et suivantes), s’inscrit également<br />

dans cette question. Nous avons aussi mené<br />

une réflexion sur l’idéal lorsque nous nous sommes<br />

intéressés à la cuisine comme espace de travail<br />

et de vie. Que peut-on améliorer, simplifier,<br />

repenser ? Cette réflexion a donné naissance aux<br />

KITCHEN ZONES, qui transposent la répartition<br />

des zones de travail telle qu’on la connaît des cuisines<br />

professionnelles, dans le domaine privé<br />

(page 050 et suivantes). Et Andrée Putman,<br />

l’icône du stylisme, explique dans une interview à<br />

010<br />

Paris quels sont ses idéaux, ce qui la fait avancer<br />

et ce qui l’inspire (page 168 et suivantes).<br />

Pour finir, je souhaite attirer votre attention sur<br />

les nouvelles contributions concernant nos Dornbracht<br />

Culture Projects, une source d’inspiration<br />

et le résultat de notre engagement culturel international.<br />

Nous écrivons notamment au sujet de<br />

l’exposition « An American Index of the Hidden<br />

and Unfamiliar » de l’artiste Taryn Simon qui<br />

dresse le portrait d’une Amérique connue de<br />

bien peu de gens. Dans le cadre de Dornbracht<br />

Sponsorships, l’exposition est venue pour la<br />

première fois en Europe et a montré au Musée<br />

d’Art moderne de Francfort à quel point l’on peut<br />

s’éloigner de l’idéalité.<br />

Je vous souhaite une bonne lecture en compagnie<br />

de « the SPIRITof WATER ».<br />

Andreas Dornbracht<br />

Dornbracht<br />

the SPIRIT of WATER<br />

Vol. 2 / bathroom<br />

Alles, was die Marke<br />

Dornbracht ausmacht und<br />

was damit Quelle und<br />

Ursprung unserer Produkte<br />

und Ideen ist, haben wir<br />

aktuell in dieser Ausgabe des<br />

Magazins zusammengeführt.<br />

Weiterführende Informationen<br />

zu allen aktuellen<br />

Dornbracht-Armaturen und<br />

-Accessoires sowie Hinweise<br />

zu Oberflächen und dem<br />

Dornbracht x-tra Service<br />

finden Sie in der separaten<br />

Produktinformation, die<br />

über den Fachhandel erhältlich<br />

ist. Das Magazin<br />

können Sie direkt bei<br />

Dornbracht bestellen oder<br />

unter www.dornbracht.com<br />

herunter laden.<br />

Alles, wat voor het merk<br />

Dornbracht staat en daarmee<br />

bron en oorsprong van<br />

onze producten en ideeën<br />

is, hebben wij in actuele<br />

vorm in deze uitgave van het<br />

magazine samengevoegd.<br />

Nadere informatie over alle<br />

actuele armaturen en accessoires<br />

van Dornbracht evenals<br />

aanwijzingen omtrent<br />

oppervlakken en de x-tra<br />

service van Dornbracht vindt<br />

u in de afzonderlijke productinformatie,<br />

die in de<br />

speciaalzaak verkrijgbaar is.<br />

Het magazine kunt u direct<br />

bij Dornbracht bestellen<br />

of op www.dornbracht.com<br />

downloaden.<br />

Nous avons rassemblé dans<br />

cette édition du magazine<br />

tout ce qui définit la marque<br />

Dornbracht et par là même<br />

la source et l’origine de<br />

nos produits et de nos idées.<br />

Vous trouverez de plus<br />

amples informations concernant<br />

les robinetteries<br />

et accessoires actuels de<br />

chez Dornbracht ainsi que<br />

des indications concernant<br />

les surfaces et le service<br />

x-tra Dornbracht dans<br />

l’information produit séparée<br />

disponible auprès de votre<br />

revendeur spécialisé.<br />

Vous pouvez commander<br />

le magazine directement<br />

auprès de Dornbracht ou le<br />

télécharger sur le site<br />

www.dornbracht.com.


ELEMENTAL SPA<br />

Ritualzone „Foot washing“ mit ITA Waschtisch-Wand-Einhandbatterie und Olivenholzbank. //<br />

Rituele zone “Foot washing” met ITA wastafel-wand-eenhendelmengkraan en olijfhouten bank. //<br />

Zone rituelle « Foot washing » avec mitigeur monocommande mural de lavabo ITA et banc en bois d’olivier.<br />

Photography Thomas Popinger<br />

011


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Shortcuts<br />

GOLD FÜR DEN<br />

<strong>DORNBRACHT</strong><br />

MESSESTAND AUF<br />

DER ISH 2007<br />

Für den Messestand auf der<br />

ISH 2007 wurde Dornbracht<br />

beim ADAM, dem Award für<br />

herausragende Messeauftritte,<br />

mit Gold ausgezeichnet.<br />

Diese Auszeichnung<br />

erhielt Dornbracht bereits<br />

für seinen Auftritt bei der<br />

ISH 2005. Das zentrale Anliegen<br />

der Messearchitektur<br />

2007 war es, die Weiterentwicklung<br />

des Unternehmens<br />

zu dokumentieren und den<br />

Facettenreichtum der Marke<br />

darzustellen. Ausgangspunkt<br />

für die expressionistische<br />

Gestaltung waren eine klare,<br />

skulpturale Formensprache<br />

und ein Grundriss, dessen<br />

Sichtachsen dem Besucher,<br />

abhängig von der Richtung<br />

aus der er kommt, immer<br />

wieder eine neue Welt eröffnen.<br />

Die dunkel gehaltene<br />

Grundstimmung, die farblichen<br />

Akzente durch Bilder<br />

und Filme, sowie die hochwertigen<br />

Materialien fügten<br />

sich zu einer harmonischen<br />

Architektur, die einen extravaganten,<br />

aber nicht vordergründigen<br />

Rahmen für die<br />

einzelnen Produktwelten bildete.<br />

Herzstück des Messestandes<br />

war das in einem<br />

eigenen Pavillion eingerichtete<br />

ELEMENTAL SPA.<br />

Hier wurde die neue Ritual-<br />

Architektur auf einer Bühne<br />

präsentiert. Dabei wurde mit<br />

fließendem Wasser und<br />

außergewöhnlichen Materialien<br />

wie Cortenstahl, Marmor<br />

und Kupfer eine eigene<br />

Welt innerhalb des Gesamtkonzepts<br />

geschaffen.<br />

GOUD VOOR DE<br />

JAARBEURSSTAND<br />

VAN <strong>DORNBRACHT</strong><br />

OP DE ISH 2007<br />

Voor de jaarbeursstand op<br />

de ISH 2007 werd Dornbracht<br />

bij de ADAM, de prijs<br />

voor uitstekende presentatie<br />

012<br />

Exhibition view<br />

Dornbracht ISH 2007 trade fair stand, Frankfurt/Main<br />

Photography Uwe Spoering<br />

op de beurs, onderscheiden<br />

met goud. Deze onderscheiding<br />

kreeg Dornbracht al<br />

voor de presentatie bij de<br />

ISH 2005. Het centrale verzoek<br />

bij de Messearchitektur<br />

2007 was, de verdere ontwikkeling<br />

van de onderneming<br />

te documenteren en de<br />

facettenrijkdom van het merk<br />

weer te geven. Uitgangspunt<br />

voor de expressionistische<br />

vormgeving waren een duidelijke,<br />

sculpturale vormgeving<br />

en een overzicht, waarbij<br />

de zichtassen telkens een<br />

nieuwe wereld voor de bezoeker<br />

openen, afhankelijk van<br />

de richting waarvandaan hij<br />

komt. De donker gehouden<br />

algemene stemming, de<br />

accenten aangaande de kleur<br />

door beelden en films, evenals<br />

de hoogwaardige materialen<br />

voegden zich samen<br />

tot een harmonische architectuur,<br />

die een extravagant,<br />

duidelijk kader voor de<br />

afzonderlijke productwerelden<br />

vormde. Het belangrijkste<br />

gedeelte van de jaar-<br />

beursstand werd gevormd<br />

door ELEMENTAL SPA, dat<br />

in een eigen paviljoen was<br />

ondergebracht. Hierin werd<br />

de nieuwe rituele architectuur<br />

op een eigen podium gepresenteerd.<br />

Daarbij werd met<br />

stromend water en buitengewone<br />

materialen als Cortenstaal,<br />

marmer en koper een<br />

eigen wereld binnen het<br />

totaalconcept geschapen.<br />

DE L’OR POUR<br />

LE STAND DE<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> SUR<br />

LE SALON ISH 2007<br />

Dornbracht a reçu la médaille<br />

d’or du prix ADAM,<br />

qui récompense les meilleures<br />

expositions du salon,<br />

pour son stand sur le salon<br />

ISH 2007. Cette récompense<br />

avait déjà été attribuée<br />

à Dornbracht pour son exposition<br />

au salon ISH 2005. La<br />

préoccupation centrale de<br />

l’architecture du salon 2007<br />

Floor plan<br />

Dornbracht ISH 2007 trade fair stand, Frankfurt/Main<br />

For more views visit www.dornbracht.com<br />

était d’illustrer l’évolution<br />

de l’entreprise et de représenter<br />

les multiples facettes<br />

de la marque. La conception<br />

expressionniste du stand est<br />

partie d’un langage formel<br />

clair, sculptural et d’un plan<br />

dont les axes de vue ouvrent<br />

au visiteur des mondes différents<br />

en fonction de la<br />

direction d’où il vient. L’ambiance<br />

de fond sombre, les<br />

notes colorées fournies par<br />

les images et les films, ainsi<br />

que les matières nobles<br />

s’associèrent pour créer une<br />

architecture harmonieuse,<br />

formant un cadre extravagant<br />

mais non dominant<br />

dans lequel purent s’épanouir<br />

les différents mondes<br />

de produits. Le cœur du stand<br />

d’exposition fut occupé par<br />

ELEMENTAL SPA, installé<br />

dans un pavillon séparé. La<br />

nouvelle architecture rituelle<br />

fut présentée dans ce pavillon<br />

sur sa propre scène. Des<br />

écoulements d’eau et des<br />

matières inhabituelles telles<br />

que l’acier corten, le marbre


et le cuivre créaient un<br />

monde à part au sein du<br />

concept global.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong><br />

INITIIERT DIE<br />

CONFERENCIA<br />

ARQUITECTURA<br />

RITUAL EN EL<br />

BAÑO IN MADRID<br />

Vom 19. bis zum 23. November<br />

2007 veranstaltete<br />

Dornbracht España eine<br />

Konferenz zum Thema<br />

Ritual-Architektur und präsentierte<br />

diese auch gleich<br />

anhand eigener Produkte<br />

und Konzeptideen. Die Präsentation<br />

fand im Rahmen<br />

einer Ausstellung in der<br />

Architektenkammer Madrid<br />

statt. Dabei wurde nicht nur<br />

die erste Ritual-Architektur<br />

für die Armaturenserie<br />

MEM gezeigt, sondern auch<br />

andere Highlights, wie zum<br />

Beispiel die BALANCE<br />

MODULES – architektoni-<br />

sche Module, die natürlich<br />

fließendes Wasser im Bad<br />

inszenieren. Eröffnet wurde<br />

die Veranstaltung, zu der die<br />

Kammer spanische Architekten<br />

und Innenarchitekten<br />

eingeladen hatte, von Kurt<br />

Reinhardt. Der Physiker,<br />

Designhistoriker und Philosoph,<br />

der zurzeit für den<br />

Werkbund Deutschland tätig<br />

ist, hielt zu Beginn einen<br />

Vortrag zum Thema Ritual-<br />

Architektur und bereitete die<br />

Besucher so auf die Ausstellung<br />

vor. Ziel der Veranstaltung<br />

war es nicht nur, die<br />

Marke Dornbracht und ihr<br />

vielseitiges Engagement im<br />

Zusammenhang mit Ritual-<br />

Architektur zu präsentieren,<br />

sondern auch, den Besuchern<br />

Inspiration und Anregung<br />

für die eigene Arbeit<br />

zu geben.<br />

Exhibition view<br />

Dornbracht ISH 2007 trade fair stand, Frankfurt/Main<br />

Photography Uwe Spoering<br />

<strong>DORNBRACHT</strong><br />

INITIEERT DE<br />

CONFERENCIA<br />

ARQUITECTURA<br />

RITUAL EN EL<br />

BAÑO IN MADRID<br />

Van 19 tot en met 23 november<br />

2007 organiseerde Dornbracht<br />

España een conferentie<br />

omtrent het thema<br />

rituele architectuur en presenteerde<br />

dit tevens aan de<br />

hand van eigen producten<br />

en conceptideeën. De presentatie<br />

vond plaats in het<br />

kader van een expositie in de<br />

architectenkamer in Madrid.<br />

Daarbij werd niet alleen de<br />

eerste rituele architectuur<br />

voor de armaturenserie MEM<br />

getoond, maar ook andere<br />

highlights, zoals bijvoorbeeld<br />

de BALANCE MODULES –<br />

architectonische modules, die<br />

natuurlijk stromend water in<br />

het bad ensceneren. Het evenement<br />

waarvoor de kamer<br />

Spaanse architecten en binnenhuisarchitectenuitgenodigd<br />

had, werd geopend<br />

door Kurt Reinhardt. Deze<br />

fysicus, designhistoricus en<br />

filosoof die momenteel werkzaam<br />

is voor de Deutsche<br />

Werkbund, hield aan het<br />

begin een voordracht over<br />

het thema rituele architectuur<br />

en bereidde de bezoekers<br />

zo op de tentoonstelling<br />

voor. Het doel van het evenement<br />

was niet alleen om<br />

het merk Dornbracht en het<br />

veelzijdige engagement van<br />

dit bedrijf in samenhang met<br />

rituele architectuur te presenteren,<br />

maar ook om de<br />

bezoekers inspiratie en een<br />

stimulans voor het eigen<br />

werk te geven.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong><br />

INITIE LA<br />

CONFERENCIA<br />

ARQUITECTURA<br />

RITUAL EN EL<br />

BAÑO À MADRID<br />

Du 19 au 23 novembre 2007,<br />

Dornbracht España a organisé<br />

une conférence sur<br />

Conference<br />

Ritual architecture in the bathroom, Madrid<br />

Photography Adrian Vazquez<br />

le thème de l’architecture<br />

rituelle tout en la présentant<br />

également en s’appuyant<br />

sur ses propres produits<br />

et idées conceptuelles.<br />

La présentation s’est déroulée<br />

dans le cadre d’une<br />

exposition dans la chambre<br />

des architectes de Madrid.<br />

Cette présentation comprenait<br />

à la fois la première<br />

architecture rituelle pour la<br />

série de robinets MEM<br />

mais aussi des points forts<br />

tels que par exemple les<br />

BALANCE MODULES, des<br />

modules architectoniques qui<br />

mettent en scène l’écoulement<br />

naturel de l’eau. La<br />

manifestation initiée par la<br />

chambre des architectes et<br />

architectes d’intérieur espagnols<br />

fut inaugurée par<br />

Kurt Reinhardt. Ce physicien,<br />

historien dans le<br />

domaine du design et philosophe<br />

qui travaille actuellement<br />

pour le Werkbund<br />

Deutschland, a donné au<br />

commencement une conférence<br />

sur le thème de l’architecture<br />

rituelle, préparant<br />

ainsi les visiteurs à l’exposition.<br />

L’objectif de la manifestation<br />

n’était pas seulement<br />

de présenter la marque<br />

Dornbracht et son engagement<br />

multiple dans le cadre<br />

de l’architecture rituelle,<br />

mais aussi d’offrir aux visiteurs<br />

l’inspiration et la stimulation<br />

nécessaires pour<br />

leurs propres travaux.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Shortcuts<br />

AUSGEWÄHLT –<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> BEI<br />

„ART OF KITCHEN“<br />

AUF DER IMM<br />

COLOGNE 2008<br />

Mit „art of kitchen“ wurde<br />

in diesem Jahr ein neues<br />

Highlight der imm cologne<br />

ins Leben gerufen. Integriert<br />

in die imm pure, die<br />

Bühne für internationales<br />

Top-Design, entstand so eine<br />

völlig neue Präsentationsform<br />

für den Bereich Premiumküche.<br />

Sie resultiert<br />

aus dem Gedanken, dass<br />

sich die Küche von einem<br />

funktionalen Raum in einen<br />

Lebensraum wandelt und so<br />

zu einem integrierten Teil<br />

des Wohnbereichs wird. Das<br />

dieser Gedanke bei Dornbracht<br />

schon länger besteht,<br />

zeigte bereits „The Farm<br />

Project“, ein Grund, warum<br />

das Unternehmen ausgewählt<br />

wurde, sich bei „art<br />

of kitchen“ zu präsentieren.<br />

Neben den Küchenarmaturen<br />

MARO, LOT und ELIO<br />

wurden auch die neuen<br />

„KITCHEN ZONES“ gezeigt,<br />

bei denen die Trennung<br />

der Arbeitsbereiche<br />

wie man sie aus Profiküchen<br />

kennt auch im Privatbereich<br />

angewendet wird<br />

(„KITCHEN ZONES“ s.<br />

S. 50). Ein weiteres Highlight<br />

war die Präsentation der<br />

Serie TARA ULTRA, einer<br />

Neuinterpretation der TARA<br />

CLASSIC für die Küche.<br />

013


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Shortcuts<br />

The new idea of kitchen<br />

Kitchen Zones<br />

Photography Thomas Popinger<br />

Die von Sieger Design entworfenen<br />

Armaturen orientieren<br />

sich an der schlanken<br />

TARA-Formensprache und<br />

übertragen sie in ein eigenständiges,küchenspezifisches<br />

Design.<br />

GEKOZEN –<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> BIJ<br />

“ART OF KITCHEN”<br />

OP DE IMM<br />

COLOGNE 2008<br />

Met “art of kitchen” werd<br />

dit jaar een nieuwe highlight<br />

van de imm cologne in<br />

het leven geroepen. Geïntegreerd<br />

in de imm pure, de<br />

bühne voor internationaal<br />

topdesign, ontstond op die<br />

manier een volledig nieuwe<br />

presentatievorm voor de<br />

sector premiumkeuken. Deze<br />

was het gevolg van de<br />

gedachte, dat de keuken van<br />

een functionele ruimte verandert<br />

in een leefruimte en<br />

op die manier een geïntegreerd<br />

deel van het woongebied<br />

wordt. Dat deze<br />

gedachte bij Dornbracht al<br />

langer bestaat, was reeds te<br />

zien in “The Farm Project”,<br />

014<br />

wat een reden was om het<br />

bedrijf uit te kiezen om zich<br />

bij “art of kitchen” te presenteren.<br />

Naast de keukenarmaturen<br />

MARO, LOT en<br />

ELIO werden ook de nieuwe<br />

“KITCHEN ZONES”<br />

getoond, waarin de scheiding<br />

van werkterreinen zoals men<br />

ze uit de professionele keuken<br />

kent ook in de particuliere<br />

keuken wordt toegepast<br />

(“KITCHEN ZONES” zie<br />

pag. 50). Een ander hoogtepunt<br />

was de presentatie van<br />

de serie TARA ULTRA, een<br />

nieuwe interpretatie van de<br />

TARA CLASSIC voor de<br />

keuken. De door Sieger<br />

Design ontworpen armaturen<br />

richten zich op de slanke<br />

TARA-vormspraak en passen<br />

deze in een zelfstandig,<br />

voor de keuken bestemd<br />

design toe.<br />

SÉLECTIONNÉ –<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> À<br />

« ART OF KITCHEN »<br />

SUR LE SALON<br />

IMM COLOGNE 2008<br />

«art of kitchen» a créé l’évènement<br />

cette année dans le<br />

cadre du imm cologne.<br />

Intégré à l’imm pure, la<br />

scène du top design international,<br />

une toute nouvelle<br />

forme de présentation a ainsi<br />

vu le jour dans le domaine<br />

de la cuisine de luxe. Elle est<br />

née de la réflexion menée<br />

The Farm Project<br />

skulptur projekte münster 2007<br />

Photography NEO NOTO<br />

sur l’évolution que connaît la<br />

cuisine d’une pièce fonctionnelle<br />

à un espace de vie, devenant<br />

ainsi partie intégrante<br />

du centre vital de l’habitat.<br />

Comme le montre «The Farm<br />

Project», cette réflexion était<br />

menée déjà depuis un certain<br />

temps chez Dornbracht ;<br />

c’est l’une des raisons pour<br />

lesquelles l’entreprise a été<br />

sélectionnée pour se présenter<br />

à « art of kitchen ». Outre<br />

les robinetteries de cuisine<br />

MARO, LOT et ELIO, la présentation<br />

englobait les nouvelles<br />

« KITCHEN ZONES »,<br />

qui appliquent la séparation<br />

des zones de travail telle<br />

qu’on la trouve dans les cuisines<br />

professionnelles à la<br />

sphère privée (« KITCHEN<br />

ZONES » voir p. 50). L’autre<br />

évènement fut la présentation<br />

de la série TARA ULTRA,<br />

une nouvelle interprétation<br />

de TARA CLASSIC pour<br />

la cuisine. Les robinetteries<br />

créées par Sieger Design<br />

s’inspirent de l’expression<br />

élancée des formes de TARA<br />

et la transpose en une conception<br />

esthétique autonome,<br />

spécifique à la cuisine.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong><br />

EDGES: THE FARM<br />

PROJECT BEI<br />

DESIGN MIAMI<br />

Nach den erfolgreichen<br />

Präsentationen von „The<br />

Farm Project“ auf dem<br />

Salone del Mobile, Mailand<br />

2006, und während der<br />

Passagen, Köln 2007, wurde<br />

Dornbracht im Juni<br />

eingeladen mit der Farm<br />

während der Eröffnungstage<br />

der skulptur projekte<br />

münster 07 Gastgeber für<br />

Museumsdirektoren, Kuratoren<br />

und Künstler aus aller<br />

Welt zu sein. Daraus resultierte<br />

unter anderem eine<br />

Einladung nach MIAMI, wo<br />

die Installation von Mike<br />

Meiré vom 07.– 09.12.2007<br />

im Rahmen von Design<br />

Miami während der Art<br />

Basel Miami Beach mit<br />

großem Erfolg präsentiert<br />

wurde. Die Präsentation,<br />

die im Zentrum des Miami<br />

Design District in einem<br />

Palmenhain stattfand, war<br />

zugleich die erste Beteiligung<br />

von Dornbracht an<br />

Design Miami und wurde<br />

insgesamt von rund 10.000


Besuchern „erforscht“. (Weitere<br />

Bilder s. S. 192)<br />

Die aufwändig gestaltete<br />

Dokumentation zu „The Farm<br />

Project“ umfasst 248 Seiten<br />

und enthält Autorenbeiträge<br />

aus den unterschiedlichen<br />

Blickwickeln von Architektur,<br />

Design, Kunst. Der Katalog<br />

ist im Verlag der Buchhandlung<br />

Walter König, Köln erschienen,<br />

34,– €, ISBN:<br />

Deutsch 978-3-86560-284-8,<br />

Englisch 978-3-86560-293-0.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong><br />

EDGES: THE FARM<br />

PROJECT,<br />

DESIGN MIAMI<br />

Na de succesvolle presentaties<br />

van “The Farm Project”<br />

op de Salone del<br />

Mobile, in Milaan in 2006<br />

en op de Passagen, in Keulen<br />

in 2007 werd Dornbracht<br />

in juni met de Farm<br />

Project uitgenodigd voor<br />

de openingsdagen van de<br />

skulptur projekte münster<br />

2007 om als gastheer voor<br />

museumdirecteuren, curatoren<br />

en kunstenaars uit<br />

heel de wereld op te treden.<br />

Daaruit vloeide onder andere<br />

een uitnodiging naar<br />

MIAMI voort, waar de<br />

installatie van Mike Meiré<br />

van 07 – 09.12.2007 in het<br />

kader van Design Miami<br />

tijdens de Art Basel Miami<br />

Beach met groot succes<br />

gepresenteerd werd. De presentatie<br />

die in het centrum<br />

van het Miami Design District<br />

in een palmenbos plaatsvond,<br />

was tevens de eerste<br />

deelname van Dornbracht<br />

aan Design Miami en werd<br />

door ca. 10.000 bezoekers<br />

“onderzocht”. (Meer plaatjes,<br />

zie pag.192)<br />

De in ruime mate vormgegeven<br />

<strong>documentatie</strong> bij “The<br />

Farm Project” omvat 248<br />

pagina’s en bevat bijdragen<br />

van auteurs uit verschillende<br />

disciplines als architectuur,<br />

design en kunst. De catalogus<br />

is verschenen bij boek-<br />

The Farm Project<br />

Design Miami 2007<br />

Photography Tim Giesen<br />

handel en uitgeverij Walter<br />

König in Keulen, 34,– €,<br />

ISBN:<br />

Duits 978-3-86560-284-8,<br />

Engels 978-3-86560-293-0.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong><br />

EDGES : THE FARM<br />

PROJECT AU SALON<br />

DESIGN MIAMI<br />

Suite aux présentations<br />

réussies de « The Farm Project<br />

» sur le Salone del<br />

Mobile 2006 à Milan et<br />

pendant les Passagen 2007<br />

à Cologne, Dornbracht a<br />

été invité en juin avec le<br />

Farm Project à endosser le<br />

rôle de l’hôte au cours des<br />

journées d’inauguration<br />

des projets de sculpture<br />

muenster 07 pour les directeurs<br />

de musée, les administrateurs<br />

culturels, les artistes<br />

du monde entier. Il en a<br />

résulté notamment une invitation<br />

à MIAMI, où l’installation<br />

de Mike Meiré fut présentée<br />

du 07 au 09.12.2007<br />

dans le cadre du Design<br />

Miami pendant la Art Basel<br />

Miami Beach avec beaucoup<br />

de succès. La présentation,<br />

qui se déroulait au centre<br />

du Miami Design District<br />

dans une palmeraie, consti-<br />

tuait en même temps la première<br />

participation de Dornbracht<br />

au Design Miami et<br />

fut découverte par quelques<br />

10 000 visiteurs (d’autres<br />

photos sont disponibles à la<br />

page 192).<br />

La documentation sophistiquée<br />

au sujet de « The<br />

Farm Project » comprend<br />

248 pages et contient des<br />

articles d’auteurs offrant les<br />

différentes perspectives de<br />

l’architecture, du design, de<br />

l’art. Le catalogue est paru<br />

aux éditions Walter König à<br />

Cologne, 34,– €, ISBN:<br />

allemand 978-3-86560-284-8,<br />

anglais 978-3-86560-293-0.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Shortcuts<br />

015


ELEMENTAL SPA<br />

Wasser hinterlässt bleibende Spuren auf speziell behandeltem Cortenstahl. //<br />

Water laat blijvende sporen op speciaal behandeld Cortenstaal na. // L’eau laisse<br />

des traces durables sur l’acier corten spécialement traité.<br />

Photography Thomas Popinger<br />

016


EXPEDITION<br />

lat. expeditio „Erledigung, Feldzug”. Eine Reise in noch unbekannte<br />

Gebiete, um neue Erkenntnisse zu erlangen, neue Möglichkeiten zu entdecken.<br />

lat. expeditio “afdoening, veldtocht”. Een reis naar nog onbekende<br />

gebieden, om nieuwe kennis te verwerven, nieuwe mogelijkheden te ontdekken.<br />

du latin expeditio : exécution, campagne. Voyage en pays inconnu, à la<br />

recherche de connaissances pour démultiplier les possibilités.<br />

ELEMENTAL SPA<br />

THE NEW<br />

RITUAL ARCHITECTURE 018<br />

THE SOURCE<br />

AS ARCHETYPE 034<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Expedition<br />

017


Quellen der Entspannung. // Bronnen van ontspanning. // Sources de détente.<br />

Photography Thomas Popinger<br />

018


Elemental<br />

Spa<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Elemental Spa<br />

019


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Elemental Spa<br />

Ursprüngliche Ritualbereiche. // Oorspronkelijke rituele zones. // Espaces de rituel authentiques.<br />

Der Ursprung des Wassers. Das Ritual als Quelle einer archaischen Architektur,<br />

in der Körperlichkeit und Wassererlebnis im Mittelpunkt stehen.<br />

ELEMENTAL SPA. Die jüngste Interpretation des Themas „Ritual-Architektur<br />

im Bad“.<br />

Für Dornbracht ist Ritual-Architektur das Ergebnis einer langjährigen Auseinandersetzung<br />

mit Reinigung und Raum, bei der der Mensch zum Zentrum<br />

der architektonischen Gestaltung wird. Die rein funktionalen Aspekte des<br />

Badezimmers werden um die Dimension menschlicher Handlungen erweitert.<br />

Das Bad wird zum Interface zwischen dem Benutzer und seinen<br />

Ritualen. Nach MEM, dem „kontemplativen“ Bad für spirituelle Regeneration,<br />

und TARA LOGIC, dem „aktiven“ Bad, das den Körper ins Zentrum<br />

der Rituale stellt, ist ELEMENTAL SPA das dritte Dornbracht-Ritual-Bad.<br />

Sein Thema ist das Archaische und Ursprüngliche: Das Element Wasser verändert<br />

seine Umgebung. Es kann Orte einzigartig machen. ELEMENTAL<br />

SPA stellt das Wasser deshalb in den Mittelpunkt, von dem alles ausgeht. Mit<br />

Raum für die persönlichen und gemeinsamen Rituale der Reinigung von<br />

Körper und Geist. Durch und durch ursprünglich.<br />

Diese elementare Kraft der Veränderung, die dem Wasser innewohnt, spiegelt<br />

die von Mike Meiré entworfene Architektur des ELEMENTAL SPA wider –<br />

klare, kubische Formen als Projektionsfläche der Veränderung und Materialien,<br />

die direkt oder indirekt auf die Berührung mit Wasser reagieren.<br />

So hinterlässt jedes Reinigungsritual seine ganz individuellen Spuren und<br />

erinnert damit stets an den Ursprung von allem: die Quelle.<br />

Die von Sieger Design konzipierte und entwickelte Armatur verlässt ihre<br />

Rolle als Begleiter der sie umgebenden Badarchitektur und -elemente. Sie<br />

020<br />

wird zu deren Initiator. Sie sucht die Schnittstellen zu Wand, Boden und<br />

Decke und markiert so die Wasserstellen, die der Ausgangspunkt der verschiedenen<br />

Ritualbereiche sind.<br />

DIE RITUALBEREICHE<br />

ELEMENTAL SPA macht das Bad zum Refugium für die Seele. Zum Ort, an<br />

dem die reinigende Kraft des Wassers Körper und Geist in Einklang bringt.<br />

Jede rituelle Handlung hat ihre eigene Zone. Zusammen ergeben diese<br />

Zonen einen Weg ursprünglicher Rituale, an dessen Ende der Mensch, innerlich<br />

und äußerlich gereinigt, zu sich selbst zurückkehrt.<br />

1) Cabinet: Der Auftakt eines jeden Besuches im ELEMENTAL SPA. Hier<br />

kommt man an. Entschleunigt. Legt das Draußen ab und bereitet sich auf<br />

seine Rituale vor.<br />

2) Facewash: Hier folgt die bewusste Reinigung von Gesicht und Händen.<br />

Der Alltag tritt langsam in den Hintergrund. Das erste Ritual wird vollzogen.<br />

3) Cascade: Man nähert sich dem Element und sieht erste Spuren<br />

des Wassers auf den kupferbeschichteten Wand- und Bodenplatten. Die<br />

Cascade zelebriert das natürliche Erlebnis von klarem Wasser, das auf<br />

den Körper trifft.<br />

4) Foot washing and Body cleansing: Der Ort im ELEMENTAL SPA, an<br />

dem der Körper gereinigt wird. Vollständig oder parziell, vielleicht einmal<br />

nur die Füße. Ganz so, wie man es sich in dem speziellen Moment wünscht.


Ganz in Ruhe. Im Sitzen oder im Stehen. Dieses Ritual beruhigt den Geist<br />

und hilft dabei, sich seiner selbst bewusst zu werden.<br />

5) Shower center: Die Dusche revitalisiert den Körper. Der sanft von oben<br />

herabfallende Regen, lässt ein Gefühl der Leichtigkeit entstehen. Das Wasser<br />

nimmt alles Schwere mit sich.<br />

6) Bathing: Der tiefe Kupfertank nimmt den ganzen Menschen auf.<br />

Lässt ihn im wohlig warmen Wasser versinken. Ein Ritual wie geschaffen,<br />

um über den Zusatz ätherischer Öle und Zutaten eine therapeutische<br />

Wirkung zu erzielen.<br />

7) Heated block: Der warme Marmorblock vollendet nach dem Bad<br />

die tiefe Entspannung. Ohne Handtuch, ganz natürlich und in seiner eigenen<br />

Zeit, kann der Körper trocknen und ausruhen, ohne seine innere Wärme<br />

zu verlieren.<br />

8) Wooden bench and patio: Orte der Meditation. Geist und Körper werden<br />

in Einklang gebracht.<br />

9) Spill zone: Keine Beschränkungen, keine Anweisungen. Wasser wird zum<br />

Elexier – und damit zum meditativen Element.<br />

DIE PRODUKTE<br />

Jede der sechs Armaturen im ELEMENTAL SPA hat einen individuellen<br />

Namen. Auf diese Weise erhalten sie eine eigene Identität, die ihrer Präsenz<br />

in der Architektur gerecht wird. Es wurde bewusst darauf geachtet, dass<br />

Klang und Anmutung der Namen sowohl den archaischen, als auch den rituellen<br />

Charakter widerspiegeln.<br />

Für den Waschtisch gibt es die Armaturen ITA (ohne Corian ® ) und IAM (mit<br />

Corian ® -Kubus). KATA und NOTA sind Wannenarmaturen für Wand- bzw.<br />

freistehende Montage. Bei beiden wurde der neue Materialmix mit Corian ®<br />

verwendet. Für die Dusche gibt es SATI für den Decken- und SANGHA, für<br />

den Wandeinbau, beide ebenfalls mit Corian ® -Kubus.<br />

Alle Armaturen im ELEMENTAL SPA verorten die Wasserstellen der einzelnen<br />

Rituale und bilden so den Ausgangspunkt für die Architektur, die um sie<br />

herum entsteht. In dieser Architektur setzt sich die klare, kubische Anmutung<br />

der Armaturen fort. Das Wasser hinterlässt auf den verwendeten Materialien<br />

Spuren, die an die Quelle als Ursprung erinnern. Aus diesem Grund wurden<br />

überwiegend archaische Werkstoffe gewählt, deren Oberfläche sich durch<br />

Nutzung verändert: Cortenstahl, Kupfer und Olivenholz. Diese Materialien<br />

ergänzen die modern anmutende Ästhetik edler Werkstoffe wie Marmor,<br />

Corian ® oder Spiegelglas. Durch den bewussten Wechsel zwischen ursprünglichen<br />

und zeitgemäßen Materialien wird ein lebendiger Kontrast geschaffen.<br />

DIE MATERIALIEN<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Elemental Spa<br />

Die Zone „Bathing“, ein Ort der Ruhe und der Kraft. // De zone “Bathing”, een plaats van rust en kracht. // La zone « Bathing », un lieu mêlant calme et force.<br />

Cortenstahl: Cortenstahl, auch COR-TEN-Stahl genannt, zeichnet sich<br />

durch eine Oberfläche aus, die mit einer besonders dichten Eisenoxidschicht<br />

überzogen ist. Hierdurch verleiht Feuchtigkeit dem Material eine besonders<br />

021


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Elemental Spa<br />

Reinigung und Erfrischung in der Zone „Facewash“. // Reiniging en verfrissing in de zone “Facewash”. // Purification et rafraîchissement dans la zone « Facewash ».<br />

022


individuelle, ausdrucksvolle Patina. Gleichzeitig schützt die Schicht den<br />

Stahl vor Verwitterung. Daher wird Cortenstahl auch zur Akzentuierung in<br />

der Architektur und als Werkstoff in der Kunst eingesetzt. Wird das Material<br />

– wie in einigen Bereichen des ELEMENTAL SPA – zusätzlich mit einer<br />

speziellen Kupferlegierung versehen, lassen sich die Spuren des Wassers<br />

noch stärker betonen. Es entsteht durch den Gebrauch eine Topografie<br />

der individuellen Reinigungsrituale – elementar und modern.<br />

Kupfer: Kupfer ist ein warmes Metall mit verschiedenen Eigenschaften<br />

und einer besonderen Ausstrahlung. In Verbindung mit Wasser entsteht<br />

Grünspanbildung und damit eine sehr eigene optische Anmutung. Als<br />

Wannenmaterial wird Kupfer darüber hinaus ein therapeutischer Effekt<br />

zugesprochen.<br />

Marmor: Ein edles Material, das trotzdem Ursprünglichkeit vermittelt.<br />

Massiv aus dem Schoß eines Berges geschlagen. Durch seine Schwere trägt<br />

Marmor zu einem Gefühl der Entschleunigung bei.<br />

Corian ® : Überzeugt durch seine Materialität: Ein stabiler und wasserunempfindlicher<br />

Werkstoff aus acryl-gebundenem Mineral, der unendlich viele<br />

Designmöglichkeiten mit extremer Langlebigkeit verbindet.<br />

Olivenholz: Die Möbel im ELEMENTAL SPA sind aus Olivenholz in unterschiedlichen<br />

Tönen gefertigt. Das langsam gewachsene Hartholz zeichnet<br />

sich durch besonders dichte, unempfindliche Poren aus. Olivenholz verbreitet<br />

eine natürliche Wärme und hat darüber hinaus in vielen Kulturkreisen<br />

eine spirituelle Bedeutung.<br />

Während diese Materialien allesamt eine Hommage an das Archaische<br />

und Ursprüngliche sind, lassen sich über die Dekoration gezielt Kontra-<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Elemental Spa<br />

punkte setzen. Hochwertige Gegenstände, die das Lineare, Schlichte und<br />

Natürliche der Badarchitektur und der Materialien aufgreifen und dezenten<br />

Luxus ausstrahlen.<br />

De oorsprong van het water. Het ritueel als bron van een archaïsche<br />

architectuur waarin lichamelijkheid en waterbeleving centraal staan.<br />

ELEMENTAL SPA. De jongste interpretatie van het thema “Rituele architectuur<br />

in de <strong>badkamer</strong>”.<br />

Voor Dornbracht is rituele architectuur het resultaat van het jarenlang bestuderen<br />

van reiniging en ruimte, waarbij de mens centraal staat in de architectonische<br />

vormgeving. De puur functionele aspecten van de <strong>badkamer</strong> krijgen<br />

met het menselijk handelen een extra dimensie. Het bad wordt interface<br />

tussen de gebruiker en zijn rituelen. Na MEM, het “contemplatieve” bad<br />

voor spirituele regeneratie, en TARA LOGIC, het “actieve” bad, dat het<br />

lichaam in het centrum van de rituelen plaatst, is ELEMENTAL SPA het<br />

derde rituele bad van Dornbracht. Het thema ervan is het archaïsche en oorspronkelijke:<br />

het element water verandert zijn omgeving. Het kan plaatsen<br />

uniek maken. ELEMENTAL SPA plaatst het water derhalve in het middelpunt,<br />

waarvandaan alles uitgaat. Met ruimte voor de persoonlijke en gemeenschappelijke<br />

rituelen van de reiniging van lichaam en geest. Door en door<br />

oorspronkelijk.<br />

Deze elementaire kracht van verandering, die het water eigen is, weerspiegelt<br />

de door Mike Meiré ontworpen architectuur van ELEMENTAL SPA –<br />

023


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Elemental Spa<br />

Cabinet: der innere Raum zur äußeren Verschönerung. // Cabinet: de innerlijke ruimte<br />

voor uitwendige verfraaiing. // Cabinet : l’espace intérieur pour un esthétisme extérieur.<br />

heldere, kubusachtige vormen als projectievlak van verandering en materialen,<br />

die direct of indirect op de aanraking met water reageren. Zo laat elk<br />

reinigingsritueel zijn heel individuele sporen achter en herinnert daarmee<br />

steeds aan de oorsprong van alles: de bron.<br />

De door Sieger Design ontworpen en ontwikkelde armatuur verlaat de rol<br />

van begeleider van de badarchitectuur en -elementen in de omgeving ervan.<br />

En wordt er initiator van. Zij zoekt de raakvlakken met de wand, vloer en het<br />

plafond en markeert zo de waterplaatsen, die het uitgangspunt van de verschillende<br />

rituele zones zijn.<br />

DE RITUELE ZONES<br />

ELEMENTAL SPA maakt van de <strong>badkamer</strong> een toevluchtsoord voor de ziel.<br />

Tot een plaats waar de reinigende kracht van het water, lichaam en geest in<br />

harmonie brengt. Elke rituele handeling heeft haar eigen zone. Samen leiden<br />

deze zones tot een weg voor oorspronkelijke rituelen en aan het einde hiervan<br />

keert de mens weer terug bij zichzelf, innerlijk en uiterlijk gereinigd.<br />

1) Cabinet: Het begin van een bezoek aan ELEMENTAL SPA. Hier is de<br />

aankomst. Onthaast. Men legt ’het buiten’ af en bereidt zich voor op zijn<br />

rituelen.<br />

2) Facewash: Hier volgt de bewuste reiniging van gezicht en handen. Het<br />

leven van alledag verdwijnt langzaam naar de achtergrond. Het eerste ritueel<br />

wordt voltrokken.<br />

024<br />

3) Cascade: Men nadert een element – en ziet de eerste sporen van het water<br />

op de met koper bedekte wand- en vloertegels. De cascade viert de natuurlijke<br />

beleving van helder water dat op het lichaam terechtkomt.<br />

4) Foot washing and Body cleansing: de plaats in ELEMENTAL SPA, waar<br />

het lichaam wordt gereinigd. Volledig of gedeeltelijk, misschien soms alleen<br />

de voeten. Helemaal op de manier zoals men het op dat speciale moment<br />

wenst. In alle rust. Zittend of staand. Dit ritueel geeft de geest rust en helpt<br />

om je hier van jezelf bewust te worden.<br />

5) Shower center: De douche revitaliseert het lichaam. De van boven neerdalende<br />

milde regen, doet een gevoel van lichtheid ontstaan. Het water neemt<br />

alles wat zwaar is mee.<br />

6) Bathing: De diepe koperen tank neemt de gehele mens op. Laat hem in<br />

weldadig warm water wegzakken. Een ritueel als geschapen om door<br />

het toevoegen van etherische olies en extra’s een therapeutische werking te<br />

bereiken.<br />

7) Heated block: het warme marmeren blok na het bad rond de diepe ontspanning<br />

af. Zonder handdoek, heel natuurlijk en in de eigen tijd, kan het<br />

lichaam drogen en uitrusten zonder zijn innerlijke warmte te verliezen.<br />

8) Wooden bench and patio: Wooden bench and patio: plaatsen voor meditatie.<br />

Geest en lichaam worden in harmonie gebracht.<br />

9) Spill zone: geen beperkingen, geen aanwijzingen. Water wordt tot elixir –<br />

en zodoende tot een meditatief element.<br />

DE PRODUCTEN<br />

Ieder van de zes armaturen in ELEMENTAL SPA heeft een individuele<br />

naam. Op die manier krijgen ze een eigen identiteit die recht doet aan hun<br />

presentie in de architectuur. Er werd bewust op gelet, dat klank en indruk van<br />

de naam zowel het archaïsche als het rituele karakter weerspiegelen.<br />

Voor de wastafel zijn er de armaturen ITA (zonder Corian ® ) en IAM (met<br />

Corian ® -kubus). KATA en NOTA zijn badkranen voor vrijstaande montage<br />

of wandmontage. In beide werd de nieuwe materiaalmix met Corian ®<br />

gebruikt. Voor de douche is er SATI voor de plafond- en SANGHA voor de<br />

wandmontage, beide eveneens met Corian ® -kubus.<br />

Alle armaturen in ELEMENTAL SPA zijn bestemd voor een bepaalde waterplaats<br />

ten behoeve van de afzonderlijke rituelen en vormen zo het uitgangspunt<br />

voor de hen omringende architectuur. In deze architectuur zet de heldere,<br />

kubusachtige indruk van de armaturen zich voort. Het water laat sporen achter<br />

op de gebruikte materialen, die aan de bron als oorsprong herinneren. Om die<br />

reden werden overwegend archaïsche materialen gekozen, waarvan de oppervlakte<br />

door het gebruik verandert: Cortenstaal, koper en olijvenhout. Deze<br />

materialen vullen de modern aandoende esthetiek van edele materialen als<br />

marmer, Corian ® of spiegelglas aan. Door de oorspronkelijke en eigentijdse<br />

materialen bewust af te wisselen, wordt een levendig contrast geschapen.<br />

DE MATERIALEN<br />

Cortenstaal: Cortenstaal, ook wel CORTEN-staal genoemd, kenmerkt zich<br />

door een oppervlak dat met een bijzonder dichte ijzeroxidelaag overtrokken<br />

is. Hierdoor verleent vocht het materiaal een bijzonder individuele, karakteristieke<br />

patina. Tevens beschermt de laag het staal tegen verwering. Daarom<br />

wordt Cortenstaal ook voor accentueringen in de architectuur en als materiaal<br />

in de kunst toegepast. Indien het materiaal – als in sommige sectoren<br />

van ELEMENTAL SPA – bovendien van een speciale koperlegering wordt<br />

voorzien, kunnen de sporen van het water nog nadrukkelijker worden geaccentueerd.<br />

Door het gebruik ontstaat een topografie van individuele reinigingsrituelen<br />

– elementair en modern.


Eine Wasserstelle für archaische Reinigung. // Een waterplaats voor archaïsche reiniging. // Un point d’eau pour une purification ancestrale.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Elemental Spa<br />

025


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Elemental Spa<br />

Elemental Spa in vitalem Licht. // Elemental Spa in vitaal licht. // Elemental Spa enveloppé d’une lumière vitale.<br />

Koper: Koper is een warm metaal met verschillende eigenschappen en een<br />

bijzondere uitstraling. In combinatie met water ontstaat er een laag van kopergroen<br />

en zodoende een eigen optische indruk. Als ligbadmateriaal wordt<br />

koper bovendien een therapeutisch effect toegedicht.<br />

Marmer: Een nobel materiaal, dat desondanks oorspronkelijkheid uitstraalt.<br />

Massief, geslagen uit de schoot van een berg. Door zijn gewicht draagt marmer<br />

bij aan een gevoel van vertraging.<br />

Corian ® : overtuigt door zijn materialiteit: Een stabiel en waterongevoelig<br />

materiaal van acrylgebonden mineraal, dat oneindig veel designmogelijkheden<br />

met een extreem lange levensduur combineert.<br />

Olijvenhout: De meubels in ELEMENTAL SPA zijn vervaardigd van olijvenhout<br />

in verschillende tinten. Het langzaam groeiende hardhout kenmerkt zich<br />

door bijzonder dichte, ongevoelige poriën. Olijvenhout verspreidt een<br />

natuurlijke warmte en heeft bovendien in vele culturele sectoren een spirituele<br />

betekenis.<br />

Terwijl al deze materialen een hommage aan het archaïsche en oorspronkelijke<br />

vormen, kunnen er door middel van decoratie gericht contrapunten worden<br />

aangebracht. Hoogwaardige voorwerpen, die het lineaire, eenvoudige en<br />

natuurlijke van de <strong>badkamer</strong>architectuur en de materialen gebruiken en<br />

decente luxe uitstralen.<br />

026<br />

A l’origine de l’eau. Le rituel comme source d’une architecture ancestrale<br />

réunissant en son centre le corporel et l’expérience aquatique. ELEMEN-<br />

TAL SPA. La dernière interprétation en date sur le thème<br />

« L’architecture rituelle dans la salle de bains ».<br />

Pour Dornbracht, l’« architecture rituelle » est le fruit d’une réflexion de<br />

plusieurs années sur l’hygiène et l’espace, qui place l’homme au centre de<br />

la structure architecturale. Les aspects purement fonctionnels de la salle<br />

de bains sont étendus par la dimension des actions humaines. La salle de<br />

bains devient l’interface entre l’utilisateur et ses rituels. Après MEM, la<br />

salle de bains « contemplative » propre au ressourcement spirituel, et TARA<br />

LOGIC, la salle de bains « active » qui place le corps au centre des rituels,<br />

ELEMENTAL SPA est la troisième salle de bains rituelle de Dornbracht.<br />

Son thème : l’ancien et l’authentique.<br />

L’eau en tant qu’élément modifie son environnement. Elle en fait un lieu<br />

unique. Avec ELEMENTAL SPA, l’eau occupe une place centrale, à<br />

l’origine de tout. Omniprésente dans les rituels personnels et communs<br />

de purification du corps et de l’esprit. Profondément authentique. Cette<br />

force élémentaire de la transformation qui habite l’eau se reflète dans<br />

l’architecture de l’ELEMENTAL SPA conçue par Mike Meiré : des formes<br />

cubiques claires qui sont autant de surfaces de projection de la transformation<br />

et des matériaux qui réagissent de façon directe ou indirecte au<br />

contact de l’eau. Ainsi, chaque rituel de nettoyage du corps laisse une<br />

empreinte personnelle évoquant en permanence l’origine de toute chose :<br />

la source.<br />

La robinetterie conçue et développée par Sieger Design renonce à son


ôle d’auxiliaire de l’architecture et des éléments de la salle de bains qui<br />

l’entourent. Elle en devient l’initiatrice. Elle recherche les interfaces avec le<br />

mur, le sol et le plafond, marquant ainsi les points d’eau à l’origine des<br />

différents espaces rituels.<br />

LES ESPACES RITUELS<br />

Avec ELEMENTAL SPA, la salle de bains se fait refuge pour l’âme. Un lieu<br />

dans lequel la force purificatrice de l’eau instaure une harmonie entre le<br />

corps et l’esprit. Chaque action rituelle dispose d’une zone qui lui est propre.<br />

Ces zones réunies forment un parcours ponctué de rituels originels grâce<br />

auquel l’homme, purifié intérieurement et extérieurement, se retrouve.<br />

1) Cabinet : le prélude à toute visite de l’ELEMENTAL SPA. C’est ici que<br />

l’on arrive. Que l’on ralentit sa course. On se sépare du quotidien en se préparant<br />

à ses rituels.<br />

2) Facewash : le nettoyage conscient du visage et des mains. Le quotidien<br />

s’estompe peu à peu. Le premier rituel est effectué.<br />

3) Cascade : on se rapproche de l’élément et l’on aperçoit les premières<br />

empreintes de l’eau sur les panneaux du mur et du sol revêtus de cuivre. La<br />

cascade est une ode à l’expérience naturelle du contact entre l’eau pure et le<br />

corps.<br />

4) Foot washing and Body cleansing : l’espace d’ELEMENTAL SPA où le<br />

corps est lavé entièrement ou partiellement. Ou peut-être simplement les<br />

pieds. Au choix, comme on le souhaite sur le moment. Dans le calme absolu.<br />

En position assise ou debout. Ce rituel calme l’esprit et aide à prendre<br />

conscience de soi.<br />

5) Shower center : la douche revitalise le corps. La douce pluie enveloppante<br />

fait naître une sensation de légèreté. L’eau emporte avec elle tout ce qui<br />

encombre l’être.<br />

6) Bathing : la cuve de cuivre profonde dans laquelle l’homme s’immerge.<br />

Il plonge dans la chaleur bienfaisante de l’eau. Un rituel sur mesure aux vertus<br />

thérapeutiques grâce aux huiles et composants bienfaisants qui viennent<br />

s’y ajouter.<br />

7) Heated block : après le bain, le bloc de marbre chaud parachève ce<br />

moment de détente intense. Sans serviette, naturellement et à son rythme, le<br />

corps peut sécher et se reposer sans perdre sa chaleur interne.<br />

8) Wooden bench and patio : Wooden bench and patio : des espaces propices<br />

à la méditation. L’esprit et le corps entrent alors en harmonie.<br />

9) Spill zone : aucune limite, aucune instruction. L’eau devient élixir et ainsi<br />

élément méditatif.<br />

LES PRODUITS<br />

Chacune des six robinetteries d’ELEMENTAL SPA porte un nom. De cette<br />

manière, une identité leur est attribuée, adaptée à leur place respective dans<br />

l’architecture. Leurs concepteurs ont voulu que les sons et le charme des<br />

noms reflètent leur caractère à la fois ancestral et rituel.<br />

Les robinetteries ITA (sans Corian ® ) et IAM (avec coffret en Corian ® ) ornent<br />

le lavabo. KATA et NOTA désignent les robinetteries de baignoire pour montage<br />

mural ou montage au sol. Les deux se composent d’un nouveau mélange<br />

de matériaux à base de Corian ® . Dans la zone de douche, la robinetterie SATI<br />

est fixée au plafond et SANGHA est fixée au mur. Ces deux produits sont<br />

également associés au Corian ® .<br />

Les robinetteries d’ELEMENTAL SPA mettent en valeur l’emplacement de<br />

chaque rituel et forment ainsi le point de départ de l’architecture qui se crée<br />

autour d’elle. Dans cette architecture, la grâce claire et cubique des robinetteries<br />

se poursuit. L’eau laisse sur les matériaux utilisés des traces évoquant<br />

la source comme origine. Ce sont donc surtout des matériaux anciens qui ont<br />

été sélectionnés, dont la surface change lors de leur utilisation : acier corten,<br />

cuivre et bois d’olivier. Ces matériaux se marient avec l’esthétique moderne<br />

grâcieuse de matériaux nobles comme le marbre, le Corian ® ou le verre<br />

miroir. L’alternance délibérée entre les matériaux anciens et contemporains<br />

permet de créer un contraste vivant.<br />

LES MATERIAUX<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Elemental Spa<br />

„Shower Centre“ – Ritualbereich für Revitalisierung. // “Shower Centre” – rituele<br />

zone voor revitalisering. // « Shower Centre » – Espace rituel pour la revitalisation.<br />

Acier corten : l’acier corten se distingue par sa surface recouverte d’une<br />

épaisse couche d’oxyde de fer. L’humidité confère ainsi au matériau une<br />

patine très personnelle et expressive. Par ailleurs, cette couche protège l’acier<br />

contre les intempéries. C’est pourquoi l’acier corten est aussi utilisé comme<br />

élément accentueur en architecture et comme matériau pour les œuvres d’art.<br />

Lorsque le matériau est en plus doté d’un alliage de cuivre spécial, comme<br />

c’est le cas dans certains espaces de l’ELEMENTAL SPA, les traces de l’eau<br />

sont encore plus marquées. Son usage donne naissance à une topographie des<br />

rituels de purification individuels : à la fois élémentaire et moderne.<br />

Cuivre : le cuivre est un métal chaleureux présentant diverses propriétés et un<br />

charisme particulier. Associé à l’eau, il se forme un dépôt de vert-de-gris à sa<br />

surface, dégageant un charme optique particulier. Utilisé comme matériau<br />

pour la fabrication de baignoire, on reconnaît par ailleurs au cuivre des vertus<br />

thérapeutiques.<br />

027


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Elemental Spa<br />

Momentaufnahmen aus dem Elemental Spa Ambient-Film. Download unter<br />

www.elementalspa.com // Momentopnames uit de Elemental Spa Ambient-film.<br />

Te downloaden op www.elementalspa.com // Instantanés issus du film<br />

d’ambiance Elemental Spa. Téléchargement sur www.elementalspa.com<br />

Marbre : un matériau noble au caractère authentique indéniable. Taillé à<br />

même le creux d’une montagne. Son caractère massif lui donne une touche<br />

appaisante.<br />

Corian ® : sa matérialité est convaincante : solide et résistant à l’eau, ce matériau<br />

constitué de matières minérales reliées par acrylique, offre des possibilités<br />

de design multiples et une longévité extrême.<br />

Bois d’olivier : les meubles d’ELEMENTAL SPA sont conçus en bois d’olivier<br />

et se déclinent en différentes teintes. Ce bois dur à la croissance longue<br />

se distingue par ses pores extrêmement épais et résistants. Le bois d’olivier<br />

dégage une chaleur naturelle et a une dimension spirituelle dans de nombreux<br />

cercles culturels.<br />

Tandis que ces matériaux constituent un véritable hommage à l’ancien et à<br />

l’authentique, des contrastes apparaissent de manière ciblée sur la décoration.<br />

Des objets de haute valeur qui assimilent les aspects linaires, sobres et<br />

naturels de l’architecture du bain, et des matériaux y insufflent un luxe<br />

décent.<br />

028<br />

ELEMENTAL SPA<br />

Die Broschüre zu ELEMENTAL SPA<br />

vermittelt mit zahlreichen Fotos und Anwendungsbeispielen<br />

einen intensiven<br />

Eindruck des neuen Produktprogramms.<br />

Sie bietet darüber hinaus Anregung für die<br />

eigene Ritualbad-Planung. Die Broschüre<br />

kann auf www.dornbracht.com heruntergeladen<br />

werden.<br />

De brochure ELEMENTAL SPA<br />

verstrekt met talrijke foto’s en praktijkvoorbeelden<br />

een intensieve indruk<br />

van het nieuwe productprogramma.<br />

Bovendien vormt het een stimulans voor<br />

de planning van het eigen rituele bad.<br />

De brochure kan op www.dornbracht.com<br />

worden gedownload.<br />

La brochure d’ELEMENTAL SPA<br />

Un généreux aperçu de la nouvelle gamme<br />

de produits accompagné de nombreuses<br />

photos et d’exemples d’applications. Elle<br />

apporte par ailleurs des suggestions pour<br />

la planification de la salle de bains rituelle.<br />

La brochure peut être téléchargée sur<br />

www.dornbracht.com.


Elemental<br />

Spa<br />

Bathrooms<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Elemental Spa<br />

029


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Elemental Spa<br />

THE<br />

ORIGIN<br />

Das entspannende Erlebnis archaischer Rituale<br />

im ELEMENTAL SPA hat nichts mit der Größe<br />

des Badezimmers zu tun. Jede Zone kann auch<br />

für sich selbst stehen. Jede Armatur individuell<br />

eingesetzt werden. Das Lead-Bad ist Anregung.<br />

Und Quelle für neue Ideen.<br />

„Mein Ziel war es,“ so Mike Meiré, „Inspirationen<br />

zu schaffen. Es muss nicht immer die architektonische<br />

Maßanfertigung sein. Das Erlebnis<br />

ELEMENTAL SPA lässt sich mit teilweise sehr<br />

simplen Mitteln inszenieren. Viele Elemente lassen<br />

sich z.B. auch sehr gut mit handelsüblichen<br />

Keramiken, Möbeln und Materialien umsetzen.“<br />

Die Möglichkeiten sind vielfältig. Naturstein<br />

kann durch Fliesen in Naturfarben ersetzt werden.<br />

Den Effekt des Oxidierens kann man mit Kupfergefäßen<br />

nachempfinden. Und neben Corian ® korrespondieren<br />

die Armaturen unter anderem auch<br />

sehr gut mit hochglänzendem Porzellan.<br />

Zusammengehalten wird jede Inszenierung von<br />

der starken Identität, der Persönlichkeit der einzelnen<br />

Armaturen des Produktprogramms. Jede von<br />

ihnen trägt einen individuellen Namen. Namen,<br />

bei denen bewusst darauf geachtet wurde, dass<br />

sie den archaischen, aber auch spirituellen Charakter<br />

des Produktprogramms ELEMENTAL SPA<br />

widerspiegeln.<br />

ITA und IAM<br />

ITA und IAM sind die Armaturen für den<br />

Waschtisch und die Fußwaschung. ITA ist<br />

die reine Armatur aus Chrom, während IAM<br />

ein Corian ® -Gehäuse hat. Die Kuben aus seidenmattem<br />

Corian ® , einem Werkstoff auf acrylgebundener<br />

Mineralbasis, zusammen mit verchromten,<br />

hochwertigem Messing verwendet,<br />

werden im ELEMENTAL SPA erstmals eingesetzt.<br />

Ein faszinierendes Novum, das sich dem<br />

Elementaren im Bad bis in die Materialität verschreibt.<br />

Am Waschtisch markieren die Einhand-<br />

Batterien die Stelle, an der man Wasser zur<br />

Handwaschung findet. Im Ritualbereich Foot<br />

washing symbolisieren sie die Reinigung von<br />

Kopf bis Fuß. Eine Besonderheit: ITA als hoch<br />

030<br />

Die Regenbrause SATI formt den Raum von oben. // De regendouche SATI vormt de ruimte<br />

van boven. // La pomme de douche arrosoir SATI forme l’espace depuis le haut.<br />

in der Wand montierte Waschtisch-Armatur im<br />

Ritualbereich Cascade – eine archaische Form<br />

der Dusche.<br />

KATA und NOTA<br />

Für die Wanne gibt es zwei Armaturen: KATA,<br />

eine Wannen-Einhandbatterie für Wandmontage,<br />

die durch einen Griff unterhalb des<br />

Wasseraustritts bedient wird, und NOTA, eine<br />

Wannen-Batterie für die freistehende Montage,<br />

deren Bedienung über zwei Ventile erfolgt.<br />

Für einen kraftvoll sanften Wasserschwall haben<br />

beide ein breiteres Mundstück als die Waschtisch-Armaturen.<br />

Sie bestehen aus einem Corian ® -<br />

Kubus. So begleiten sie einen Ort der Ruhe und<br />

der Kraft: Bathing.<br />

SANGHA und SATI<br />

In der Dusche kommen zwei Regenbrausen<br />

mit Corian ® -Gehäuse zum Einsatz: SANGHA<br />

mit Wandanbindung und SATI mit Deckenanbindung.<br />

Sie versprühen den wohligen Schauer<br />

eines Monsunregens und regen zu individuellen<br />

Reinigungsritualen an. Das Düsenfeld wird von<br />

glänzenden Profilen eingerahmt, wodurch das<br />

Wasser beim Austritt reiche Reflexionen erzeugt<br />

und edel, luxuriös auf den Duschenden hinab<br />

fällt. Beide Regenbrausen lassen sich über alle<br />

Ventilarten, wie z.B. das Dornbracht xTOOL,<br />

bedienen. So bilden SANGHA und SATI den<br />

Ausgangspunkt des Duschrituals, entspannen und<br />

geben ein Gefühl der Leichtigkeit.


Eine klare Zone: die Regenbrause SANGHA. // Een duidelijke<br />

zone: de regendouche SANGHA. // Un espace clair :<br />

la pomme de douche arrosoir SANGHA.<br />

De ontspannende belevenis van archaïsche rituelen<br />

in ELEMENTAL SPA heeft niets met de<br />

grootte van de <strong>badkamer</strong> te maken. Elke zone<br />

kan los op zichzelf staan. Elke kraan kan individueel<br />

worden toegepast. Het lead-<strong>badkamer</strong> is<br />

een stimulans. En bron voor nieuwe ideeën.<br />

“Het was mijn doel om inspiratie te creëren”,<br />

aldus Mike Meiré. Het hoeft niet altijd een architectonische<br />

maatproductie te zijn. De belevenis<br />

ELEMENTAL SPA kan ook deels met zeer eenvoudige<br />

middelen worden geënsceneerd. Vele elementen<br />

kunnen b.v. ook heel goed met in de<br />

handel verkrijgbare keramiek, meubelen en materialen<br />

worden toegepast.” Er zijn allerlei mogelijkheden.<br />

Natuursteen kan door tegels in natuurlijke<br />

kleuren worden vervangen. Het effect van oxidatie<br />

kan met koperen vaten worden nagevoeld. En<br />

behalve met Corian ® corresponderen de armaturen<br />

onder andere ook zeer goed met hoogglanzend<br />

porselein.<br />

Elke enscenering wordt bijeengehouden door de<br />

sterke identiteit, de persoonlijkheid van de afzonderlijke<br />

armaturen van het productieprogramma.<br />

Elke armatuur draagt een individuele naam. Het<br />

zijn namen waarbij er bewust op gelet werd, dat ze<br />

het archaïsche, maar ook spirituele karakter van<br />

het productprogramma ELEMENTAL SPA weerspiegelen.<br />

ITA en IAM<br />

ITA en IAM zijn de armaturen voor de wastafel<br />

en voor het wassen van de voeten. ITA is<br />

een pure armatuur van chroom, terwijl IAM<br />

een Corian ® -behuizing heeft. De kubussen van<br />

zacht glanzend Corian ® , een materiaal op acryl-<br />

gebonden minerale basis, samen met verchroomd,<br />

hoogwaardig messing toegepast, worden<br />

in ELEMENTAL SPA voor het eerst gebruikt.<br />

Een fascinerend novum, dat zich tot aan de materialiteit<br />

toe geheel aan het elementaire in het bad<br />

wijdt. Bij de wastafel markeren de eengreepskranen<br />

de plaats waar men water vindt om zijn<br />

handen te wassen. In de rituele zone Foot washing<br />

symboliseren ze de reiniging van top tot teen.<br />

Een bijzonderheid: ITA als hoog in de wand<br />

gemonteerde wastafelarmatuur in de rituele zone<br />

Cascade – een archaïsche vorm voor de douche.<br />

KATA en NOTA<br />

Er zijn twee armaturen voor het bad: KATA, een<br />

eengreepskraan voor het bad voor wandmontage<br />

die door een greep onder het uitstroomdeel<br />

bediend wordt en NOTA, een badkraan voor vrijstaande<br />

montage die met twee afsluiters wordt<br />

bediend. Voor een krachtige, milde watervloed<br />

hebben beide een breder mondstuk dan de wastafelkranen.<br />

Ze bestaan uit een Corian ® -kubus. Zo<br />

begeleiden ze een plaats van rust en van kracht:<br />

Bathing.<br />

SANGHA en SATI<br />

In de douche worden twee regendouches met<br />

Corian ® -behuizing toegepast: SANGHA met<br />

aansluiting op de wand en SATI met aansluiting<br />

op het plafond. Ze verstuiven de weldadige bui<br />

van een moessonregen en vormen een stimulans<br />

voor individuele reinigingsrituelen. Het mondstukgedeelte<br />

wordt omkaderd door glanzende profielen,<br />

waardoor aan het water bij het uitstromen<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Elemental Spa<br />

veel reflecties worden toegevoegd en het op een<br />

edele, luxueuze wijze op de doucher neerdaalt. De<br />

twee regendouches kunnen via alle afsluiters worden<br />

bediend, zoals b.v. de Dornbracht xTOOL. Zo<br />

vormen SANGHA en SATI het uitgangspunt van<br />

het doucheritueel, het ontspannen en verstrekken<br />

ze een gevoel van lichtheid.<br />

L’expérience relaxante des rituels anciens<br />

d’ELEMENTAL SPA n’est nullement liée à la<br />

taille de la salle de bains. Chaque zone revêt un<br />

caractère qui lui est propre. Chaque robinetterie<br />

peut être installée individuellement. La salle de<br />

bains phare est une invite. Et la source de nouvelles<br />

idées.<br />

Mike Meiré s’explique : « Mon objectif était de<br />

créer des inspirations. Il ne s’agit pas d’instaurer<br />

systématiquement une architecture sur mesure.<br />

L’expérience ELEMENTAL SPA se laisse parfois<br />

mettre en scène très simplement. De nombreux<br />

éléments se marient facilement avec des céramiques,<br />

des meubles et des matériaux que l’on<br />

trouve dans le commerce. »<br />

Les perspectives sont multiples. La pierre naturelle<br />

peut être remplacée par du carrelage en coloris<br />

naturels. Il est possible de percevoir l’effet de l’oxydation<br />

avec des récipients en cuivre. En dehors du<br />

Corian ® , les robinetteries se combinent également<br />

très bien avec de la porcelaine très brillante.<br />

La cohérence de chaque scène est due au caractère<br />

fort, à la personnalité des différentes robinetteries<br />

de la gamme. Chaque robinetterie porte un<br />

nom. Les différents noms reflètent le caractère<br />

ancestral mais également spirituel de la série<br />

ELEMENTAL SPA.<br />

Die Wannen-Armatur KATA als Mittelpunkt des Bades. // De badkraan KATA als middelpunt van het bad. //<br />

La robinetterie de baignoire KATA au cœur de la salle de bains.<br />

031


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Elemental Spa<br />

032


ITA et IAM<br />

est la robinetterie en chrome par excellence tandis<br />

que IAM dispose d’un coffret en Corian ® .<br />

Les coffrets en Corian ® satiné – un matériau à<br />

base minérale rélié par acrylique – utilisés avec du<br />

laiton chromé de haute qualité sont mis en place<br />

pour la première fois dans ELEMENTAL SPA.<br />

Une innovation fascinante qui s’inscrit dans ce<br />

que la salle de bains a de plus élémentaire dans sa<br />

matérialité. Les mitigeurs monocommande de<br />

lavabo désignent l’emplacement où s’écoule l’eau<br />

pour se laver les mains. Dans l’espace rituel Foot<br />

washing, ils symbolisent la purification de tout le<br />

corps. Une particularité : ITA est une robinetterie<br />

de lavabo montée en hauteur dans le mur dans<br />

l’espace rituel Cascade : une forme ancestrale de<br />

la douche.<br />

KATA et NOTA<br />

Deux robinetteries pour la baignoire : KATA, un<br />

mitigeur monocommande de baignoire pour<br />

montage mural, que l’on actionne par l’intermédiaire<br />

d’une poignée sous la sortie d’eau et<br />

NOTA, un mitigeur baignoire pour montage<br />

isolé dont la commande s’effectue via deux<br />

robinets. Les deux robinetteries de lavabo disposent<br />

d’un large bec ce qui permet à l’eau de se<br />

déverser en flots puissants et doux à la fois. Les<br />

robinetteries sont associées au Corian ® . Ils sont<br />

présents dans un lieu de calme et de force :<br />

Bathing.<br />

SANGHA et SATI<br />

Dans la douche, deux pommes de douche arrosoir<br />

avec coffret en Corian ® sont utilisées : SANGHA<br />

avec fixation murale et SATI avec fixation au<br />

plafond. Elles projettent la douche bienfaisante<br />

d’une pluie de mousson et deviennent source<br />

d’inspiration pour des rituels de purification individuels.<br />

Le champ de diffuseurs est enveloppé de<br />

profils brillants qui à la sortie de l’eau émettent<br />

des reflets intenses et l’eau retombe majestueusement<br />

sur la personne qui se lave. La commande<br />

des deux pommes de douche s’effectue via tout<br />

type de robinet, comme le Dornbracht xTOOL.<br />

SANGHA et SATI forment le point de départ du<br />

rituel de douche, offrant un moment de pure<br />

détente ainsi qu’un sentiment de légèreté.<br />

IAM als Quelle zur Reinigung und Erfrischung. // IAM als bron voor het reinigen en<br />

verfrissen. // IAM, source de purification et de rafraîchissement.<br />

<<br />

Die Armatur ITA als Element zur Fußwaschung. // De kraan ITA als element voor het<br />

wassen van de voeten. // La robinetterie ITA comme élément pour le bain de pieds.<br />

ELEMENTAL SPA<br />

Sieger Design<br />

Das elementare Erleben<br />

des Wassers mit ELEMENTAL<br />

SPA verlangt nach ebenso<br />

elementaren Materialien in<br />

der Architektur. Wände aus<br />

grob behauenem Sandstein,<br />

der Boden aus schwarzen<br />

Naturschieferplatten.<br />

Het elementair beleven van<br />

het water met ELEMENTAL<br />

SPA vereist even elementaire<br />

materialen in de architectuur.<br />

Wanden van grof bewerkt<br />

zandsteen, de vloer van<br />

zwarte leisteenplaten uit de<br />

natuur.<br />

L’expérience élémentaire de<br />

l’eau avec ELEMENTAL SPA<br />

requiert des matériaux tout<br />

aussi élémentaires dans<br />

l’architecture. Des parois en<br />

grès brut, un sol en plaques<br />

de schiste naturel noir.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Elemental Spa<br />

033


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER The source as archetype<br />

THE SOURCE<br />

AS ARCHETYPE<br />

Wenn die Armatur die Architektur definiert. Ein Werkstattgespräch von Thomas Edelmann<br />

mit Benedikt Sauerland von Sieger Design.<br />

Als de armatuur de architectuur definieert. Een werkplaatsgesprek van Thomas Edelmann<br />

met Benedikt Sauerland van Sieger Design.<br />

Quand la robinetterie définit l’architecture. Un entretien en atelier de Thomas Edelmann<br />

avec Benedikt Sauerland de Sieger Design.<br />

Photography Tillmann Franzen<br />

„Wir waren ziemlich schnell ziemlich nah dran,“ sagt Benedikt Sauerland,<br />

während er sich noch einmal die ersten Modelle des neuen Ritualbads<br />

ansieht. Sauerland ist Mitglied der Geschäftsführung bei Sieger Design,<br />

und leitete das Projekt ELEMENTAL SPA auf Seiten der Gestalter. Er muss<br />

selbst staunen, dass ein Präsentationsvormodell, das die Designer eher als<br />

Platzhalter sahen, um ihre grundlegende Entwurfsidee anschaulich zu<br />

machen, dem Endprodukt bereits sehr ähnlich sieht.<br />

ELEMENTAL SPA ist ein höchst ungewöhnliches Projekt,<br />

keine Formfindungsaufgabe im üblichen Sinne. Im Mittelpunkt<br />

des Designprozesses stand die Frage: Wie kann ich<br />

die Konzeptansätze in einem Produkt umsetzen? „Man wird<br />

mit dem Wasser im häuslichen Raum freier umgehen“, ist<br />

sich Sauerland sicher. Der Begriff Ritualbad meint aus<br />

seiner Sicht das „bewusste, fast kultische Wahrnehmen<br />

des Wassers“. Das Produkt wird dabei zum Impulsgeber für<br />

den Menschen, „sich seinem Handeln bewusster zuzuwenden.“<br />

Wie aber entsteht aus ersten Ideen eine neuartige<br />

Form, ein neues Produkt?<br />

„Von Dornbracht bekommen wir nicht das klassische Briefing,<br />

das der Auftraggeber vorgedacht hat und das<br />

wir dann Punkt für Punkt abarbeiten“, erzählt Sauerland.<br />

Am Anfang eines neuen Produkts stehen meist Workshops,<br />

Meetings, Diskussionen. Die lange gewachsene Partnerschaft<br />

zwischen Hersteller und Designer reicht bis ins<br />

Jahr 1983 zurück, beide Seiten entwickelten eine intensive<br />

Form der Zusammenarbeit. „In relativ großer Runde<br />

überlegen wir, welches Thema als nächstes auf der Agenda<br />

steht. Da wird diskutiert, zusammengefasst, verdichtet.“<br />

Ergebnis ist ein Konzeptpapier, mit dem das Thema eingekreist<br />

wird, „das wir aufgreifen und bespielen wollen“.<br />

Benedikt Sauerland spricht von der „Darreichung des<br />

Elementes Wasser“, die bereits bei der Armaturenserie<br />

MEM und den BALANCE MODULES wie RAIN SKY und WATER FALL<br />

eine Rolle spielte. Wasser sollte entschleunigt werden,<br />

es sollte entspannt fließen, so viel war bereits zu<br />

Anfang klar. „Waterspaces“ nennen die Designer ihren<br />

ersten komplexeren Konzeptansatz. Wie bei Projekten<br />

034<br />

zuvor, stand die veränderte Nutzung des Bades im Fokus.<br />

Ziel war es, den möglichst unmittelbaren Zugang zum<br />

Wasser und den dem Wasser innewohnenden Kräften und<br />

Energien deutlich zu machen. Die Armatur sollte im Kontext<br />

stärkere Autonomie erlangen, nicht mehr nur ein<br />

Objekt sein, das ganz zum Schluss in ein durchgeplantes<br />

Bad eingefügt wird. „Sie ist das Wasser spendende Element“,<br />

sagt Benedikt Sauerland. Gleichzeitig aber sollte<br />

sie als gestaltetes Objekt zurücktreten.<br />

„Es ist, als würde man eine Quelle suchen und Pflöcke in<br />

den Boden treiben“, konkretisiert der Designer die<br />

Ursprungsidee von ELEMENTAL SPA. Zur Veranschaulichung<br />

nutzte Sieger Design ein Bild vom Innenhof des Barcelona<br />

Pavillons von Mies van der Rohe, in dem sie mit roten<br />

Punkten Stellen markierten, an denen Wasser austritt<br />

oder austreten könnte. Verortung und Entmaterialisierung,<br />

beiden Ansprüchen wollte das Projekt gerecht werden. Das<br />

Bild der Quelle entstand. „Der Mensch braucht nicht die<br />

Armatur, sondern den Zugang zum Wasser“, stellt Benedikt<br />

Sauerland klar. Folglich sollten Bedienung und Nutzung<br />

in einem Zuge geschehen können. Daher befindet sich der<br />

Bedienhebel idealerweise direkt unter der Armatur. Die<br />

gewohnte formale Erscheinung der Armatur wurde aufgelöst.<br />

Zwei Elemente, prägen ELEMENTAL SPA, der verchromte<br />

eigentliche Wasserspender, von den Designern Mundstück<br />

genannt, und ein monolithischer, sehr neutral gehaltener<br />

Körper aus weißem Corian. Zusammen bilden sie ein<br />

äußerst stimmiges skulpturales Gefüge. „Die formale<br />

Umsetzung, die starke Minimalisierung“, ergänzt Michael<br />

Sieger, „kann man auch als emotionales Moment sehen“.<br />

Seit 1988 residiert Sieger Design im Barockschloss<br />

Harkotten zwischen Münster und Osnabrück. In den ebenerdigen<br />

Gewölben darunter ist eine eigene flexible Werkstatt<br />

eingerichtet. Der Wechsel von der Konzept-, zur<br />

Modellbau- und Erprobungsphase ist auf Harkotten<br />

zugleich ein Etagenwechsel. „Sehr schnell können wir von<br />

ersten Zeichnungen zum Modell gelangen“, sagt Designer


Sauerland. Die Vormodelle werden aus Schäumen gefertigt,<br />

die sich spannend bearbeiten lassen. Mit Lacken und<br />

Chromfolien wird die spätere Oberfläche simuliert.<br />

Das Wasser – und das erwies sich als größte Herausforderung<br />

des Projektes – sollte als laminarer, unverwirbelter<br />

Strahl aus dem Mundstück austreten. Vorgesehen<br />

war „eine gewisse Ästhetisierung, des Wasserbildes“,<br />

so Sauerland. Möglichst lange sollte es parallel, wie<br />

ein Film in Richtung Boden fließen. Die Designer gaben<br />

dem Mundstück eine kristalline, kantige Form.<br />

Es zeigte sich rasch, dass es zwischen Wand und Armatur<br />

Platz für einen entspannten Wasserfluss geben muss, um<br />

am Mundstück das gewünschte Strahlbild entstehen zu lassen.<br />

Damit allein war es nicht getan. Denn so leicht<br />

lässt sich die Physik nicht überlisten. Die ballistische<br />

Kurve des Wassers verläuft wie eine Parabel. Der Wasserstrahl<br />

hat die Tendenz, in Richtung der Wand zurückzulaufen.<br />

Und damit nicht genug: Er fällt relativ schnell<br />

zusammen und verdreht sich dabei. Bald wurde klar, dass<br />

hier nicht nur eine plausible äußere Form zu entwickeln<br />

war. Wer Wasser gestalten will, bekommt es mit einer<br />

elementaren Kraft zu tun. Die Aufmerksamkeit der Designer<br />

richtete sich auf die innere Kontur des Mundstücks. In<br />

der Werkstatt von Sieger Design fertigte Modellbauer<br />

Rauch eine Vielzahl von Varianten. Hier auf Harkotten<br />

wie auch bei Dornbracht erprobten Designer und Techniker<br />

die Modelle unter realistischen Bedingungen. Auch der<br />

Druck und das Volumen des Wassers wurden in den Versuchsreihen<br />

berücksichtigt. Die ersten Prototypen allerdings<br />

hatten raue und unsaubere Innenkonturen und<br />

entsprachen nicht dem strengen Anforderungsprofil von<br />

Hersteller und Designern. „Wir waren fast schon der Meinung,<br />

das müssen wir abbrechen.“ Um das Problem zu<br />

lösen, investierte Dornbracht in ein neues Fertigungsverfahren,<br />

das auch die Innenbearbeitung umfasst.<br />

Zwischen Projektbeginn und der Erstpräsentation von<br />

ELEMENTAL SPA auf der ISH in Frankfurt vergehen fast<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER The source as archetype<br />

Das Produkt wird zum Impulsgeber für den Menschen, „sich seines Handelns bewusster zu werden.“<br />

Wie aber entsteht aus ersten Ideen eine neuartige Form? // Het product wordt de impulsgever voor de mens<br />

“om zijn handelen bewuster te beleven.” Hoe ontstaat echter uit de eerste ideeën een nieuwe vorm, een<br />

nieuw product? // Le produit devient pour l'homme une incitation à « prendre davantage conscience de ses<br />

actes ». Mais comment transformer les premières idées en une nouvelle forme, un nouveau produit ?<br />

zwei Jahre. Zwischen Technikern und Designern wird hart<br />

verhandelt: „Geht nicht hier noch ein Millimeter?“, lautet<br />

ein typischer Satz, mit dem beide versuchen, sich<br />

dem Optimum zu nähern. „Die Fertigung mag einen größeren<br />

Radius. Wir eher einen kleineren“, erzählt Sauerland.<br />

Abgesehen von technischen Fragen, gilt es zusammen mit<br />

dem Dornbracht Marketing, die richtigen Varianten aus<br />

der Fülle der Möglichkeiten zu destillieren. Sieger<br />

Design entwickelt eine Reihe von Szenarios zur Verwendung<br />

des Produktes. Auch Folgeentwicklungen zum Thema<br />

Qualität des Wassers sind in der Entwurfsarbeit bereits<br />

skizziert. Überlegungen zur Nachhaltigkeit und zur Qualität<br />

des Wassers spielen dabei eine Rolle. Während das<br />

Messepublikum die Neuheiten bestaunt, sind Designer und<br />

Hersteller längst schon wieder dabei, ihre Ideen weiter<br />

zu entwickeln, Produkte zu ergänzen und neue, scheinbar<br />

unlösbare Herausforderungen zu suchen.<br />

“Wij waren tamelijk snel er tamelijk na aan toe”, zegt Benedikt Sauerland<br />

terwijl hij nog eens de eerste modellen van het nieuwe rituele bad bekijkt.<br />

Sauerland is lid van de bedrijfsleiding bij Sieger Design en leidde het<br />

project ELEMENTAL SPA voor de ontwerper. Hij is zelf verbaasd dat een<br />

vorig presentatiemodel, dat de designers veeleer als plaatshouder zagen om<br />

hun fundamentele ontwerpsidee aanschouwelijk te maken, reeds zeer sterk<br />

op het eindproduct lijkt.<br />

ELEMENTAL SPA is een zeer ongewoonlijk project, geen<br />

vormvindingstaak in gebruikelijke zin. In het middelpunt<br />

van het designproces stond de vraag: Hoe kan ik de concepten<br />

in een product omzetten? Sauerland is ervan overtuigd<br />

dat “men met het water in de huiselijke ruimte<br />

vrijer zal omgaan”. Het begrip ritueel bad betekent vanuit<br />

zijn standpunt het “bewust, bijna cultisch waarnemen<br />

van het water”. Het product wordt daarbij de impulsgever<br />

voor de mens “om zijn handelen bewuster te beleven”. Hoe<br />

ontstaat echter uit de eerste ideeën een nieuwe vorm,<br />

een nieuw product?<br />

035


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER The source as archetype<br />

“Van Dornbracht krijgen wij niet de klassieke briefing<br />

die de opdrachtgever heeft voorgedacht en die wij dan<br />

punt per punt afwerken”, vertelt Sauerland. Aan het<br />

begin van een nieuw product staan meestal workshops,<br />

meetings, discussies. Het gedurende vele jaren gegroeide<br />

partnerschap tussen producent en designer gaat terug tot<br />

het jaar 1983; beide zijden ontwikkelden een intensieve<br />

vorm van samenwerking. “In een relatief grote kring<br />

overwegen wij welk volgend thema op de agenda staat.<br />

Daar wordt gediscussieerd, samengevat, verdicht.” Het<br />

resultaat is een conceptpapier waarmee het thema wordt<br />

afgebakend, “dat wij willen aanpakken en bespelen”.<br />

Benedikt Sauerland spreekt over de “aanbieding van het<br />

element water” dat reeds bij de armaturenserie MEM en de<br />

BALANCE MODULES zoals RAIN SKY en WATER FALL een rol<br />

speelde. Reeds in het begin was het duidelijk dat water<br />

moest worden vertraagd en dat het ontspannen moest<br />

stromen. “Waterspaces” noemen de designers hun eerste<br />

complexer concept. Zoals bij voorafgaande projecten<br />

stond het veranderd gebruik van de <strong>badkamer</strong> centraal.<br />

Het doel bestond erin een zo direct mogelijke toegang<br />

tot het water en de in het water aanwezige krachten en<br />

energieën duidelijk te maken. De armatuur moest in de<br />

context van een sterkere autonomie geraken en niet meer<br />

een object zijn dat helemaal op het einde in een doorgeplande<br />

<strong>badkamer</strong> wordt gevoegd. “Zij is het element dat<br />

water schenkt”, zegt Benedikt Sauerland. Ze moest echter<br />

tegelijkertijd als gevormd object terugtreden.<br />

“Het is alsof men een bron zou zoeken en palen in de<br />

grond slaan,” concretiseert de designer de oorspronkelijke<br />

idee van ELEMENTAL SPA. Ter veraanschouwelijking<br />

maakte Sieger Design gebruik van een beeld van de binnenplaats<br />

van de Barcelona Paviljoenen van Mies van der<br />

Rohe waarbij met rode punten de plaatsen werden gemarkeerd<br />

waar water naar buiten stroomt of naar buiten<br />

zou kunnen stromen. “Verplaatsing” en dematerialisatie:<br />

Het project wou aan beide eisen voldoen. Het beeld<br />

036<br />

Die Vormodelle werden aus Schäumen gefertigt,<br />

die sich spannend bearbeiten lassen, z.B. mit Lacken und<br />

Chromfolien. // De vorige modellen worden van schuim<br />

gemaakt dat spannend kan worden bewerkt, bijv. met lak<br />

en chroomfolies. // Les prototypes sont fabriqués en<br />

mousses avec une finition à l’aide de vernis et de films<br />

chromés qui permettent une créativité captivante.<br />

van de bron ontstond. “De mens heeft niet de armatuur<br />

nodig maar wel de toegang tot het water”, verduidelijkt<br />

Benedikt Sauerland. Bijgevolg moesten de bediening en<br />

het gebruik tegelijkertijd kunnen gebeuren. Daarom<br />

bevindt zich de bedieningshandel in het ideale geval<br />

direct onder de armatuur. De normale formele verschijning<br />

van de armatuur werd opgegeven. Twee elementen kenmerken<br />

ELEMENTAL SPA: de verchroomde eigenlijke<br />

waterdispenser, die door de designers mondstuk wordt<br />

genoemd, en een monolithisch, zeer neutraal gehouden<br />

lichaam van witte Corian. Samen vormen ze een uiterst<br />

harmonische sculpturele constructie. “De formele realisatie,<br />

de sterke minimalisering”, completeert Michael<br />

Sieger, “kan men ook als emotioneel moment zien”.<br />

Sinds 1988 resideert Sieger Design in het barokke kasteel<br />

Harkotten tusen Münster en Osnabrück. In de gelijkvloerse<br />

gewelven is een eigen flexibele werkplaats<br />

ingericht. De overgang van het concept naar de modelbouw-<br />

en de beproevingsfase is in Harkotten tegelijkertijd<br />

een verandering van verdieping. “Wij kunnen zeer<br />

snel van de eerste tekeningen tot het model geraken”,<br />

zegt designer Sauerland. De vorige modellen worden op<br />

basis van schuim gemaakt dat spannend kan worden<br />

bewerkt. Met lak en chroomfolies wordt de latere oppervlakte<br />

gesimuleeerd.<br />

Het water – en dat bleek de grootste uitdaging van het<br />

project – diende als laminaire, ongedwarrelde straal<br />

uit het mondstuk te stromen. Volgens Sauerland was “een<br />

bepaalde esthetisering van het waterbeeld”, voorzien.<br />

Het diende zo lang mogelijk parallel zoals een film<br />

in de richting van de bodem te stromen. De designers<br />

gaven aan het mondstuk een kristallijne en kantige vorm.<br />

Het bleek snel dat tussen wand en armatuur plaats voor<br />

een ontspannen waterstroom moest voorhanden zijn om aan<br />

het mondstuk het gewenste straalbeeld te laten ontstaan.<br />

Dit was nog niet alles. Want zo gemakkelijk laat de<br />

fysiek zich niet verschalken. De ballistische curve van


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER The source as archetype<br />

037


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER The source as archetype<br />

het water verloopt zoals een parabool. De waterstraal<br />

heeft de neiging in de richting van de wand terug te<br />

lopen. En dit is nog niet genoeg. De straal valt relatief<br />

snel in elkaar en wordt daarbij gedraaid. Het werd<br />

snel duidelijk dat hier niet alleen een plausibele<br />

externe vorm moest worden ontwikkeld. Wie aan water een<br />

vorm wil geven, heeft met een elementaire kracht te<br />

doen. De opmerkzaamheid van de designers richtte zich op<br />

de interne contour van het mondstuk. In de werkplaats<br />

van Sieger Design ontwikkelde modelbouwer Rauch een<br />

groot aantal varianten. Hier in Harkotten alsook bij<br />

Dornbracht testten designers en technici de modellen in<br />

realistische omstandigheden. Bij de serie proeven werd<br />

ook met de druk en het volume van het water rekening<br />

gehouden. De eerste prototypes hadden echter ruwe en<br />

onzuivere binnencontouren en voldeden niet aan het<br />

strenge vereistenprofiel van de producent en de designers.<br />

“Wij waren reeds bijna van mening dat wij dat<br />

moesten afbreken.” Om het probleem op te lossen, investeerde<br />

Dornbracht in een nieuw productieproces dat ook<br />

de binnenbewerking omvat.<br />

Tussen projectbegin en de eerste presentatie van<br />

ELEMENTAL SPA op de ISH in Frankfort verlopen bijna twee<br />

jaren. Tussen de technici en de designer wordt hard<br />

onderhandeld: “Is hier nog een millimeter mogelijk?”,<br />

luidt de typische zin, waarmee beiden proberen het optimum<br />

te benaderen. “De productie houdt van een grotere<br />

radius. Wij eerder van een kleine”, vertelt Sauerland.<br />

Afgezien van technische vragen gaat het erom samen met<br />

de Dornbracht marketing de juiste varianten uit het<br />

groot aantal mogelijkheden te distilleren. Sieger Design<br />

ontwikkelt een reeks scenario’s voor het gebruik van het<br />

product. Ook de volgende ontwikkelingen met betrekking<br />

tot het thema kwaliteit van het water zijn in het ontwerp<br />

al geschetst. Overwegingen inzake de duurzaamheid<br />

en de kwaliteit van het water spelen daarbij een rol.<br />

Terwijl het jaarbeurspubliek de nieuwigheden bewondert,<br />

038<br />

Zwei Elemente prägen ELEMENTAL SPA, das verchromte Mundstück und ein<br />

monolithischer Körper aus weißem Corian ® . // Twee elementen kenmerken<br />

ELEMENTAL SPA: het verchroomde mondstuk en een monolithisch lichaam<br />

van witte Corian ® . // Deux éléments caractérisent ELEMENTAL SPA :<br />

le bec chromé et le corps monolithique en Corian ® blanc.<br />

ontwikkelen de designers en de producent reeds sinds<br />

lang hun ideeën verder, completeren ze de producten en<br />

zoeken ze nieuwe, schijnbaar onoplosbare uitdagingen.<br />

« Nous avons rapidement été proches du but » déclare Benedikt Sauerland,<br />

tandis qu’il contemple de nouveau les premiers modèles de la nouvelle<br />

salle de bains rituelle. Sauerland est membre de la direction chez Sieger<br />

Design et a dirigé le projet ELEMENTAL SPA du côté des concepteurs.<br />

Il est lui-même étonné de constater à quel point le modèle de présentation,<br />

que les designers voyaient plutôt comme un modèle provisoire permettant<br />

de concrétiser leur idée conceptuelle de base, ressemble déjà au produit<br />

final.<br />

ELEMENTAL SPA est un projet des plus inhabituels, il ne<br />

s’agit pas d’une mission de recherche de forme habituelle.<br />

Au centre du processus de conception se trouvait<br />

la question suivante : comment mettre en œuvre des<br />

approches conceptuelles dans un produit ? « A l’avenir,<br />

le rapport à l’eau dans l’espace domestique se fera dans<br />

une plus grande liberté », assure Sauerland. Le concept<br />

de salle de bains rituelle signifie pour lui « la perception<br />

consciente, presque cultuelle, de l’eau ». Le produit<br />

devient pour l’homme une incitation à « prendre<br />

davantage conscience de ses actes ». Mais comment transformer<br />

les premières idées en une nouvelle forme, un<br />

nouveau produit ? « Nous ne recevons pas de la part de<br />

Dornbracht les instructions habituelles préconçues par<br />

le donneur d’ordre et que nous réalisons ensuite point<br />

par point, » explique Sauerland. Ce sont la plupart du<br />

temps des ateliers, des réunions, des discussions qui<br />

sont le point de départ d’un nouveau produit. Le partenariat<br />

de longue date entre le fabricant et le designer<br />

remonte à 1983, lorsque les deux parties développèrent<br />

une forme intense de collaboration. « Nous réfléchissons<br />

au sein de cercles de travail relativement larges au<br />

prochain thème à mettre à l’ordre du jour. On discute,<br />

résume, condense ». Il en résulte un papier conceptuel


qui permet de tracer les contours du thème « dont nous<br />

voulons nous saisir et que nous voulons représenter ».<br />

Benedikt Sauerland parle de « présentation de l’élément<br />

eau » qui jouait déjà un rôle dans les gammes de robinetterie<br />

MEM et BALANCE MODULES comme RAIN SKY et WATER<br />

FALL. Décélérer l’eau, lui permettre de s’écouler tranquillement,<br />

c’est ça le point de départ. Les designers<br />

nomment leur première approche conceptuelle complexe<br />

« Waterspaces ». Comme pour les projets précédents,<br />

l’évolution de l’utilisation de la salle de bains se<br />

trouve au cœur du concept. L’objectif est de mettre en<br />

valeur un accès aussi direct que possible à l’eau et aux<br />

forces et énergies inhérentes à l’eau. La robinetterie<br />

doit jouir d’une plus grande autonomie dans son<br />

contexte, ne plus être seulement un objet que l’on<br />

introduit tout à la fin dans une salle de bains déjà<br />

entièrement planifiée. « Elle est l’élément qui fournit<br />

l’eau », explique Benedikt Sauerland. Mais en même<br />

temps, elle doit se faire discrète une fois devenue<br />

objet réalisé.<br />

« C’est comme si l’on cherchait une source et plantait<br />

des piquets dans le sol », poursuit le designer pour<br />

concrétiser l’idée d’origine de ELEMENTAL SPA. Pour<br />

illustrer cette idée, Sieger Design a fait appel à la<br />

photo de la cour intérieure du pavillon de Barcelone de<br />

Mies van der Rohe, dans lequel ils avaient marqué d’un<br />

point rouge les endroits desquels s’écoulait ou pourrait<br />

s’écouler de l’eau. Localisation et dématérialisation,<br />

telles étaient les deux exigences auxquelles voulait<br />

répondre le projet. L’image de la source est née.<br />

« L’homme n’a pas besoin de la robinetterie, mais de<br />

l’accès à l’eau », précise Benedikt Sauerland. Par<br />

conséquent, la commande et l’utilisation doivent pouvoir<br />

se réaliser en un seul geste. C’est pourquoi idéalement,<br />

le levier de commande se trouve directement sous la<br />

robinetterie. L’apparition formelle habituelle de la<br />

robinetterie a été dissipée. Deux éléments donnent leur<br />

empreinte à la série ELEMENTAL SPA, le distributeur<br />

d’eau chromé lui-même, appelé par les designers le bec,<br />

et un corps monolithique volontairement neutre en corian<br />

blanc. Ensemble, ils forment une structure sculpturale<br />

extrêmement harmonieuse. « La mise en œuvre formelle, le<br />

minimalisme renforcé », ajoute Michael Sieger, « peuvent<br />

aussi être perçus comme un moment d’émotion ».<br />

Depuis 1988, Sieger Design réside dans le château baroque<br />

de Harkotten situé entre Münster et Osnabrück, où il<br />

a installé son propre atelier flexible sous les voûtes<br />

placées au niveau du sol. Le passage de la phase conceptuelle<br />

à la phase de modélisation et d’essai s’accompagne<br />

à Harkotten d’un changement d’étage. « Il nous est<br />

possible de passer très vite des premiers croquis au<br />

modèle », indique Sauerland. Les prototypes sont fabriqués<br />

en mousses qui permettent une créativité captivante.<br />

La surface ultérieure est simulée à l’aide de<br />

vernis et de films chromés.<br />

L’eau, et c’est ce qui a constitué le plus grand défi du<br />

projet, devait s’écouler du bec en un jet laminaire,<br />

sans turbulence. Il était prévu « une certaine esthétisation<br />

de l’apparence de l’eau », poursuit Sauerland.<br />

L’eau devait s’écouler le plus longtemps possible parallèlement,<br />

tel un film, en direction du sol. Les de-<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER The source as archetype<br />

signers donnèrent au bec une forme cristalline, anguleuse.<br />

On s’est vite aperçu qu’il fallait suffisamment de place<br />

entre le mur et la robinetterie pour un flux d’eau<br />

décontracté afin de créer au niveau du bec l’apparence<br />

de jet souhaitée. Mais ce n’était pas tout. Car les lois<br />

de la physique ne se laissent pas si facilement duper.<br />

La courbe balistique de l’eau a la forme d’une parabole.<br />

Le jet d’eau a tendance à se rapprocher du mur. Et de<br />

plus : il s’affaisse relativement rapidement et se tord.<br />

On a vite compris qu’il ne s’agissait pas seulement ici<br />

de concevoir une forme extérieure plausible. Travailler<br />

l’eau, c’est travailler une force élémentaire. Le<br />

designer a concentré son attention sur le contour intérieur<br />

du bec. Dans l’atelier de Sieger Design, le modéliste<br />

Rauch a développé un grand nombre de variantes.<br />

Ici à Harkotten comme chez Dornbracht, les designers et<br />

les techniciens ont essayé les modèles dans des conditions<br />

réalistes. La pression et le volume de l’eau<br />

furent eux aussi pris en compte dans les séries de<br />

tests. Cependant, les premiers prototypes disposaient de<br />

contours intérieurs rugueux et imprécis et ne correspondaient<br />

pas au profil exigeant du fabricant et des<br />

designers. « Nous en étions presque arrivés à la conclusion<br />

qu’il allait falloir abandonner ». Afin de résoudre<br />

le problème, Dornbracht a investi dans un nouveau procédé<br />

de fabrication qui inclut l’usinage intérieur.<br />

Presque deux ans se sont écoulés entre le début du projet<br />

et la première présentation de ELEMENTAL SPA sur<br />

le salon ISH à Francfort. Entre les techniciens et les<br />

designers, les transactions vont bon train : « Peut-être<br />

encore un millimètre ici ? », est la phrase typique avec<br />

laquelle les uns comme les autres tentent de s’approcher<br />

de l’optimum. « La fabrication préfère disposer d’un<br />

angle plus large, nous plutôt d’un angle plus réduit »,<br />

raconte Sauerland. Mis à part les questions techniques,<br />

il s’agit de distiller les bonnes variantes en collaboration<br />

avec le service marketing de Dornbracht à partir<br />

de la multitude de possibilités. Sieger Design développe<br />

une série de scénarii pour l’utilisation du produit. Les<br />

améliorations sur le thème de la qualité de l’eau sont<br />

elles aussi déjà intégrées aux esquisses. Les réflexions<br />

sur la durabilité et la qualité de l’eau jouent un rôle.<br />

Tandis que les visiteurs du salon admirent les nouveautés,<br />

les designers et fabricants sont depuis longtemps<br />

déjà repartis développer leurs idées, améliorer les produits<br />

et chercher de nouveaux défis semblant insolubles.<br />

Thomas Edelmann ist Designkritiker<br />

und Journalist, der sich in seinen Büchern<br />

und Essays mit dem Thema Design und<br />

Gesellschaft auseinander setzt. Daneben<br />

ist er als Juror bei zahlreichen Designwettbewerben<br />

tätig.<br />

Detaillierte Informationen zu Sieger Design<br />

finden Sie unter www.sieger-design.de<br />

Thomas Edelmann is designcriticus en<br />

journalist, die in zijn boeken en essays<br />

over het thema design en maatschappij<br />

schrijft. Bovendien is hij als jurylid<br />

bij talrijke designwedstrijden actief.<br />

Gedetailleerde inlichtingen over Sieger Design<br />

vindt u onder www.siegerdesign.de<br />

Thomas Edelmann est critique de design<br />

et journaliste ; ses livres et essais traitent<br />

du design et de la société. En outre, il est<br />

membre de jury dans de nombreux concours<br />

de design.<br />

Vous trouverez des informations détaillées<br />

au sujet de Sieger Design sur le site<br />

www.siegerdesign.de<br />

039


MODERN<br />

LOUNGING<br />

KÖRPERLICH, SINNLICH, WEICH. EINE WELT DER VISUELLEN VERFÜHRUNG.<br />

EIN SPIEL MIT DER FRANZÖSISCHEN LEICHTIGKEIT DES SEINS:<br />

SENSIBILITÄT, VERFÜHRUNG, LEIDENSCHAFT, LIEBE. SCHON BAD ODER NOCH BETT?<br />

ORT ZWISCHEN DEN ORTEN. RAUM FÜR FANTASIE.<br />

LICHAMELIJK, ZINNELIJK, ZACHT. EEN WERELD VAN VISUELE VERLEIDING.<br />

EEN SPEL MET DE FRANSE LICHTHEID VAN HET BESTAAN:<br />

SENSIBILITEIT, VERLEIDING, HARTSTOCHT, LIEFDE. AL BADKAMER OF NOG<br />

SLAAPKAMER? PLAATS TUSSEN DE PLAATSEN. RUIMTE VOOR FANTASIE.<br />

CORPS, ESPRIT ET DOUCEUR. UN MONDE DE SÉDUCTION VISUELLE.<br />

LE JEU DE LA LÉGÈRETÉ FRANÇAISE DE L’ÊTRE :<br />

SENSIBILITÉ, SÉDUCTION, PASSION, AMOUR. DANS LA SALLE DE BAINS<br />

OU ENCORE AU LIT ? LIEU ENTRE TOUS. ESPACE DE FANTAISIE.<br />

041


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER LULU<br />

POP<br />

UP<br />

YOUR<br />

LIFE<br />

LULU<br />

ist Teil einer Strömung, die weit über das Bad hinaus geht: Akzentuiert eingesetzte, monochrome<br />

Farbflächen, dazu klare, einfache Formen aus Basisgeometrien wie Kubus und Zylinder, zum Teil abgerundet.<br />

Alles wirkt spielerisch, offen, frisch und emotional. Design kann unnahbar sein – LULU ist das Gegenteil.<br />

Mit ihren sinnlichen Formen steht sie für den Genuss des Lebens. Die Lust auf Abenteuer.<br />

In Verbindung mit den plakativen Farben entwickeln ihre klaren Proportionen eine Spannung, die wir im<br />

Interior-Bereich lange vermissen mussten. Der Beweis, dass Purismus auch in Farbe funktioniert.<br />

Vielleicht sogar noch ein kleines bisschen schöner.<br />

LULU<br />

is deel van een stroming, die veel verder gaat dan de <strong>badkamer</strong>: als accent gebruikte, monochrome<br />

kleurvlakken, daarbij heldere, eenvoudige vormen uit basisgeometrieën zoals kubus en cilinder, ten dele afgerond.<br />

Alles geeft een speelse, open, frisse en emotionele indruk. Design kan ongenaakbaar zijn – LULU is het tegendeel.<br />

Met haar zinnelijke vormen staat ze voor het genot van het leven. De zin in avontuur.<br />

In combinatie met de opvallende kleuren ontwikkelen de heldere proporties een spanning, die wij in<br />

interieurs lang hebben moeten missen. Het bewijs, dat purisme ook in kleur werkt. Misschien zelfs nog<br />

een klein beetje beter.<br />

LULU<br />

fait partie d’un courant dépassant celui de la salle de bains : accents de couleur monochrome, assortis de formes<br />

nettes et simples, dans des géométries de base telles que le cube, le cylindre, des géométries parfois arrondies.<br />

Un composé ludique, ouvert, frais et voué à l’émotion. Le design peut être inaccessible – LULU ne l’est pas.<br />

La spiritualité de ses formes contribue au plaisir de la vie. Envie d’aventure. Affichage de couleurs et clarté des<br />

proportions créent une tension qui nous a longtemps fait défaut dans le domaine de la décoration intérieure.<br />

Preuve de purisme dans la couleur. Peut-être même un petit peu plus esthétique.<br />

042


Wanneneinlauf / xStream Wannen-Einhandbatterie Wannen-Einhandbatterie / Schlauchbrausegarnitur // /<br />

Baduitloop / xStream bad-eenhendelmengkraan / Douchegarnituur // /<br />

Bec déverseur de bain / / Mitigeur monocommande de baignoire xStream / Garniture de douche<br />

043


044


Wannen-Einhandbatterie mit Garnitur / Ablage // Badeenhendelmengkraan<br />

met garnituur / Planchet // Mitigeur<br />

monocommande bain/douche avec garniture / Tablette<br />

<<br />

Wannen-Einhandbatterie mit Garnitur / Ablage // Badeenhendelmengkraan<br />

met garnituur / Planchet // Mitigeur<br />

monocommande bain/douche avec garniture / Tablette<br />

LULU<br />

Je großzügiger Raum und Fläche angelegt sind,<br />

desto moderner, heller und offener wirkt das<br />

Ambiente. Umso mehr mit den passenden Acces–<br />

soires, die bei der LULU nie nur eine Funktion<br />

erfüllen. Die Ablage beispielsweise ist gleichzeitig<br />

Handtuchhalter. Eine Symbiose, die wiederum<br />

Freiraum schafft. Für Ideen und Menschen.<br />

LULU<br />

Hoe ruimer de kamer en oppervlakte uitgevoerd<br />

zijn, des te moderner, lichter en opener de sfeer<br />

aandoet. Dit wordt nog versterkt met de juiste<br />

accessoires, die bij LULU nooit alleen een functie<br />

vervullen. De aflegplaat bijvoorbeeld is tegelijkertijd<br />

een handdoekhouder. Een symbiose, die wederom<br />

vrije ruimte creëert. Voor ideeën en mensen.<br />

LULU<br />

Si les dimensions de la pièce et de la surface sont<br />

importantes, l’ambiance sera d’autant plus<br />

moderne, claire et ouverte. De surcroît, en présence<br />

d’accessoires assortis à LULU qui ne<br />

remplissent jamais qu’une seule fonction. Ainsi<br />

l’étagère servira également de porte-serviettes.<br />

Une symbiose pour accroître le gain de place. Au<br />

service des idées et de la personne.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER LULU<br />

xStream Wannen-Einhandbatterie / Regenbrause /<br />

Schlauchbrausegarnitur / Badetuchhalter // xStream badeenhendelmengkraan<br />

/ Regendouche / Douchegarnituur /<br />

Badhanddoekhouder // Mitigeur monocommande<br />

de baignoire xStream / Pomme de douche arrosoir /<br />

Garniture de douche / Porte-serviette<br />

LULU<br />

Sieger Design<br />

LULU muss nicht immer<br />

jung und bunt inszeniert<br />

werden. Auch in einer<br />

schlichten, farbreduzierten<br />

Architektur kommt sie sehr<br />

gut zur Geltung. Wichtig<br />

ist aber auch hier die<br />

Flächigkeit und Klarheit<br />

von Materialien und Tönen.<br />

LULU moet niet altijd jong<br />

en kleurrijk worden geënsceneerd.<br />

Ook in een sobere<br />

architectuur met beperkte<br />

kleuren komt ze zeer goed<br />

tothaar recht. Belangrijk<br />

is echterook hier de<br />

vlakheid en helderheid van<br />

materialen en tinten.<br />

La mise en scène de LULU<br />

ne doit pas nécessairement<br />

être jeune et colorée. Une<br />

architecture discrète et peu<br />

colorée peut également<br />

la mettre parfaitement en<br />

valeur. Mais l’étendue et la<br />

netteté des matériaux et des<br />

tons sont aussi importantes.<br />

045


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER LULU<br />

Waschtisch-Einhandbatterie // Wastafel eenhendelmengkraan //<br />

Mitigeur monocommande de lavabo<br />

046<br />

LULU<br />

Sieger Design<br />

Besonders gut kommt der<br />

Charakter von LULU zur<br />

Geltung, wenn nur gezielt<br />

Akzente gesetzt werden.<br />

Mit Licht – auch farbig. Oder<br />

mit einzelnen Accessoires.<br />

Die Broschüre zu LULU kann<br />

unter www.dornbracht.com<br />

heruntergeladen werden.<br />

Het karakter van LULU komt<br />

zeer goed tot zijn recht,<br />

wanneer er slechts gericht<br />

accenten gezet worden.<br />

Met licht – ook gekleurd. Of<br />

met afzonderlijke accessoires.<br />

De brochure van LULU<br />

kan op www.dornbracht.com<br />

worden gedownload.<br />

Le caractère de LULU est<br />

remarquablement mis<br />

en valeur lorsque certains<br />

traits sont délibérement<br />

accentués. En lumière<br />

et en couleurs. Ou avec<br />

certains accessoires.<br />

Vous pouvez télécharger<br />

la brochure de LULU sur<br />

www.dornbracht.com.<br />

SELF-<br />

SEDUCTION<br />

LULU<br />

lässt Welten verschmelzen. Nicht nur als Armatur,<br />

sondern auch als verführerische Idee.<br />

Alles ineinander fließen lassen, vom Leben ins<br />

Bad und zurück. So sieht sie aus, die neue Sinnlichkeit.<br />

Das Zusammenspiel von eleganten Flächen<br />

und weichen Radien verwandelt LULU in<br />

einen verführerischen Handschmeichler. Die<br />

Armatur ist zugleich sehr weich und sehr geradlinig,<br />

sehr schlank und sehr präsent. Alles an ihr<br />

wirkt modern und grafisch und doch emotional.<br />

LULU<br />

laat werelden versmelten. Niet alleen als kraan,<br />

maar ook als verleidelijk idee. Alles ineen laten<br />

vloeien, van het leven in de <strong>badkamer</strong> en terug.<br />

Zo ziet de nieuwe zinnelijkheid eruit. Het samenspel<br />

van elegante vlakken en zachte hoeken verandert<br />

LULU in een verleidelijke attractie. De<br />

armatuur is zowel zeer zacht als zeer rechtlijnig,<br />

zeer slank en zeer aanwezig. Het geheel oogt<br />

modern en grafisch en heeft toch een emotioneel<br />

effect.<br />

LULU<br />

contribue à la fonte des mondes. Non seulement<br />

en tant que robinetterie mais de par l’idée,<br />

séduisante. Conjuguer les courants, de la vie au<br />

bain et du bain à la vie. Voilà à quoi ressemble la<br />

nouvelle sensualité. L’interaction entre l’élégance<br />

des surfaces et la douceur des arrondis fait de<br />

LULU une robinetterie incroyablement douce au<br />

toucher. La robinetterie est à la fois rectiligne et<br />

douce, élancée et bien présente. Symbole de<br />

modernité et de graphisme, la série n’en renonce<br />

pas moins à sa composante émotionnelle.


047


NEW CONTRASTS<br />

Photography Thomas Popinger<br />

048


CREATIVITY<br />

Neues entsteht an den Grenzen. Durch achtsames Überschreiten<br />

und gekonnte Kombination. Denken und Handeln jenseits von Gewohnheiten.<br />

Noviteiten ontstaan aan de grenzen. Door behoedzame overschrijding en<br />

vakkundige combinatie. Denken en handelen aan de andere kant van gewoonten.<br />

Pour créer du nouveau, les limites doivent être franchies. Avec prudence et<br />

une combinaison éprouvée. Il s’agit de penser et d’agir au-delà des habitudes.<br />

THE NEW<br />

IDEA OF KITCHEN 050<br />

LEARNING TO EAT 056<br />

ABOUT IDEALS<br />

OR THE ENTHUSIASM<br />

FOR FREEDOM 064<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Creativity<br />

049


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER KITCHEN ZONES<br />

THE NEW<br />

IDEA<br />

OF KITCHEN<br />

Dornbracht präsentiert die KITCHEN ZONES, ein komplett<br />

neues Konzept für den Lebensraum Küche.<br />

Dornbracht presenteert de KITCHEN ZONES, een compleet nieuw concept<br />

voor de leefruimte keuken.<br />

Dornbracht présente les KITCHEN ZONES, un concept entièrement<br />

nouveau pour l’espace de vie cuisine.<br />

Photography Thomas Popinger<br />

KITCHEN ZONE – PREPARATION: PREP SET 1<br />

050


KITCHEN ZONES<br />

Dornbracht präsentiert mit den KITCHEN ZONES ein komplett neues<br />

Konzept für den Lebensraum Küche. Sie ermöglichen die Trennung der verschiedenen<br />

Funktionsbereiche, wie sie in Profiküchen üblich sind, erstmals<br />

auch für Privatküchen.<br />

Gemüse putzen, Obst waschen, Fisch filetieren. Oder aber Geschirr<br />

waschen, Gläser reinigen, Töpfe putzen, Backbleche säubern. Je nach<br />

Arbeitsvorgang werden ganz unterschiedliche Ansprüche an die Wasserstelle<br />

einer Küche gestellt. Dennoch verfügen nur die wenigsten privaten Küchen<br />

über eine entsprechende Trennung der Arbeitsbereiche. Warum aber ist das<br />

noch so? Und wie lässt es sich ändern? Heute, wo die Küche längst nicht<br />

mehr nur Arbeits-, sondern Lebensraum ist? Die Auseinandersetzung mit<br />

diesen Fragen hat zur Entwicklung von Produkten geführt, die sich in ihrer<br />

Funktion auf das jeweils Wesentliche konzentrieren.<br />

KITCHEN ZONE – PREPARATION: Das Wesentliche bei der Vor- und<br />

Zubereitung: die schonende Behandlung der Lebensmittel. So sorgt beim<br />

PREP SET 1 beispielsweise eine spezielle Profibrause mit weichem Strahl<br />

für ein sanftes Brausen von Gemüse, Obst und Fleisch. KITCHEN ZONE –<br />

CLEANING: Beim Spülen zählen die gründliche Reinigung von Geschirr<br />

und Töpfen – Funktionalität, Schnelligkeit. So können beim CLEAN SET 1<br />

durch den großen Aktionsradius benutzte Behältnisse zum Einweichen vorab<br />

schon außerhalb der Spüle befüllt werden. KITCHEN ZONE – UNI-<br />

VERSAL: Hier geht es um die Separierung und Funktionsoptimierung auf<br />

kleinstem Raum. Das UNI SET 1 stellt die Demokratisierung des KITCHEN<br />

ZONES-Konzepts dar. Vorbereiten & Zubereiten. Oder Spülen & Reinigen.<br />

Eine Kombination nur da, wo wenig Raum ist.<br />

„Unabhängig von ihrer jeweiligen Funktionsorientierung zeichnen sich alle<br />

KITCHEN ZONES durch klare Linienbeziehungen entlang der Arbeitsfläche<br />

051


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER KITCHEN ZONES<br />

COOKING AND PREPPING. OR WASHING<br />

AND CLEANING. COMBINED<br />

ONLY WHEN SPACE IS AT A PREMIUM.<br />

aus. Vertikal korrespondieren sie mit dem klassischen Fugenbild der<br />

Küchenmöblierung”, erläutert Benedikt Sauerland (Sieger Design) das übergeordnete<br />

Designkonzept. „So entstehen gesamtheitliche Raum-Objekt-<br />

Beziehungen, die die Wasserstellen harmonisch in jedes Umfeld einfließen<br />

lassen.“<br />

KITCHEN ZONES<br />

Dornbracht presenteert met de KITCHEN ZONES een compleet nieuw<br />

concept voor de leefruimte keuken. Ze maken het mogelijk om verschillende<br />

gedeelten te scheiden, zoals bijvoorbeeld in professionele keukens<br />

gebruikelijk is. Nu is dit ook in de keuken thuis mogelijk.<br />

Groente schoonmaken, fruit wassen, vis fileren. Of het vaatwerk wassen, de<br />

glazen reinigen, pannen schoonmaken, bakplaten zuiveren. Afhankelijk van<br />

het karweitje worden heel verschillende eisen aan de waterplaats in een keuken<br />

gesteld. Toch beschikken er maar heel weinig keukens van particulieren<br />

over een passende scheiding van deze werkterreinen. Maar waarom is dat<br />

nog het geval? En hoe kan het worden veranderd? Tegenwoordig, nu de keuken<br />

al lang geen werkplaats, maar een leefruimte is? Het bezighouden met<br />

deze vragen heeft geleid tot de ontwikkeling van producten die zich voor wat<br />

betreft hun functie op het essentiële concentreren.<br />

KITCHEN ZONE – PREPARATION: Het essentiële bij het voor- en toebereiden:<br />

de omzichtige behandeling van de levensmiddelen. Zo zorgt bij de<br />

PREP SET 1 een speciale, professionele sproeikop met zachte straal bijvoorbeeld<br />

voor het zacht afsproeien van groente, fruit en vlees. KITCHEN ZONE<br />

– CLEANING: Bij het spoelen gaat het om het grondig reinigen van het<br />

vaatwerk – functionaliteit, snelheid. Zo kan bij de CLEAN SET 1 door de<br />

grote actieradius gebruikt vaatwerk al buiten het aanrecht worden gevuld om<br />

vooraf in te weken. KITCHEN ZONE – UNIVERSAL: Hier gaat het om het<br />

scheiden en optimaal functioneren in de kleinste ruimte. De UNI SET 1<br />

vormt de democratisering van het KITCHEN ZONES-concept. Voorbereiden<br />

& toebereiden. Of afspoelen & reinigen. Een combinatie alleen waar weinig<br />

ruimte is.<br />

“Onafhankelijk van de functie waarop ze zijn gericht kenmerken alle<br />

KITCHEN ZONES zich door heldere lijnen langs de werkvlakken. Verticaal<br />

corresponderen ze met het klassieke beeld aangaande keukenmeubilering”,<br />

aldus Benedikt Sauerland (Sieger Design) over het overkoepelende designconcept.<br />

“Zo ontstaat een ruimte-object-relatie die een geheel vormt, die de<br />

waterplaatsen harmonisch in elke omgeving opneemt.”<br />

KITCHEN ZONES<br />

Avec les KITCHEN ZONES, Dornbracht présente un concept entièrement<br />

nouveau pour l’espace de vie cuisine. Elles introduisent pour la première<br />

fois une séparation des différentes fonctionnalités dans les cuisines privées,<br />

séparation habituellement réservée aux cuisines professionnelles.<br />

Laver les légumes, les fruits, fileter le poisson. Ou laver la vaisselle, les verres,<br />

les plats, nettoyer les plaques à pâtisserie. Les exigences relatives aux<br />

points d’eau d’une cuisine peuvent être très différentes en fonction de la<br />

tâche à réaliser. Et pourtant, rares sont les cuisines privées qui disposent<br />

052<br />

d’une séparation des différents espaces de travail. Mais alors, pour quelle<br />

raison ? Et comment y remédier ? A une époque où la cuisine n’est plus<br />

depuis longtemps perçue comme un seul espace de travail, mais comme un<br />

lieu de vie ? En se penchant sur ces questions, Dornbracht a pu développer<br />

des produits axés sur l’essentiel de leurs fonctions respectives.<br />

KITCHEN ZONE – PREPARATION : lors de la préparation et de la cuisine,<br />

la manipulation délicate des aliments. Dans le PREP SET 1, un jet doux permet<br />

d’arroser délicatement les légumes, les fruits et la viande. KITCHEN<br />

ZONE – CLEANING : le nettoyage en profondeur, la fonctionnalité et la<br />

rapidité sont des points essentiels dans le lavage de la vaisselle et des casseroles.<br />

Chez CLEAN SET 1, le vaste rayon d’action permet de remplir au<br />

préalable les récipients utilisés, même hors de l’évier, afin de les faire<br />

tremper. KITCHEN ZONE – UNIVERSAL : il s’agit ici de la séparation et<br />

de l’optimisation des fonctions dans un espace restreint. L’UNI SET 1 illustre<br />

la démocratisation du concept KITCHEN ZONES. Préparer & cuisiner.<br />

Laver & nettoyer. Une combinaison des différents domaines n’est choisie<br />

que si l’espace disponible est restreint.<br />

« Indépendamment de la finalité de leurs fonctionnalités respectives, toutes<br />

les KITCHEN ZONES se distinguent par des lignes claires le long de leur<br />

surface de travail. Verticalement, elles correspondent aux lignes classiques<br />

de l’ameublement de la cuisine », explique Benedikt Sauerland (Sieger<br />

Design) en présentant ce concept de base. « Des relations globales entre<br />

l’espace et l’objet voient le jour. Elles intègrent harmonieusement les points<br />

d’eau dans chaque environnement ».<br />

THE NEW IDEA OF KITCHEN<br />

Alle Details zu den KITCHEN ZONES und den<br />

weiteren Neuheiten für die Küche finden Sie<br />

in der Broschüre THE NEW IDEA OF KITCHEN<br />

und auf www.dornbracht.com.<br />

Alle details omtrent de KITCHEN ZONES en<br />

andere noviteiten voor de keuken vindt u in<br />

de brochure THE NEW IDEA OF KITCHEN<br />

die verkrijgbaar is via www.dornbracht.com.<br />

Pour de plus amples informations concernant<br />

les KITCHEN ZONES et les autres<br />

nouveautés pour la cuisine, veuillez<br />

consulter la brochure THE NEW IDEA OF<br />

KITCHEN ou vous rendre sur le site<br />

www.dornbracht.com.


KITCHEN ZONE – CLEANING: CLEAN SET 1<br />

KITCHEN ZONE – UNIVERSAL: UNI SET 1<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER KITCHEN ZONES<br />

053


054


STRAIGHT<br />

FORWARD<br />

TARA ULTRA<br />

Die moderne Interpretation der TARA CLASSIC<br />

speziell für die Küche: Reduktion im Design,<br />

Konzentration auf den perfekten Einklang von<br />

Armatur und Anwendung. Highlight der Serie ist<br />

der neu entwickelte schwenkbare Einhebelmischer<br />

Profi, dessen integrierte Brause die Wahl<br />

zwischen Luftsprudler- und Brausestrahl bietet.<br />

Daneben überzeugt der Einhebelmischer mit Spülbrausegarnitur<br />

durch sein optimiertes, stufenloses<br />

Design und die edle Anmutung.<br />

TARA ULTRA<br />

De moderne interpretatie van TARA CLASSIC<br />

speciaal voor de keuken: reductie qua design,<br />

concentratie op de perfecte harmonie tussen<br />

armatuur en toepassing. Highlight van de serie is<br />

de nieuw ontwikkelde draaibare eengreepsmengkraan<br />

Profi, waarvan de geïntegreerde sproeikop<br />

de keuze laat tussen luchtsproeier en bruisstraal.<br />

Daarnaast overtuigt de eengreepsmengkraan met<br />

spoeldouche-garnituur door het geoptimaliseerde<br />

design en de edele indruk ervan.<br />

TARA ULTRA<br />

L’interprétation moderne de TARA CLASSIC<br />

conçue spécialement pour la cuisine : un design<br />

minimaliste et un accent mis sur une harmonie<br />

parfaite entre la robinetterie et l’application.<br />

Produit phare de la série : le mitigeur monocommande<br />

professionnel orientable, qui propose à la<br />

fois un jet mousseur, centré, et un jet douchette,<br />

évasé. Par ailleurs, le mitigeur monocommande<br />

avec douchette extractible séduit avec son design<br />

optimisé, réglable en hauteur et son charme<br />

élégant.<br />

Einhebelmischer Profi // 1-greeps mengkraan Profi // Mitigeur monocommande professionnel<br />

<<br />

Einhebelmischer mit Spülbrausegarnitur / Excenterbetätigumg mit Drehknopf /<br />

Einhebelmischer Profi // 1-greeps mengkraan met spoeldouche-garnituur / Wastebediening<br />

met draaiknop / 1-greeps mengkraan Profi // Mitigeur mono commande avec douchette<br />

extractible / Commande de vidage individuelle manuelle / Mitigeur monocommande professionnel<br />

TARA ULTRA<br />

Sieger Design<br />

TARA ULTRA ist vielseitig<br />

einsetzbar und harmoniert<br />

durch ihr zurückhaltendes<br />

Design und die edle, neutrale<br />

Oberfläche mit vielen Materialien<br />

und Farben. Je dezenter<br />

das Material ist, desto<br />

besser kommen ihre einzigartigen<br />

Formen zur Geltung.<br />

Zum Beispiel im Zusammenspiel<br />

mit warmem Kupfer<br />

und glattem, weißen Corian ® .<br />

TARA ULTRA is veelzijdig<br />

toepasbaar en harmonieert<br />

door zijn terughoudende<br />

design en het edele, neutrale<br />

oppervlak met veel materiaal<br />

en kleuren. Hoe decenter<br />

het materiaal is, des te<br />

beter de unieke vormen<br />

ervan tot hun recht komen.<br />

Bijvoorbeeld in samenspel<br />

met warm koper op glad,<br />

wit Corian ® .<br />

TARA ULTRA est une série aux<br />

applications multiples qui,<br />

par la retenue de son design<br />

et sa surface élégante et<br />

neutre, se marie avec de nombreux<br />

matériaux et couleurs.<br />

Plus un matériau est sobre et<br />

plus les formes uniques de<br />

la série sont mises en valeur.<br />

Par exemple en interaction<br />

avec le cuivre, chaleureux, et<br />

le Corian ® , lisse et blanc.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER TARA ULTRA<br />

055


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Maro<br />

Einhebelmischer mit Spülbrausegarnitur // 1-greeps mengkraan met spoeldouche-garnituur //<br />

Mitigeur monocommande avec douchette extractible<br />

><br />

Einhebelmischer mit Profibrausegarnitur // 1-greeps mengkraan met profi-spoeldouche-garnituur //<br />

Mitigeur monocommande avec douchette pendulaire<br />

MARO<br />

Sieger Design<br />

Die bis ins Detail markante<br />

MARO korrespondiert besonders<br />

gut mit natürlichen<br />

Materialitäten wie Naturstein,<br />

die – wie die Armatur<br />

selbst – harte Kanten und<br />

weiche Linien wie selbstverständlich<br />

miteinander<br />

verbinden.<br />

De tot in het detail markante<br />

MARO correspondeert bijzonder<br />

goed met natuurlijke<br />

soorten materiaal zoals een<br />

muur van natuursteen, die –<br />

net als de armatuur zelf –<br />

harde kanten en zachte lijnen<br />

056<br />

als vanzelfsprekend met<br />

elkaar combineert.<br />

Impressionnante jusque<br />

dans les moindres détails,<br />

la série MARO épouse<br />

parfaitement les matériaux<br />

naturels comme les structures<br />

en pierre naturelle qui,<br />

comme la robinetterie,<br />

allient comme une évidence<br />

angles durs et lignes douces.<br />

DISTINCTIVE<br />

COMBINATION<br />

MARO<br />

Die neue Variante des MARO Einhebelmischers<br />

bedient die zunehmende Nachfrage der Küchenbenutzer,<br />

die Armatur auch in Kombination mit<br />

einer Spül- oder Profibrausegarnitur einzusetzen.<br />

Die hierfür erforderliche Technik wurde<br />

versteckt integriert, so dass das markante Design<br />

der Armatur unverändert ist. Auch sie besticht<br />

durch den MARO-typischen quadratischen Auslaufkopf.<br />

Der Auslauf ist schwenkbar, die Ausladung<br />

auf die speziellen Anforderungen in der<br />

Küche abgestimmt. Zusammen mit der Spül- oder<br />

Profibrausegarnitur lässt sich der Arbeitsplatz<br />

noch großzügiger gestalten.<br />

MARO<br />

De nieuwe variant van de MARO-eengreepsmengkraan<br />

komt tegemoet aan de toenemende<br />

vraag van keukengebruikers, de armatuur kan<br />

ook in combinatie met een spoeldouche- of een<br />

professionele handdouche-garnituur worden<br />

gebruikt. De hiervoor vereiste techniek werd verborgen<br />

geïntegreerd, zodat het markante design<br />

van de armatuur onveranderd is. Ook deze bekoort<br />

door de MARO-typische, kwadratische uitloopkop.<br />

De uitloop is draaibaar, de kraanvlucht<br />

afgestemd op de speciale eisen in de keuken.<br />

Samen met de spoeldouche- of een professionele<br />

handdouche-garnituur kan de werkplaats nog<br />

royaler vormgegeven worden.<br />

MARO<br />

La nouvelle version du mitigeur monocommande<br />

MARO permet de répondre à une<br />

demande croissante des utilisateurs de cuisine,<br />

qui utilisent la robinetterie également en combinaison<br />

avec une robinetterie avec douchette<br />

extractible ou pendulaire. La technique requise a<br />

été intégrée discrètement si bien que le design<br />

caractéristique de la robinetterie demeure<br />

inchangé. Celle-ci séduit également par l’extrémité<br />

carrée de la tête du bec déverseur, caractéristique<br />

de la série. Le bec déverseur pivote sur son<br />

socle, la saillie des éléments est, elle aussi, adaptée<br />

aux exigences spéciales de la cuisine. Avec la<br />

douchette extractible ou pendulaire, le plan de<br />

travail se fait encore plus généreux.


057


058


Learning<br />

to EAT<br />

Im Internet kursieren Prognosen,<br />

dass in 40 Jahren jeder zweite<br />

Erwachsene unter Fettleibigkeit<br />

leiden wird. Wer sich einmal auf<br />

den Spielplätzen oder Schulhöfen<br />

der Viertel umsieht, die nicht unbedingt<br />

zu den Besten, aber zu<br />

den Häufigsten gehören, ahnt: das<br />

könnte aufgehen.<br />

Muss aber nicht. Denn sucht man nach<br />

den Ursachen, stößt man, außer auf den<br />

viel zitierten Bewegungsmangel und die<br />

Dauerwerbung für ungesunde oder denaturierte<br />

Nahrungsmittel, vor allem auf<br />

eines: Informationsmangel.<br />

Die Zeit scheint reif, „Ernährung“ als reguläres,<br />

eigenes Schulfach einzuführen. Ganz<br />

ohne trockene Reformhaus-Referate, stattdessen<br />

voller nutzbarer Informationen und<br />

Erlebnisse. Vor allem aber: nicht beschränkt<br />

auf Privatschulen oder alternative Schulund<br />

Pädagogikmodelle, sondern als Lernfach<br />

für den gesamten Bereich der staatlichen<br />

Schulen. Also für alle und jeden.<br />

Am besten ab der ersten Klasse.<br />

Geschäfte und Supermärkte gut auswählen,<br />

Etiketten decodieren, Inhaltsstoffe verstehen<br />

und deuten, frische Ware beurteilen,<br />

Preise einschätzen … all das muss man<br />

lernen. Denn: keine bewusste Ernährung<br />

ohne bewusstes Einkaufen.<br />

Dann natürlich: Was löst Essen und Trinken<br />

in meinem Körper eigentlich aus? Wieso<br />

wirken Karotten ein bisschen wie Sonnenmilch?<br />

Weshalb ist zuviel Zucker schlecht?<br />

Und warum macht übermäßig Fett krank?<br />

Oder anders herum: Was habe ich konkret<br />

davon, wenn ich Obst und Gemüse esse<br />

(außer, dass es gut schmeckt)? Apropos:<br />

Stellen Sie sich vor, jedes Kind im Land<br />

hätte die Chance, vom gesunden Leben<br />

zu probieren, um festzustellen, wie gut es<br />

schmecken kann. Ganz gleich woher es<br />

kommt und was zu Hause so gegessen<br />

wird. (Schmecken ist ein Erlebnis und wirkt<br />

daher wahrscheinlich viel überzeugender<br />

als jedes noch so gut vorgetragene gedankliche<br />

Argument.)<br />

Gut wäre außerdem: selbst kochen lernen.<br />

Handgriffe, Techniken, Zutaten, Richtungen<br />

… Auch hier muss probiert werden.<br />

Also gekocht. Dazu sollten, ähnlich wie die<br />

Computerräume, funktionsfähige Küchen<br />

in die Schulen. Und Köche sollten Lehrer<br />

werden! In dem Zusammenhang: Warum<br />

sind manche Nahrungsmittel eigentlich<br />

nur zu bestimmten Zeiten in bestimmten<br />

Ländern erhältlich? Warum macht es Sinn<br />

(und Spaß), diese Nahrungsmittel gerade<br />

dann dort zu essen? Was bedeutet es, wenn<br />

eine Erdbeere aus Israel eingeflogen wird?<br />

Und was ist der Unterschied zwischen einem<br />

Gewächshaus und der Natur? Oder<br />

gibt es gar keinen?<br />

Und Restaurant-Besuche? Kann man das<br />

lernen? Zumindest könnte man das Prinzip<br />

der Vielfalt vermitteln. Die neue Top-100-<br />

Liste der größten Gastro-Betriebe in Deutschland<br />

besteht fast nur noch aus Schnellrestaurant-<br />

und Imbissketten. Während der<br />

Rest der Gastrobranche schwächelt, wuchs<br />

der Umsatz der hundert größten Schnellrestaurant-<br />

und Imbissketten um 7,6 Prozent<br />

(das beste Ergebnis seit 1995). Auf der<br />

anderen Seite wächst Slow Food, die Internationale<br />

Bewegung zur Wahrung des<br />

Rechts auf Genuss, und bietet das Kontrastprogramm<br />

zur kulinarischen Verarmung.<br />

Wie viele Kinder wissen wohl schon davon?<br />

Editor Michael Kröger Illustrations Thea Barkhoff<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Learning to eat<br />

Interessant wäre auch ein Kapitel „Ernährung<br />

als Geschäft“: Die Lebensmittelindustrie<br />

ist gigantisch. Sie stellt die Grundversorgung<br />

sicher, erfindet täglich neue<br />

Produkte, ist Arbeitgeber, bekommt Steuergelder<br />

und erlebt regelmäßig ihre Skandale.<br />

Nicht schlecht, zu wissen, wie die groben<br />

Strukturen des Geschäftes aussehen.<br />

Und welche Rolle Kinder und Jugendliche<br />

bei der ganzen Sache spielen.<br />

Kurze Ausflüge in die Populär-Wissenschaft<br />

könnten das Fach „Ernährung“ zusätzlich<br />

zum Aha-Erlebnis machen. Zum Beispiel um<br />

zu verstehen, warum man ernsthaft ein<br />

Buchkapitel über die Zubereitung eines<br />

Spiegeleis schreiben kann. Oder um auszuprobieren,<br />

ob man selbst Limonade machen<br />

kann, die dann auch noch schmeckt.<br />

Und nicht zuletzt: Die kulturelle Bedeutung<br />

von Ernährung. Warum essen Deutsche oft<br />

Kartoffeln und Libanesen Kichererbsen?<br />

Ist Döner wirklich das türkische Nationalgericht?<br />

Warum essen Moslems kein<br />

Schweinefleisch? Stoff für viele Jahre. Mal<br />

tiefer gehend – mal einfach nur lecker. Mit<br />

etwas Phantasie kann man sich vorstellen,<br />

dass so nicht nur kleine Körper eine gute<br />

Entwicklung nehmen, sondern auch die<br />

dazugehörigen Köpfe.<br />

Die Kosten der Fehlernährung und ernährungsbedingter<br />

Krankheiten werden übrigens<br />

allein in Deutschland auf zirka<br />

71 Milliarden Euro jährlich geschätzt. Das<br />

sind 1/3 aller Kosten im Gesundheitswesen,<br />

Tendenz steigend. Da es darüber hinaus<br />

laut WHO, der Weltgesundheitsorganisation,<br />

jetzt rund eine Milliarde Menschen mit<br />

starkem Übergewicht gibt und mittlerweile<br />

jedes fünfte Kind zu dick ist (ebenfalls laut<br />

WHO), reagiert auch die Politik seit geraumer<br />

Zeit mit Forderungen nach Ernährungs-<br />

059


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Learning to eat<br />

“While the rest of the gastronomical<br />

sector is flagging, the sales volume of<br />

the hundred largest fast food restaurants<br />

and snack bars grew by 7.6 per cent.”<br />

aufklärung an den staatlichen Schulen.<br />

Vieles deutet also darauf hin, dass „Ernährung“<br />

als reguläres Fach an allen Schulen<br />

keine grundsätzliche Frage mehr ist. Sondern<br />

nur noch eine Frage der Zeit.<br />

Op internet doen prognoses de<br />

ronde dat over 40 jaar één op<br />

de twee volwassenen aan vetzucht<br />

leidt. Wie eens een kijkje neemt op<br />

de speelplaatsen of schoolpleinen<br />

in de stadswijken, die niet perse<br />

tot de beste, maar wel tot de meest<br />

gefrequenteerde behoren, gaat<br />

vermoeten dat dat zou kunnen<br />

opgaan.<br />

Dat hoeft echter niet het geval te zijn. Want<br />

wanneer men naar de oorzaken zoekt,<br />

ontmoet men, behalve het veelgeciteerde<br />

gebrek aan beweging en de continue<br />

reclame voor ongezonde of gedenatureerde<br />

voedingsmiddelen, met name één<br />

ding: gebrek aan informatie.<br />

De tijd lijkt er rijp voor te zijn om “voeding”<br />

als regulier, eigen schoolvak in te voeren.<br />

Geheel zonder droge macrobiotische<br />

referaten, in plaats daarvan volop nuttige<br />

informatie en belevenissen. Maar vooral<br />

één ding: niet beperkt tot privé-scholen<br />

of alternatieve school- en pedagogische<br />

modellen, maar als schoolvak voor alle<br />

openbare scholen. Dus voor allemaal<br />

en iedereen. Bij voorkeur vanaf de eerste<br />

klas.<br />

Winkels en supermarkten goed uitkiezen,<br />

etiketten decoderen, ingrediënten begrijpen<br />

en duiden, verse producten beoordelen,<br />

prijzen inschatten … al die zaken moet<br />

je leren. Want: geen bewuste voeding zonder<br />

bewust inkopen.<br />

En dan natuurlijk: wat veroorzaakt eten en<br />

drinken in mijn lichaam eigenlijk? Waarom<br />

werken wortels een beetje als zonnemelk?<br />

060<br />

Waarom is te veel suiker slecht? En waarom<br />

wordt ik van overtollig vet ziek? Of<br />

andersom gevraagd: wat heb ik er concreet<br />

van wanneer ik fruit en groente eet<br />

(behalve dat het lekker smaakt)? Apropos:<br />

stelt u zich eens voor dat ieder kind de<br />

kans had om het gezonde leven te proberen<br />

om vast te stellen hoe goed het kan<br />

smaken. Het doet er niet toe waar het vandaan<br />

komt en wat er thuis wordt gegeten.<br />

(Smaken is een belevenis en werkt daarom<br />

waarschijnlijk veel overtuigender dan<br />

ieder nog zo goed voorgedragen inhoudelijk<br />

argument.)<br />

Dan zou het goed zijn om zelf te leren<br />

koken. Handelingen, technieken, ingrediënten,<br />

richtingen … Ook hier moet iets<br />

worden geprobeerd. Dus er moet worden<br />

gekookt. Daarom dienen, net als de computerruimten,<br />

er goed functionerende keukens<br />

in de scholen te komen. En koks dienen<br />

leraar te worden! In dat verband:<br />

waarom zijn sommige voedingsmiddelen<br />

eigenlijk slechts op bepaalde tijden in<br />

bepaalde landen verkrijgbaar? Waarom<br />

is het zinvol (en is het leuk) om deze voedingsmiddelen<br />

met name dan daar te<br />

eten? Wat betekent het wanneer een<br />

aardbei uit Israël wordt binnengevlogen?<br />

En wat is het verschil tussen een broeikas<br />

en de natuur? Of is er helemaal geen?<br />

En bezoeken aan restaurants? Kun je dat<br />

leren? Tenminste zou je het principe van<br />

diversiteit kunnen doorgeven. De nieuwe<br />

top-100-lijst van de grootste horecabedrijven<br />

in Duitsland bestaat bijna alleen nog<br />

uit snelrestaurant- en snackbarketens.<br />

Terwijl de rest van de horecabranche het<br />

moeilijk heeft, groeit de omzet van de honderd<br />

grootste snelrestaurant- en snackbarketens<br />

met 7,6 procent (het beste resultaat<br />

sinds 1995). Aan de andere kant neemt<br />

Slow Food toe, de internationale beweging<br />

om het recht op genot te bewaren, en<br />

biedt het contrastprogramma in vergelijking<br />

met de culinaire verarming. Hoeveel<br />

kinderen weten hier überhaupt iets van af?<br />

Interessant zou ook een hoofdstuk zijn als<br />

“Voeding als business”: de levensmiddelenindustrie<br />

is gigantisch. Zij stelt de basisverzorging<br />

veilig, vindt dagelijks nieuwe<br />

producten uit, is werkgever, krijgt belastinggelden<br />

en beleeft regelmatig aan<br />

schandalen. Niet slecht om te weten hoe<br />

de globale structuren van deze business er<br />

uitzien. En welke rol kinderen en jongeren<br />

binnen deze gehele zaak spelen.<br />

Korte uitstapjes naar de populaire wetenschap<br />

zouden van het vak “Voeding”<br />

bovendien een bijzondere belevenis kunnen<br />

maken. Bijvoorbeeld om te begrijpen<br />

waarom je serieus een hoofdstuk in een<br />

boek kunt schrijven over de bereiding van<br />

een spiegelei. Of om uit te proberen hoe je<br />

zelf limonade kunt maken, die dan ook<br />

nog lekker smaakt.<br />

En niet in de laatste plaats: de culturele<br />

betekenis van voeding. Waarom eten<br />

Duitsers vaak aardappelen en Libanesen<br />

erwten? Is döner werkelijk het Turkse<br />

nationale gerecht? Waarom eten moslems<br />

geen varkensvlees? Stof voor vele jaren.<br />

De ene keer meer in de diepte – de andere<br />

keer gewoon alleen lekker. Met een<br />

beetje fantasie kun je je voorstellen dat op<br />

die manier niet alleen kleine lichamen<br />

een goede ontwikkeling krijgen, maar ook<br />

de bijbehorende hoofden.<br />

De kosten van de verkeerde voeding en<br />

van door voeding veroorzaakte ziekten<br />

worden overigens alleen al in Duitsland<br />

op zo’n 71 miljard Euro per jaar geschat.<br />

Dat is 1/3 van alle kosten in het gezondheidswezen,<br />

tendens stijgend. Omdat er<br />

bovendien volgens de WHO, de wereldgezondheidsorganisatie,<br />

inmiddels zo’n<br />

miljard mensen mensen zijn die veel te<br />

zwaar zijn en inmiddels één op de vijf kinderen<br />

te dik is (eveneens volgens WHO),<br />

reageert ook de politiek sinds ruime tijd<br />

met eisen ten aanzien van de voedingsvoorlichting<br />

aan de openbare scholen.<br />

Er zijn veel aspecten die erop duiden<br />

dat “voeding” als verplicht vak aan alle<br />

scholen geen principiële vraag meer is.<br />

Maar alleen nog een kwestie van tijd.


061


“A third of all health<br />

care costs are the result<br />

of malnutrition and<br />

nutrition-related diseases.”<br />

062


Sur Internet se répandent des<br />

pronostics annonçant que dans<br />

40 ans, un adulte sur deux souffrira<br />

d’obésité. Si l’on observe un<br />

peu ce qui se passe sur les terrains<br />

de jeux ou dans les cours de<br />

récréation du quartier, qui ne sont<br />

pas forcément les meilleurs, mais<br />

les plus courants, on se dit que ça<br />

pourrait bien arriver.<br />

Mais ce n’est pas une fatalité. Car si l’on<br />

cherche les origines du mal, on tombe<br />

d’une part sur le manque d’activité physique<br />

et la publicité permanente pour des<br />

aliments néfastes pour la santé ou dénaturés,<br />

causes souvent citées, mais aussi et<br />

avant tout sur une cause primordiale : le<br />

manque d’information.<br />

Le temps semble venu d’introduire « l’alimentation<br />

» comme matière scolaire régulière<br />

à part entière. Sans exposés secs sur<br />

les magasins de produits diététiques, mais<br />

avec un tas d’informations et d’expériences<br />

utiles. Mais avant tout : ne pas se limiter<br />

aux écoles privées ou aux modèles d’école<br />

et de pédagogie alternatifs, mais l’instaurer<br />

en tant que matière scolaire pour toutes<br />

les écoles publiques. C’est-à-dire pour tout<br />

le monde. Au mieux dès le CP.<br />

Bien choisir le magasin ou le supermarché,<br />

savoir décoder les étiquettes,<br />

comprendre et interpréter les ingrédients,<br />

évaluer les produits frais, juger des prix …<br />

tout cela s’apprend. Il n’y a pas d’alimentation<br />

équilibrée sans courses sélectives.<br />

Car naturellement : que provoque la prise<br />

de nourriture et de boissons dans mon<br />

corps ? Pourquoi les carottes ont-elles un<br />

peu le même effet que la crème solaire ?<br />

Pourquoi trop de sucre est-il nuisible ?<br />

Et pourquoi trop de graisses rendent<br />

malade ? Ou à l’inverse : qu’est-ce que<br />

la consommation de fruits et légumes<br />

m’apporte concrètement (mis à part que<br />

ça a bon goût) ? À propos :<br />

Imaginez-vous que chaque enfant dans le<br />

pays ait la chance de pouvoir goûter à<br />

une alimentation saine et de s’apercevoir<br />

quel bon goût ça a. Peu importe d’où il<br />

vient et ce qu’il mange chez lui (goûter est<br />

une expérience marquante qui sera sans<br />

doute bien plus convaincante que tout<br />

argument théorique, même bien présenté.)<br />

Ce qui serait bien aussi : apprendre à cuisiner<br />

soi-même. Le coup de main, les techniques,<br />

les ingrédients, les associations…<br />

ici aussi, il faut essayer. Donc cuisiner.<br />

Il faudrait pour cela des cuisines fonctionnelles<br />

à l’exemple des salles d’informatique.<br />

Et les cuisiniers devraient devenir<br />

professeurs ! Dans ce contexte : pourquoi<br />

certaines denrées alimentaires sont-elles<br />

disponibles à certaines périodes dans certains<br />

pays ? Pourquoi est-il judicieux (et<br />

amusant), de manger ces denrées à ce<br />

moment-là et dans ce pays-là ? Quelles<br />

sont les conséquences lorsqu’une fraise est<br />

importée par avion d’Israël ? Et quelle est<br />

la différence entre une serre et la nature ?<br />

Ou n’y en a-t-il aucune ?<br />

Et les visites au restaurant ? Est-ce qu’on<br />

peut y apprendre des choses ? On pourrait<br />

au moins apprendre le principe de la<br />

diversité. La nouvelle liste des 100 plus<br />

grandes entreprises gastronomiques d’Allemagne<br />

est presque exclusivement constituée<br />

de chaînes de restauration rapide<br />

et de snacks. Tandis que le reste de la<br />

branche gastronomique s’affaiblit, le chiffre<br />

d’affaires des plus grosses chaînes de restauration<br />

rapide et de snacks a augmenté<br />

de 7,6 pour cent (le meilleur résultat depuis<br />

1995). A l’autre bout, le Slow Food, le mouvement<br />

international pour la protection du<br />

droit au plaisir, offre le programme inverse<br />

à l’appauvrissement culinaire. Combien<br />

d’enfants sont-ils au courant de cela ?<br />

Il serait également intéressant de rédiger<br />

un chapitre sur « La nutrition en tant que<br />

produit » : l’industrie alimentaire est gigantesque.<br />

Elle assure l’approvisionnement de<br />

base, invente chaque jour de nouveaux<br />

produits, est employeur, bénéficie de<br />

l’argent des impôts et est régulièrement<br />

secouée de scandales. Il n’est pas inutile<br />

de connaître dans les grandes lignes les<br />

structures de cette branche économique. Et<br />

quel rôle jouent les enfants et les jeunes<br />

dans le système.<br />

Quelques escapades dans la science<br />

populaire pourraient par ailleurs réserver<br />

certaines surprises pendant les cours<br />

d’« Alimentation ». Par exemple pour com-<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Learning to eat<br />

prendre comment on peut raisonnablement<br />

réserver le chapitre entier d’un livre<br />

à la préparation d’un œuf sur le plat. Ou<br />

pour tenter de fabriquer soi-même de la<br />

limonade, qui est même délicieuse.<br />

Et enfin : la signification culturelle de l’alimentation.<br />

Pourquoi les allemands mangent<br />

souvent des pommes de terre et les<br />

libanais des pois chiches ? Le kébab est-il<br />

vraiment le plat national turc ? Pourquoi les<br />

musulmans ne mangent-ils pas de viande<br />

de porc ? Il y a matière à enseigner de<br />

nombreuses années. Parfois pour approfondir,<br />

parfois juste parce que c’est bon …<br />

Avec un peu de fantaisie, on peut s’imaginer<br />

que les petits corps ne sont pas les<br />

seuls à bien se développer, mais aussi les<br />

petites têtes.<br />

Les frais d’une mauvaise alimentation et<br />

des maladies liées à l’alimentation sont<br />

d’ailleurs évalués à environ 71 milliards<br />

d’euros chaque année rien qu’en Allemagne.<br />

Cela représente 1/3 de l’ensemble<br />

des coûts du poste santé, la tendance est<br />

à l’augmentation. De plus, selon l’OMS,<br />

l’organisation mondiale de la santé, on<br />

compte dorénavant environ un milliard de<br />

personnes qui souffrent d’un surpoids<br />

important et un enfant sur cinq qui est trop<br />

gros (toujours selon l’OMS), c’est pourquoi<br />

le monde politique réagit depuis un certain<br />

temps en encourageant à diffuser l’information<br />

concernant l’alimentation dans<br />

les écoles publiques. Il y a donc de nombreux<br />

signes qui indiquent que la question<br />

de « l’alimentation » comme matière officielle<br />

dans les écoles ne se pose plus, et<br />

que ce n’est plus qu’une question de temps.<br />

Michael Kröger ist Creative<br />

Director, Redakteur und<br />

Autor. Unter anderem für<br />

den Teil Leben & Kultur des<br />

international erscheinenden<br />

Magazins kid’s wear.<br />

Michael Kröger is Creative<br />

Director, redacteur en auteur.<br />

Onder ander voor het onderdeel<br />

Leven & Cultuur van het<br />

internationaal verschijnende<br />

magazine kid’s wear.<br />

Michael Kröger est directeur<br />

créatif, rédacteur et auteur,<br />

notamment pour la partie<br />

Vie & culture du magazine<br />

à parution internationale<br />

kid’s wear .<br />

063


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Ideals or “the enthusiasm for freedom”<br />

„Bestimme dich aus dir selbst“, lautete das Credo des Deutschen Idealismus.<br />

Doch ging es nicht um egozentrische Selbstverwirklichung, sondern<br />

um die Erotik und das Charisma der Hingabe.<br />

Ein Härtetest: In Google das Stichwort Ideal eingegeben. Die Strafe folgt<br />

einen Mausklick später: Vom „idealen Navi zum Fest“ über „ideale Reiseziele“,<br />

den „idealen Schwiegersohn“ bis zum „idealen Abführmittel“ wird<br />

ein Begriff als degenerierter Geschmacksverstärker gebraucht, der einst Kern<br />

einer Kulturphilosophie war, mit der die größten Namen der deutschen<br />

Geistesgeschichte verbunden sind: Immanuel Kant, Johann Gottlieb Fichte,<br />

Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Friedrich Wilhelm Joseph Schelling. Verstärkt<br />

wurde diese Denkerelite von Ausnahmedichtern und Literaten wie<br />

Johann Wolfgang von Goethe, Friedrich Schiller, Johann Gottfried Herder,<br />

Novalis (Friedrich Freiherr von Hardenberg), Friedrich Hölderlin und den<br />

Brüdern August Wilhelm und Friedrich Schlegel. Sie alle bezogen sich auf<br />

Plato, den griechischen Übervater der Ideenlehre. Er hatte „idea“, die Idee,<br />

als Treibstoff allen Denkens und Handelns entdeckt: Urbild der sinnlichen<br />

Erscheinung. Als höchste Idee dachte er die des Guten, für ihn Grund der<br />

Wahrheit und Erkenntnis, eins mit der göttlichen Vernunft.<br />

Heute dagegen werden Ideen fast ausschließlich als wohlfeile Bastarde von<br />

Warenwerten gehandelt, denen allein sie zu dienen haben. Ideale, gewissermaßen<br />

Ideen in Reinform, die man auch als verklärte, verabsolutierte Ideen<br />

begreifen kann, müssen sich wie weltfremde Relikte und ausgestorbene Fossilien<br />

ironisch grinsende bis zynisch verächtliche Geringschätzung gefallen<br />

064<br />

IDEALS<br />

or the<br />

ENTHUSIASM<br />

for FREEDOM<br />

Editor EVA KARCHER<br />

lassen; Idealität schließlich, nach Hegel „das Sein als Vorstellung“, stößt<br />

bereits als Wort allseits auf verständnisloses Stirnrunzeln.<br />

Dabei entzündete sich vor rund zweihundert Jahren, in jener Ära des<br />

Deutschen Idealismus zwischen Aufklärung, Klassik und Romantik, die<br />

nicht viel länger als rund sechzig Jahre vom zweiten Drittel des 17. bis zum<br />

ersten Drittel des 18. Jahrhunderts dauerte und wie keine andere Epoche<br />

Inspiration und Esprit verband, eine ganze Generation direkt oder indirekt<br />

an Platos Genie, um sich so selbst von Grund auf zu erneuern. „Sapere<br />

aude! Habe Mut, dich deines eigenen Verstandes zu bedienen“, definiert<br />

Immanuel Kant 1784, fünf Jahre vor den Umwälzungen der französischen<br />

Revolution, den Wahlspruch der Aufklärung. „Der Idealismus“, schreibt<br />

Friedrich Schlegel, „ist in praktischer Ansicht nichts anderes als der Geist<br />

jener Revolution“, und in hellsichtiger Ergänzung erklären Fichte, Schelling<br />

und Hegel, darin Rousseau folgend, Freiheit zum Mantra der Epoche: „Mein<br />

System ist von Anfang bis zum Ende nur eine Analyse der Freiheit“, behauptet<br />

Fichte, Schelling verallgemeinert: „Der Anfang und das Ende aller Philosophie<br />

ist – Freiheit“. Hegel mit seinem universalen Anspruch deutet sogar<br />

die gesamte Weltgeschichte als „Fortschritt im Bewusstsein der Freiheit“.<br />

Gleichzeitig revitalisieren Kants Schüler Platos Maximen für ihre rebellische<br />

Generation, indem sie das Verhältnis von Realität und Idealität neu definieren.<br />

So entwickelt Kant aus der Einsicht heraus, dass „Idee nichts anderes ist<br />

als der Begriff von einer Vollkommenheit, die sich in der Erfahrung noch<br />

nicht vorfindet“, seinen „transzendentalen Idealismus aller Erscheinungen“:


Phoenix 2<br />

VERONIQUE BRANQUINHO, STATEMENTS 5<br />

Photography Willy Vanderperre<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Ideals or “the enthusiasm for freedom”<br />

065


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Ideals or “the enthusiasm for freedom”<br />

“Every INDIVIDUAL<br />

embodies the entire world.”<br />

Jean Paul Sartre<br />

066 066


Kissed<br />

RITA ACKERMANN, STATEMENTS 6<br />

„Raum und Zeit sind nur unsere Anschauungsformen, in denen Materie als<br />

Erscheinung Wirklichkeit besitzt“. Fichte, Hegel und Schelling gehen einen<br />

Schritt weiter, indem sie Sein als ausschließlich subjektives Sein definieren<br />

und die Realität des Ich als einzige Realität. Versteht Fichte „das Ich als<br />

absolutes Subjekt“, so beschreibt es Schelling „als Anfang und Ende aller<br />

Philosophie, indem es die Freiheit ist“. Hegel, der Ich und Seele gleichsetzt,<br />

begreift es als „das Allgemeine, das bei sich ist“.<br />

Arthur Schopenhauer schließlich, einer der einflussreichsten Vorreiter des<br />

relativistisch-nihilistischen Bewusstseins der Moderne, verehrt von Friedrich<br />

Nietzsche, Richard Wagner, Albert Einstein, Thomas Mann bis zu Samuel<br />

Beckett, bringt die dialektische Beziehung von Subjekt und Objekt, Realität<br />

und Idealität auf einen bis heute gültigen Punkt: „Die ganze Welt der Objekte<br />

ist und bleibt Vorstellung und eben deswegen durchaus und in alle Welt durch<br />

das Subjekt bedingt; das heißt, sie hat transzendentale Idealität“.<br />

Die Einsicht, dass der Maßstab für Subjektivität an Idealität und damit an<br />

den Grad des jeweiligen Idealismus und eben nicht an Materialismus gebunden<br />

ist, scheint heute nahezu verschüttet. Deshalb hilft es, sich dem Prototyp<br />

des Idealismus, dem furios-genialen Dichter, Dramatiker, Philosophen und<br />

Ästhetiker Friedrich Schiller näher zuzuwenden. Für den Schriftsteller Rüdiger<br />

Safranski, der ihm eine glänzende, sehr lesenswerte Biographie widmete,<br />

hat Schiller den Deutschen Idealismus geradezu erfunden. „Das Abenteuer<br />

der Freiheit war Schillers Leidenschaft“, notiert Safranski, „und deshalb<br />

wurde er zu einem Sartre des späten 18. Jahrhunderts. Schillers Idealismus<br />

besteht in der Überzeugung, dass es möglich ist, die Dinge zu beherrschen,<br />

statt sich von ihnen beherrschen zu lassen. Wie Sartre erklärt er: Es kommt<br />

darauf an, etwas aus dem zu machen, wozu man gemacht wurde“.<br />

Grandios modern, destilliert Schiller aus Kants Philosophie die Essenz heraus<br />

und modelliert sie in einen einzigen kurzen Satz: „Bestimme Dich aus<br />

Dir selbst“. Doch weder er noch Kant verstanden Selbstbestimmung wie<br />

heute üblich, als ungebremsten Egotrip zur Erfüllung mehr oder weniger<br />

peinlicher Konsumwünsche. Es ging eben nicht um infantil egozentrische<br />

Selbstverwirklichung, das hoffnungslose Rotieren um die eigene Leere.<br />

Statt dessen folgten die Idealisten der Deutschen Klassik und Romantik ihrer<br />

„produktiven Einbildungskraft“ (Kant) und entdeckten, dass Selbstbestimmung<br />

die notwendige Voraussetzung war, um dem Utilitarismus, dem eindimensionalen<br />

Nützlichkeitsprinzip, den unendlichen Freiraum der Kreativität<br />

abzutrotzen. So kann Schiller Schönheit als „Freiheit in der Erscheinung“<br />

definieren und kurz darauf sogar Novalis die gesamte Existenz ästhetisch<br />

überhöhen: „Indem ich dem Gemeinen einen hohen Sinn, dem Gewöhnlichen<br />

ein geheimnisvolles Ansehen, dem Bekannten die Würde des Unbekannten,<br />

dem Endlichen einen unendlichen Schein gebe, romantisiere ich es.“<br />

Eine Brise von jenem Enthusiasmus des Aufbruchs, jenem Charisma der<br />

Freiheit würde unserer Gegenwart gut bekommen. Ein Hauch jenes überschwänglich<br />

hymnischen Temperaments, das Schillers, von Beethoven kongenial<br />

vertonte Ode „Freude, schöner Götterfunken … diesen Kuss der ganzen<br />

Welt!“ durchdringt, könnte unsere tiefgefrorenen Seelen vielleicht auftauen<br />

helfen. Denn durch und durch „ent-idealisiert“, wie Alexander Gorkow,<br />

Autor des wunderbar abgründig-komischen Romans „Mona“, die Gefühls-<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Ideals or “the enthusiasm for freedom”<br />

lage seines Helden, eines Spezialisten für Kühlkettensysteme, charakterisiert,<br />

sind wir zu Opfern eines krassen Materialismus geworden. Leider ist der<br />

herrschende Egoismus nahezu flächendeckend ein nur noch materialistisch<br />

determinierter, kein idealistisch geprägter mehr. Wo jeder und alles zur Marke<br />

wird, sind auch Ideale nur unter Verwertungsgesichtspunkten interessant, als<br />

strategische Elemente von Charity-Veranstaltungen, die Image und Absatz<br />

fördern.<br />

Glücklicherweise regt sich seit kurzer Zeit ein gewisses Unbehagen am Un-<br />

Ethos der totalen Machbarkeit und Manipulation. Und es entzündet sich,<br />

paradoxe Ironie unseres Erdenschicksals, an Klimawandel und Globalisierung.<br />

So scheint es, als ob ausgerechnet die schmelzenden Polkappen zu<br />

einer gewissen Enteisung der postkapitalistischen Froststarre beitragen:<br />

Eco-Glam statt Ego-Glam heißt seit kurzem die Devise bei immer mehr Zeitgenossen.<br />

Auch wenn es dabei vorrangig erneut um exzessiv vermarktetes<br />

„Fair Trade“, fairen Handel und ökologisch „grünes“, also umweltbewusstes<br />

Business geht, so ist doch der neue, sogenannte ethische Kapitalismus ein<br />

Lichtblick. Mit Aussicht auf einen neuen Idealismus? Jedenfalls können wir<br />

von den Heroen des Idealismus lernen, dass es Werte außerhalb von Marketing<br />

und Machbarkeit gibt, Liebe, Freundschaft, Geborgenheit, Vertrauen.<br />

Und wem der Mut zu romantischem Idealismus noch fehlt, der mag mit Jean<br />

Paul Sartres existentialistischem Idealismus beginnen, dessen Maxime lautet:<br />

„Jeder Mensch verkörpert die ganze Welt.“<br />

“Geef vorm aan je eigen bestaan”, luidde het credo van het Duitse Idealisme.<br />

Maar het ging niet om egocentrische zelfverwezenlijking, maar om<br />

de erotiek en het charisma van de overgave.<br />

De proef op de som: in Google het trefwoord “ideal” ingetypt. De straf volgt<br />

een muisklik later: van het Duitse “ideale navi naar het feest” tot “ideale reisdoelen”,<br />

de “ideale schoonzoon” tot het “ideale laxeermiddel”, wordt een<br />

begrip dat ooit de kern van een cultuurfilosofie was, waarmee de grootste<br />

namen van de Duitse geestesgeschiedenis verbonden zijn, als gedegenereerde<br />

smaakversterker gebruikt: Immanuel Kant, Johann Gottlieb Fichte, Georg<br />

Wilhelm Friedrich Hegel, Friedrich Wilhelm Joseph Schelling. Deze elite<br />

van denkers werd versterkt door uitzonderlijke dichters en literatoren als<br />

Johann Wolfgang von Goethe, Friedrich Schiller, Johann Gottfried Herder,<br />

Novalis (Friedrich Freiherr von Hardenberg), Friedrich Hölderlin en de<br />

broers August Willhelm en Friedrich Schlegel. Ze refereerden allemaal aan<br />

Plato, de Griekse oervader van de ideeënleer. Hij had “idea”, het idee, als<br />

brandstof van al het denken en handelen ontdekt: Oerbeeld van de zinnelijke<br />

verschijning. Het hoogste idee achtte hij dat van het goede, voor hem grond<br />

van de waarheid en het inzicht, één met het goddelijke verstand.<br />

Maar tegenwoordig worden ideeën haast uitsluitend als goedkope bastaarden<br />

van handelswaarden die ze alleen maar hoeven te dienen behandeld. Idealen,<br />

als het ware ideeën in pure vorm, die ook als verheerlijkte, verabsoluteerde<br />

ideeën opgevat kunnen worden, moeten zich de wereldvreemde relicten en<br />

uitgestorven fossielen van ironisch grijnzende tot cynisch verachtelijke gering-<br />

067


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Ideals or “the enthusiasm for freedom”<br />

schatting laten welgevallen; idealiteit, volgens Hegel “het zijn als voorstelling”,<br />

stuit ten slotte alom op niet-begrijpend fronsen van het voorhoofd.<br />

Terwijl ca. tweehonderd jaar geleden, in de periode van het Duitse idealisme<br />

tussen verlichting, klassieke periode en romantiek, die niet veel langer dan<br />

zo'n zestig jaar van het tweede derde van de 17e tot het eerste derde van de<br />

18e eeuw duurde en als geen ander tijdperk inspiratie en esprit met elkaar<br />

verbond, een hele generatie in vuur en vlam stond voor het genie Plato, om<br />

zichzelf zo volledig te vernieuwen. “Sapere aude! Heb de moed je eigen verstand<br />

te gebruiken”, zo definieert Immanuel Kant in 1784, vijf jaar voor de<br />

omwentelingen door de Franse Revolutie, de leus van de verlichting. “Het<br />

idealisme”, schrijft Friedrich Schlegel, “is in praktisch opzicht niets anders<br />

dan de geest van die revolutie”, en met vooruitziende blik verklaarden Fichte,<br />

Schelling en Hegel, daarin Rousseau volgend, vrijheid tot mantra van het<br />

tijdperk: “Mijn systeem is van het begin tot het eind een analyse van de<br />

vrijheid”, aldus Fichte en Schelling veralgemeent: “Het begin en het einde<br />

van alle filosofie is – vrijheid”. Hegel met zijn universele aanspraak duidt<br />

zelfs de hele wereldgeschiedenis als “voortgang in het bewustzijn van de<br />

vrijheid”.<br />

Gelijktijdig revitaliseerden Kants leerlingen de maximen van Plato voor hun<br />

rebelse generatie, waarin ze de verhouding tussen realiteit en idealiteit<br />

opnieuw definiëren. Zo ontwikkelt Kant vanuit het inzicht, dat “Idee niets<br />

anders dan het begrip is van een volkomenheid, die zich als ervaring nog niet<br />

heeft voorgedaan”, zijn “transcendentale idealisme van alle verschijnselen”:<br />

“Ruimte en tijd zijn slechts onze voorstelling, waarin materie als verschijnsel<br />

werkelijkheid bezit”. Fichte, Hegel en Schelling gaan een stap verder. Ze<br />

definiëren het zijn als uitsluitend subjectief zijn en de realiteit van het ik als<br />

enige realiteit. Terwijl Fichte “het ik als absoluut subject” opvat, beschrijft<br />

Schelling het “als begin en einde van alle filosofie, doordat het de vrijheid<br />

is”. Hegel, die het ik en de ziel gelijkstelt, vat het op als “het algemene dat bij<br />

zichzelf is.”<br />

068<br />

Arthur Schopenhauer, wat per slot van rekening een van de meest invloedrijke<br />

voortrekkers van het relativistisch-nihilistische bewustzijn van het<br />

moderne is, die door Friedrich Nietzsche, Richard Wagner, Albert Einstein,<br />

Thomas Mann tot en met Samuel Beckett vereerd werd, brengt de dialectische<br />

relatie tussen subject en object, realiteit en idealiteit naar een punt dat<br />

tot op heden geldt: “De hele wereld van objecten is en blijft voorstelling en<br />

juist daarom absoluut en overal ter wereld bepaald door het subject; dat wil<br />

zeggen dat deze transcendentale idealiteit heeft”.<br />

Het inzicht dat de maatstaf voor subjectiviteit aan idealiteit en daarmee aan<br />

de graad van het betreffende idealisme en juist niet aan materialisme gebonden<br />

is, schijnt haast uit het zicht te zijn. Daarom helpt het, om zich op het<br />

prototype van het idealisme, de furieus-geniale dichter, dramaticus, filosoof<br />

en estheticus Friedrich Schiller te richten. Voor de schrijver Rüdiger Safranski,<br />

die een schitterende, zeer lezenswaardige biografie aan hem wijdde, heeft<br />

Schiller het Duitse idealisme als het ware uitgevonden “Het avontuur van de<br />

vrijheid was Schillers passie”, zo schrijft Safranski, “en daarom werd hij een<br />

Sartre van de late 18e eeuw”. Schillers idealisme bestaat in de overtuiging<br />

dat het mogelijk is om de dingen te beheersen, in plaats van je erdoor te laten<br />

beheersen. Net als Sartre verklaarde hij: “Het gaat erom, iets te maken van<br />

hetgeen, waartoe je gemaakt werd”.<br />

Grandioos modern, distilleert Schiller de essentie uit Kants filosofie en<br />

modelleert deze in een eigen korte zin: “Geef vorm aan je eigen bestaan”.<br />

Maar noch hij, noch Kant duidden zelfbeschikking zoals dat tegenwoordig<br />

gebeurt, als ongeremde egotrip voor het vervullen van meer of minder pijnlijke<br />

consumptiewensen. Het ging juist niet om infantiel egocentrische zelfverwezenlijking,<br />

het hopeloos roteren om de eigen leegte. In plaats daarvan<br />

volgden de idealisten van de Duitse klassieke periode en romantiek hun<br />

“productieve verbeeldingskracht” (Kant) en ontdekten dat zelfverwezenlijking<br />

de noodzakelijke voorwaarde was om het utilitarisme, het eendimensionale<br />

nuttigheidsprincipe, de oneindige ontplooiingsmogelijkheid van de<br />

“By giving the commonplace an air<br />

of great IMPORTANCE, by making<br />

the ordinary APPEAR mysterious,<br />

by giving the known the DIGNITY of<br />

the unknown and by making the finite<br />

seem INFINITE, I am romanticising it.”<br />

Novalis


Santo*<br />

THOMAS RENTMEISTER, STATEMENTS 7<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Ideals or “the enthusiasm for freedom”<br />

069


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Ideals or “the enthusiasm for freedom”<br />

creativiteit af te dwingen. Zo kan Schiller schoonheid als “vrijheid in de<br />

verschijning” definiëren en kort daarna Novalis zelfs de hele existentie<br />

esthetisch verhogen: “Doordat ik het gewone een hoge zin, het gewoonlijke<br />

een geheimzinnig uiterlijk, het bekende de waarde van het onbekende, het<br />

eindige een oneindige glans geef, romantiseer ik het.”<br />

Een briesje van dat enthousiasme van de verandering, van dat charisma van<br />

vrijheid zou tegenwoordig geen kwaad kunnen. Een zweem van dat uitbundig<br />

hymnische temperament, dat Schillers ode “vreugde, fraaie goddelijke<br />

vonken … deze kus van de hele wereld!” vervult en dat door Beethoven congeniaal<br />

op muziek werd gezet, zou onze diepbevroren zielen misschien kunnen<br />

helpen ontdooien. Want volledig “ontidealiseerd”, zoals Alexander<br />

Gorkow, auteur van de wonderbaarlijk raadselachtig komische roman<br />

“Mona”, de gevoelsstaat van zijn held, een specialist voor kettingsystemen,<br />

karakteriseert, zijn wij het slachtoffer van een ongehoord materialisme.<br />

Helaas is het heersende egoïsme haast overal in een uitsluitend nog materialistisch<br />

gedetermineerde vorm en niet in idealistische vorm meer aanwezig.<br />

Waar alles en iedereen een merk wordt, zijn ook de idealen uitsluitend voor<br />

wat betreft de toepassing ervan interessant, als strategische elementen van<br />

charity-evenementen, die image en verkoop bevorderen.<br />

Gelukkig heerst er sinds korte tijd een zeker onbehagen over de onethos van<br />

de totale realiseerbaarheid en manipulatie. En het wordt, paradoxale ironie<br />

van ons lot op deze aarde, door klimaatverandering en globalisering aangewakkerd.<br />

Zo lijkt het, alsof uitgerekend de smeltende poolkappen tot een mate van ontdooien<br />

van de postkapitalistische verstardheid bijdragen: eco-glam in plaats<br />

van ego-glam is sinds kort het devies bij steeds meer tijdgenoten. Ook al gaat<br />

het daarbij met grote prioriteit om excessief op de markt gebrachte “Fair<br />

trade”, faire handel en ecologisch “groen”, dus milieubewuste business, toch<br />

is het nieuwe zogenaamde ethische kapitalisme een lichtpuntje. Met uitzicht<br />

op een nieuw idealisme? We kunnen in elk geval van de helden van het idealisme<br />

leren, dat er buiten marketing en realiseerbaarheid ook andere waarden<br />

zijn; liefde, vriendschap, geborgenheid, vertrouwen. En degene die het nog<br />

aan moed voor romantisch idealisme ontbreekt, mag met Jean Paul Sartres<br />

existentialistische idealisme beginnen, waarvan de maxime de volgende is:<br />

“Elk mens belichaamt de hele wereld.”<br />

« Définis-toi à partir de ce que tu es », tel est le credo de l’idéalisme allemand.<br />

Il ne s’agissait cependant pas d’une réalisation de soi égocentrique,<br />

mais de l’érotisme et du charisme du don de soi.<br />

L’épreuve : Saisissez dans Google le mot clé « Idéal ». La punition arrive dès<br />

le clic suivant : du « système de navigation idéal pour se rendre à la soirée »<br />

aux « destinations de vacances idéales » en passant par le « gendre idéal » et<br />

le « laxatif idéal », ce concept est devenu aujourd’hui un enjoliveur dégénéré,<br />

alors qu’il était autrefois au cœur de la philosophie culturelle, et qu’il est lié<br />

aux plus grands noms de l’histoire spirituelle allemande : Emmanuel Kant,<br />

Johann Gottlieb Fichte, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Friedrich Wilhelm<br />

Joseph Schelling. Cette élite des penseurs autour de ce concept comprenait<br />

aussi des poètes d’exception et des hommes de lettres tels que Johann<br />

070<br />

Wolfgang von Goethe, Friedrich Schiller, Johann Gottfried Herder, Novalis<br />

(Friedrich Freiherr von Hardenberg), Friedrich Hölderlin et les frères August<br />

Willhelm et Friedrich Schlegel. Tous se référaient à Platon, le père spirituel<br />

grec de l’enseignement des idées. Il avait découvert « idea », l’idée, en tant<br />

que moteur de toute pensée et de toute action : l’image originelle de l’apparition<br />

sensuelle. La plus haute idée qu’il conçut fut celle du bien, pour lui la<br />

base de la vérité et de la connaissance, ne faisant qu’un avec la raison divine.<br />

Aujourd’hui au contraire, les idées sont négociées presque exclusivement<br />

comme des bâtards bon marché de valeurs marchandes et n’ont pour seule<br />

mission que d’être utiles à elles-mêmes. Les idéaux, en quelque sorte les idées<br />

sous leur forme pure, que l’on peut considérer comme des idées transfigurées,<br />

absoluitées, doivent supporter le dédain allant du sourire ironique au cynisme<br />

méprisant, au même titre que les reliques naïves et les fossiles disparus ; en<br />

fin de compte, l’idéalité, selon Hegel « la conscience de l’existence », se heurte<br />

déjà en tant que mot de toutes parts à l’incompréhension renfrognée.<br />

Pourtant, il y a environ deux cents ans, une génération entière s’enflammait<br />

directement ou indirectement au contact du génie de Platon, à l’époque de<br />

l’idéalisme allemand entre siècle des lumières, classicisme et romantisme,<br />

qui ne dura pas plus de soixante ans entre le deuxième tiers du 17 ème siècle et<br />

le premier tiers du 18 ème siècle et qui a su comme aucune autre époque allier<br />

l’inspiration et l’esprit, afin de se renouveler entièrement soi-même.<br />

« Sapere aude ! Aie le courage de te servir de ton propre entendement », telle<br />

est la définition d’Emmanuel Kant en 1784, cinq ans avant les bouleversements<br />

de la révolution française, du slogan du siècle des lumières. « L’idéalisme<br />

», écrit Friedrich Schlegel, « n’est sur un plan pratique rien de plus que<br />

l’esprit de la révolution », et dans un élan visionnaire, Fichte, Schelling et<br />

Hegel, suivant en cela Rousseau, déclarent la liberté comme mantra de l’époque<br />

: « Mon système n’est de bout en bout qu’une analyse de la liberté »,<br />

affirme Fichte, Schelling généralise : « Le commencement et la fin de toute<br />

philosophie, c’est la liberté. » Hegel et ses exigences d’universalisme interprète<br />

même l’ensemble de l’histoire du monde comme « progression de la<br />

conscience de la liberté ».<br />

En même temps, les disciples de Kant revitalisent les maximes de Platon<br />

pour leur génération rebelle en redéfinissant le rapport entre la réalité et<br />

l’idéalité. Kant développe ainsi son « idéalisme transcendantal de tous les<br />

phénomènes » à partir du point de vue que « l’idée n’est rien d’autre que le<br />

concept d’une perfection qui n’existe pas encore par expérience » : « l’espace<br />

et le temps ne sont que nos propres formes de contemplation, dans lesquels la<br />

matière n’est réelle qu’en tant que phénomène ». Fichte, Hegel et Schelling<br />

vont encore plus loin en définissant l’être comme être exclusivement subjectif<br />

et la réalité du moi comme unique réalité. Si Fichte entend « le moi<br />

comme sujet absolu », Schelling lui le décrit comme « le début et la fin de<br />

toute philosophie en tant que liberté ». Hegel, qui met le moi et l’âme sur un<br />

même plan, l’entend comme « l’universel que l’on porte en soi ».<br />

Arthur Schopenhauer enfin, l’un des précurseurs les plus influents de la<br />

conscience relativiste nihiliste de la modernité, admiré de Friedrich Nietzsche,<br />

Richard Wagner, Albert Einstein, Thomas Mann et jusqu’à Samuel Beckett,<br />

définit la relation dialectique du sujet et de l’objet, de la réalité et de l’idéalité<br />

par une formule encore valable aujourd’hui : « Tout le monde objectif est<br />

et demeure représentation, et, pour cette raison, est absolument et éternelle-


“ The BEGINNING<br />

AND END of all philosophy<br />

is freedom”.<br />

Friedrich Wilhelm Joseph Schelling<br />

Jivan “up there”, Video still<br />

MARC COMES FOR MIKE MEIRÉ’S ENERGETIC RECOVERY SYSTEM (E-R-S),<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> EDGES<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Ideals or “the enthusiasm for freedom”<br />

071


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Ideals or “the enthusiasm for freedom”<br />

“Determine yourself<br />

FROM WITHIN.”<br />

Immanuel Kant<br />

072<br />

MARK BORTHWICK, STATEMENTS 6<br />

(this page)<br />

Cheap Chic<br />

INEZ VAN LAMSWEERDE &<br />

VINOODH MATADIN, STATEMENTS 2<br />

(opposite page)


ment conditionné par le sujet ; en d’autres termes, l’univers a une idéalité<br />

transcendantale. »<br />

L’idée que la mesure de la subjectivité est liée à l’idéalité et donc au degré<br />

d’idéalisme correspondant et non au matérialisme semble aujourd’hui quasiment<br />

disparue. C’est pourquoi il est utile de se rapprocher du prototype de<br />

l’idéalisme, du poète de génie, du dramaturge du philosophe et de l’esthète<br />

Friedrich Schiller. Pour l’écrivain Rüdiger Safranski, qui lui a consacré une<br />

biographie brillante qui mérite d’être lue, Schiller vient d’inventer l’idéalisme<br />

allemand « l’aventure de la liberté fut la passion de Schiller », note<br />

Safranski, « c’est ce qui a fait de lui un Sartre de la fin du 18 ème siècle. L’idéalisme<br />

de Schiller réside dans la conviction qu’il est possible de maîtriser les<br />

choses au lieu de se laisser maîtriser par elles. Comme Sartre, il explique : ce<br />

qui importe, c’est de tirer parti de ce qui nous constitue ».<br />

Brillamment moderne, Schiller distille l’essence de la philosophie de Kant et<br />

la modèle en une seule phrase courte : « Définis-toi à partir de ce que tu es. »<br />

Cependant, ni lui ni Kant n’entendaient l’autodétermination comme<br />

aujourd’hui, à savoir un égocentrisme effréné pour satisfaire des souhaits de<br />

consommation plus ou moins embarrassants. Il ne s’agissait pas d’une réalisation<br />

de soi égocentrique infantile, de tourner désespérément autour de son<br />

propre vide. Au lieu de cela, les idéalistes du classicisme et du romantisme<br />

allemands suivirent leur « force d’imagination productive » (Kant) et découvrirent<br />

que l’autodétermination était la condition nécessaire pour arracher à<br />

l’utilitarisme, au principe d’utilité unidimensionnel la liberté infinie de la<br />

créativité. Schiller peut ainsi définir la beauté comme la « liberté de l’apparence<br />

» et même Novalis élever juste après toute l’existence au plan esthétique<br />

: « Le Romantisme, c’est donner au commun un sens élevé, à l’ordinaire<br />

un air de mystère, au connu la dignité de l’inconnu, au fini l’apparence de<br />

l’infini. »<br />

Une brise de l’enthousiasme suscité par le départ, le charisme de la liberté,<br />

feraient du bien à notre présent. Un souffle de ce tempérament hymnique<br />

excessif, qui envahit l’ode à la joie de Schiller mise en musique avec génie<br />

par Beethoven « Oh joie, belle étincelle divine … qu’un seul baiser enlace<br />

l’univers ! », pourrait peut-être aider nos âmes congelées à décongeler. Car<br />

profondément « désidéalisés », tout comme Alexander Gorkow, l’auteur du<br />

merveilleux roman « Mona », à la fois comique et impénétrable, caractérise<br />

les sentiments de son héros, un spécialiste des chaînes de refroidissement,<br />

nous sommes devenus les victimes d’un matérialisme grossier. Malheureusement,<br />

l’égoïsme qui domine presque partout n’est plus déterminé que par le<br />

matérialisme, il a perdu son caractère idéaliste. La où tout et chacun devient<br />

une marque, les idéaux ne présentent un intérêt que sous l’aspect de la valorisation,<br />

en tant qu’éléments stratégiques pour manifestations de charité, pour<br />

améliorer l’image et le rendement.<br />

Heureusement, un certain malaise se fait sentir depuis peu envers l’absence<br />

de principes moraux issue de la faisabilité et manipulation totales. Et il s’enflamme,<br />

ironie paradoxale de notre destin terrestre, au contact du changement<br />

climatique et de la globalisation. Il semble ainsi que la fonte des<br />

calottes glaciaires contribue justement à un certain dégel de la torpeur glacée<br />

postcapitalistique : l’éco-fascination au lieu de l’égo-fascination, telle est la<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Ideals or “the enthusiasm for freedom”<br />

devise d’un nombre de plus en plus grand de nos contemporains. Même s’il<br />

s’agit ici une fois de plus principalement d’un « commerce équitable » au<br />

marketing excessif et d’un « vert » écologique, c’est à dire des activités commerciales<br />

dans le respect de l’environnement, le nouveau capitalisme, dit<br />

éthique, n’en apporte pas moins une lueur d’espoir. Une perspective d’idéalisme<br />

nouveau ? Quoi qu’il en soit, nous pouvons apprendre des héros de<br />

l’idéalisme qu’il existe d’autres valeurs que le marketing et la faisabilité,<br />

l’amour, l’amitié, la sécurité affective, la confiance. Et si le courage manque<br />

pour un idéalisme romantique, il est toujours possible de commencer par<br />

l’idéalisme existentialiste de Jean Paul Sartre, dont la maxime est : « chaque<br />

homme porte la forme entière de l’humaine condition ».<br />

Eva Karcher ist promovierte Kunsthistorikerin.<br />

Sie schreibt unter anderem für Architectual<br />

Digest, Vogue, Monopol, Art und die Süddeutsche<br />

Zeitung. Als langjährige Expertin<br />

des Kunstmarktes kuratiert sie darüber<br />

hinaus Ausstellungen wie „Terror Chic“ und<br />

berät Sammler und Unternehmen.<br />

Eva Karcher is als kunsthistorica gepromoveerd.<br />

Ze schrijft onder andere voor<br />

Architectual Digest, Vogue, Monopol, Art en de<br />

Süddeutsche Zeitung. Als veeljarige experte<br />

op het gebied van de kunstmarkt zorgt zij<br />

bovendien voor exposities als “Terror Chic”<br />

en adviseert verzamelaars en bedrijven.<br />

Eva Karcher est titulaire d’un doctorat<br />

en histoire de l’art. Elle rédige des articles<br />

notamment pour l’Architectual Digest,<br />

Vogue, Monopol, Art et le Süddeutsche<br />

Zeitung. En qualité d’expert du marché<br />

de l’art depuis de nombreuses années,<br />

elle gère entre autres des expositions<br />

telles que « Terror Chic » et conseille les<br />

collectionneurs et les entreprises.<br />

073


074


WALL<br />

LIGHTS<br />

FOR BATH<br />

AND LIFE<br />

WALL LIGHTS<br />

In der Architektur spielt die gezielte Inszenierung<br />

von und mit Licht heute eine zentrale Rolle.<br />

Stilvolle Beleuchtung ergänzt selbstverständlich<br />

jede anspruchsvolle Gestaltung im Bad- und<br />

Wohnbereich. Denn allein mit Licht gelingen sehr<br />

individuelle Inszenierungen von Räumen und<br />

Räumlichkeiten. Insbesondere, wenn sich die<br />

Leuchten wie bei den WALL LIGHTS sowohl<br />

einzeln als auch kombiniert anordnen lassen und<br />

so selbst zum gestalterischen Element werden.<br />

WALL LIGHTS<br />

In de architectuur speelt de doelgerichte enscenering<br />

van en met licht vandaag een centrale rol.<br />

Stijlvolle verlichting vult vanzelfsprekend iedere<br />

hoogwaardige vormgeving in de bad- en woonkamer<br />

aan. Want alleen met licht slagen zeer individuele<br />

ensceneringen van kamers en vertrekken.<br />

In het bijzonder, wanneer de lampen zoals bij de<br />

WALL LIGHTS zowel afzonderlijk als gecombineerd<br />

kunnen worden geplaatst en zo zelfs een<br />

vormgevend element worden.<br />

WALL LIGHTS<br />

De nos jours, la mise en scène de l’éclairage joue<br />

un rôle déterminant en matière d’architecture.<br />

La conception d’une salle de bains et de l’habitat<br />

exige bien entendu un éclairage de classe. L’éclairage<br />

à lui seul permet d’individualiser la mise en<br />

scène des pièces et des espaces de vie. D’autant<br />

plus quand les points d’éclairage tels que les<br />

WALL LIGHTS peuvent être placés de façon<br />

individuelle ou combinée. Ils participent alors à la<br />

conception d’ensemble.<br />

Wandleuchte // Wandlamp // Applique murale<br />

<<br />

Wandleuchte // Wandlamp // Applique murale<br />

WALL LIGHTS<br />

Mit minimalistischem<br />

Design in verschiedenen<br />

Oberflächen ermöglichen die<br />

WALL LIGHTS zeitgemäße<br />

Beleuchtung und Akzentuierung<br />

im Bad und darüber<br />

hinaus. Zum Beispiel neben<br />

dem Badspiegel oder als<br />

Designobjekt an der Wand.<br />

Met minimalistisch design<br />

in verschillende oppervlakken<br />

maken de WALL LIGHTS<br />

moderne verlichting en<br />

accentuering mogelijk in<br />

de <strong>badkamer</strong> en daarbuiten.<br />

Bijvoorbeeld naast de badspiegel<br />

of als designobject<br />

tegen de muur.<br />

La conception des WALL<br />

LIGHTS est minimaliste et<br />

réalisable dans différentes<br />

surfaces. Il s’agit d’un éclairage<br />

moderne permettant<br />

d’individualiser la salle de<br />

bains et d’autres lieux.<br />

Placement à côté du miroir<br />

de la salle de bains ou en<br />

tant qu’élément de décoration<br />

sur le mur par exemple.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Wall Lights<br />

075


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER eTech<br />

HIDDEN<br />

HIGH-TECH<br />

eTECH<br />

Intelligenter Technik muss man ihr komplexes<br />

Innenleben nicht ansehen. Im Gegenteil. Denn<br />

das Erleben ist umso beeindruckender, je überraschender<br />

es ist. Die von Jahn Lykouria Design<br />

entworfene Infrarot-Waschtisch-Wandbatterie<br />

eTECH ist in ihrer Formensprache ganz und gar<br />

architektonisch. Sie folgt einer klaren, geometrischen<br />

Linienführung und verwöhnt jeden,<br />

der sich der Armatur nähert. Ihre bewegungssensitive<br />

On/Off-Funktion lässt das Wasser dabei<br />

so lange fließen, bis ein zweiter Wink mit der<br />

Hand ihm Einhalt gebietet.<br />

eTECH<br />

Men hoeft het complexe binnenste van de intelligente<br />

techniek niet te zien. In tegendeel. Want<br />

hoe verrassender het beleven is, hoe indrukwekkender<br />

het is. De door Jahn Lykouria Design ontworpen<br />

infrarood 1-gats wandmengkraan eTECH<br />

is in haar vormentaal op en top architecturaal. Ze<br />

volgt een duidelijke, geometrische lijn en verwent<br />

iedereen, die in de buurt van de kraan komt. De<br />

bewegingsgevoelige On/Off-functie laat het water<br />

daarbij zo lang stromen, tot een tweede wenk<br />

met de hand het doet stoppen.<br />

eTECH<br />

La complexité intérieure de cette technique intelligente<br />

n’est pas forcément visible. Et c’est bien<br />

ainsi : plus l’expérience est surprenante, plus<br />

elle impressionne. Jahn Lykouria Design a conçu<br />

une batterie murale de lavabo à infrarouge eTECH<br />

dont l’expression formelle est tout à fait architectonique.<br />

Sa ligne est claire et géométrique ; elle<br />

offre plaisir et volupté à celui qui effleure le robinet.<br />

La fonction On/Off par détection de mouvement<br />

autorise l’écoulement de l’eau jusqu’à un<br />

second signe de la main qui ordonne l’arrêt.<br />

076<br />

><br />

Infrarot-Waschtisch-Wandbatterie / Lotionspender //<br />

Infrarood 1-gats wandmengkraan / Lotionhouder //<br />

Batterie murale de lavabo à infrarouge / Distributeur<br />

de lotion<br />

eTECH<br />

Jahn Lykouria Design<br />

Waschplätze lassen sich<br />

um eTECH herum zugleich<br />

hochwertig und funktional<br />

gestalten: mit dunkler<br />

Holzplatte, einem Regal<br />

für Accessoires oder Handtücher<br />

und der Rückwand<br />

aus lackiertem Glas als<br />

Spritzschutz.<br />

Wasplaatsen kunnen rond<br />

eTECH tegelijkertijd hoogwaardig<br />

en functioneel<br />

gevormd worden: met een<br />

donker houten blad, een<br />

rek voor accessoires of<br />

handdoeken en de achterwand<br />

uit gelakt glas als<br />

spatbescherming.<br />

Les espaces de toilette<br />

sont conçus de façon à la<br />

fois luxueuse et fonctionnelle<br />

dans une atmosphère<br />

eTECH : avec une planche<br />

en bois sombre, une<br />

étagère pour accessoires<br />

ou serviettes et une paroi<br />

arrière anti-éclaboussures<br />

en verre laqué.


077


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER eMote<br />

Infrarot-Waschtisch-Einlochbatterie // Infrarood 1-gats wastafelmengkraan //<br />

Robinetterie de lavabo monotrou à infrarouge<br />

><br />

Infrarot-Waschtisch-Wandbatterie // Infrarood 1-gats-wandmengkraan //<br />

Batterie murale de lavabo à infrarouge<br />

eMOTE<br />

Sieger Design<br />

Durch ihr äußerst puristisches<br />

Design und edle<br />

Oberflächen ist die eMOTE<br />

auch optisch State-of-the-<br />

Art. Dementsprechend<br />

modern sollte auch das Bad<br />

gestaltet sein. Monochrome<br />

Wand- und Waschtischflächen,<br />

hochglänzender Kunststoff,<br />

versteckte Lichtleisten.<br />

Door het uiterst puristische<br />

design en edele oppervlakken<br />

is eMOTE ook optisch<br />

state of the art. Dienovereenkomstig<br />

modern moet<br />

ook aan het bad vorm gegeven<br />

worden. Monochrome wanden<br />

en wandtafelvlakken,<br />

hoogglanzende kunststof,<br />

verborgen lichtgeleiders.<br />

078<br />

De par l’extrême pureté<br />

de sa conception et la<br />

noblesse des surfaces,<br />

eMOTE est un robinet<br />

d’avant-garde sur le plan<br />

optique. Par conséquent,<br />

la salle de bains devrait<br />

être également conçue<br />

de manière moderne sur<br />

le même modèle. Surfaces<br />

murales et de lavabo<br />

monochromes, plastique<br />

ultra brillant, réglettes<br />

d’éclairage dissimulées.<br />

Without<br />

a touch<br />

eMOTE<br />

Hand hin, Wasser an. Hand weg, Wasser aus. Weil dieser direkte Kontakt<br />

mit dem Element Wasser nicht nur äußerst hygienisch ist, sondern ebenso<br />

komfortabel, hat sich eMOTE auch im privaten Bad durchgesetzt. Und<br />

das intelligent und ästhetisch zugleich. Intelligente Elektronikarmaturen wie<br />

die eMOTE reagieren dank Infrarot-Technologie auf Annäherung und lassen<br />

das Wasser so vollkommen berührungslos fließen. Ihre zwei Funktionsarten<br />

lassen sich unterschiedlich einsetzen: eMOTE mit Automatik-Funktion ist<br />

überall da zu preferieren, wo sich die Technik intuitiv erschließen muss (z.B.<br />

im Gästebad). eMOTE mit On/Off-Technologie eignet sich vor allem für den<br />

ganz privaten Bereich. Denn hier stoppt der Wasserfluss erst durch eine<br />

erneute bewusste Annäherung an den Sensor. Damit man sich waschen kann,<br />

solange man will.<br />

eMOTE<br />

Hand ervoor, water aan. Hand weg, water uit. Omdat dit directe contact<br />

met het element water niet alleen uiterst hygiënisch is, maar eveneens comfortabel,<br />

heeft eMOTE ook ingang gevonden in het particuliere bad. En dat<br />

zowel intelligent als esthetisch. Intelligente elektronische kranen zoals<br />

eMOTE reageren dankzij infraroodtechnologie op benaderingsbewegingen<br />

en laten het water zo volkomen contactloos stromen. De twee verschillende<br />

functies ervan kunnen op diverse wijzen worden toegepast: eMOTE met zijn<br />

automatische functie is overal te verkiezen, waar de techniek intuïtief toegepast<br />

moet worden (b.v. in het bad voor de gasten). eMOTE met On/Off-technologie<br />

is vooral geschikt voor het strikte privégebruik. Want hier stopt het<br />

stromen van het water pas door de sensor opnieuw bewust te benaderen.<br />

Zodat men zich wassen kan, zolang men wil.<br />

eMOTE<br />

On approche la main et l’eau coule. On réapproche la main et l’eau<br />

s’arrête de couler. Grâce à ce contact direct avec l’eau en tant qu’élément,<br />

non seulement remarquablement hygiénique mais également confortable,<br />

eMOTE a également su s’imposer dans la salle de bains privée. Intelligent<br />

et esthétique de surcroît. Les robinets électroniques « intelligents » du type<br />

eMOTE sont dotés de la technologie infrarouge de détection du mouvement<br />

d’approche et permettent d’obtenir de l’eau sans contact direct. L’application<br />

de ses deux fonctions est variable : l’on préfèrera eMOTE avec fonction<br />

automatique là ou la technique s’utilise de manière intuitive (par ex. dans une<br />

salle de bains réservée aux invités). eMOTE avec technologie On/Off<br />

convient surtout pour le domaine strictement privé. En effet, l’eau ne s’arrête<br />

de couler que lorsque l’utilisateur approche de nouveau la sonde. On peut<br />

ainsi se laver aussi longtemps qu’on le souhaite.


079


Photography Thanh-Koa Tran<br />

080


INSPIRED<br />

Auslöser kann etwas ganz Alltägliches sein. Eine Filmsequenz, ein Soundtrack,<br />

ein Wort. Was jedoch entsteht, ist Neues, Ungesehenes.<br />

De oorzaak kan iets heel dagelijks zijn. Een filmsequentie, een soundtrack,<br />

een woord. Wat echter ontstaat, is iets nieuws, iets ongeziens.<br />

Le déclencheur peut être un élément courant. Une séquence de film, une bande<br />

originale de film, un mot. Mais ce qu’il provoque est nouveau. Du jamais vu.<br />

LET’S GET PHYSICAL<br />

RITUAL GYM 082<br />

ANATOMY OF WATER 092<br />

RITUAL ARCHITECTURE<br />

IN THE BATHROOM 098<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Inspired<br />

081


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER TARA .LOGIC<br />

LET’S GET PHYSICAL<br />

082<br />

TARA .LOGIC: Die Körper-Maschine<br />

Claudia Neumann, Designkritikerin und Autorin, über das Ritualarchitektur-<br />

Konzept von Mike Meiré<br />

TARA .LOGIC: De lichaamsmachine<br />

Claudia Neumann, designcritica, over het concept van de rituele architectuur<br />

van Mike Meiré<br />

TARA .LOGIC : l’outil corporel<br />

Claudia Neumann, critique de design, sur le concept de l’architecture rituelle<br />

de Mike Meiré<br />

Photography Thomas Popinger


RITUAL GYM<br />

083


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER TARA .LOGIC<br />

Am Anfang: Der Bereich „Preparation“ // Aan het begin: De zone “Preparation” // Au commencement : l’espace « Préparation »<br />

REMAINING STATIC,<br />

BACKPEDALLING IS A THING<br />

OF THE PAST, PERFORMANCE<br />

IS IN – PERFORMANCE<br />

AND PROCESSES.<br />

Mike Meiré<br />

Eine Besonderheit der Dornbracht Ritualarchitektur TARA LOGIC besteht<br />

darin, dass es um Kraft und Energie geht, um Power für den Tag und<br />

Sport – aber nicht im Fitnessstudio, sondern in einem Raum, der gerade<br />

in den letzten Jahren eher den sanften Ritualen, Rückzug und Ruhe vorbehalten<br />

war: im Bad. Nun bietet Dornbracht statt Kontemplation im<br />

Tempel Körperertüchtigung im Kraftraum. Statements zur neuen Dornbracht<br />

Ritualarchitektur TARA LOGIC:<br />

Die Matrix ist ein moderner Klassiker<br />

TARA ist schlanker geworden. Vertikaler. Rationaler. Und der Klassiker<br />

stand Pate: Der Grundriss selbst geht auf das Kreuzelement der TARA<br />

084<br />

zurück, ebenso die Ornament-Struktur im Boden und die völlige Symmetrie<br />

in jedem Detail. TARA LOGIC ist die Matrix, auf der sich die neue<br />

Ritualarchitektur entfaltet. Diese basiert auf einem System an gradlinigen,<br />

ebenfalls vertikalen Paneelen. Die aufgerichtete Vertikale wird insgesamt<br />

betont – zuungunsten einer entspannten Horizontalen: Der Klassiker hat sich<br />

fit gemacht für eine andere, eilige, komplexe Zeit. In der Ritualarchitektur<br />

von TARA LOGIC ist das Wasser schwer, es bricht kraftvoll aus einem<br />

dunklen Block an der Decke und ergießt sich auf den Körper darunter. Denn<br />

TARA LOGIC ist männlich, ein durchgängig maskulines Bad. Nicht kantig,<br />

nicht hart, nicht machohaft, manchmal auch weich. Aber die Botschaft ist<br />

klar: Für diese Welt muss man stark sein, mental und körperlich. In diesem<br />

Bad wird Energie aufgebaut – nicht, um sich der Welt zu entziehen, sondern<br />

um gestählt in sie hineinzugehen.<br />

Japanische Badkultur trifft auf Globalisierung: Zitate, Farben, Materialien<br />

Vorherrschend ist ein warmes Braun – auf Paneelen. Auch Grau kommt vor,<br />

zum Beispiel auf bezogenen Wandelementen oder auf dem Boden aus Beton.<br />

Dazu gesellt sich im Bereich Facewash ein grelles Gelb, ein Acidgelb. Das<br />

erzeugt im Lichtspiel hier und da frische Orangetöne: Asiatische Harmonie<br />

paart sich mit energetischer Modernität. Der Raum ist eher dunkel als hell,<br />

das Licht insgesamt geheimnisvoll: Nacktheit kann in einem geschützten<br />

Raum zelebriert werden. Die Japaner haben das kalkulierte Spiel zwischen<br />

Innen und Außen erfunden. Es findet sich hier auf subtile Weise wieder: zum<br />

Beispiel in einer abgetönten Trennwand aus Glas – japanische Zitate in einer<br />

eher technischen Architektur, unterschwellige Bewusstmachung von Räumen


im Raum. Die Materialien sind einerseits klassisch: glatter Beton, klares<br />

Metall, transparentes Glas. Dazu kommen ungewöhnliche: warmer Filz auf<br />

den Paneelen, der ein Bad ohne Hall erzeugt. Im Shower-Bereich außerdem<br />

ein spezieller Lack, mit Metallstaub vermischt, der wie feines Schmirgelpapier<br />

wirkt. Materialien aus einer Männerwelt.<br />

TARA LOGIC ist eine Maschine<br />

Der pulsierende Soundtrack gibt die Richtung vor: Hereinkommen. Vorbereiten.<br />

Facewash. Setzen. Reinigen, Rubbeln. Tauchen. Fitness. Der Körper<br />

in einer Ritualmaschine, Industrie-Design einmal anders: als Energiestraße<br />

für den Körper, fein säuberlich in Einzelschritte zerlegt. Lernen vom Produktionsband;<br />

ein Ritual, das damit noch einmal neu ins Bewusstsein dringt.<br />

So, wie das Herz die zentrale Maschine für den Körper ist, ist das<br />

TARA LOGIC Ritualbad eine Allround-Energiemaschine. Mike Meiré, der<br />

das TARA LOGIC Ritualbad entwarf: „Die Zeit der Statik, des Innehaltens<br />

ist vorbei, Performance ist angesagt, Leistung und Prozesshaftigkeit.“<br />

TARA LOGIC für ein aktives Bad<br />

Für die stilvolle Erholung von Geist und Seele hält das Design so manchen<br />

Ort bereit. TARA LOGIC bietet ein aktives Auftanken an. Hanteln liegen<br />

herum. Ein Punching-Ball. Eine Matte. Eine Fitnessmaschine, davor eine<br />

Spiegelwand zum Aufklappen: Pump it up! Ein ganzer Maschinenpark an<br />

Sportgeräten ist vorhanden. Dazu kommt ein Bewusstsein für unkonservierte<br />

Stoffe, für Qualität. Die Pflegeprodukte sind so frisch, dass sie im Kühlschrank<br />

lagern müssen: Dort stehen sie, die apothekenhaft aussehenden<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER TARA .LOGIC<br />

Asiatische Wechselbäder: In der Zone „Contrast Bath“ // Aziatische wisselbaden: In de zone “Contrast Bath” // Bains alternatifs asiatiques : dans l’espace « Contrast Bath »<br />

Tiegel und Fläschchen, die Gesicht und Körper pflegen. Und außerdem gibt<br />

es noch kalkulierte Schocks im Wechselbad: Nach der Körperreinigung<br />

taucht man erst in ganz heißes Wasser, dann in eiskaltes. Dieses aus der<br />

japanischen Kultur entlehnte Bad ist kein Ort des Rückzugs, sondern ein<br />

Energietank. Und dahinter findet eine Medienprojektion statt, die Bewegung<br />

fallender Wassermassen wurde abstrahiert zu digitalen Texturen in kräftiger<br />

Farbigkeit: Kurven wie Herzschrittmacher, pushender Soundtrack – die Zeit<br />

scheint reif für eine kalkulierte Nervosität: aufs richtige Tempo kommen,<br />

aktiv, frisch sein.<br />

Een bijzonder element van de rituele architectuur TARA LOGIC van<br />

Dornbracht bestaat erin, dat het gaat om kracht en energie, om power voor<br />

de dag en sport – maar niet in de fitnessstudio, maar in een ruimte, die<br />

precies de laatste jaren eerder voorbehouden was voor zachte rituelen,<br />

inkeer en rust: in de <strong>badkamer</strong>. Nu biedt Dornbracht in de plaats van contemplatie<br />

in de tempel sportbeoefening in de fitnessruimte. Statements mbt<br />

de nieuwe rituele architectuur TARA LOGIC van Dornbracht:<br />

De matrix is een moderne klassieker<br />

Tara is slanker geworden. Verticaler. Rationeler. En de klassieker stond<br />

model: De basisvorm zelf gaat terug op het kruiselement van de Tara, net<br />

zoals de ornamentstructuur in de bodem en de volledige symmetrie in elk<br />

detail. TARA LOGIC is de matrix, waarop de nieuwe rituele architectuur<br />

085


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER TARA .LOGIC<br />

Ganzheitliche Reinigung: Die „Body Cleansing“-Zone. // Totale reiniging:<br />

De “Body Cleansing”-zone. // Purification totale : l’espace « Body Cleansing ».<br />

zich ontvouwt. Deze is gebaseerd op een systeem van rechtlijnige, eveneens<br />

verticale panelen. De opgerichte verticale lijn wordt in z’n geheel benadrukt<br />

– ten nadele van een ontspannen horizontale lijn: De klassieker heeft zich fit<br />

gemaakt voor een andere, haastige, complexe tijd. In de rituele architectuur<br />

van TARA LOGIC is het water zwaar, het breekt krachtig uit een donker<br />

blok aan het plafond en stort zich uit over het lichaam eronder. Want<br />

TARA LOGIC is mannelijk, een algemeen masculiene <strong>badkamer</strong>. Niet<br />

hoekig, niet hard, niet macho, soms ook zacht. Maar de boodschap is duidelijk:<br />

Voor deze wereld moet men sterk zijn, mentaal en lichamelijk. In deze<br />

<strong>badkamer</strong> wordt energie opgebouwd – niet om zich te onttrekken aan de<br />

wereld, maar om ze gehard te betreden.<br />

Japanse badcultuur ontmoet globalisering: citaten, kleuren, materialen<br />

Overheersend is een warm bruin – op panelen. Ook grijs komt voor, bijvoorbeeld<br />

op overtrokken wandelementen of op de vloer uit beton. Daarbij komt<br />

in de zone Facewash een fel geel, een acidgeel. Dat doet in het lichtspel hier<br />

en daar frisse oranjetinten ontstaan: Aziatische harmonie gaat samen met<br />

energetische moderniteit. De kamer is eerder donker dan licht, het licht in z’n<br />

geheel geheimzinnig: naaktheid kan in een afgeschermde ruimte worden<br />

beleefd. De Japanners hebben het berekende spel tussen het innerlijke en<br />

het uiterlijke uitgevonden. Het wordt hier op subtiele wijze aangetroffen:<br />

bijvoorbeeld in een getinte scheidingswand uit glas – Japanse citaten in een<br />

eerder technische architectuur, onderhuidse bewustmaking van ruimten in de<br />

ruimte. De materialen zijn enerzijds klassiek: glad beton, helder metaal,<br />

transparant glas. Aangevuld met ongewone materialen: warm vilt op de<br />

086<br />

panelen, dat een <strong>badkamer</strong> zonder echo doet ontstaan. In de Shower-zone is<br />

er bovendien een speciale lak aangebracht, vermengd met metaalstof, die het<br />

effect heeft van fijn schuurpapier. Materialen uit een mannenwereld.<br />

POWER AND<br />

PERFORMANCE<br />

TARA LOGIC is een machine<br />

De pulserende soundtrack geeft de richting aan: Binnenkomen. Voorbereiden.<br />

Facewash. Gaan zitten. Reinigen, droogwrijven. Onderdompelen. Fitness.<br />

Het lichaam in een rituele machine, industrieel design anders bekeken: als<br />

energiestraat voor het lichaam, keurig netjes onderverdeeld in individuele<br />

stappen. Leren van de productieband; een ritueel, dat daardoor nog een keer<br />

opnieuw in het bewustzijn dringt. Net zoals het hart de centrale machine<br />

voor het lichaam is, is de rituele <strong>badkamer</strong> TARA LOGIC een allround<br />

energiemachine. Mike Meiré, die de rituele <strong>badkamer</strong> TARA LOGIC ontwierp:<br />

“De tijd van de onbeweeglijkheid, van teruggetrokkenheid is voorbij,<br />

het gaat nu om performance, prestatie en het doormaken van processen.”<br />

TARA LOGIC voor een actieve <strong>badkamer</strong><br />

Voor de stijlvolle ontspanning van geest en ziel heeft het design zo menig<br />

plaats in petto. TARA LOGIC zorgt ervoor dat u actief kunt bijtanken.<br />

Halters liggen her en der verspreid. Een boksbal. Een mat. Een fitnessmachine,<br />

daarvoor een spiegelwand om open te klappen: Pump it up! Een<br />

volledig machinepark aan sporttoestellen is aanwezig. Daarbij komt een<br />

bewustzijn voor ongeconserveerde stoffen, voor kwaliteit. De verzorgingsproducten<br />

zijn zo vers, dat ze in de koelkast moeten worden bewaard: Daar<br />

staan ze, de potjes en flesjes voor de verzorging van gelaat en lichaam die<br />

eruit zien alsof ze uit een apotheek komen. En bovendien zijn er nog gecalculeerde<br />

shocks in het wisselbad: Na de lichaamsreiniging duikt men eerst in<br />

heel heet water, dan in ijskoud. Deze uit de Japanse cultuur ontleende <strong>badkamer</strong><br />

is geen plek van inkeer, maar een energietank. En daarachter vindt<br />

een mediaprojectie plaats, de beweging van vallende watermassa’s werd<br />

geabstraheerd tot digitale texturen in krachtige kleuren: curven zoals bij<br />

pacemakers, een pushende soundtrack – de tijd lijkt rijp voor een gecalculeerde<br />

nervositeit: Op het juiste tempo komen, actief, fris zijn.<br />

L’une des particularités de l’architecture rituelle de Dornbracht<br />

TARA LOGIC réside dans la force et l’énergie, le dynamisme puisé pour<br />

la journée et le sport – mais pas dans un studio de fitness, plutôt dans une<br />

pièce qui, ces dernières années, était dédiée aux rituels, à la retraite et à<br />

la sérénité, à savoir la salle de bains. La contemplation dans un lieu de<br />

recueillement laisse désormais la place à une salle de fitness en vue d’un<br />

entraînement corporel. Statements sur la nouvelle architecture rituelle<br />

TARA LOGIC de Dornbracht :<br />

La matrice, un classique moderne<br />

TARA est plus élancée. Plus verticale. Plus rationnelle. Le classique est<br />

devenu symbole : le plan d’ensemble évoque l’élément croisé de TARA, tout<br />

comme la structure ornementale au sol et la symétrie parfaite dans chaque<br />

détail. TARA LOGIC est la matrice à partir de laquelle la nouvelle architecture<br />

rituelle s’épanouit. Elle se base sur un système de panneaux<br />

rectilignes et verticaux. La verticalité érigée est accentuée – renonçant à une


Aufwachen: Der „Facewash“-Bereich // Wakker worden: De “Facewash”-zone //<br />

Le réveil : l’espace « Facewash »<br />

087


Duschstele mit Brause-Einhandbatterie mit Garnitur // Kraanbuis met<br />

douche-eenhendelmengkraan met garnituur // Colonne de douche avec<br />

mitigeur monocommande avec garniture<br />

088


horizontalité flexible : le classique s’est préparé activement à une autre ère,<br />

alerte et complexe. Dans l’architecture rituelle de TARA LOGIC, l’eau<br />

se fait pesante, elle émerge vigoureusement d’un bloc sombre intégré au<br />

plafond et se répand sur tout le corps. TARA LOGIC est virile, c’est une<br />

salle de bains profondément masculine. Les angles, la rigueur, le machisme<br />

laissent parfois place à la douceur. Mais le message est clair : il faut être<br />

fort, aussi bien mentalement que physiquement, pour affronter cet univers.<br />

Dans cette salle de bains, on puise de l’énergie – non pas pour se dérober au<br />

monde, mais pour y entrer fortifié.<br />

MORE VERTICAL<br />

AND MORE RATIONAL<br />

Quand la culture japonaise du bain se heurte à la mondialisation : citations,<br />

couleurs, matériaux<br />

La couleur dominante est un brun chaleureux que l’on retrouve dans les panneaux.<br />

Le gris fait également son apparition, dans certains éléments muraux<br />

ou sur le sol de béton par exemple. Un jaune vif, acide, caractérise l’espace<br />

Facewash. Jeux de lumière et nuances orangées fraîches : l’harmonie asiatique<br />

s’unit à la modernité énergique. La pièce est plus sombre que lumineuse, la<br />

lumière se fait mystérieuse : la nudité peut être célébrée dans un espace<br />

protégé. Les japonais ont inventé le jeu calculé entre l’intérieur et l’extérieur.<br />

On le retrouve ici de façon subtile : par exemple dans un paravent nuancé en<br />

verre – citations japonaises dans une architecture plutôt technique, prise de<br />

conscience sous-jacente d’espaces dans l’espace. Les matériaux sont aussi<br />

bien classiques (béton lisse, métal clair, verre transparent), qu’atypiques<br />

(feutre chaux sur les panneaux pour une salle de bains sans écho). L’espace<br />

de douche est orné d’une peinture spéciale mélangée à de la poussière métallique,<br />

rappelant le papier d’émeri fin. Des matériaux d’un univers résolument<br />

masculin.<br />

TARA LOGIC, un outil<br />

La bande sonore pulsative est une invite : entrer. Préparer. Facewash.<br />

S’asseoir. Purifier, frotter. S’immerger. Fitness. Le corps dans un outil rituel,<br />

le design industriel vu autrement : comme chemin d’énergie pour le corps,<br />

finement fractionné en étapes originales. Apprendre de la bande de production<br />

; un rituel qui fait de nouveau corps avec la conscience. Tel le cœur pour<br />

l’organisme, la salle de bains rituelle TARA LOGIC est une source d’énergie<br />

globale. Pour Mike Meiré, concepteur de la salle de bains rituelle<br />

TARA LOGIC, « l’ère de la statique, de la méditation est révolue, la performance,<br />

le rendement et la processualité sont de mise ».<br />

TARA LOGIC pour un bain tonifiant<br />

Certains lieux offrent de par leur design des espaces propices à un repos en<br />

toute quiétude pour l’âme et l’esprit. TARA LOGIC propose un moment de<br />

ressourcement actif. Des haltères sont posés ça et là sur le sol. Un punchingball.<br />

Un tapis. Un appareil de fitness devant un panneau miroir rabattable :<br />

pump it up ! Un véritable parc de machines avec des appareils de sport<br />

s’offre à vous. On perçoit clairement un goût pour les matières non conservables,<br />

pour la qualité. La fraîcheur des produits de soins est telle que ceuxci<br />

doivent être conservés au réfrigérateur : savamment disposés, ces pots et<br />

flacons prévus pour les soins du visage et du corps évoquent les produits<br />

d’officine. La double baignoire se charge par ailleurs de vous réserver<br />

d’autres chocs recherchés : après la purification corporelle, on se laisse<br />

tout d’abord envelopper par une eau très chaude, puis par une eau très froide.<br />

Waschtisch-Einhandbatterie // Wastafel eenhendelmengkraan //<br />

Mitigeur monocommande de lavabo<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER TARA .LOGIC<br />

La conception de ce bain empruntée à la culture japonaise n’est pas un lieu<br />

de retraite mais un espace où puiser de l’énergie. A l’arrière se déroule une<br />

projection, le mouvement de masses d’eau tombant a été représenté de façon<br />

abstraite par des textures numériques dans des couleurs vives : des courbes<br />

telles que celles décrites par le pace-maker, une bande sonore tonifiante …<br />

le temps est venu de gérer votre nervosité : parvenir au bon rythme, rester<br />

actif et frais.<br />

TARA .LOGIC<br />

Zu den hoch aufragenden Formen der<br />

TARA LOGIC passen natürlich am besten<br />

ebenso schlanke, schlichte Elemente in<br />

der Architektur. Eine schlichte satinierte<br />

Glaswand als Duschabtrennung, ein<br />

Gießharzboden ohne separa⁄te Duschwanne.<br />

Bij de hoog oprijzende vormen van de TARA<br />

LOGIC passen natuurlijk het beste even slanke,<br />

eenvoudige elementen in de architectuur.<br />

Een eenvoudig gesatineerde glazen wand als<br />

afscheiding van de douche, een bodem<br />

van giethars zonder afzonderlijk douchebad.<br />

Ce sont les éléments fins et épurés<br />

de l’architecture qui s’adaptent le mieux<br />

aux formes verticales de TARA LOGIC.<br />

Une simple paroi de verre satinée fait<br />

office de séparation de douche ; un sol<br />

de résine à couler, sans bac de douche<br />

séparé.<br />

089


Wannen-Einhandbatterie // Bad-eenhendelmengkraan //<br />

Mitigeur monocommande bain/douche<br />

090


RADICAL<br />

ELEGANCE<br />

TARA .LOGIC<br />

Alles neu machen, bedeutet nicht immer, alles anders machen. Oft können<br />

schon kleine Modifikationen eine grundlegende Veränderung des Designs<br />

bewirken. Und so greift TARA LOGIC die Form des TARA CLASSIC<br />

Einhebelmischers auf, modernisiert sie radikal und doch sofort wieder<br />

erkennbar: schmaler, in die Höhe gestreckt, mit stolzem Schwung aufgerichtet<br />

– aber mit demselben, auf dem Zylindergefüge basierenden reduzierten<br />

Design. Ob als Duschstele (vorherige Seite) oder freistehende Einhandbatterie<br />

an der Wanne – TARA LOGIC reckt sich elegant in die Höhe.<br />

Durchtrainiert wirkt sie und animiert, es ihr nach zu tun.<br />

TARA .LOGIC<br />

Alles nieuw maken, betekent niet altijd dat alles anders gemaakt wordt.<br />

Vaak kunnen kleine modificaties een fundamentele verandering van het<br />

design bewerkstelligen. En zo pakt TARA LOGIC de vorm van de TARA<br />

CLASSIC-eengreepsmengkraan weer op, moderniseert deze radicaal en toch<br />

direct weer herkenbaar: smaller, hoog uitgestrekt, met trotse welving opgericht<br />

– maar met hetzelfde, op de cilinderstructuur gebaseerde design. Of het<br />

nu als douchestèle (vorige pagina) of als vrijstaande eengreepskraan voor het<br />

bad is – TARA LOGIC strekt zich elegant de hoogte in. Het geheel wekt een<br />

doorgetrainde indruk en stimuleert om na te doen.<br />

TARA .LOGIC<br />

Renouveler intégralement ne signifie pas forcément « refaire tout autrement<br />

». Parfois, quelques légères modifications suffisent à transformer<br />

radicalement le design. A l’exemple de TARA LOGIC qui reprend la forme<br />

du mitigeur monocommande TARA CLASSIC, la modernise radicalement,<br />

tout en préservant sa spécificité reconnaissable au premier regard : plus élancée,<br />

tendue vers le haut, dressée dans une impulsion fière, mais toujours le<br />

même design à partir de la structure cylindrique. Colonne de douche (page<br />

précédente) ou mitigeur monocommande sur la baignoire : TARA LOGIC<br />

s’élance avec élégance vers les hauteurs. Elle dégage une souplesse qui est<br />

une invite à l’imiter.<br />

Wannen-Einhandbatterie // Bad-eenhendelmengkraan //<br />

Mitigeur monocommande bain/douche<br />

TARA .LOGIC<br />

Erfahren Sie mehr über die Einsatzmöglichkeiten<br />

der verschiedenen Ritual-<br />

Module und Armaturen von TARA LOGIC.<br />

Die Broschüre erhalten Sie als Download<br />

unter www.dornbracht.com<br />

Verneem meer over de gebruiksmogelijkheden<br />

van de verschillende ritueelmodules<br />

en kranen van TARA LOGIC.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER TARA .LOGIC<br />

De brochure kan worden gedownload<br />

op www.dornbracht.com<br />

Découvrez-en davantage sur les possibilités<br />

d’utilisation des différents modules<br />

rituels et des robinetteries de TARA LOGIC.<br />

Vous pouvez télécharger la brochure sur<br />

www.dornbracht.com<br />

091


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Anatomy of water<br />

ANATOMY<br />

of WATER<br />

092<br />

Photography Thanh-Khoa Tran


Beim Versuch, ganz vorne anzufangen, also mit der Entstehung des Wassers,<br />

muss man weit zurück schauen. Über 14 Milliarden Jahre, zum so<br />

genannten Urknall, dem Anfang von Raum und Zeit. Außerdem ist es unabdingbar,<br />

dabei ein bisschen ins (naturwissenschaftliche) Detail zu gehen.<br />

Was bisher geschah (eine wissenschaftliche Annahme):<br />

Aus der amorphen „Urmasse“ entstanden Protonen und Neutronen, die<br />

Grundbestandteile der Materie. Diese Protonen und Neutronen verschmolzen<br />

dann wiederum zu den so genannten „leichten Atomkernen“. Als etwas<br />

später die Temperatur von anfänglichen 1.000.000.000.000.000.000 (1018)<br />

Grad Celsius auf dagegen schon fast kühle 4.000 Grad gesunken war, konnten<br />

die Atomkerne dank ihrer elektrischen Anziehungskraft frei herumschwirrende<br />

Elektronen anziehen und an sich binden. So entstanden erste<br />

„leichte chemische Elemente“. Und zwar: aus einem Proton und einem Elektron<br />

das Gas Wasserstoff, aus je zwei Protonen, Neutronen und Elektronen<br />

das Gas Helium. Anfänglich machen diese beiden Elemente 99 % der gesamten<br />

Materie des Weltalls aus. Dann ballten sich die Materiewolken zu Sternen<br />

zusammen, in denen die einzelnen Wasserstoff- und Heliummoleküle zu größeren<br />

Gebilden, den ersten so genannten „schweren chemischen Elementen“<br />

wurden. Das waren vor allem Kohlenstoff und Sauerstoff. Lange bevor dann<br />

die brodelnde „Ursuppe“ zu den heutigen Gestirnen verklumpte, entstand<br />

durch die Verbindung von Wasserstoff und Sauerstoff: das Wasser.<br />

Die ersten, die über sich und die Welt nachgedacht haben.<br />

Als der Mensch angefangen hatte, nach Erklärungen für die Entstehung der<br />

Welt zu suchen, führten ihn seine Fragen zuerst einmal zur Religion. Er<br />

erschuf sich höhere Wesen; die Götter. Ihre Pläne und Absichten versuchte er<br />

durch Orakel zu ergründen, ihr Tun durch Riten und Opfergaben zu beeinflussen.<br />

Damit war die Sache erst einmal geklärt. Allerdings nicht für alle:<br />

625–547 v. Chr gab es zwar noch keine Urknall-Theorie (s.o.), aber den<br />

Philosophen Thales von Milet, und der Überlieferung nach folgende Aussage<br />

von ihm: „Das Prinzip aller Dinge ist das Wasser…“. Bei seinen Überlegungen<br />

ging Thales von der Frage nach dem Urgrund allen Seins und allen<br />

Geschehens aus. Da er dabei einen Kreislauf des Entstehens zu erkennen<br />

glaubte, musste der gesuchte Urstoff nicht nur ein allgemein verbreiteter<br />

Stoff, sondern auch ein wandlungsfähiger sein. Wasser erfüllte diese Ansprüche<br />

scheinbar perfekt … Thales galt bereits zu Zeiten von Plato und<br />

Aristoteles als der Begründer der Philosophie, Wissenschaft und Astronomie.<br />

Ein Philosoph, der durch die genaue Beobachtung der Natur zu seinen<br />

Erkenntnissen gelangte. Thales selbst hinterließ der Nachwelt nichts Aufgeschriebenes.<br />

Die wenigen Quellenfragmente, die von ihm aufgestellte<br />

Erkenntnisse aufführen sollen, stammen vorwiegend aus den Darstellungen<br />

der Philosophen Aristoteles und Platon. Aristoteles war es dann auch,<br />

der – aufbauend auf Thales Theorien – die Vier-Elemente-Lehre des Philosophen<br />

Empedokles vertiefte: Alles Sein besteht aus den vier Grundelementen<br />

Feuer, Wasser, Luft und Erde. Als chinesische Entsprechung zur abendländischen<br />

Vier-Elemente-Lehre wird häufig die Fünf-Elemente-Lehre, eine<br />

daoistische Theorie zur Naturbeschreibung, bezeichnet. Die Lehre basiert<br />

auf den angenommenen Grundelementen Holz, Feuer, Erde, Metall und<br />

Wasser. Die Interaktion dieser Elemente bewirkt einen Prozessablauf, der auf<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Anatomy of water<br />

verschiedenste Abläufe im Bereich des Organischen angewendet wird. Zum<br />

Beispiel im menschlichen Körper, in der Charakterkunde oder in der<br />

Astrologie. Beiden Theorien gemeinsam ist, dass sie sich zurückführen<br />

lassen auf die archaische, bewusste Auseinandersetzung des Menschen mit<br />

der Natur.<br />

Heute, unzählige Informationen später:<br />

„Das Meer des Wissens“, „Der Fluss der Zeit“, „Die Quelle der Wahrheit“…<br />

In vielen Metaphern blieb ein fundamentaler Bezug zum Wasser und seiner<br />

Kraft (über das Physikalische hinaus) erhalten. Gleichzeitig ist Wasser heute<br />

eines der großen gesellschaftlichen, weltweit behandelten Themen. Schickt<br />

man bei der Suchmaschine Google den Begriff Wasser auf die Reise, erhält<br />

man ein paar Millionen Treffer. Gibt man bei Wikipedia, der freien Internet-<br />

Enzyklopädie, Wasser ein, erfährt man einerseits alle Basics: „… Der größte<br />

Teil der Erdoberfläche (71 %) ist von Wasser bedeckt, wobei dies besonders<br />

auf der Südhalbkugel der Fall ist und sich als Extrem an der Wasserhalbkugel<br />

zeigt. Die Wasservorkommen der Erde belaufen sich auf circa 1,386 Milliarden<br />

Kubikkilometer, wovon allein 1,338 Milliarden Kubikkilometer (96,5 %)<br />

auf das Salzwasser der Weltmeere entfallen, die durchschnittlich rd. 3.730 m<br />

tief sind. Nur 48 Millionen Kubikkilometer (3,5 %) des irdischen Wassers<br />

liegen als Süßwasser vor…“<br />

Andererseits erfährt man aber auch: „Die bislang noch fehlende bzw. unzureichende<br />

Versorgung eines großen Teils der Weltbevölkerung mit hygienischem<br />

und toxikologisch unbedenklichem Trinkwasser sowie mit einer<br />

ausreichenden Menge Nutzwasser stellt eine der größten Herausforderungen<br />

der Menschheit in den nächsten Jahrzehnten dar.“<br />

Oder wie Gérard Mestrallet, Chef des internationalen Wasserkonzerns Suez-<br />

Ondéo gesagt hat: „Gott hat das Wasser geliefert, aber nicht die Rohre.“<br />

Bij de poging om helemaal van vooraf aan te beginnen, dus bij het ontstaan<br />

van het water, moet je wel heel ver terugkijken. Meer dan 14 miljard<br />

jaar, naar de zogenaamde oerknal, het begin van ruimte en tijd. Bovendien<br />

is het onontbeerlijk om hierbij het een en ander aan (natuurwetenschappelijke)<br />

details te kennen.<br />

Wat er tot dusver gebeurd is (een wetenschappelijke veronderstelling):<br />

Vanuit de amorfe “oermassa” ontstonden protonen en neutronen, de basisbestanddelen<br />

van de materie. Deze protonen en neutronen versmolten vervolgens<br />

wederom tot de zogenaamde “lichte atoomkernen”. Toen iets later de<br />

temperatuur van aanvankelijk 1.000.000.000.000.000.000 (1018) graden<br />

Celsius was gedaald tot daarentegen reeds bijna koele 4.000 graden konden<br />

de atoomkernen dankzij hun elektrische aantrekkingskracht vrij rondzwevende<br />

elektronen aantrekken en aan zich binden. Daardoor ontstonden de eerste<br />

“lichte chemische elementen”. En wel: uit een proton en een elektron het gas<br />

waterstof, uit telkens twee protonen, neutronen en elektronen het gas helium.<br />

Aanvankelijk bepaalden deze beide elementen 99% van de gehele materie<br />

van het heelal. Vervolgens klonterden de materiewolken tezamen tot sterren,<br />

093


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Anatomy of water<br />

094<br />

Long before the SEETHING<br />

“primordial soup” clumped together into<br />

TODAY’S HEAVENLY BODIES …


waarin de afzonderlijke waterstof- en heliummoleculen tot grotere eenheden,<br />

de eerste zogenaamde “zware chemische elementen” ontwikkelden. Dat<br />

waren met name koolstof en zuurstof. Lang voordat vervolgens de borrelende<br />

“oersoep” tot de huidige gesternten samenklonterde, ontstond door de<br />

verbinding van waterstof en zuurstof: het water.<br />

De eersten, die over zichzelf en de wereld hebben nagedacht.<br />

Toen de mens begonnen was om te zoeken naar verklaringen voor het ontstaan<br />

van de wereld, leidden zijn vragen hem eerst naar de religie. Hij schiep<br />

hogere wezens, de goden. Hun plannen en voornemens trachtte hij door orakels<br />

te doorgronden, hun doen door rites en offers te beïnvloeden. Daarmee<br />

was deze zaak vooreerst opgelost. Zij het niet voor iedereen: 625–547 v. Chr.<br />

was er weliswaar nog geen oerknaltheorie (zie boven), maar de filosoof<br />

Thales van Milete, en volgens de overlevering de volgende uitspraak van<br />

hem: “Het principe van alle dingen is het water…”. Bij zijn overwegingen<br />

ging Thales uit van de vraag naar de oergrond van alle bestaan en van alles<br />

wat er gebeurt. Omdat hij hierbij een kringloop van ontstaan meende te herkennen,<br />

moest de gezochte oerstof niet alleen een algemeen verspreide stof<br />

maar ook een stof zijn, die veranderlijk was. Water voldeed schijnbaar perfect<br />

aan deze eisen… Thales gold reeds ten tijde van Plato en Aristoteles als<br />

de grondlegger van de filosofie, wetenschap en astronomie. Een filosoof die<br />

door de nauwkeurige observatie van de natuur zijn inzichten ontplooide.<br />

Thales zelf liet het nageslacht niets na wat op schrift gesteld was. De weinige<br />

bronnenfragmenten die door hem opgestelde inzichten zouden vermelden,<br />

zijn overwegend afkomstig uit de weergave van de filosofen Aristoteles en<br />

Plato. Aristoteles was het vervolgens ook die – uitgaande van de theorieën<br />

van Thales – de vier-elementen-leer van de filosoof Empedokles verdiepte.<br />

Al het bestaan bestaat uit de vier basiselementen vuur, water, lucht en aarde.<br />

Als Chinees pendant bij de Westerse vier-elementen-leer wordt dikwijls de<br />

vijf-elementen-leer aangeduid, een daoïstische theorie m.b.t. de natuurbeschrijving.<br />

Deze leer is gebaseerd op de veronderstelde basiselementen hout,<br />

vuur, aarde, metaal en water. De interactie van deze elementen bewerkstelligt<br />

een procesverloop dat op zeer uiteenlopende processen op het gebied van het<br />

organische wordt toegepast. Bijvoorbeeld in het menselijk lichaam, in de<br />

karakterkunde of in de astrologie. Beide theorieën hebben gemeen dat ze<br />

kunnen worden teruggevoerd op de archaïsche, bewuste uiteenzetting van de<br />

mens met de natuur.<br />

Vandaag, talloze informaties verder:<br />

“De zee van kennis”, “De rivier van de tijd”, “De bron van de waarheid”… In<br />

vele metaforen blijft de fundamentele verwijzing naar het water en zijn kracht<br />

(tot voorbij het fysieke) behouden. Tegelijkertijd is water tegenwoordig één<br />

van de grootste maatschappelijke, wereldwijd behandelde onderwerpen.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Anatomy of water<br />

Wanneer men bij de zoekmachine Google het begrip water op reis stuurt, dan<br />

krijg je meerdere miljoen treffers. Als je bij Wikipedia, de vrije internetencyclopedie,<br />

water invoert, kom je enerzijds alle basics te weten: “… Het<br />

grootste gedeelte van de aardoppervlakte (71%) is bedekt door water, waarbij<br />

dit met name op het zuidelijk halfrond het geval is en zich als extreem aan<br />

de halve waterbol toont. De watervoorraden van de aarde bedragen zo’n<br />

1,386 miljard kubieke kilometer, waarvan alleen al 1,338 miljard kubieke<br />

kilometer (96,5%) wordt gevuld door het zoute water van de wereldzeeën die<br />

gemiddeld zo’n 3730 m diep zijn Slechts 48 miljoen kubieke kilometer<br />

(3,5%) van het water op aarde is beschikbaar als zoetwater…”<br />

Anderzijds komt men echter ook te weten: “De tot dusver nog ontbrekende<br />

resp. onvoldoende verzorging van een groot gedeelte van de wereldbevolking<br />

met hygiënisch en toxicologisch ongevaarlijk drinkwater alsmede met een<br />

voldoende grote hoeveelheid consumptie water vormt één van de grootste<br />

uitdagingen van de mensheid gedurende de volgende decennia.”<br />

Of zoals Gérard Mestrallet, chef van het internationale waterconcern Suez-<br />

Ondéo heeft gezegd: “God heeft het water geleverd, maar niet de leidingen.”<br />

En tentant de « commencer au commencement », c’est-à-dire avec la naissance<br />

de l’eau, il faut regarder loin en arrière. Il y a plus de 14 milliards<br />

d’années, lors du Big Bang, le début de l’espace et du temps. Il est par<br />

ailleurs indispensable d’aller un peu dans le détail des sciences naturelles.<br />

Ce qui est arrivé jusqu’alors (une supposition scientifique) :<br />

De la « masse originelle » amorphe sont nés des protons et des neutrons, les<br />

éléments constitutifs de la matière. Ces protons et ces neutrons ont fusionné<br />

pour donner ce qu’on appelle les « noyaux d’atomes légers ». Lorsqu’un peu<br />

plus tard, la température qui était au début de 1 000 000 000 000 000 000<br />

(1018) degrés Celsius chute jusqu’à une température presque fraîche de<br />

4 000 degrés, les noyaux d’atomes peuvent attirer les électrons libres grâce à<br />

leur force d’attraction électrique et se lier à eux. C’est ainsi qu’apparaissent<br />

« des éléments chimiques légers », à savoir : d’un proton et d’un électron, le<br />

gaz azote, de deux protons, deux neutrons et deux électrons, le gaz hélium.<br />

Au début, ces deux éléments constituent 99 % de la totalité de la matière de<br />

l’univers. Puis les nuages de matières se concentrent pour donner naissance à<br />

des étoiles, dans lesquelles les molécules d’azote et d’hélium forment des<br />

structures plus importantes, les premiers « éléments chimiques lourds ». Il<br />

s’agit avant tout du carbone et de l’oxygène. Bien avant que la « soupe primitive<br />

» bouillonnante s’agglutine pour donner naissance aux constellations<br />

d’aujourd’hui, l’azote et l’oxygène se lient : c’est l’apparition de l’eau.<br />

095


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Anatomy of water<br />

Beim Versuch, ganz vorne anzufangen, also mit der Entstehung des Wassers,<br />

muss man weit zurück schauen. Über 14 Milliarden Jahre, zum so<br />

genannten Urknall, dem Anfang von Raum und Zeit. Außerdem ist es unabdingbar,<br />

dabei ein bisschen ins (naturwissenschaftliche) Detail zu gehen.<br />

Was bisher geschah (eine wissenschaftliche Annahme):<br />

Aus der amorphen „Urmasse“ entstanden Protonen und Neutronen, die<br />

Grundbestandteile der Materie. Diese Protonen und Neutronen verschmolzen<br />

dann wiederum zu den so genannten „leichten Atomkernen“. Als etwas<br />

später die Temperatur von anfänglichen 1.000.000.000.000.000.000 (1018)<br />

Grad Celsius auf dagegen schon fast kühle 4.000 Grad gesunken war, konnten<br />

die Atomkerne dank ihrer elektrischen Anziehungskraft frei herumschwirrende<br />

Elektronen anziehen und an sich binden. So entstanden erste<br />

„leichte chemische Elemente“. Und zwar: aus einem Proton und einem Elektron<br />

das Gas Wasserstoff, aus je zwei Protonen, Neutronen und Elektronen<br />

das Gas Helium. Anfänglich machen diese beiden Elemente 99 % der gesamten<br />

Materie des Weltalls aus. Dann ballten sich die Materiewolken zu Sternen<br />

zusammen, in denen die einzelnen Wasserstoff- und Heliummoleküle zu größeren<br />

Gebilden, den ersten so genannten „schweren chemischen Elementen“<br />

wurden. Das waren vor allem Kohlenstoff und Sauerstoff. Lange bevor dann<br />

die brodelnde „Ursuppe“ zu den heutigen Gestirnen verklumpte, entstand<br />

durch die Verbindung von Wasserstoff und Sauerstoff: das Wasser.<br />

Die ersten, die über sich und die Welt nachgedacht haben.<br />

Als der Mensch angefangen hatte, nach Erklärungen für die Entstehung der<br />

Welt zu suchen, führten ihn seine Fragen zuerst einmal zur Religion. Er<br />

erschuf sich höhere Wesen; die Götter. Ihre Pläne und Absichten versuchte er<br />

durch Orakel zu ergründen, ihr Tun durch Riten und Opfergaben zu be-<br />

096<br />

einflussen. Damit war die Sache erst einmal geklärt. Allerdings nicht für alle:<br />

625–547 v. Chr gab es zwar noch keine Urknall-Theorie (s.o.), aber den<br />

Philosophen Thales von Milet, und der Überlieferung nach folgende Aussage<br />

von ihm: „Das Prinzip aller Dinge ist das Wasser…“. Bei seinen Überlegungen<br />

ging Thales von der Frage nach dem Urgrund allen Seins und allen<br />

Geschehens aus. Da er dabei einen Kreislauf des Entstehens zu erkennen<br />

glaubte, musste der gesuchte Urstoff nicht nur ein allgemein verbreiteter<br />

Stoff, sondern auch ein wandlungsfähiger sein. Wasser erfüllte diese Ansprüche<br />

scheinbar perfekt … Thales galt bereits zu Zeiten von Plato und<br />

Aristoteles als der Begründer der Philosophie, Wissenschaft und Astronomie.<br />

Ein Philosoph, der durch die genaue Beobachtung der Natur zu seinen<br />

Erkenntnissen gelangte. Thales selbst hinterließ der Nachwelt nichts Aufgeschriebenes.<br />

Die wenigen Quellenfragmente, die von ihm aufgestellte<br />

Erkenntnisse aufführen sollen, stammen vorwiegend aus den Darstellungen<br />

der Philosophen Aristoteles und Platon. Aristoteles war es dann auch,<br />

der – aufbauend auf Thales Theorien – die Vier-Elemente-Lehre des Philosophen<br />

Empedokles vertiefte: Alles Sein besteht aus den vier Grundelementen<br />

Feuer, Wasser, Luft und Erde. Als chinesische Entsprechung zur abendländischen<br />

Vier-Elemente-Lehre wird häufig die Fünf-Elemente-Lehre, eine<br />

daoistische Theorie zur Naturbeschreibung, bezeichnet. Die Lehre basiert<br />

auf den angenommenen Grundelementen Holz, Feuer, Erde, Metall und<br />

Wasser. Die Interaktion dieser Elemente bewirkt einen Prozessablauf, der auf<br />

verschiedenste Abläufe im Bereich des Organischen angewendet wird. Zum<br />

Beispiel im menschlichen Körper, in der Charakterkunde oder in der<br />

Astrologie. Beiden Theorien gemeinsam ist, dass sie sich zurückführen<br />

lassen auf die archaische, bewusste Auseinandersetzung des Menschen mit<br />

der Natur.


... the FUSION of hydrogen<br />

and oxygen formed: WATER.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Anatomy of water<br />

097


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER MEM<br />

RITUAL<br />

ARCHI<br />

TECTURE<br />

IN THE<br />

BATHROOM<br />

Wie muss ein Raum beschaffen sein, der nicht allein der körperlichen Reinigung dient,<br />

sondern die Regeneration von Körper und Geist ermöglicht? Der in einem immer hektischeren Alltag<br />

einen Ort der Entspannung bildet, an dem man neue Energie tanken kann?<br />

Ein Gespräch mit Mike Meiré, dem Architekten der MEM-Welt.<br />

Hoe moet een ruimte ingericht zijn, die niet alleen dient voor de lichaamsreiniging,<br />

maar ook de regeneratie van lichaam en geest mogelijk maakt? Die in het steeds hectischer<br />

wordende dagelijkse leven een plaats van ontspanning vormt, waarin men nieuwe energie<br />

kan opdoen? Een gesprek met Mike Meiré, de architect van de wereld van MEM.<br />

Comment aménager un espace dédié non seulement à la toilette mais à la régénération du corps<br />

et de l’esprit ? Sous l’emprise d’un stress croissant au quotidien, comment créer un lieu de détente<br />

énergisante ? Entretien avec Mike Meiré, l’architecte du monde MEM.<br />

Photography Thomas Popinger<br />

098


099


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER MEM<br />

EINLADUNG ZUM VERWEILEN<br />

Die Welt von MEM wird in einem idealen<br />

Umfeld präsentiert, das nichts mehr gemein hat<br />

mit der weiß gefliesten sechseinhalb-Quadratmeter-Nasszelle,<br />

die sich in unseren Breiten als<br />

Standard-Bad etabliert hat. Diesem wiesen<br />

Architekten im Grundriss bislang meist einen<br />

Restraum entlang der einzigen Installationswand<br />

zu – kostengünstig und in erster Linie funktional<br />

sollte der Raum gestaltet sein, den ja doch kein<br />

Besucher je zu Gesicht bekam. Warum sollte man<br />

im Badezimmer, das im Gegensatz zu Wohnraum<br />

oder Küche keinerlei repräsentative Zwecke<br />

erfüllt, Wert legen auf Großzügigkeit, auf anspruchsvolle<br />

Materialien oder gutes Licht? Weil<br />

das Badezimmer der einzige Raum ist, in dem<br />

man ungestört und in Ruhe zu sich selbst kommen<br />

kann, in dem das eigene körperliche und geistige<br />

Wohlbefinden im Zentrum steht. Den Menschen<br />

und seine Rituale der Reinigung stellte Mike<br />

Meiré in den Mittelpunkt seiner Überlegungen zu<br />

der von Sieger Design gestalteten MEM – und<br />

konzipierte im Vorfeld der konkreten Produktentwicklung<br />

eine völlig neue Badarchitektur. Kristina<br />

Raderschad im Gespräch mit Mike Meiré.<br />

K.R.: Was stellte für Sie den Ausgangspunkt<br />

der Überlegungen zu der von Sieger Design entworfenen<br />

Armaturenserie MEM dar?<br />

M.M.: Im Rahmen des „Energetic Recovery System“<br />

habe ich vor einigen Jahren eine Art Pipeline<br />

entwickelt, die eine Idee des Bades der Zukunft<br />

skizzieren sollte. Dabei ist mir bewusst geworden,<br />

dass es eine weitere Ebene der Reinigung gibt,<br />

die das Bad ermöglichen muss: Neben der rein<br />

körperlichen auch eine geistige Reinigung. Eine<br />

Ebene, die über Wellness im gängigen Sinne, also<br />

über Body-Treatments von außen, noch hinaus<br />

geht: Es geht viel mehr um einen Prozess der Heilung,<br />

um Re-Balance, darum, neue Kraft und<br />

Energie zu tanken. Erst wenn das Bad auch diese<br />

ideellen Funktionen erfüllt, wird es zu einem<br />

kulturellen Ort.<br />

K.R.: Wie muss ein solches Bad beschaffen sein, das<br />

die Regeneration von Körper und Geist ermöglicht?<br />

M.M.: Das Bad ist der einzige Ort innerhalb des<br />

Hauses, der die Möglichkeit bietet, sich in sich<br />

selbst zurückzuziehen, Ruhe zu finden, mit sich<br />

ins Reine zu kommen. Wichtig war mir daher der<br />

Aspekt der Entmaterialisierung, eine spirituelle<br />

Leere an Stelle eines vollgestopften Raumes. Der<br />

Raum an sich wird als kostbarstes Gut definiert,<br />

das möglichst unangetastet bleibt, aber mit<br />

Atmosphäre aufgeladen wird. Ich habe einen<br />

großzügig dimensionierten Raum konzipiert, in<br />

dem die Produkte optisch zurücktreten. Dabei<br />

sind weder die Grundrissgestaltung noch die dargestellten<br />

Elemente der Möblierung dogmatisch<br />

zu verstehen. Sie fungieren, ganz im Gegenteil,<br />

als Platzhalter einer Idee. Jede Form von Design<br />

100<br />

MEM Ritual Architecture<br />

muss sich zurücknehmen, um Ruhe zu produzieren.<br />

Zu mir finden, mein Inneres sozusagen nach<br />

außen stülpen, kann ich nur in einem möglichst<br />

neutralen Raum, der keine formalästhetische Aussage<br />

trifft, die mich ablenkt oder belastet.<br />

K.R.: Das Bad wird also zu einer Art Klosterzelle?<br />

M.M.: Der Grundgedanke ist sehr ähnlich, jedoch<br />

ohne den Aspekt der Selbstkasteiung und völligen<br />

Isolierung von der Außenwelt. Ich schließe in<br />

meinem Entwurf die Komplexität der Welt nicht<br />

aus, sondern im Gegenteil, ich integriere deren<br />

poetische Qualität in die Raumgestaltung – und<br />

schaffe einen Ausblick vom Bad in eine Art Paradiesgarten,<br />

der die Vielfalt der Welt symbolisiert.<br />

Entstanden ist also eine Form von Minimalismus,<br />

die aber gleichzeitig eine Form von Poesie des<br />

Alltags zulässt; ein Raum, der leer ist und den-<br />

noch sinnlich. Das Bad wird zu einer Art Kapsel,<br />

in der man anhalten und verharren kann – und<br />

eben nicht nur zehn Minuten verbringt.<br />

K.R.: Was sind – neben dem bereits angesprochenen<br />

Paradiesgarten – die wesentlichen Elemente<br />

des Raumkonzeptes?<br />

M.M.: Die Architektur sollte möglichst selbstverständlich<br />

sein, deshalb die Entscheidung für einen<br />

langrechteckigen Grundriss. Ohne nach rechts<br />

oder links abgelenkt zu werden, kann man den<br />

Raum durchschreiten, der sich anhand eines<br />

fixierten Ablaufs von alltäglichen Reinigungsritualen<br />

organisiert. Führt man diese Rituale<br />

bewusster aus, werden sie zu einer Art Meditation<br />

und sind somit der Schlüssel zum Wohlbefinden.<br />

Entlang der Wand führt ein linearer Waschtisch<br />

mit großzügig bemessener Ablage in den Raum.


Hier haben die Rituale des Pflegens und Verschönerns<br />

ihren Platz. An der Stirnwand des Raumes<br />

ist ein Wasserbecken in den Boden eingelassen.<br />

Das Baden wird zum Ritual: Anstatt hoch in die<br />

Wanne zu steigen, lässt man sich – wie in alten<br />

Herrenhäusern – hinab gleiten in den Boden. Warmes<br />

Wasser sprudelt aus der Wand wie aus einer<br />

Quelle, die das Becken speist. Von oben regnet ein<br />

sanfter Schauer hinab, aus einer Dusche, die als<br />

solche nicht mehr erkennbar ist. Reduziert auf<br />

eine in die Decke integrierte rechteckige Platte,<br />

definiert sich das Produkt nur noch als Interface<br />

in der Architektur. Aus der Wanne schweift der<br />

Blick in ein Atrium mit dem besagten paradiesischen<br />

Garten. Nach dem Bad nimmt man auf dem<br />

Holzsteg neben dem Becken Platz. Das bereitliegende<br />

Kissen und das Räucherstäbchen laden ein<br />

zum Ritual des Verweilens: Man zündet eines der<br />

Stäbchen an, richtet seine Aufmerksamkeit auf die<br />

wenigen wichtigen Details der Architektur, nimmt<br />

sich Zeit zum Betrachten, Nachdenken, Entspannen.<br />

Dabei geht es wieder nicht um das konkrete<br />

Kissen oder Räucherstäbchen, sondern um die<br />

Frage: Kann man einen Raum schaffen, der ideelle<br />

Funktionen ermöglicht, wie zum Beispiel die des<br />

Innehaltens und Nachdenkens – kann man einen<br />

Raum schaffen, der zu einer Bewusstseinsbildung<br />

einlädt?<br />

K.R.: Welche Rolle kommt in diesem Zusammenhang<br />

dem Licht zu, das aus scheinbar zufällig angeordneten<br />

kreisrunden Löchern in der Decke fällt?<br />

M.M.: Die runden „Lichtlöcher“ in der Decke<br />

zielen in die gleiche Richtung: Lässt man sich<br />

auf dem Daybed nieder – das ebenfalls scheinbar<br />

schwebt, um die Leichtigkeit, die man nach dem<br />

Baden fühlt, das Losgelöstsein vom Alltag, eine<br />

Art Floating zu verdeutlichen – sprechen sie eine<br />

Einladung zur Reflektion und Meditation aus.<br />

Wer schon mal auf dem heißen Marmorblock in<br />

der Mitte eines orientalischen Hamams gelegen<br />

hat, mit dem Blick zur Decke, die mit unzähligen,<br />

manchmal buntverglasten Lichtöffnungen perforiert<br />

ist, kennt den unglaublich beruhigenden, fast<br />

hypnotisierenden Effekt. Generell ist das Licht<br />

elementar wichtig in einem Raum, in dem wir uns<br />

auch nackt wohlfühlen wollen, den wir morgens<br />

als erstes und abends als letztes betreten. Verschiedene<br />

Lichtszenarien antworten auf die<br />

unterschiedlichen Stimmungen am Morgen und<br />

am Abend – das Licht ist mal anregend, mal entspannend.<br />

UITNODIGING<br />

OM TE VERTOEVEN<br />

De wereld van MEM wordt voorgesteld in een<br />

ideale omgeving, die niets meer gemeen heeft<br />

met de wit betegelde natte cel van zeseneenhalf<br />

vierkante meter, die in onze streken de stan-<br />

Meditation place Washstand in front Garden of Eden<br />

daard-<strong>badkamer</strong> geworden is. Hiervoor voorzagen<br />

architecten in de plattegrond tot nu toe<br />

meestal een bijruimte langs de enige installatiewand<br />

– goedkoop en in de eerste plaats functioneel<br />

moest de ruimte zijn, omdat bezoekers deze<br />

ruimte toch niet te zien kregen. Waarom zou men<br />

in de <strong>badkamer</strong>, die in tegenstelling tot de woonkamer<br />

of keuken geen representatieve doeleinden<br />

heeft, waarde hechten aan royale ruimte, aan<br />

hoogwaardige materialen of goed licht? Omdat de<br />

<strong>badkamer</strong> de enige ruimte is, waarin men ongestoord<br />

en in alle rust tot zichzelf kan komen, doordat<br />

het eigen lichamelijke en geestelijke welzijn<br />

centraal staat. De mens en zijn reinigingsrituelen<br />

plaatste Mike Meiré in het middelpunt van zijn<br />

overwegingen met betrekking tot de door Sieger<br />

Design ontworpen MEM – en concipieerde in<br />

de voorbereiding van de concrete productontwikkeling<br />

een volledig nieuwe <strong>badkamer</strong>architectuur.<br />

Kristina Raderschad in gesprek met Mike Meiré.<br />

K.R.: Wat vormde voor u het uitgangspunt voor<br />

de overwegingen met betrekking tot de door<br />

Sieger Design ontworpen kranenserie MEM?<br />

M.M.: In het kader van het “Energetic Recovery<br />

System” heb ik enkele jaren geleden een soort<br />

informatiebron ontwikkeld, die een idee van de<br />

<strong>badkamer</strong> van de toekomst moet schetsen. Daarbij<br />

ben ik er mij bewust van geworden, dat er een<br />

ander niveau van reiniging bestaat, die de <strong>badkamer</strong><br />

mogelijk moet maken: naast de zuiver<br />

lichamelijke ook een geestelijke reiniging. Een<br />

niveau, dat nog verder gaat dan wellness in de<br />

gangbare betekenis en dus verder gaat dan body<br />

treatments langs de buitenkant: het gaat veeleer<br />

om een proces van heling, om re-balance, het gaat<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER MEM<br />

erom, nieuwe krachten en energie op te doen. Pas<br />

wanneer de <strong>badkamer</strong> ook deze ideële functies<br />

vervult, wordt ze een culturele plaats.<br />

K.R.: Hoe moet een dergelijke <strong>badkamer</strong> ingericht<br />

zijn, die de regeneratie van lichaam en geest<br />

mogelijk maakt?<br />

M.M.: De <strong>badkamer</strong> is de enige plaats in het huis,<br />

die de mogelijkheid biedt om zich in zichzelf<br />

terug te trekken, rust te vinden, met zichzelf in het<br />

reine te komen. Daarom was voor mij het aspect<br />

van de dematerialisatie belangrijk, een spirituele<br />

leegte in de plaats van een volgestouwde ruimte.<br />

De kamer op zich wordt als kostbaar goed gedefinieerd,<br />

dat zoveel mogelijk onaangetast blijft,<br />

maar geladen wordt met sfeer. Ik heb een ruim<br />

gedimensioneerde kamer geconcipieerd, waarin<br />

de producten optisch op de achtergrond treden.<br />

Daarbij mogen de plattegrondverdeling noch de<br />

weergegeven elementen van de meubilering dogmatisch<br />

worden opgevat. Ze fungeren, geheel in<br />

MEM RITUAL ARCHITECTURE<br />

Eine in den Sandsteinboden<br />

eingelassene Badewanne<br />

mit einem kleinen Sitzbereich<br />

„am Ufer“, in das Bad<br />

integrierte Natur als Garden<br />

Eden für Geist und Seele,<br />

farbiges Licht als Zitat natürlicher<br />

Stimmungen und<br />

eine Liege, die zu schweben<br />

scheint – und mit ihrer<br />

Leichtigkeit zum Träumen<br />

einlädt.<br />

Een in de zandsteenvloer<br />

verzonken badkuip met een<br />

klein zitgedeelte “aan de<br />

oever”, in de <strong>badkamer</strong><br />

geïntegreerde natuur als Tuin<br />

van Eden voor geest en ziel,<br />

gekleurd licht als citaat<br />

van natuurlijk stemmingen<br />

en een ligbed, dat lijkt te<br />

zweven – en door haar<br />

lichtheid uitnodigt om weg<br />

te dromen.<br />

Baignoire encastrée dans<br />

le sol en grès, petite assise<br />

sur le bord, intégration de<br />

la végétation constituant<br />

le jardin d’Eden de l’âme et<br />

de l’esprit, lumière colorée<br />

accompagnant des<br />

ambiances naturelles et<br />

divan qui semble flotter<br />

et dont la légèreté invite<br />

au rêve.<br />

101


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER MEM<br />

THE<br />

BATH<br />

AS A<br />

TEMPLE<br />

FLOOR PLAN<br />

Durch eine klare Trennung<br />

in der Architektur schafft<br />

das Ritualbad visuelle und<br />

innerliche Ruhe. Funktionale<br />

Elemente wie das WC sind<br />

in einem separaten Raum<br />

untergebracht, der sich<br />

hinter einer Drehtür verbirgt.<br />

Der Blick in den grünen<br />

Garten Eden bleibt auch<br />

hier gewahrt.<br />

Door een duidelijke scheiding<br />

in de architectuur<br />

creëert de rituele <strong>badkamer</strong><br />

visuele en innerlijke rust.<br />

Functionele elementen zoals<br />

de WC zijn ondergebracht<br />

in een aparte ruimte, die<br />

102<br />

schuilgaan achter een<br />

draaideur. De blik in de<br />

groene Tuin van Eden<br />

blijft ook hier gevrijwaard.<br />

Grâce à la séparation<br />

évidente de l’architecture,<br />

le rituel du bain est empreint<br />

d’une sérénité visuelle<br />

et intérieure. Les éléments<br />

fonctionnels tels que les<br />

WC sont aménagés dans un<br />

espace séparé, dissimulé<br />

derrière une porte tournante.<br />

Cet espace offre également<br />

une vue sur le jardin d’Eden<br />

verdoyant.<br />

tegendeel, als plaatshouder van een idee. Iedere<br />

vorm van design moet zich terugtrekken, om rust<br />

te produceren. Mezelf vinden, mijn innerlijk bij<br />

wijze van spreken binnenstebuiten keren, kan ik<br />

alleen in een zo neutraal mogelijke ruimte, die<br />

geen vormesthetisch statement maakt, dat mij<br />

afleidt of belast.<br />

K.R.: De <strong>badkamer</strong> wordt dus een soort kloostercel?<br />

M.M.: De basisgedachte lijkt er erg op, maar zonder<br />

het aspect van zelfkastijding en volledige<br />

isolatie van de buitenwereld. Ik sluit in mijn ontwerp<br />

de complexiteit van de wereld niet uit, maar<br />

ik integreer in tegendeel haar poëtische kwaliteit<br />

in de vormgeving van de kamer – en creëer een<br />

uitzicht vanuit de <strong>badkamer</strong> op een soort paradijstuin,<br />

die de veelzijdigheid van de wereld symboliseert.<br />

Er is dus een vorm van minimalisme<br />

ontstaan, die echter tegelijkertijd een vorm van<br />

poëzie van het dagelijkse leven toelaat; een kamer<br />

die leeg is en toch zinnelijk. De <strong>badkamer</strong> wordt<br />

een soort capsule, waarin men kan stilstaan en<br />

vertoeven – en niet gewoon even tien minuten<br />

doorbrengt.<br />

K.R.: Wat zijn – naast de reeds aangehaalde paradijstuin<br />

– de essentiële elementen van het ruimteconcept?<br />

M.M.: De architectuur moet zo veel mogelijk vanzelfsprekend<br />

zijn, vandaar de keuze voor een<br />

lange rechthoekige plattegrond. Zonder naar<br />

rechts of links afgeleid te worden, kan men door<br />

de kamer lopen, die zich aan de hand van een vast<br />

verloop van dagelijkse reinigingsrituelen organiseert.<br />

Als men deze rituelen bewust uitvoert, worden<br />

ze een soort meditatie en daardoor zijn ze de<br />

sleutel tot het welzijn. Langsheen de muur leidt<br />

een lineaire wastafel met ruim bemeten aflegvlak<br />

in de kamer. Hier vinden de rituelen van het verzorgen<br />

en het opmaken plaats. Aan de frontmuur<br />

van de kamer is een waterbekken in de vloer verzonken.<br />

Het baden wordt een ritueel: in de plaats<br />

van omhoog in de badkuip te stappen, laat men<br />

zich – zoals in oude herenhuizen – omlaag glijden<br />

in de vloer. Warm water borrelt op uit de muur<br />

zoals uit een bron, die het bekken vult. Langs<br />

boven komt een zachte regenbui naar beneden, uit<br />

een douche, die als dusdanig niet meer te herkennen<br />

is. Gereduceerd tot een in het plafond geïntegreerde<br />

rechthoekige plaat, definieert het product<br />

zich nog slechts als interface in de architectuur.<br />

Vanuit de badkuip dwaalt de blik naar een atrium<br />

met de reeds genoemde paradijselijke tuin. Na het<br />

bad neemt men op de houten plank naast het bekken<br />

plaats. Het klaarliggende kussen en het wierookstokje<br />

nodigen uit tot het ritueel van het<br />

vertoeven: men steekt het stokje aan, richt zijn<br />

aandacht op de enkele belangrijke details van de<br />

architectuur, neemt de tijd om waar te nemen, na<br />

te denken, te ontspannen. Daarbij gaat het wederom<br />

niet om het concrete kussen of wierookstokje,<br />

maar om de vraag: kan men een ruimte creëren,<br />

die ideële functies mogelijk maakt, zoals bijvoorbeeld<br />

die van het stilstaan en nadenken – kan men<br />

een ruimte creëren, die uitnodigt tot een bewustzijnsvorming?<br />

K.R.: Welke rol heeft in dit verband het licht, dat<br />

uit schijnbaar toevallig aangebrachte ronde gaten<br />

in het plafond valt?<br />

M.M.: De ronde “lichtgaten” in het plafond hebben<br />

hetzelfde doel: als men op het daybed gaat<br />

liggen – dat eveneens lijkt te zweven, om de lichtheid,<br />

die men na het baden voelt, het losgemaakt<br />

zijn van de dagelijkse beslommeringen, een soort<br />

floating te verduidelijken – drukken ze een uitnodiging<br />

tot reflectie en meditatie uit. Wie al eens<br />

een keer op het hete marmerblok in het midden<br />

van een oosterse hamam heeft gelegen, met de<br />

blik naar het plafond, dat geperforeerd is met<br />

ontelbare, soms van gekleurd glas voorziene lichtopeningen,<br />

kent het ongelooflijk rustgevende, bijna<br />

hypnotiserende effect. Algemeen is het licht<br />

van fundamenteel belang in een ruimte, waarin<br />

wij ons ook naakt goed willen voelen en die wij ’s<br />

morgens als eerste en ’s avonds als laatste betreden.<br />

Verschillende lichtscenario’s beantwoorden<br />

aan de verschillende stemmingen ’s ochtends en<br />

’s avonds – het licht is dan weer stimulerend, dan<br />

weer ontspannend.<br />

INVITATION<br />

AU PRÉLASSEMENT<br />

Le monde MEM est présenté dans un environnement<br />

idéal, totalement différent du standard<br />

occidental de la salle d’eau de 6,5 m 2 carrelée de<br />

blanc. Jusque là, lors de la planification, les architectes<br />

lui consacraient généralement un espace<br />

résiduel le long du seul mur aménageable. Cet<br />

espace se devait d’être bon marché et fonctionnel<br />

avant tout car aucun visiteur ne le voyait.<br />

Pourquoi faudrait-il, au moyen de matériaux<br />

luxueux et d’un bon éclairage, mettre l’accent sur<br />

la salle de bains qui, contrairement au séjour et<br />

à la cuisine, ne remplit aucune fonction de représentation<br />

? Car la salle de bains est la seule<br />

pièce où l’on peut s’occuper de sa personne, sans<br />

être dérangé et en toute quiétude, et se centrer<br />

sur son seul bien-être corporel et spirituel. Mike<br />

Meiré a placé l’homme et les rituels de la toilette<br />

au centre de ses réflexions dans le monde MEM<br />

créé par Sieger Design. Avant de se consacrer à<br />

l’évolution concrète des produits, il a développé<br />

un concept innovant totalement l’architecture de<br />

la salle de bains. Entretien de Kristina Raderschad<br />

avec Mike Meiré.<br />

K.R. : Pour vous, quel a été le point de départ de<br />

la réflexion portant sur la robinetterie MEM créée<br />

par Sieger Design ?


MEM Ritual Architecture Night MEM Ritual Architecture Day<br />

M.M. : Dans le cadre du « Energetic Recovery<br />

System », j’ai développé il y a quelques années<br />

une sorte de canalisation qui devait schématiser<br />

l’idée de la salle de bains du futur. Je me suis alors<br />

rendu compte qu’il existait une autre conception<br />

de la toilette dont la salle de bains devait tenir<br />

compte : il s’agissait non seulement de s’occuper<br />

du corps mais également de l’esprit, un acte<br />

dépassant le bien-être au sens habituel du terme,<br />

c’est-à-dire allant au-delà du soin du corps : processus<br />

de guérison et rééquilibrage pour reprendre<br />

des forces et puiser de l’énergie deviennent désormais<br />

des concepts phares. Si elle remplit ces<br />

fonctions idéales, la salle de bains devient un<br />

lieu culturel.<br />

K.R. : Quel doit être l’aménagement d’une salle<br />

de bains permettant la régénération du corps et de<br />

l’esprit ?<br />

M.M. : La salle de bains est le seul lieu de la maison<br />

dans lequel il est possible de se retirer aux<br />

fins de tranquillité et de concentration. Si bien<br />

qu’il m’importait de concevoir la dématérialisation,<br />

c’est-à-dire que le vide spirituel devait remplacer<br />

l’aspect bondé de la pièce. Le lieu en tant<br />

que tel se définit comme bien précieux, intouchable<br />

au possible mais à l’ambiance certaine. J’ai<br />

conçu un espace aux dimensions généreuses dans<br />

lequel les objets sont en retrait d’un point de vue<br />

optique. Il convient donc de ne pas procéder à<br />

l’interprétation dogmatique de la conception du<br />

plan d’ensemble ou des meubles représentés. Ils<br />

assument au contraire les fonctions de symboles<br />

d’un concept. Toute forme de conception doit<br />

s’effacer au profit du calme. Je ne peux me<br />

concentrer, c’est-à-dire extérioriser mon for inté-<br />

rieur, que dans une pièce neutre au possible, sans<br />

expression esthétique formelle susceptible de me<br />

détourner ou de me contraindre.<br />

K.R. : La salle de bains serait donc comparable à<br />

une cellule de couvent ?<br />

M.M. : L’idée de base est très similaire, néanmoins<br />

dépourvue de l’aspect d’autopunition et<br />

d’isolation totale par rapport au monde extérieur.<br />

Dans mon projet, je n’exclue pas la complexité du<br />

monde. Bien au contraire, l’aspect poétique de<br />

celle-ci est intégré dans la conception de l’espace<br />

pour créer, depuis la salle de bains, une vue sur<br />

une sorte de jardin paradisiaque qui symbolise la<br />

multiplicité du monde. Le résultat revêt une forme<br />

minimaliste, autorisant par ailleurs la poésie du<br />

quotidien. La pièce, certes vide, n’en est pas<br />

moins voluptueuse. La salle de bains se transforme<br />

en une sorte de cellule dans laquelle il est<br />

possible de s’arrêter, de se calmer – et de passer<br />

plus qu’une dizaine de minutes.<br />

K.R. : Mis à part le jardin d’Eden dont il a été<br />

question, quels sont les éléments essentiels de la<br />

conception spatiale ?<br />

M.M. : L’architecture devrait être évidente au possible,<br />

ce qui explique le choix d’un plan d’ensemble<br />

en forme de long rectangle. Sans élément de<br />

distraction à gauche comme à droite, il est possible<br />

de traverser la pièce qui s’organise en fonction<br />

du déroulement établi des rituels de la toilette<br />

quotidienne. Si lesdits rituels sont pratiqués de<br />

façon plus consciente, ils participent à la méditation<br />

et déterminent le bien-être. Le mur est longé<br />

par un lavabo linéaire doté de grandes tablettes.<br />

C’est ici que s’organisent les rituels de soin et de<br />

MEM RITUAL ARCHITECTURE<br />

Mehr über die Inszenierung<br />

von MEM als Ritualbad und<br />

die Möglichkeiten, die die<br />

verschiedenen Armaturen<br />

und Accessoires der Serie<br />

bieten, vermittelt die<br />

MEM-Broschüre. Zum<br />

Download verfügbar unter<br />

www.dornbracht.com<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER MEM<br />

beauté. Un bassin est encastré dans le sol à l’avant<br />

de la pièce. Le bain devient un rituel : on n’enjambe<br />

plus la baignoire, mais on se laisse glisser<br />

dans le sol comme cela se pratiquait dans les<br />

anciennes maisons bourgeoises. L’eau chaude<br />

gicle du mur telle une source et remplit le bassin.<br />

Une douche rendue méconnaissable fait tomber<br />

une petite pluie. Cette douche consiste en une plaque<br />

carrée intégrée dans le plafond. Elle ne représente<br />

plus qu’une interface architecturale. Depuis<br />

le bassin, le regard vagabonde dans l’atrium dudit<br />

jardin d’Eden. Après le bain, on prend place sur la<br />

garniture en bois située à côté du bassin. Le coussin<br />

et le bâtonnet d’encens invitent au rituel du<br />

prélassement : après avoir allumé un des bâtonnets,<br />

on fixe son attention sur les rares détails<br />

architecturaux, on prend son temps pour admirer,<br />

réfléchir et se détendre. A nouveau, il ne saurait<br />

être concrètement question du coussin ou du<br />

bâtonnet, mais il convient de s’interroger : est-il<br />

possible de concevoir une pièce permettant les<br />

fonctions idéelles tel que la méditation ou la pensée,<br />

est-il possible de concevoir une pièce qui<br />

invite à la prise de conscience ?<br />

K.R. : Dans ce contexte, quel est le rôle de<br />

l’éclairage dispensé par des ouvertures circulaires<br />

apparemment placées de façon fortuite dans le<br />

plafond ?<br />

M.M. : Les « trous d’éclairage » du plafond sont<br />

orientés dans la même direction : en vous allongeant<br />

sur le lit de jour – qui semble également<br />

flotter pour traduire la légèreté que l’on ressent à<br />

la sortie du bain, le détachement du quotidien, une<br />

sorte de suspension – vous êtes convié à la<br />

réflexion et à la méditation. Toute personne qui,<br />

alors qu’elle était allongée sur le bloc de marbre<br />

situé au milieu du hammam oriental, a regardé le<br />

plafond perforé d’innombrables ouvertures lumineuses,<br />

quelquefois garnies de verre coloré, a<br />

expérimenté une incroyable sensation de repos<br />

quasi hypnotique. En règle générale, l’éclairage<br />

d’une pièce dans laquelle on veut se sentir à l’aise<br />

nu, que l’on utilise au lever et au coucher, est<br />

important. Différents scénarii d’éclairage satisfont<br />

aux ambiances distinctes du matin et du soir.<br />

L’éclairage est soit vivifiant, soit reposant.<br />

Meer over de enscenering<br />

van MEM als ritueelbad<br />

en de mogelijkheden, die de<br />

verschillende kranen en<br />

accessoires van de serie<br />

bieden, vindt u in de<br />

MEM-brochure. Beschikbaar<br />

als download onder<br />

www.dornbracht.com<br />

Pour plus d’informations<br />

sur la réalisation de MEM<br />

comme bain rituel et sur<br />

les possibilités associées<br />

à la robinetterie et aux<br />

accessoires de la série, se<br />

référer à la brochure MEM.<br />

Téléchargement sur le<br />

site www.dornbracht.com<br />

103


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER MEM<br />

104<br />

MEM<br />

AT ITS ORIGINS IS THE SPIRIT OF PURE CONSCIOUSNESS<br />

WAS KOMMT NACH DER FORM? Welchen Wert brauchen die Dinge in einer Zeit, in der gutes Design und durchdachte Funktion als selbstverständlich<br />

vorausgesetzt werden? Diese Überlegungen waren der Ausgangspunkt für die Entwicklung einer Armaturenserie, die sich formal völlig zurücknimmt und das<br />

bewusste, sinnliche Erleben des Elements Wasser in den Vordergrund stellt. MEM verzichtet auf extrovertiertes Design, die Armatur wird stattdessen zum<br />

Interface zwischen Architektur und Nutzer – und lässt so im alltäglichen Gebrauch Raum für die persönlichen Rituale der Reinigung im Bad. WAT KOMT<br />

NA DE VORM? Welke waarde hebben de dingen nodig in een tijd, waarin goed design en doordachte functie als vanzelfsprekend vooropgesteld worden?<br />

Deze overwegingen waren het uitgangspunt voor de ontwikkeling van een kranenserie, die zich formeel volledig terugtrekt en het bewuste, zinnelijke ervaren<br />

van het element water op de voorgrond plaatst. MEM ziet af van extravert design, de kraan wordt in de plaats daarvan de interface tussen architectuur en<br />

gebruiker – en laat zo in het dagelijkse gebruik ruimte voor de persoonlijke rituelen van de reiniging in de <strong>badkamer</strong>. Y A-T-IL UN MONDE AU-DELA<br />

DES APPARENCES ? Quelle valeur, quelle signification les objets nécessitent-ils à une époque où qualité conceptuelle et fonctionnalité sont considérées<br />

comme des conditions sine qua non ? Ces réflexions ont servi de point de départ au développement d’une gamme de robinets dont la forme passe au second<br />

plan au profit de l’expérience sensorielle de l’élément eau. MEM renonce à toute conception extravertie. La robinetterie devient une interface entre architecture<br />

et utilisateur, et se prête aux rituels quotidiens et personnels de la toilette.<br />

MEM designed by Sieger Design


105


106


WRAPPED BATHING<br />

EIN RITUAL, DAS DIE WOHLFÜHLDIMENSION DES BADENS NOCH ERWEITERT – eingewickelt in ein<br />

großes, weiches Tuch wird die Wärme des Wassers noch intensiver spürbar.<br />

EEN RITUEEL, DAT DE DIMENSIE VAN HET WELBEHAGEN VAN HET BADEN NOG UITBREIDT –<br />

gewikkeld in een grote, zachte doek wordt de warmte van het water nog intensiever merkbaar.<br />

UN RITUEL QUI AUGMENTE LA SENSATION DE BIEN-ETRE QU’OFFRE LE BAIN – enveloppé dans un<br />

grand drap de bain au toucher doux, laissez aller vos sens à la chaleur de l’eau qui se fait encore plus intense.<br />

Wannen-Vierlochbatterie // 4-gats badmengkraan //<br />

Mélangeur bain/douche à 4 trous<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER MEM<br />

107


108


SOURCE<br />

OF LIFE<br />

MEM<br />

steht für eine neue Idee vom Umgang mit dem<br />

Element, das so vielfältig ist, wie die Natur<br />

selbst. MEM ist in zwei Varianten mit unterschiedlichen<br />

Strahlarten erhältlich: mit freiem<br />

Auslauf für einen klaren, reinen und ursprünglichen<br />

Strahl oder mit Luftsprudler für einen<br />

weichen, mit Luft angereicherten Strahl. Bei<br />

allen Armaturen der Serie MEM strömt das<br />

flüssige Nass weich und natürlich aus den breiten,<br />

flachen Ausläufen. Für eine ursprüngliche Begegnung<br />

mit dem Wasser. Die dazu notwendige<br />

Technik verschwindet aus dem Blickfeld. Nur<br />

noch die Schnittstelle, an der das Wasser austritt,<br />

ist sichtbar.<br />

MEM<br />

staat voor een nieuw idee over de omgang met<br />

het element, dat zo veelzijdig is als de natuur<br />

zelf. MEM is in twee varianten met verschillende<br />

straalsoorten verkrijgbaar: met een vrije uitloop<br />

voor een heldere, pure en oorspronkelijke straal of<br />

met luchtsproeier voor een zachte, met lucht verrijkte<br />

straal. Bij alle kranen van de serie MEM<br />

stroomt het vloeibare nat zacht en natuurlijk uit de<br />

brede, vlakke uitlopen. Voor een oorspronkelijk<br />

contact met het water. De daarvoor noodzakelijke<br />

techniek verdwijnt uit het gezichtsveld. Alleen<br />

nog de interface, waarlangs het water uitstroomt,<br />

is zichtbaar.<br />

MEM<br />

transpose une nouvelle idée de proximité avec un<br />

élément aussi diversifié que la nature elle-même.<br />

MEM se décline en deux versions avec différents<br />

jets : sans mousseur pour un jet clair, pur et<br />

authentique, ou avec mousseur pour un jet doux et<br />

aéré. Pour l’ensemble des robinets de la série<br />

MEM, l’eau s’écoule doucement et naturellement<br />

au travers de becs déverseurs larges et plats. Pour<br />

une rencontre originelle avec l’eau. L’aspect<br />

technique associé à cette performance disparaît.<br />

Seul le point d’apparition de l’eau est visible.<br />

Waschtisch-Dreilochbatterie // 3-gats wastafelmengkraan //<br />

Mélangeur de lavabo à 3 trous<br />

<<br />

Waschtisch-Dreilochbatterie // 3-gats wastafelmengkraan //<br />

Mélangeur de lavabo à 3 trous<br />

MEM<br />

Sieger Design<br />

Hochglänzende weiße<br />

Keramik oder edle Hölzer<br />

als Waschtisch passen in<br />

die Welt von MEM. Die<br />

Wände dazu lassen sich<br />

mit Naturstein-Platten<br />

verkleiden oder einfach<br />

nur hochwertig verputzen.<br />

Hoogglanzend witte keramiek<br />

of edel hout als wastafel;<br />

dat past in de wereld<br />

van MEM. De bijbehorende<br />

wanden kunnen met tegels<br />

van natuursteen worden<br />

bekleed of gewoon alleen<br />

hoogwaardig worden<br />

bepleisterd.<br />

Les lavabos réalisés en<br />

céramique blanche ultrabrillante<br />

et en bois précieux<br />

cadrent parfaitement avec<br />

l’univers MEM. Les parois<br />

sont parées de panneaux<br />

en pierre naturelle ou<br />

revêtues simplement d’un<br />

enduit noble.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER MEM<br />

109


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER MEM<br />

EXTENDED BATHING<br />

EIN GROSSZÜGIGES BADEWANNEN-ARRANGEMENT. Integriert in die neo-funktionale Schlichtheit einer zeitlosen Architektur,<br />

die Zitate des traditionellen Bauhaus aufgreift. Möbel werden hier zu Exponaten und es bleibt viel Raum für persönliche Entfaltung.<br />

EEN ROYAAL BADKUIPARRANGEMENT. Geïntegreerd in de neo-functionele eenvoud van een tijdloze architectuur, die citaten<br />

van het traditionele Bauhaus weer opneemt. Meubels worden hier tentoonstellingsstukken en er blijft veel ruimte voor persoonlijke ontplooiing.<br />

UN VASTE ENSEMBLE BAIGNOIRE intégré à la simplicité néo-fonctionnelle d’une architecture intemporelle, retranscrit les citations<br />

du Bauhaus traditionnel. Le mobilier devient objet d’exposition, il reste suffisamment d’espace pour l’épanouissement personnel.<br />

Wanneneinlauf / xStream Wannen-Einhandbatterie / Schlauchbrausegarnitur //<br />

Baduitloop / xStream bad-eenhendelmengkraan / Douchegarnituur //<br />

Bec déverseur de bain / Mitigeur monocommande de baignoire xStream / Garniture de douche<br />

110


111


YVES NETZHAMMER<br />

Animation still from the STATEMENTS IV CD<br />

112


PRESENT<br />

Neues aus dem Bad und für das Bad. Ein Einblick in aktuelle Entwicklungen<br />

und Strömungen, die das Bad und Leben inspirieren.<br />

Nieuws uit de <strong>badkamer</strong> en voor de <strong>badkamer</strong>. Een kijk op actuele<br />

ontwikkelingen en stromingen, die de <strong>badkamer</strong> en het leven inspireren.<br />

Nouveautés de et pour la salle de bains. Aperçu des développements actuels<br />

et des tendances qui influent sur la création des salles de bains et la vie.<br />

MEASURING THE WORLD 114<br />

THE PLANNED<br />

BATHROOM 118<br />

MODERN INTERPRETATIONS<br />

OF ARCHETYPICAL FORM 138<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Present<br />

113


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Measuring the world<br />

MEASURING THE<br />

WORLD<br />

Editor Oliver Herwig<br />

HOW THE MATRIX CAPTURES<br />

OUR IMAGINATION<br />

Eigentlich fehlten nur noch Gewürzhändler und<br />

duftendes Fladenbrot. Alles andere war schon<br />

da für einen Suk: Krumme Gassen, lauschige<br />

Plätze und hohe Mauern – Frankfurts „design<br />

annual“ 2006 schlug neue Wege ein. Aus dem<br />

unerbittlichen Messeraster der Moderne, der Box,<br />

wuchsen plötzlich winklige Gassen aus 0,6 Millimetern<br />

Polyurethan-Schaum. Die Stadt kam aus<br />

dem Computer, genauer: aus dem digitalen<br />

Designlabor von Clemens Weisshaar. Der Münchner<br />

Designer arbeitete wie ein Stadtplaner, mit<br />

großen Modellen und Grundrissen, die sich zu<br />

einer Stadt auf Zeit zusammenfügen. Weisshaar<br />

sieht Messen als Heerlager, „anarchisch, temporär<br />

– und kaum zu überblicken“. Das Schachbrettmuster<br />

der Messestände – passé. Wer weiß nach<br />

der dritten Biegung noch, wo er sich befindet? Aus<br />

der Sackgasse der Raster-Neuzeit weist der Designer<br />

in die Digitalmoderne. Kein Baustein gleicht<br />

dem anderen. Trotzdem wuchs in nur 24 Stunden<br />

eine Ausstellung, die das Ausstellen selbst zelebriert.<br />

Als Themenpark, in dem Zuschauer jeden<br />

Winkel neu entdecken und erobern müssen. Messe-Flaneure<br />

mit Rollkoffer und Bequemschuhen<br />

verwandelten sich in Entdecker mit Tropenhelm<br />

und Machete. Die neutrale Hülle reicht heute nicht<br />

mehr, Messen müssen wieder zum Erlebnis werden,<br />

zum Fest der Sinne.<br />

Geschmäht, gescholten und doch endlos reproduziert:<br />

Das Raster ist der Herrscher der Moderne,<br />

ihr zentraler Ausdrucks- und Konstruktionskern.<br />

Es katapultierte die Maschinenästhetik der Fabrik<br />

in die Horizontale des Massen(wohnungs)baus,<br />

blähte den zweidimensionalen Plan auf, bis die<br />

Wohnung in Beton und Stahl stand. Nie waren<br />

Freizeit und Fabrik einander näher als hier, im<br />

additiven Gleichschritt vorfabrizierter Elemente,<br />

114<br />

Illustrations Maja Hollinger, Michael Pichler<br />

die in Tragstrukturen eingeklinkt wurden wie<br />

Teile eines gigantischen Puzzles. Das Raster versprach<br />

die göttliche Dreiheit: endlos, überzeitlich<br />

und ubiquitär. Gebäude ließen sich fortan in alle<br />

Richtungen verlängern und ausbauen. Ihr flexibler<br />

Stahl- und Betonkern entwickelte sich aus kleinsten<br />

räumlichen Elementen, Zellen, gleichsam organisch<br />

von innen nach außen. Erstmals galt: What<br />

you see is what you get. Struktur und Oberfläche<br />

verschmolzen, die Konstruktion bildete sich direkt<br />

auf der Außenhaut ab, die aufgehört hatte, Teil<br />

einer tragenden Konstruktion zu sein. Sie hatte aber<br />

auch aufgehört, ein Geheimnis zu versprechen,<br />

etwas, was das Interieur erst einlösen musste.<br />

Was die Baumeister der Moderne als Befreiung<br />

sahen, führte aber in der Masse zu Monotonie.<br />

Am Raster scheiden sich die Geister. Es markiert<br />

Triumphe der Architektur ebenso wie Tiefpunkte<br />

eines seelenlosen Bauens, das seine Geistlosigkeit<br />

durch Ordnung maskiert. In Brasilia und anderen<br />

Retortenstädten der Nachkriegszeit bricht die<br />

Euphorie der Moderne in sich zusammen. Im<br />

Plattenbau begegnet uns die Kehrseite des<br />

Rasters, die seelenlose Wohnmaschine, die Menschen<br />

normiert und selbst zum Problem wird,<br />

zum Sanierungsfall. Kein Wunder, dass die Postmoderne<br />

mit dem Abbruch des Rasters begann,<br />

als die ersten Mietsblöcke gesprengt wurden und<br />

in einer Wolke aus Staub versanken.<br />

Das Raster steht über den Ideologien. Auf schnelles<br />

Wachstum und Rendite getrimmte Baukombinate<br />

stehen ihren kapitalistischen Pendants in<br />

nichts nach. Genau besehen ist das Raster selbst<br />

Ideologie, das größte Versprechen der Aufklärung,<br />

versprach es doch nichts Geringeres als die<br />

Beherrschung der Welt durch eine ebenso rationale<br />

wie rationelle, universale, alle Widerstände<br />

überwindende Planung. Aus einem Baukasten der<br />

Module wächst die zweite Welt, die regelmäßige,<br />

auf wenige Grundstrukturen reduzierbare. Sie verbindet<br />

Kleines und Großes, Ephemeres und Dauerhaftes,<br />

ganz, wie es der Lego-Stein verspricht.<br />

ZWEI GRAMM<br />

UNENDLICHKEIT<br />

Perfektion steht auch am Anfang dieser Technik.<br />

Prägend sind ihre Traummaße für alle Nachwuchs-Designer,<br />

Konstrukteure und Architekten:<br />

2,1 mal 1,5 mal 0,9 Zentimeter misst der Lego-<br />

Stein mit acht Noppen. Seine Masse: zwei<br />

Gramm. 1949 beginnt die Erfolgsgeschichte des<br />

Spielzeugs für Weltenbauer und Plastikfreunde.<br />

Der gelernte Tischler Ole Kirk Christiansen investiert<br />

in eine Kunststoffspritzmaschine und erkennt<br />

im grellbunten Plastik den Baustoff der Zukunft.<br />

Das Akronym Lego für „Leg godt“ – spiele gut –<br />

prangt da schon seit 15 Jahren im Namen der Firma,<br />

wird aber erst 1954 – als sich der Erfolg des<br />

Noppensteins abzeichnet – geschützt. Mag Lego<br />

auf den ersten Blick eher an einen gewöhnlichen<br />

Ziegelstein erinnern, verkörpert der Spritzguss-<br />

Solitär doch jene rationale Gestaltung, die zum<br />

Inbegriff der Moderne wurde. Der Systembaustein<br />

ermöglicht schier unendliche Kombinationen<br />

und verkörpert nichts weniger als die Entwicklung<br />

der Moderne im Miniaturformat. Rund eine<br />

Milliarde Möglichkeiten stecken in sechs Steinen<br />

mit je acht Noppen. Ihre Kraft beziehen die Plastikteile<br />

aus der Steckverbindung, Hohlröhren bilden<br />

das Pendant der Noppen. Abgebrochene Fingernägel<br />

und Beißspuren an den Steinen belegen: Das<br />

Systemspielzeug ist kaum klein zu kriegen. Groß<br />

sind nur die Augen der Nachwuchs-Gestalter, die<br />

mit dem modernsten Material ihrer Zeit immer<br />

neue, immer waghalsigere Konstruktionen schaffen.<br />

Sogar Frei Otto konnte nicht anders und lobte<br />

die kleinen Steine als Experimentierfelder für<br />

künftige große Ingenieure.<br />

Ist Lego das Kind des Rasters, wuchs auf dem<br />

Ulmer Kuhberg sein Schloss. Vom Löffel bis zur<br />

Stadt wollte die Hochschule für Gestaltung die


miefige Nachkriegswelt umkrempeln und ihr ein<br />

neues, systematisches Antlitz geben. Sogar bildende<br />

Kunst und Poesie verband ein System, der<br />

Glaube, über rationale Gestaltung zu Neuem vordringen<br />

zu können: Die sogenannte Konkrete Poesie<br />

der 1950er Jahre bildete den Schlusstein der<br />

„Umweltgestaltung“. So wie der Bauhaus-Künstler<br />

Josef Albers zu einer Grundlehre, der „Interaktion<br />

von Farbe“ (1960), gelangte, entwickeln<br />

Eugen Gomringers Konstellationen eine „Interaktion<br />

der Worte“. Dichtung war plötzlich Kommunikation.<br />

Das Raster hatte auch die Sprache<br />

erobert, wie zuvor die Welt der frei tragenden<br />

Konstruktionen eines Konrad Wachsmann und<br />

Fritz Haller. Noch heute empfängt sein Stahlbaukasten-System<br />

USM in Architekturbüros. Vorzugsweise<br />

schwarz.<br />

WHITE CUBE – BLACK BOX<br />

Flugzeughangars und Tresen, DIN-Norm und<br />

Systembaukasten, White Cube und Black Box: das<br />

Raster ist der Grundstoff der Moderne. So sehr,<br />

dass die Belgier François Schuiten und Benoît<br />

Peeters in ihrem Comic „Das Fieber des Stadtplaners“<br />

von 1989 die wild gewordene Fantasien des<br />

Stadtplaners als stählernes Raster zeigen, das die<br />

Metropole verschlingt. Heute öffnen sich neue<br />

Möglichkeiten, Systematik jenseits linearer Strukturen<br />

zu erzeugen. Technik ist nicht mehr wider<br />

Natur, sondern wieder Natur. Die Digitalmoderne<br />

schneidert einen Maßanzug, der mal heute so und<br />

morgen ganz anders aussehen kann. „Vergeudete<br />

Arbeitskraft und geschändetes Material“ nannte<br />

Adolf Loos 1908 das Ornament und wurde so zum<br />

viel zitierten Stammvater der durch und durch<br />

rationalen Moderne. Der CNC-Fräsmaschine ist es<br />

aber egal, was sie schneidet, Blümchen oder<br />

Steckleisten. Und plötzlich kommt alten Qualitäten<br />

neue Bedeutung zu: Atmosphäre zum Beispiel,<br />

dem Gefühl, sich durch eine gewachsene Welt zu<br />

bewegen. Was Hunderttausende von Touristen in<br />

den Altstädten von Regensburg, Barcelona oder<br />

Genua suchen, das Gefühl, sich zu verlieren und<br />

auf Entdeckungsreise zu gehen, bietet neue Möglichkeiten.<br />

Frankfurt versuchte sogar den namenlosen<br />

Ausstellungsgrund zu aktivieren: als<br />

Geflecht von Gassen und Winkeln, das spontan<br />

und ungeplant aussieht, dabei zeigt, dass sich<br />

Emotion und Rationalität in Zukunft nicht mehr<br />

ausschließen. Im Gegenteil: In das Raster, den<br />

Basisbaustein der Moderne, werden sich spielerische<br />

Elemente einklinken. Wir stehen am Übergang<br />

zu einer Moderne 2.0, deren rationaler Kern<br />

verschiedenste Anwendungen zulässt, vergleichbar<br />

dem Betriebssystem eines vernetzten<br />

Computersystems, dessen Oberfläche individuell<br />

angepasst werden kann. Blümchen und Tabellen<br />

auf der Basis eines strengen Rasters. Wer hätte das<br />

gedacht? Aber es funktioniert prächtig. Auf das<br />

Raster ist eben Verlass.<br />

Eigenlijk ontbraken alleen maar kruidenhandelaars<br />

en geurend Turks brood. Al het andere voor<br />

een soek was reeds voorhanden: kromme stegen,<br />

knusse plaatsen en hoge muren – de Frankfortse<br />

“design annual” 2006 sloeg nieuwe wegen in.<br />

Uit het onverbiddelijke jaarbeursraster van de<br />

moderne tijd, de box, ontstonden plotseling hoekige<br />

stegen van polyurethaanschuim van 0,6 millimeter.<br />

De stad kwam uit de computer, om<br />

preciezer te zeggen: uit het digitale designlaboratorium<br />

van Clemens Weisshaar. De designer uit<br />

München werkte zoals een stedenbouwkundige<br />

met grote modellen en plattegronden die tot een<br />

tijdelijke stad werden samengevoegd. Weisshaar<br />

ziet jaarbeurzen als legerkampen: “chaotisch, tijdelijk<br />

en nauwelijks te overzien”. Het schaakbordmodel<br />

van de jaarbeursstanden – passé. Wie weet<br />

na de derde bocht nog waar hij zicht bevindt? Uit<br />

de doodlopende straat van de moderne rastertijd<br />

wijst de designer naar de digitale moderne tijd.<br />

Geen enkele bouwsteen gelijkt op een andere<br />

bouwsteen. Toch ontstond binnen slechts 24 uur<br />

een tentoonstelling die het tentoonstellen zelf<br />

celebreert. Als themapark, waarin de toeschouwers<br />

elke hoek moeten ontdekken en veroveren.<br />

Jaarbeursflaneurs met rolkoffer en comfortabele<br />

schoenen worden getransformeerd in ontdekkers<br />

met tropenhelm en machete. Het neutrale omhulsel<br />

is vandaag niet meer genoeg. Jaarbeurzen<br />

moeten opnieuw een succes en een feest der zinnen<br />

worden.<br />

Gesmaad, verguisd en toch eindeloos gereproduceerd:<br />

Het raster is de heerser van de moderne<br />

tijd, zijn centrale uitdrukkings- en constructiekern.<br />

Het catapulteerde de machine-esthetiek van<br />

de fabriek in de horizontale lijn van de massa-<br />

(woning)bouw, blies het tweedimensionele plan<br />

op tot de woning van beton en staal stond. Nooit<br />

waren vrije tijd en fabriek zo dicht bij elkaar zoals<br />

hier: met een gelijke pas geprefabriceerde elementen<br />

die in draagstructuren worden bevestigd<br />

zoals delen van een gigantische puzzel. Het raster<br />

THE MATRIX<br />

PROMISED TO<br />

ENCAPSULATE<br />

THE DIVINE TRINITY:<br />

NEVER-ENDING,<br />

ETERNAL<br />

AND UBIQUITOUS.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Measuring the world<br />

beloofde de goddelijke drie-eenheid: eindeloos,<br />

onvergankelijk en ubiquitair. Gebouwen konden<br />

voortaan in alle richtingen worden veranderd en<br />

uitgebouwd. Hun flexibele staal- en betonkern<br />

ontwikkelde zich uit de kleinste ruimtelijke elementen,<br />

cellen van binnen naar buiten gelijkwaardig<br />

organisch. Voor de eerste keer gold: What you<br />

see is what you get. De structuur en de oppervlakte<br />

versmolten, de constructie beeldde zich<br />

direct op de buitenhuid af die niet langer een deel<br />

van een dragende constructie was. Ze was er ook<br />

mee gestopt een geheim te beloven, een belofte<br />

die pas het interieur zou houden.<br />

Wat de bouwmeesters van de moderne tijd als<br />

bevrijding beschouwden, leidde echter in de<br />

massa tot monotonie. Met betrekking tot het raster<br />

lopen de meningen uit elkaar. Het markeert triomfen<br />

van de architectuur alsook dieptepunten van<br />

een zielloze bouwwijze die haar geesteloosheid<br />

door orde verbergt. In Brazilië en andere in één<br />

keer gebouwde steden van de naoorlogse periode<br />

stort de euforie van de moderne tijd in elkaar. In<br />

de platenconstructie ontmoeten wij de keerzijde<br />

van het raster, de zielloze woonmachine die mensen<br />

normeert en zelf een probleem wordt, een<br />

saneringsgeval. Geen wonder dat het postmodernisme<br />

met de afbreking van het raster begon toen<br />

de eerste huurblokken werden opgeblazen en in<br />

een wolk van stof verzonken.<br />

Het raster staat boven de ideologieën. Op snelle<br />

groei en rendement gerichte communistiche<br />

bouwbedrijven doen voor hun kapitalistische pendants<br />

in niets na. Precies bekeken is het raster zelf<br />

ideologie, de grootste belofte van de verlichting.<br />

Het beloofde toch niets minder dan de beheersing<br />

van de wereld door een rationele, universele en<br />

alle weerstanden overwinnende planning. Uit één<br />

bouwdoos van de module groeit de tweede<br />

wereld: de regelmatige tot weinige basisstructuren<br />

115


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Measuring the world<br />

reduceerbare. Zij verbindt het kleine met het<br />

grote, het vergankelijke met het duurzame, helemaal<br />

zoals de legosteen dit belooft.<br />

TWEE GRAM<br />

ONEINDIGHEID<br />

Perfectie staat ook aan het begin van deze techniek.<br />

Kenmerkend zijn haar droommaten voor alle<br />

designers van de komende generatie constructeurs<br />

en architecten: 2,1 maal 1,5 maal 0,9 centimeter<br />

meet de legosteen met acht noppen. Zijn massa:<br />

twee gram. In 1949 begint het succesverhaal van<br />

het speelgoed voor wereldbouwers en kunststofvrienden.<br />

De geschoolde schrijnwerker Ole Kirk<br />

Christiansen investeert in een kunststofspuitmachine<br />

en ziet in de knalbonte kunststof het bouwmateriaal<br />

van de toekomst. Het acronym lego voor<br />

“leg godt” – speel goed – prijkt al sinds 15 jaar in<br />

de naam van de firma maar wordt pas in 1954 –<br />

als het succes van de noppensteen zich aftekent –<br />

beschermd. Misschien herinnert lego op het eerste<br />

gezicht eerder aan een gewone baksteen. De spuitgietsolitair<br />

belichaamt echter die rationele vermgeving<br />

die het prototype van de moderne tijd<br />

werd. De systeembouwsteen maakt bijna onmogelijke<br />

combinaties mogelijk en belichaamt niets<br />

minder dan de ontwikkeling van de moderne tijd<br />

in minitiatuurformaat. Ongeveer één miljard<br />

mogelijkheden steken in zes stenen met elk acht<br />

noppen. De kunststofdelen halen hun kracht uit de<br />

steekverbinding; holle buizen vormen het pendant<br />

van de noppen. Afgebroken vingernagels en bijtsporen<br />

aan de stenen leveren het bewijs: Het systeemspeelgoed<br />

is nauwelijks klein te krijgen.<br />

Groot zijn alleen de ogen van de komende generatie<br />

ontwerpers die met het modernste materiaal<br />

van hun tijd steeds nieuwe, steeds waaghalzigere<br />

constructies creëren. Zelfs Frei Otto kon niets<br />

anders en prees de kleine stenen als experimenteervelden<br />

voor toekomstige grote ingenieurs.<br />

Is lego het kind van het raster dan groeide op de<br />

Kuhberg in Ulm zijn kasteel. Wou De hogeschool<br />

voor vormgeving wou de muffige naoorlogse<br />

wereld radicaal – van lepels tot steden – veranderen<br />

en deze een nieuw, systematisch gelaat geven.<br />

Zelfs de beeldende kunst en de poëzie werden<br />

door een systeem, het geloof via rationele vormgeving<br />

tot het nieuwe te kunnen doordringen, verbonden:<br />

De zogenaamde Concrete Poëzie van de<br />

jaren vijftig van de vorige eeuw vormde de sluitsteen<br />

van het “milieubeheer”. Zoals de Bauhauskunstenaar<br />

Josef Albers tot een basisleer, de<br />

“interactie van kleur” (1960), geraakte, ontwikkelen<br />

de constellaties van Eugen Gomringer een<br />

“interactie van de woorden”. Dichtkunst was plotseling<br />

communicatie. Het raster had ook de taal<br />

veroverd zoals tevoren de vrij dragende constructies<br />

van Konrad Wachsmann en Fritz Haller. Nog<br />

vandaag ontvangt zijn staalbouwdoossysteem<br />

USM in architectuurbureaus.<br />

116<br />

THE MATRIX REPRESENTS<br />

THE ULTIMATE IN MODERNITY,<br />

IT LIES AT THE HEART OF<br />

MODERN DAY EXPRESSION<br />

AND CONSTRUCTION.<br />

WHITE CUBE – BLACK BOX<br />

Vliegtuighangars en toonbanken, DIN-norm en<br />

systeembouwdoos, white cube en black box: het<br />

raster is de grondstof van de moderne tijd. Zo zeer<br />

dat de Belgen François Schuiten en Benoît Peeters<br />

in hun stripverhaal “De koorts van Urbicande”<br />

van 1989 de wild geworden fantasieën van de<br />

stedenbouwkundige als staalraster tonen dat de<br />

metropool verslindt. Vandaag zijn er nieuwe<br />

mogelijkheden om systematiek aan de andere<br />

zijde van lineaire structuren te creëren. Techniek<br />

is niet meer tegen de natuur maar opnieuw natuur.<br />

De digitale moderne tijd naait een maatpak dat<br />

vandaag er zo en morgen er heel anders kan uitzien.<br />

“Verspilde werkkracht en geschonden materiaal”<br />

noemde Adolf Loos 1908 het ornament en<br />

werd zo de veel geciteerde stamvader van de<br />

totaal rationele moderne tijd. Voor de CNC-freesmachine<br />

is het echter om het even wat ze snijdt, of<br />

het nu bloemen of steeklijsten zijn. En plotseling<br />

krijgen oude kwaliteiten een nieuwe betekenis:<br />

atmosfeer bijvoorbeeld het gevoel door een<br />

gegroeide wereld te bewegen. Wat honderdduizenden<br />

toeristen in de oude stadskernen van<br />

Regensburg, Barcelona of Genua zoeken, namelijk<br />

het gevoel te verdwalen en op ontdekkingsreis<br />

te gaan, biedt nieuwe mogelijkheden. Frankfort<br />

probeerde zelfs het naamloze tentoonstellingsterrein<br />

te activeren: als vlechtwerk van stegen en<br />

hoeken dat er spontaan en ongepland uitziet; daarbij<br />

blijkt dat emotie en rationaliteit in de toekomst<br />

elkaar niet meer uitsluiten. In tegendeel: In het<br />

raster, de basisbouwsteen van de moderne tijd,<br />

zullen speelse elementen worden gevoegd. Wij<br />

bevinden ons aan de overgang naar een moderne<br />

tijd 2.0, waarvan de rationele kern verschillende<br />

toepassingen toelaat – vergelijkbaar met het<br />

bedrijfssysteem van een vernet computersysteem<br />

waarvan de oppervlakte individueel kan worden<br />

aangepast. Bloemen en tabellen op basis van een<br />

streng raster. Wie zou dat hebben gedacht? Maar<br />

het functioneert prachtig. Op het raster kan worden<br />

vertrouwd.<br />

En fait, il ne manquait plus que les vendeurs<br />

d’épices et de galettes de pain odorantes. À part<br />

cela, tous les ingrédients du Souk étaient réunis :<br />

des ruelles alambiquées, de petites places<br />

retirées et de hauts murs – le salon de Francfort<br />

« design annual » 2006 s’est engagé sur un nouveau<br />

chemin. L’implacable quadrillage de la<br />

modernité, le stand, s’est soudain transformé en<br />

petites ruelles tordues en mousse de polyuréthane<br />

de 0,6 millimètres. La ville est née de l’ordinateur<br />

ou plus exactement : du laboratoire de design<br />

numérique de Clemens Weisshaar. Ce designer<br />

munichois a travaillé de la même façon qu’un<br />

urbaniste, avec de grands modèles et des plans qui<br />

s’assemblent pour former une ville provisoire.<br />

Weisshaar considère les salons comme des camps,<br />

« anarchiques, temporaires et à peine saisissables ».<br />

Le motif en échiquier des stands, c’est du passé.<br />

Au plus tard au bout du troisième changement de<br />

direction, personne ne sait plus où il se trouve. Du<br />

fond de l’impasse de la nouvelle ère du quadrillage,<br />

le designer montre le chemin vers la modernité<br />

numérique. Pas un module qui se ressemble.<br />

Malgré tout, en seulement 24 heures est née une<br />

exposition qui célèbre l’acte d’exposition en soi.<br />

Comme un parc à thème, dans lequel les spectateurs<br />

doivent redécouvrir et conquérir chaque<br />

recoin. Les flâneurs avec leur valise à roulettes et<br />

leurs chaussures confortables se transforment en


aventuriers avec casque colonial et machette.<br />

L’enveloppe neutre ne suffit plus aujourd’hui, les<br />

salons doivent redevenir des évènements, une fête<br />

des sens.<br />

Discrédité, réprimandé et pourtant reproduit à<br />

l’infini : le quadrillage règne en maître sur la<br />

modernité, il est au cœur de son expression et de<br />

sa construction. Il a catapulté l’esthétique des usines<br />

dans la construction de masse d’immeubles,<br />

dilaté le plan bidimensionnel, jusqu’à faire naître<br />

l’appartement de béton et d’acier. Jamais la sphère<br />

privée et l’usine ne furent aussi proches l’une de<br />

l’autre, marchant au pas cadencé des éléments<br />

préfabriqués qui furent encliquetés dans des charpentes<br />

comme les pièces d’un gigantesque puzzle.<br />

Le quadrillage portait la promesse de la triade<br />

magique : infini, intemporel et ubiquiste. Les bâtiments<br />

pouvaient dorénavant être prolongés et<br />

agrandis dans toutes les directions. Leur âme en<br />

béton et acier flexible se construisait à partir de<br />

tout petits éléments spatiaux, de cellules en quelque<br />

sorte organiques de l’intérieur vers l’extérieur.<br />

Pour la première fois, l’adage: What you see is what<br />

you get se vérifiait. La structure et la surface se fondaient<br />

l’une dans l’autre, la construction fut projetée<br />

directement sur l’enveloppe extérieure, qui cessa<br />

d’être partie intégrante d’une charpente. Mais elle<br />

avait aussi cessé de renfermer un secret, une promesse<br />

que l’intérieur se devait d’abord de tenir.<br />

Ce que les bâtisseurs de la modernité saluèrent<br />

comme une libération a conduit en masse à la<br />

monotonie. Le quadrillage ne fait pas l’unanimité.<br />

Il symbolise aussi bien le triomphe de l’architecture<br />

que le creux de la vague d’une période de<br />

construction sans âme masquant son déficit par de<br />

l’ordre. À Brasilia et dans d’autres villes alambiquées<br />

de la période d’après guerre, l’euphorie de<br />

la modernité retombe comme un soufflé. Les<br />

immeubles d’habitation en dalles préfabriquées<br />

nous présentent l’envers du décor du quadrillage,<br />

la machine à habiter sans âme qui normalise les<br />

hommes et devient elle-même un problème, un<br />

cas d’assainissement. Pas étonnant que les postmodernes<br />

initièrent la rupture avec le quadrillage<br />

au moment où les premiers blocs de location<br />

étaient détruits et disparaissaient dans un nuage<br />

de poussière.<br />

Le quadrillage domine les idéologies. Les ensembles<br />

d’édifices censés refléter la croissance et le<br />

rendement rapides ne cèdent en rien à leurs pendants<br />

capitalistes. Plus précisément, le quadrillage<br />

est en soi une idéologie, la plus grande promesse<br />

d’explication, qui ne promettait rien de moins<br />

que la maîtrise du monde par une planification<br />

rationnelle, universelle et triomphante de toutes<br />

les résistances. À partir du jeu de construction<br />

constitué de modules émerge un deuxième<br />

monde, celui de la régularité, réductible à un petit<br />

nombre de structures de base. Il unit petits et<br />

grands, l’éphémère et le durable, tout comme le<br />

promet la brique Lego.<br />

DEUX GRAMMES<br />

D’INFINITÉ<br />

C’est aussi la perfection qui se trouve à l’origine<br />

de cette technique. Ses dimensions idéales frappent<br />

la nouvelle génération de designers, de<br />

constructeurs et d’architectes : la brique Lego à<br />

huit picots mesure 2,1 sur 1,5 sur 0,9 centimètres.<br />

Son poids : deux grammes. C’est en 1949 que<br />

commence l’histoire du succès de ce jouet pour<br />

les créateurs de mondes et les adeptes du plastique.<br />

Le charpentier Ole Kirk Christiansen investit<br />

dans une machine à injecter la matière plastique et<br />

voit dans cette matière plastique aux couleurs<br />

vives le matériau de construction du futur. L’acronyme<br />

Lego signifie « Leg godt », bien jouer, et<br />

resplendit déjà depuis 15 ans au firmament de<br />

l’entreprise lorsqu’il est enregistré en 1954, tandis<br />

que le succès de la brique aux picots prend forme.<br />

Même si le Lego à première vue ressemble plutôt<br />

à une vulgaire brique en terre cuite, ce solitaire né<br />

du moulage par injection symbolise la conception<br />

rationnelle qui devint l’essence même de la<br />

modernité. Cette brique systémique permet un<br />

nombre infini de combinaisons et symbolise rien<br />

de moins que le développement de la modernité<br />

en miniature. Six briques à huit picots chaque<br />

offrent pas moins d’un milliard de possibilités.<br />

Ces éléments en plastique tirent leur force de leur<br />

assemblage par emboîtement, les creux offrant le<br />

pendant des picots. Les ongles cassés et les traces<br />

de morsures sur les briques sont la preuve de la<br />

quasi indestructibilité de ce jouet. La nouvelle<br />

génération de concepteurs n’a plus qu’à créer de<br />

nouvelles constructions toujours plus téméraires à<br />

l’aide de la matière la plus moderne de son temps.<br />

Même Frei Otto n’a pas pu s’en empêcher et a fait<br />

l’éloge des petites briques comme champ d’expérimentation<br />

pour futurs grands ingénieurs.<br />

Si Lego est l’enfant du quadrillage, alors son château<br />

est né sur le Kuhberg à Ulm. De la cuillère<br />

à la ville, l’Ecole Supérieure de la Conception<br />

voulait transformer de fond en comble le monde<br />

étriqué d’après-guerre et lui donner un nouveau<br />

visage systématique. Même les arts plastiques et<br />

la poésie étaient réunis par un système, par la<br />

croyance qu’une conception rationnelle pourrait<br />

permettre d’accéder au renouveau : la poésie<br />

concrète des années 50 fut la clé de voûte de la<br />

« conception de l’environnement ». Tout comme<br />

l’artiste du Bauhaus Josef Albers qui fut à l’origine<br />

d’un enseignement fondamental, l’« interaction<br />

des couleurs » (1960), les constellations d’Eugen<br />

Gomringer développèrent une « interaction des<br />

mots ». La poésie devenait soudain communication.<br />

Le quadrillage venait de conquérir également<br />

la langue, comme auparavant le monde des<br />

constructions individuelles de Konrad Wachsmann<br />

et Fritz Haller. Aujourd’hui encore son système<br />

modulaire en acier USM se retrouve dans les<br />

bureaux d’architectes. De préférence en noir.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Measuring the world<br />

WHITE CUBE – BLACK BOX<br />

Les hangars pour avions et les comptoirs, la<br />

norme DIN et les systèmes modulaires, White<br />

Cube et Black Box : le quadrillage est l’élément<br />

de base de la modernité. À tel point que les<br />

Belges François Schuiten et Benoît Peeters dans<br />

leur bande dessinée « Fièvre d’Urbicande » de<br />

1989 montrent les fantaisies débridées de l’urbaniste<br />

sous forme d’un quadrillage aciéreux qui<br />

engloutit la métropole. Aujourd’hui, de nouvelles<br />

possibilités s’offrent à nous pour créer une systématique<br />

au delà des structures linéaires. La technique<br />

ne va plus à l’encontre de la nature, elle<br />

redevient nature. La modernité numérique taille<br />

un costume sur mesure qui peut être aujourd’hui<br />

ainsi et demain tout à fait autrement. « La force de<br />

travail gaspillée et la matière souillée », c’est ainsi<br />

que désignait Adolf Loos en 1908 l’ornement, ce<br />

qui fit de lui le père spirituel souvent cité de la<br />

modernité pleinement rationnelle. La fraiseuse<br />

CNC se moque quant à elle de ce qu’elle découpe,<br />

que ce soit des petites fleurs ou des borniers. Et<br />

soudain des qualités anciennes revêtent une nouvelle<br />

importance : l’atmosphère par exemple, le<br />

sentiment de se mouvoir dans un monde naturel.<br />

Ce que des centaines de milliers de touristes dans<br />

les vieilles villes de Ratisbonne, Barcelone ou<br />

Gêne recherchent, le sentiment de se perdre et de<br />

partir à l’aventure, offre de nouvelles possibilités.<br />

Francfort a même essayé d’activer le motif d’exposition<br />

inexprimable : en tant qu’entrelacement<br />

de ruelles et de petits coins qui apparaît spontané<br />

et anarchique mais montre ce faisant qu’à l’avenir,<br />

l’émotion et la rationalité ne s’excluent plus<br />

mutuellement. Au contraire : dans le quadrillage,<br />

l’élément de base de la modernité, les éléments<br />

ludiques trouveront leur place. Nous sommes à<br />

la charnière d’un monde moderne version 2.0,<br />

dont l’âme rationnelle permet les applications<br />

les plus diverses, de façon comparable au système<br />

d’exploitation d’un système informatique en<br />

réseau dont la surface peut être personnalisée. Des<br />

petites fleurs et des tableaux sur fond de quadrillage<br />

strict. Qui l’aurait cru ? Mais cela fonctionne<br />

admirablement. On peut se fier au quadrillage.<br />

Oliver Herwig ist Designtheoretiker<br />

und Architekturkritiker.<br />

Er schreibt für<br />

die Süddeutsche Zeitung,<br />

Frankfurter Rundschau,<br />

GQ, Monopol und Stern<br />

und ist Autor des Buches<br />

„Water/Wasser: The Unity<br />

of Art and Science“,<br />

in Zusammenarbeit mit<br />

Axel Thallemer.<br />

Oliver Herwig is designtheoreticus<br />

en architectuurcriticus.<br />

Hij schrijft voor<br />

de Süddeutsche Zeitung,<br />

Frankfurter Rundschau,<br />

GQ, Monopol en Stern en is<br />

de auteur van het boek<br />

“Water/Wasser: The Unity of<br />

Art and Science”, in samenwerking<br />

met Axel Thallemer.<br />

Oliver Herwig est théoricien<br />

en design et<br />

critique en architecture.<br />

Il écrit des articles pour<br />

le Süddeutsche Zeitung,<br />

le Frankfurter Rundschau,<br />

GQ, Monopol et Stern<br />

et est l’auteur du livre<br />

« Water/Wasser : The<br />

Unity of Art and Science »,<br />

en collaboration<br />

avec Axel Thallemer.<br />

117


118


The planned<br />

bathroom<br />

SYMETRICS – ARCHITECTURE MODULES OPTIONS. In diesem Bad<br />

steht alles in Beziehung zueinander. Die Module, die Materialien, die Architektur.<br />

SYMETRICS – ARCHITECTURE MODULES OPTIONS. In deze <strong>badkamer</strong><br />

staat alles in contact met elkaar: de modules, de materialen, de architectuur.<br />

SYMETRICS – ARCHITECTURE MODULES OPTIONS. Dans cette salle de bains,<br />

les éléments sont liés les uns aux autres. Les modules, les matières, l’architecture.<br />

Photography Thomas Popinger<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Symetrics<br />

119


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Symetrics<br />

Symetrics Duscherlebnis: Verschiedene Module in der Anwendung // Symetrics douchebelevenis:<br />

verschillende modules toegepast // Expérience autour de la douche Symetrics : différents modules d’application<br />

THOMAS EDELMANN: Welches Konzept steht<br />

hinter dem Programm SYMETRICS?<br />

BENEDIKT SAUERLAND: Oft werden Elemente<br />

einer Badinstallation unglücklich auf der Wand<br />

platziert. Im Rohbau fehlt, abgesehen von den<br />

Unterputzelementen der Bezug zu anderen<br />

Objekten wie der Wanne, die erst später installiert<br />

werden. Auch die Frage des Installateurs<br />

an den Bauherrn: „Wo hätten Sie denn<br />

gern die Handbrause?“ hilft nicht unbedingt<br />

weiter. Wie soll man darüber entscheiden?<br />

SYMETRICS bietet für diese Fälle eine Art<br />

Layout an. Jedem Grafiker dient es als Regelwerk.<br />

Es besteht aus Hilfslinien, mit denen<br />

sich gestalterische Elemente richtig platzieren<br />

lassen. Ist deren Beziehung einmal aufgeräumt,<br />

bemerkt man kein Raster mehr, sondern nur<br />

noch die saubere Installation.<br />

Defining<br />

relationships<br />

T.E.: Welche Vorteile bietet ein modularisiertes<br />

Bad-Programm?<br />

B.S.: Es hilft dem Planer oder Bauherrn, Benutzerbeziehungen<br />

zu definieren. In einem<br />

120<br />

Haushalt mit kleinen Kindern oder unterschiedlich<br />

großen Menschen, kann man mit den<br />

Koordinaten von SYMETRICS unterschiedliche<br />

Höhen festlegen. Vor allem aber hilft es dabei,<br />

Produktbeziehungen zu definieren. Mit Montageschienen<br />

kann ich vertikale und horizontale<br />

Abstände kontrollieren. Das Grundraster von<br />

60 mal 60 Millimetern ist durch die Abdeckplatte<br />

eines Bedienelementes definiert. Äußere<br />

gegebene Parameter führten zu diesem Maß.<br />

Kommen Bedienelemente hinzu, vergrößert<br />

sich die gemeinsame Trägerplatte entsprechend.<br />

Wir empfehlen bestimmte Abstandbeziehungen<br />

der Elemente untereinander.<br />

T.E.: Wie wirkt sich die Modularisierung auf<br />

Design und Innenarchitektur aus?<br />

B.S.: Mit dem Repertoire der Einzelelemente<br />

lassen sich unterschiedlichste Szenarien gestalten.<br />

Damit löst sich SYMETRICS von den<br />

tradierten Serienvorstellungen, die durch den<br />

sogenannten Designlink geprägt waren, die<br />

pure Äußerlichkeit eines gemeinsamen Nenners.<br />

Insofern geht es nicht mehr darum, dass<br />

die Armatur ruft, „sieh mal, wie schön ich bin“.<br />

Architekten und Badplaner finden Bausteine für<br />

die anspruchsvolle Planung, die zugleich mehr<br />

Sicherheit bei der Umsetzung bieten. Architekten<br />

suchen Produkte, die sich in ihre Planung<br />

einordnen, damit ein überzeugendes Gesamt-<br />

bild entstehen kann. Da wäre es kontraproduktiv,<br />

wenn sich jedes Produkt im Konzept des<br />

Bades wichtig machen würde.<br />

T.E.: Welche Szenarien sind mit SYMETRICS in<br />

Zukunft denkbar?<br />

B.S.: Je komplexer bestimmte Aufgaben der<br />

Armaturen werden, umso sinnvoller sind elektronische<br />

Steuerungselemente. Perspektivisch<br />

ist eine Differenzierung der Steuerelemente und<br />

der Auslassstellen denkbar. Dabei ist uns<br />

wichtig, dass sich die Armaturen evolutionär<br />

verändern, dass ihre vertraute Semantik erhalten<br />

bleibt.<br />

T.E.: Welche Zukunftsperspektiven sehen Sie<br />

für die Gestaltung im Bad?<br />

B.S.: Das Thema Wasser bietet Möglichkeiten,<br />

die lange noch nicht ausgeschöpft sind.<br />

Da Wasser im Bad verortet ist, entstehen dort<br />

eine Reihe von Projektionsmöglichkeiten. Dazu<br />

gehören die Domestizierung von Naturerscheinungen<br />

und vieles andere mehr. Ohne<br />

esoterisch zu werden, kann man über transzendentale<br />

Faktoren des menschlichen Lebens<br />

nachdenken: Wenn wir konstatieren, dass wir<br />

zu 70 Prozent aus Wasser bestehen und wissen,<br />

dass wir in der Lage sind zu denken und<br />

Informationen zu speichern, ist es nicht ganz<br />

abwegig anzunehmen, dass Wasser an der


Speicherung von Wissen beteiligt ist. Was das<br />

fürs Entwerfen bedeutet, sei zunächst einmal<br />

dahingestellt.<br />

T.E.: Hat sich das Verständnis von Design in<br />

letzter Zeit gewandelt?<br />

B.S.: Als die Sanitärbranche das Design entdeckte,<br />

standen Formfindungsaufgaben mit<br />

starkem Zeitgeistbezug im Vordergrund.<br />

Damals war man der Meinung, verschiedene<br />

Geschmackssegmente bedienen zu wollen.<br />

Heute hat sich das Bild gewandelt. Die Hersteller<br />

haben ihre Programme aufgeräumt. Auch<br />

unser Selbstverständnis ist verändert. Wir<br />

sehen uns nicht mehr in erster Linie als Formfinder,<br />

sondern suchen einen konzeptionellen<br />

Zugang zu den Projekten. Andreas Dornbracht<br />

hat einmal die Frage aufgeworfen, was nach<br />

der Form komme. Über Jahre hat man den<br />

Designer heroisiert, das Autorendesign stilisiert.<br />

Meine Auffassung ist, dass man eine solide<br />

Leistung abliefern muss. Design sollte sich<br />

auf Märkte und Menschen konzentrieren, es<br />

soll neue Themen öffnen und entwickeln. Ich<br />

arbeite seit beinahe 20 Jahren bei Sieger<br />

Design und halte die Sanitärbranche für prädestiniert,<br />

über den erreichten hohen Status<br />

quo hinaus zu gehen. Derzeit minimalisieren<br />

und entmaterialisieren sich die Produkte.<br />

T.E.: Werden Formen dadurch mehr noch als<br />

bisher austauschbar?<br />

B.S.: Die Gefahr besteht durchaus, nicht aber<br />

wenn man sich stärker um die Gestaltung von<br />

Erlebniswelten bemüht, als um besonders<br />

exponierte einzelne Objekte. Es ist sehr viel<br />

spannender, ein Thema wie „Zugang zum<br />

Wasser“ weiter zu entwickeln, statt immer<br />

wieder das gleiche anders zu machen. Es sind<br />

veränderte Gebrauchsweisen, die neue Herangehensweisen<br />

verlangen. Früher waren wir mitunter<br />

geneigt, den Stift zu spitzen und über die<br />

Formfindung ein Konzept zu finden. Das<br />

ist heute undenkbar. Die Öffnung des Wohnraums<br />

zur Küche hin, der Wandel des Bades<br />

von der Nasszelle zu einem Raum hoher<br />

Lebensqualität verlangen, dass man ein Konzept<br />

ausarbeitet und überprüft, bevor man mit<br />

der Umsetzung im Detail beginnt. Die Anforderungen<br />

an Architekten und Planer werden<br />

steigen. Das Bad wird sich weiter verändern.<br />

Es geht darum, die verschiedenen Funktionsbereiche<br />

stärker voneinander partizipieren zu<br />

lassen.<br />

THOMAS EDELMANN: Welk concept gaat<br />

achter het programma SYMETRICS schuil?<br />

BENEDIKT SAUERLAND: Vaak worden elementen<br />

van een badinstallatie op ongelukkige wijze<br />

Symetrics Modulmöglichkeiten: Geplante Abwechslung beim Wannenaufbau //<br />

Symetrics modulemogelijkheden: geplande vervanging bij de badkuipopbouw //<br />

Possibilités de modules Symetrics : diversité planifiée du montage de la baignoire<br />

op de wand geplaatst. In de ruwbouw ontbreekt<br />

– afgezien van de elementen onder de stucklaag<br />

– het verband met de andere elementen<br />

zoals de <strong>badkamer</strong> die pas later worden geïnstalleerd.<br />

Ook de vraag van de installateur aan<br />

de opdrachtgever: “Waar wilt u graag de handdouche?”<br />

helpt niet automatisch verder. Hoe<br />

moet men daarover beslissen? SYMETRICS<br />

biedt voor deze gevallen een soort layout aan.<br />

Voor elke graficus dient deze als reglement. Het<br />

bestaat uit hulplijnen waarmee vormgevende<br />

elementen juist kunnen worden geplaatst. Is<br />

hun relatie vastgesteld, merkt men geen raster<br />

meer maar alleen nog de zuivere installatie.<br />

T.E.: Welke voordelen biedt een gemodulariseerd<br />

badprogramma?<br />

B.S.: Het helpt de planner of de opdrachtgever<br />

bij het definiëren van gebruikersrelaties. In een<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Symetrics<br />

huishouden met kleine kinderen of verschillend<br />

grote mensen kan men met de coördinaten van<br />

SYMETRICS verschillende hoogten vastleggen.<br />

Het helpt vooral bij het definiëren van productrelaties.<br />

Met montagerails kan ik verticale en<br />

horizontale afstanden controleren. Het basisraster<br />

van 60x60 millimeter is door de afdekplaat<br />

van een bedieningselement gedefinieerd.<br />

Extern opgelegde parameters leidden tot deze<br />

maat. Komen er bedieningselementen bij, wordt<br />

de gemeenschappelijke dragerplaat overeenkomstig<br />

vergroot. Wij raden bepaalde afstanden<br />

tussen de elementen aan.<br />

T.E.: Welke zijn de gevolgen van de modularisering<br />

voor het design en de binnenarchitectuur?<br />

B.S.: Met het repertoire van de afzonderlijke<br />

elementen zijn de verschillendste scenario’s<br />

mogelijk. Daardoor maakt SYMETRICS zich los<br />

121


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Symetrics<br />

Symetrics am Waschtisch: Definierte Vielfalt // Symetrics aan de wastafel: gedefinieerde veelvuldigheid //<br />

Lavabos Symetrics : diversité définie<br />

van de traditionele serievoorstellingen die door<br />

de zogenaamde designlink waren gekenmerkt –<br />

de pure uiterlijkheid van een gemeenschappelijke<br />

noemer. In zoverre gaat het er niet meer om<br />

dat de armatuur roept “kijk eens hoe mooi ik<br />

ben”. Architecten en badplanners vinden bouwstenen<br />

voor de veeleisende planning die tegelijkertijd<br />

meer veiligheid bij de realisatie bieden.<br />

Architecten zoeken producten die in hun planning<br />

worden gevoegd opdat een overtuigend<br />

globaal beeld kan ontstaan. Het zou contraproductief<br />

zijn mocht elk product in het concert<br />

van de <strong>badkamer</strong> belangrijk gaan doen.<br />

T.E.: Welke scenario’s zijn met SYMETRICS in<br />

de toekomst denkbaar?<br />

B.S.: Hoe complexer bepaalde taken van de<br />

armaturen worden, hoe zinvoller elektronische<br />

besturingselementen zijn. Perspektivisch is een<br />

differentiëring van de besturingselementen en<br />

de afvoerpunten denkbaar. Daarbij is het voor<br />

ons belangrijk dat de armaturen evolutionair<br />

veranderen en hun vertrouwde semantiek<br />

behouden blijft.<br />

T.E.: Welke toekomstperspectieven ziet u voor<br />

de vormgeving in de <strong>badkamer</strong>?<br />

B.S.: Het thema water biedt mogelijkheden die<br />

bijlange nog niet zijn uitgeput. Daar water zich<br />

in het bad bevindt, ontstaat daar een reeks<br />

projectiemogelijkheden. Daartoe behoren de<br />

domestificatie van natuurverschijnselen en nog<br />

veel meer. Zonder esoterisch te worden, kan<br />

men over transcendentale factoren van het<br />

menselijk leven nadenken: Als wij vaststellen<br />

dat wij voor 70 procent uit water bestaan en<br />

weten dat wij in staat zijn te denken en informatie<br />

op te slaan is het niet helemaal verkeerd<br />

aan te nemen dat water bij de opslag van<br />

122<br />

kennis is betrokken. Wat dit voor het ontwerpen<br />

betekent, laten wij voorlopig in het midden.<br />

Modularising<br />

the range<br />

T.E.: Is het begrip design de laatste tijd veranderd?<br />

B.S.: Toen de sanitaire branche het design ontdekte,<br />

stonden vormvindingstaken, die sterk op<br />

de tijdsgeest waren gericht, op de voorgrond.<br />

Toen was men van mening dat men verschillende<br />

smaaksegmenten wou bedienen. Vandaag is<br />

het beeld veranderd. De producenten hebben<br />

hun programma’s opgeruimd. Ook ons zelfbesef<br />

is veranderd. Wij zien ons niet meer op<br />

de eerste plaats als vormvinder maar zoeken<br />

een conceptionele toegang tot de projecten.<br />

Andreas Dornbracht heeft ooit de vraag gesteld<br />

wat na de vorm komt. Gedurende jaren heeft<br />

men de designer geheroïseerd, het auteursdesign<br />

gestileerd. Mijn opvatting is dat men een<br />

solide prestatie moet leveren. Design moet zich<br />

op markten en mensen concentreren; het moet<br />

nieuwe thema’s openen en ontwikkelen. Ik werk<br />

sinds bijna 20 jaar bij Sieger Design en houd de<br />

sanitaire branche ervoor gepredestineerd nog<br />

verder dan de bereikte hoge status te gaan. Op<br />

dit ogenblik worden de producten geminimaliseerd<br />

en gedematerialiseerd.<br />

T.E.: Worden vormen nog meer vervangbaar<br />

dan dit tot nu toe het geval was?<br />

B.S.: Het gevaar bestaat absoluut maar niet<br />

als men zich sterker voor de vormgeving van<br />

beleveniswerelden inzet dan voor bijzonder<br />

geëxponeerde afzonderlijke objecten. Het is<br />

veel spannender een thema zoals “toegang tot<br />

het water” verder te ontwikkelen in plaats van<br />

steeds opnieuw hetzelfde te doen. Er zijn veranderde<br />

gebruikswijzen die een nieuwe aanpak<br />

vereisen. Vroeger neigden wij ertoe het potlood<br />

te slijpen en via de vormvinding een concept te<br />

vinden. Dit is vandaag ondenkbaar. De keuken<br />

die woonruimte is geworden, het bad dat zich<br />

van een natte cel tot een ruimte met een hoge<br />

levenskwaliteit heeft ontwikkeld: dit alles verlangt<br />

dat men een concept uitwerkt en controleert<br />

vooraleer men met de gedetailleerde<br />

realisatie begint. De eisen die aan de architect<br />

en de planner worden gesteld, zullen stijgen. De<br />

<strong>badkamer</strong> zal verder veranderen. Het gaat erom<br />

de verschillende functiebereiken sterker aan<br />

elkaar te laten deelnemen.<br />

THOMAS EDELMANN: quel est le concept qui<br />

se cache derrière la gamme SYMETRICS ?<br />

BENEDIKT SAUERLAND: souvent, les éléments<br />

d’une salle de bains sont placés au mur sans<br />

harmonie. Dans la construction brute, mis à<br />

part les éléments encastrés, il manque le lien<br />

avec les autres objets qui ne sont installés<br />

que plus tard, tels que la baignoire. La question<br />

posée par l’installateur au maître d’ouvrage :<br />

« Où souhaitez-vous que je place la douchette ?»<br />

n’arrange rien. Comment se décider sur ce<br />

point ? SYMETRICS offre dans ces cas-là une<br />

sorte de maquette. Elle sert d’ensemble de<br />

règles à chaque graphiste. Elle est constituée<br />

de lignes subsidiaires qui permettent de placer<br />

correctement les éléments conceptuels. Une<br />

fois que leur relation est établie, on ne distingue


plus le quadrillage, mais seulement l’installation<br />

nette.<br />

T.E.: Quels sont les avantages d’une gamme de<br />

salle de bains modulaire ?<br />

B.S.: Cela aide le planificateur ou le maître<br />

d’ouvrage à définir les conditions d’utilisation.<br />

Dans un ménage comptant des enfants en bas<br />

âge ou des gens de tailles différentes, il est<br />

possible de fixer différentes hauteurs à l’aide<br />

de la matrice de SYMETRICS. Mais cela aide<br />

avant tout à définir des relations entre les produits.<br />

Les rails de montage permettent de<br />

contrôler les distances verticales et horizontales.<br />

Le quadrillage de base de 60 sur 60 millimètres<br />

est défini par la plaque de recouvrement<br />

d’un élément de commande. Les paramètres<br />

extérieurs dont on dispose sont à l’origine de<br />

ces dimensions. Si on ajoute des éléments<br />

de commande, la plaque support commune<br />

s’agrandit en conséquence. Nous recommandons<br />

des rapports de distance fixes entre les<br />

différents éléments.<br />

T.E.: Quelle est l’influence de la modularisation<br />

sur la conception et l’architecture d’intérieur ?<br />

B.S.: La gamme d’éléments permet de concevoir<br />

différents scénarii. SYMETRICS se libère<br />

ainsi des représentations en série colportées<br />

qui étaient influencées par ce qu’on appelle le<br />

Designlink, la pure apparence d’un dénominateur<br />

commun. Ainsi, il ne s’agit plus pour la<br />

robinetterie de s’exposer, « vois comme je<br />

suis belle ». Les architectes et les planificateurs<br />

de salles de bains disposent de modules<br />

pour une planification exigeante, qui en<br />

même temps offre davantage de sécurité dans<br />

la mise en œuvre. Les architectes recherchent<br />

des produits qui s’intègrent à leur planification<br />

afin de faire naître un tableau d’ensemble<br />

convainquant. Il serait contre-productif que<br />

chaque produit veuille dominer dans la salle<br />

de bains.<br />

Minimalising<br />

the products<br />

T.E.: Quels sont les scénarii possibles à l’avenir<br />

avec SYMETRICS ?<br />

B.S.: Plus les tâches incombant à la robinetterie<br />

se complexifient, plus les éléments de commande<br />

électroniques sont utiles. Les perspectives<br />

d’avenir pourraient offrir une différenciation<br />

des éléments de commande et des points<br />

d’eau. Ce qui nous importe ici, c’est de faire<br />

évoluer les robinetteries, tout en conservant<br />

leur signification habituelle.<br />

T.E.: Quelles perspectives d’avenir entrevoyezvous<br />

pour la conception de la salle de bains ?<br />

B.S.: Le thème de l’eau offre des possibilités<br />

qui sont encore loin d’être épuisées. L’eau étant<br />

intrinsèque au monde de la salle de bains, il en<br />

découle toute une série de possibilités de projection.<br />

Parmi elles se trouve la domestication<br />

des phénomènes naturels et bien d’autres<br />

choses encore. Sans entrer dans l’ésotérisme,<br />

on peut entamer une réflexion sur les facteurs<br />

transcendantaux de la vie humaine : lorsque<br />

nous constatons que nous sommes constitués<br />

à 70 pour cent d’eau et savons que nous sommes<br />

capables de penser et d’enregistrer des<br />

informations, il n’est pas complètement aberrant<br />

de supposer que l’eau participe à l’enregistrement<br />

du savoir. Ce que cela signifie pour<br />

la création est pour le moment sans importance.<br />

T.E.: La perception du design a-t-elle changé<br />

ces derniers temps ?<br />

B.S.: Lorsque la branche sanitaire a découvert<br />

la conception esthétique, la création de formes<br />

à forte connotation contemporaine se trouvait<br />

au premier plan des activités. A l’époque, on<br />

pensait vouloir utiliser différents segments de<br />

goûts. Aujourd’hui, les choses ont changé. Les<br />

fabricants ont ordonné leurs gammes. Même<br />

l’idée que nous avons de nous-mêmes a<br />

changé. Nous ne nous percevons plus avant<br />

tout comme créateurs de formes mais recherchons<br />

un accès conceptuel aux projets.<br />

Andreas Dornbracht a demandé un jour ce qu’il<br />

y avait au-delà de la forme. Pendant des<br />

années, on a fait du designer un héros qui stylise<br />

la conception esthétique d’auteur. En ce qui<br />

me concerne, je pense qu’il nous faut livrer une<br />

prestation solide. La conception esthétique doit<br />

se concentrer sur les marchés et les hommes,<br />

elle doit ouvrir et développer de nouveaux thèmes.<br />

Je travaille depuis bientôt 20 ans pour<br />

Sieger Design et je trouve que la branche sanitaire<br />

est prédestinée à dépasser le haut statu<br />

quo qui a été atteint. Actuellement, les produits<br />

se minimalisent et se dématérialisent.<br />

T.E.: Cela rendra-t-il les formes plus échangeables<br />

encore qu’elles ne le sont aujourd’hui ?<br />

B.S.: Le risque est réel, mais pas si l’on recherche<br />

davantage à concevoir des mondes évènementiels<br />

plutôt que des objets individuels<br />

particulièrement mis en avant. Il est bien plus<br />

passionnant de poursuivre le développement<br />

d’un thème comme celui de « l’accès à l’eau »<br />

plutôt que de faire toujours la même chose<br />

différemment. C’est l’évolution des usages qui<br />

nécessite de nouvelles façons de procéder.<br />

Autrefois nous avions tendance à tailler notre<br />

crayon et trouver un concept concernant la création<br />

de formes. C’est impensable aujourd’hui.<br />

L’ouverture du salon sur la cuisine, la transfor-<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Symetrics<br />

mation de la salle de bains de point d’eau en<br />

pièce répondant à des exigences élevées en<br />

matière de qualité de vie exigent que l’on crée<br />

un concept et qu’on le vérifie avant de commencer<br />

à le mettre en œuvre dans le détail. Les<br />

exigences envers les architectes et les planificateurs<br />

vont croître. La salle de bains va<br />

continuer d’évoluer. Il s’agit de renforcer la participation<br />

réciproque des différents espaces<br />

fonctionnels.<br />

xGRID<br />

Die Montageschiene<br />

xGRID ist eine Präzisionshilfe<br />

für die Installation.<br />

Sie garantiert eine exakte<br />

Platzierung der einzelnen<br />

Module im Raster und<br />

führt zu einem perfekten<br />

Installationsergebnis.<br />

De montagerail xGRID is<br />

een precisiehulp voor de<br />

installatie. De montagerail<br />

garandeert een exacte<br />

plaatsing van de afzonder-<br />

lijke modules in het raster<br />

en leidt tot een perfect<br />

installatieresultaat.<br />

Les rails de montage<br />

xGRID sont une aide de précision<br />

pour l’installation.<br />

Ils garantissent un placement<br />

exact des différents<br />

modules dans le quadrillage<br />

et permettent un résultat<br />

parfait.<br />

123


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Symetrics<br />

The grid<br />

of relationships<br />

IM SYMETRICS BAD DEFINIERT DAS RASTER BEZIEHUNGEN.<br />

Und schafft so größtmögliche Freiheit. Bei der Planung, der Umsetzung und der Nutzung.<br />

IN EEN SYMETRICS-BAD DEFINIEERT HET PATROON VERHOUDINGEN.<br />

En schept op die manier de grootst mogelijke vrijheid. Bij de planning, de realisatie en het gebruik.<br />

DANS LA SALLE DE BAINS SYMETRICS, LE QUADRILLAGE DEFINIT LES RELATIONS.<br />

Et offre ainsi une plus grande liberté. Dans la planification, la réalisation et l’utilisation..<br />

Photography Thomas Popinger<br />

Architecture Mike Meiré<br />

124


125


2 Ventile mit Umstellung / Schlauchbrausegarnitur / Wannen-Stand-Auslauf //<br />

2 stopkranen met omstelling / Douchegarnituur / Badranduitloop // 2 robinets avec inverseur /<br />

Garniture de douche / Bec déverseur pour baignoire, montage sur gorge<br />

126


DEFINITION<br />

OF FREEDOM<br />

SYMETRICS<br />

Ein gradliniges Raster, das völlige Freiheit bietet? Der scheinbare Widerspruch<br />

wird bei SYMETRICS zur Planungsgrundlage für individuelle<br />

Badarchitektur, die sich dem Nutzer anpasst. Dabei steht der Raum im<br />

Vordergrund. Eine willkürliche Anordnung gibt es nicht mehr. Die<br />

SYMETRICS Systemkomponenten bieten nicht nur eine breite Auswahl für<br />

verschiedene Anwendungen, sondern passen auch perfekt in das definierte<br />

Raster. Dieses gibt gleichzeitig klare Linien für die Planung vor und sorgt<br />

so für eine unkomplizierte Umsetzung. So entsteht ein individuelles Bad<br />

mit viel Raum für innovative Ideen, z.B. der Gradlinigkeit der Module organische<br />

Formen wie den Paimio Chair von Alvar Aalto oder eine komplett<br />

bepflanzte Wand gegenüber zu stellen.<br />

SYMETRICS<br />

Een rechtlijnig patroon, dat volledige vrijheid biedt? De schijnbare tegenstelling<br />

wordt bij SYMETRICS de planningsbasis voor individuele badarchitectuur,<br />

die zich aan de gebruiker aanpast. Daarbij staat de ruimte op<br />

de voorgrond. Er is geen sprake van een willekeurige ordening meer. De<br />

SYMETRICS-systeemcomponenten bieden niet alleen een grote keuze voor<br />

wat betreft verschillende toepassingen, maar passen ook perfect in het gedefinieerde<br />

patroon. Dit biedt tevens heldere lijnen voor de planning en zorgt<br />

zo voor een ongecompliceerde realisatie. Zo ontstaat een individueel bad met<br />

veel ruimte voor innovatieve ideeën, die b.v. tegenover de rechtlijnigheid van<br />

de module, organische vormen als de Paimio Chair van Alvar Aalto of een<br />

compleet beplante wand gesteld kan worden.<br />

SYMETRICS<br />

Un quadrillage linéaire qui offrirait une liberté totale ? Ce qui à première<br />

vue ressemblerait à un paradoxe est chez SYMETRICS à la base de la<br />

conception pour une architecture de la salle de bains individuelle s’adaptant<br />

à son utilisateur. L’espace y figure au premier plan. L’aménagement<br />

arbitraire n’est plus. Les composants du système SYMETRICS offrent à la<br />

fois un choix très large pour de nombreuses applications et s’intègrent à la<br />

perfection dans le quadrillage défini. Ce quadrillage établit des lignes claires<br />

pour la planification favorisant ainsi une mise en place simple. C’est ainsi<br />

qu’une nouvelle salle de bains se profile, avec des espaces généreux, propices<br />

aux idées innovantes : opposer à l’agencement ordonné et rectiligne des<br />

modules et des formes organiques comme la Paimio Chair d’Alvar Aalto, ou<br />

un mur entièrement constitué de plantes.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Symetrics<br />

xTool Thermostatmodul mit 3 Ventilen / Schlauchbrausegarnitur / Seifenhalter //<br />

xTool thermostaatmoduul met 3 stopkranen / Douchegarnituur / Zeepschaaltje //<br />

Module de thermostat xTool avec 3 robinets / Garniture de douche / Porte-savon<br />

SYMETRICS<br />

Das Bad, das einem Raster folgt. Mit<br />

Modulen, die klar strukturiert und durchdacht<br />

sind. Für planerische Freiheit<br />

und unkomplizierte Umsetzung. Die Publikationen<br />

sowie weitere Informationen<br />

finden Sie unter www.dornbracht.com<br />

Het bad dat een patroon volgt. Met modules<br />

die duidelijk gestructureerd en doordacht<br />

zijn. Voor vrijheid in planmatig<br />

opzicht en een ongecompliceerde realisatie.<br />

Publicaties en meer informatie vindt u op<br />

www.dornbracht.com<br />

La salle de bains qui se réfère à un<br />

quadrillage donné. Avec des modules clairement<br />

structurés et pensés. Pour une liberté<br />

conceptuelle et une mise en place aisée.<br />

Vous trouverez les publications et<br />

des informations complémentaires sur<br />

www.dornbracht.com<br />

127


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Balance Modules<br />

<strong>DORNBRACHT</strong><br />

BALANCE MODULES<br />

“For me, the little rituals<br />

of refreshing oneself<br />

and cleansing are an expression<br />

of an elevated life form,<br />

a new definition of luxury<br />

in living areas.” *<br />

* Dominique Wehrli, student at the Dornbracht Research Unit, ETH Zürich<br />

128


RainSky<br />

Endlich Regen // Eindelijk regen // La pluie, enfin<br />

129


130<br />

WaterTube<br />

Wechselbad der Gefühle // Wisselbad van gevoelens // Bain alterné des sensations


WaterFall<br />

In freiem Fall // In vrije val // Cascade naturelle<br />

131


RainSky E<br />

Elektronische Steuerung / Schlauchbrausegarnitur // Elektronische besturing /<br />

Douchegarnituur // Commande électronique / Garniture de douche<br />

132


FOR A<br />

BALANCED<br />

LIFE<br />

DRINNEN IST WIE DRAUSSEN –<br />

NUR DRINNEN<br />

Darum geht es, wenn eine Dusche plötzlich nicht mehr einfach eine Dusche<br />

ist, sondern ein Himmel, aus dem es wie in der Natur regnet. Und das sogar<br />

noch schöner als dort. Denn anders als draußen regnet es aus einem RAIN SKY<br />

immer genau so, wie man es sich gerade wünscht: Nach dem Aufstehen ein<br />

kräftiger, wach machender Regenguss und am Abend ein entspannender<br />

Schauer, mit dem man sanft in die Nacht hinübergleitet. Dass das gesamte<br />

Paneel dabei in der Decke verschwindet, verstärkt das Gefühl von räumlicher<br />

Freiheit noch. Eine technische Entmaterialisierung, die das pure Erlebnis in<br />

den Vordergrund stellt. Zwei integrierte Lichtfugen sorgen zusätzlich für stimmungsvolle<br />

Beleuchtung. Wer dann durch den leuchtenden Regenvorhang<br />

tritt, fühlt sich wie in der beschützenden Obhut der Welt hinter einem<br />

Wasserfall. Und will am liebsten gar nicht mehr hinaus.<br />

Doch wie in der Natur hat auch unter dem RAIN SKY der Regen irgendwann<br />

ein Ende. Das markieren drinnen wie draußen die charakteristischen letzten<br />

Regentropfen am Ende jeder Dusche. Das ursprüngliche Erleben von Regen,<br />

der in großen oder kleinen, lauten oder leisen, warmen oder kalten Tropfen<br />

sein lebensspendendes Nass auf die Erde prasseln, rieseln und schauern lässt,<br />

läutet eine neue Regenzeit im Bad ein. Duschen mit dem ganzen Körper, auf<br />

Wunsch sogar mit allen Sinnen. Denn bei der Premium-Variante des RAIN SKY<br />

ergänzen sich Wasser, Nebel, Licht und Duft zu Choreographien, die Stimmungen<br />

in der Natur nachempfunden sind. Die künstliche Natürlichkeit, die so<br />

geschaffen wird, lässt drinnen und draußen tatsächlich nahezu identisch werden.<br />

BINNEN IS ZOALS BUITEN –<br />

ALLEEN BINNEN<br />

Hierom gaat het als een douche plotseling niet meer een douche is maar<br />

een hemel waaruit het zoals in de natuur regent. En dit zelfs nog mooier dan<br />

daar. Want anders dan buiten regent het uit een RAIN SKY steeds precies<br />

zoals men dit wenst: Na het opstaan een krachtige, wakker makende stortregen<br />

en ’s avonds een ontspannende bui waardoor men zachtjes in de nacht<br />

glijdt. Dat het complete paneel daarbij in het plafond verdwijnt, versterkt het<br />

gevoel van ruimtelijke vrijheid nog meer. Een technische dematerialisatie die<br />

de pure belevenis op de voorgrond plaatst. Twee geïntegreerde lichtvoegen<br />

zorgen voor een extra sfeervolle verlichting. Wie dan door het schijnende<br />

regengordijn gaat, voelt zich zoals onder de beschermende hoede van de<br />

wereld achter een waterval. En wil daar het liefst helemaal niet meer weg.<br />

Maar zoals in de natuur heeft ook de regen onder de RAIN SKY eens een<br />

einde. Dat markeren zowel binnen als buiten de karakteristieke laatste regendruppels<br />

aan het einde van elke douche. Het oorspronkelijk beleven van<br />

regen die in grote of kleine, luide of stille, warme of koude druppels zijn<br />

leven schenkend nat op de aarde laat kletteren, sijpelen en gieten, luidt een<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Balance Modules<br />

nieuwe regenperiode in de <strong>badkamer</strong> in. Douchen met het hele lichaam,<br />

indien gewenst zelfs met alle zinnen. Want bij de Premium-variant van de<br />

RAIN SKY vullen water, nevel, licht en geur elkaar aan waardoor choreografieën<br />

ontstaan die stemmingen in de natuur imiteren. De kunstmatige natuurlijkheid<br />

die zo gecreëerd wordt, laat binnen en buiten daadwerkelijk bijna<br />

identiek worden.<br />

QUAND LE DEDANS EST IDENTIQUE AU DEHORS –<br />

UNIQUEMENT A L’INTERIEUR<br />

Il s’agit en fait de la douche qui devient plus qu’une douche. Elle devient<br />

ciel à déverser naturellement de la pluie. Et de façon plus agréable qu’au<br />

dehors. Car, contrairement à dame nature, le dispositif RAIN SKY permet de<br />

régler la pluie à convenance : cette puissante ondée qui vous tonifie après<br />

votre lever se transforme le soir en une douche relaxante qui vous fait glisser<br />

en douceur dans les bras de Morphée. Le panneau est enfoui complètement<br />

dans le plafond si bien que l’impression de liberté spatiale est amplifiée. Cette<br />

dématérialisation technique mettant en avant l’expérience à l’état pur.<br />

L’intégration de deux fentes lumineuses assure l’éclairage d’ambiance. Après<br />

avoir traversé le rideau de pluie lumineux, on échoue en terre protégée à l’instar<br />

de l’antre à l’arrière des chutes d’eau. Et on voudrait ne plus en sortir.<br />

Mais sous le RAIN SKY, comme dans la nature, la pluie cesse également de<br />

tomber. A l’image des dernières gouttes de pluie annonçant la fin d’une<br />

averse, la douche s’achève par l’arrivée légère de quelques gouttes.<br />

L’expérience originelle de la pluie vivifiante qui se déverse, ruisselle et se<br />

répand sur terre en gouttes grosses ou petites, sonores ou silencieuses,<br />

chaudes ou froides annonce une nouvelle ère pluviale dans le monde du bain.<br />

Se doucher de tout son corps, et même avec les sens en éveil le cas échéant.<br />

Car la version Premium de RAIN SKY associe l’eau, le brouillard, la lumière<br />

et les odeurs à des chorégraphies reproduisant des ambiances naturelles. Le<br />

naturel artificiel ainsi créé fait effectivement ressembler le dedans au dehors.<br />

Elektronische Steuerung // Elektronische besturing //<br />

Commande électronique<br />

RAIN SKY E / RAIN SKY M<br />

Sieger Design<br />

Die großflächigen Regenpaneele RAIN SKY E<br />

und RAIN SKY M bieten separat steuerbare<br />

Düsenfelder für Kopfbrause, Körperbrause<br />

und Regenvorhang. Beim RAIN SKY E verwöhnen<br />

darüber hinaus drei voreingestellte<br />

Programmierungen mit Duft, sanftem Nebel<br />

und farbigen Lichtabläufen. Als architektonische<br />

Lösung sind die RAIN SKY mit allen<br />

Dornbracht Armaturenserien kombinierbar.<br />

De ruime regenpanelen RAIN SKY E en<br />

RAIN SKY M bieden separaat bestuurbare<br />

sproeiervakken voor hoofddouche,<br />

lichaamsdouche en regengordijn. Bij de<br />

RAIN SKY E verwennen bovendien<br />

drie vooraf ingestelde programmeringen<br />

met geur, zachte nevel en gekleurde<br />

lichtaflopen. Als architectonische<br />

oplossing zijn de RAIN SKY met alle<br />

Dornbracht kranenseries combineerbaar.<br />

Les larges panneaux de pluie RAIN SKY E<br />

et RAIN SKY M offrent des champs de<br />

buse pour la douche de tête, la douche<br />

de corps et le rideau de pluie. Avec<br />

RAIN SKY E, vous appréciez par ailleurs<br />

les trois programmations avec parfums,<br />

brouillard léger et effets de lumière colorée.<br />

En tant que solution architectonique, les<br />

RAIN SKY sont combinables avec toutes<br />

les séries de robinetterie Dornbracht.<br />

133


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Balance Modules<br />

IMMERSE …<br />

134<br />

RAUM FÜR RUHE<br />

Reiner Regen rieselt oder schauert aus BIG RAIN und JUST RAIN auf<br />

den Duschenden herab. Nichts lenkt ab – auch architektonisch und technisch<br />

nicht. So repräsentieren auch diese BALANCE MODULES den Trend<br />

zu innerer und äußerer Ruhe wie sie beispielsweise in der klassischen Meditation<br />

oder bei Yoga und Ayurveda praktiziert wird. Der Besuch im Bad wird<br />

zur ganzheitlichen Behandlung.<br />

Schon der Name besagt, dass es den BALANCE MODULES um das Gleichgewicht<br />

geht. Über verschiedene Treatments sollen Geist und Körper (wieder)<br />

in Einklang gebracht werden, um so dem alltäglichen Stress gelassener<br />

begegnen zu können. Die Module sind die architektonische Umsetzung einer<br />

neuen, bewussten Lebenshaltung, die uns Menschen die Überholspur verlassen<br />

und nach Möglichkeiten suchen lässt, wie wir zu einem normalen und<br />

damit für uns gesunden Tempo zurückfinden können.<br />

Eine Dusche unter BIG RAIN oder JUST RAIN oder eine Kneipp-Kur mit<br />

dem WATER TUBE helfen, wieder aufnahmefähig zu sein für Harmonie und<br />

Ausgeglichenheit. BIG RAIN bietet zwei verschiedene Regenarten, die einzeln<br />

oder kombiniert angewählt werden können. Eine Körperbrause, die den<br />

ganzen Menschen mit Wasser umgibt, und eine Kopfbrause, die gezielt Kopf,<br />

Nacken und Gesicht klärt. Durch eine separate Ansteuerung ist BIG RAIN<br />

dabei zusammen mit RAIN SKY das einzige Regenpaneel mit abschaltbarer<br />

Kopfbrause. So läuft auf Wunsch kein Wasser übers Gesicht – weniger ist<br />

eben manchmal mehr. Wer sich noch mehr Raum für Ruhe gönnen möchte,<br />

für den umhüllt SIDE RAIN den Körper geradezu mit Regen. Und WATER<br />

SHEET und WATER FALL machen schon die Wannenbefüllung zum Ereignis.<br />

Mehr noch: Im Duschbereich über Kopfhöhe angebracht, weckt WATER<br />

FALL das Gefühl, tatsächlich unter einem natürlichen Wasserfall zu stehen.<br />

Die BALANCE MODULES sind mit allen Dornbracht Armaturenserien<br />

kombinierbar.<br />

RUIMTE VOOR RUST<br />

Pure regen sijpelt of valt uit BIG RAIN en JUST RAIN op degene die<br />

douchet. Niets leidt af – ook architectonisch en technisch niet. Zo vertegenwoordigen<br />

ook deze BALANCE MODULES de trend naar interne en<br />

externe rust zoals zij bijvoorbeeld in de klassieke meditatie of bij yoga en<br />

ayurveda gepraktiseerd wordt. Het bezoek aan de <strong>badkamer</strong> wordt een complete<br />

behandeling.<br />

Reeds de naam houdt in dat het bij de BALANCE MODULES om het evenwicht<br />

gaat. Via verschillende treatments dienen lichaam en geest (opnieuw)<br />

op elkaar afgestemd te worden om zo de dagelijkse stress beter aan te<br />

kunnen. De modules zijn de architectonische realisatie van een nieuwe,<br />

bewuste levenswijze die ons, mensen, de inhaalstrook laat verlaten en naar<br />

mogelijkheden laat zoeken om een normaal en daardoor voor ons gezond<br />

tempo te kunnen terugvinden.<br />

Een douche onder BIG RAIN of JUST RAIN of een kneippkuur met de<br />

WATER TUBE helpen om weer in staat te zijn harmonisch en evenwichtig te<br />

zijn. BIG RAIN biedt twee verschillende regensoorten die separaat of<br />

gecombineerd geactiveerd kunnen worden. Een lichaamsdouche die de hele<br />

mens met water omgeeft en de hoofddouche die doelgericht het hoofd, de<br />

nek en het gezicht zuivert. Door een separate aansturing is BIG RAIN<br />

daarbij samen met RAIN SKY het enige regenpaneel met uitschakelbare<br />

hoofddouche. Zo loopt op wens geen water over het gezicht – minder is<br />

precies soms meer. Wie zich nog meer ruimte voor rust wil gunnen, kan<br />

zijn lichaam door SIDE RAIN als het ware met regen laten omhullen.<br />

En WATER SHEET en WATER FALL maken reeds van het vullen van de<br />

badkuip een bijzondere gebeurtenis. Meer nog: In het douchebereik boven<br />

hoofdhoogte aangebracht, wekt WATER FALL het gevoel dat u daadwerkelijk<br />

onder een natuurlijke waterval staat. De BALANCE MODULES zijn<br />

combineerbaar met alle Dornbracht armatuurseries.


WaterFall / SideRain<br />

SYMETRICS xTool Thermostatmodul mit 2 Ventilen / Schlauchbrausegarnitur //<br />

xTool thermostaatmoduul met 2 stopkranen / Douchegarnituur //<br />

Module de thermostat xTool avec 2 robinets / Garniture de douche<br />

135


BigRain / WaterTube<br />

META.02 xTool Thermostatmodul mit 4 Ventilen /<br />

Schlauchbrausegarnitur // xTool thermostaatmoduul<br />

met 4 stopkranen / Douchegarnituur // Module de<br />

thermostat xTool avec 3 robinets / Garniture de douche<br />

136


HAVRE DE TRANQUILLITE<br />

La pluie ruisselle ou se déverse de BIG RAIN ou de JUST RAIN sur la<br />

personne sous la douche. Il n’existe aucun élément perturbateur, qu’il soit<br />

architectonique ou technique. Les BALANCE MODULES invitent donc à<br />

la paix intérieure et extérieure, à l’instar des pratiques de méditation classique,<br />

de yoga ou d’ayurveda. Le passage dans la salle de bains devient un<br />

traitement à part entière, presque une thérapie.<br />

La dénomination BALANCE MODULES annonce déjà qu’il sera question<br />

d’équilibre. Différents soins doivent (ré)concilier le corps et l’esprit pour être<br />

à même de mieux affronter le stress quotidien. Les modules correspondent à<br />

la transposition architectonique d’un rapport à la vie renouvelé et conscient,<br />

pour nous, êtres humains rongés par le stress et vivant à un rythme effréné,<br />

en permettant de reprendre un rythme normal et sain.<br />

Une douche sous BIG RAIN ou JUST RAIN ou une cure Kneipp avec<br />

le WATER TUBE aident à redevenir réceptif à l’harmonie et à l’équilibre.<br />

BIG RAIN propose deux différents types de pluie pouvant être sélectionnés<br />

individuellement ou de façon combinée. Une douche de corps qui entoure<br />

entièrement la personne d’eau et une douche de tête dont le jet vise la tête, la<br />

nuque et le visage. Grâce à une commande séparée, BIG RAIN est avec<br />

RAIN SKY le seul panneau avec douche de tête doté d’un dispositif d’ouverture<br />

et de fermeture. Si bien qu’il est possible de ne plus faire couler d’eau<br />

sur le visage le cas échéant – quelquefois, le moins peut être un plus. Pour<br />

ceux qui souhaitent offrir au calme davantage d’espace encore, SIDE RAIN<br />

enveloppe véritablement le corps de pluie. Avec WATER SHEET et WATER<br />

FALL, le remplissage de la baignoire devient une expérience à part entière.<br />

Et ce n’est pas tout: situé dans la partie douche au dessus de la tête, WATER<br />

FALL fait naître le sentiment de se trouver effectivement sous une cascade<br />

naturelle. Les BALANCE MODULES peuvent se combiner avec toutes les<br />

gammes de robinetteries Dornbracht.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Balance Modules<br />

…YOURSELF<br />

IN<br />

SILENCE<br />

BALANCE MODULES<br />

Ausführliche Informationen zu den BALANCE<br />

MODULES liefert die gleichnamige Broschüre.<br />

Sie kann unter www.dornbracht.com<br />

heruntergeladen werden.<br />

Uitvoerige informatie omtrent de BALANCE<br />

MODULES vindt u in de gelijknamige<br />

brochure. Deze kan op www.dornbracht.com<br />

worden gedownload.<br />

La brochure du même nom vous fournit des<br />

informations détaillées sur les BALANCE<br />

MODULES. Elle peut être téléchargée sur le<br />

site www.dornbracht.com.<br />

137


138


TARA<br />

Editor Till Briegleb<br />

Photography Jesse Frohman<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Tara<br />

MODERN<br />

INTERPRETATIONS<br />

OF ARCHETYPICAL<br />

FORM<br />

THE INVENTION<br />

OF TARA<br />

139


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Tara<br />

(...) Die Begründung für den Siegeszug der<br />

TARA, die Michael Sieger heute liefert, besitzt<br />

große Schlüssigkeit. Der Sohn des Bürogründers<br />

Dieter Sieger, der mit seinem Bruder Christian<br />

mittlerweile die Geschäfte auf dem herrlichen<br />

Landschloss Harkotten führt und gemeinsam mit<br />

seinem Vater 1992 den TARA Archetypus entwickelt<br />

hat, sieht die Verführungskraft der Armatur<br />

in ihrer perfekten Symbiose aus Nostalgie und<br />

Hipness.<br />

„Vorbild war der klassische Kreuzgriff als die<br />

archetypischste Form der Armatur. Und dieser<br />

historische Bezug hat im Unterbewussten bei den<br />

Menschen eine Grundakzeptanz geschaffen.“ Als<br />

Neuinterpretation der MADISON mit ihren knubbeligen<br />

Kreuzknebeln, die als Sinnbild einer verklärten<br />

prämodernen Vergangenheit auch heute<br />

noch im Programm von Dornbracht existiert,<br />

konnte TARA auf die Sympathiewerte von Kindheitserinnerungen<br />

und schönen Filmen aufbauen.<br />

Die radikale Reduktion auf die geometrischen<br />

Grundmuster polarisierte dann aber die<br />

Geschmacksurteile und garantierte erst dadurch<br />

den eigenständigen Erfolg. Denn gehobenes<br />

Design muss eine Sprache des Besonderen finden,<br />

will Luxus nicht zur stillosen Geldverschwendung<br />

degenerieren oder sich langsam im<br />

Allerweltsgeschmack auflösen.<br />

Vor der Entscheidung für die Produktion von<br />

TARA lag allerdings ein langer Entscheidungsprozess<br />

zwischen Entwerfern und Hersteller, in<br />

dem emotional geklärt werden musste, ob es sich<br />

bei diesem Design lediglich um etwas Spezielles<br />

oder schon um etwas wirklich Exquisites handelt.<br />

Denn obwohl der postmoderne und neobarocke<br />

Stil der Achtziger sich damals endlich und spürbar<br />

dem Ende zuneigte und durch die Branche die<br />

Parole von der neuen Einfachheit schallte, verlangte<br />

dieser offensichtliche Abfall von der eigenen<br />

Tradition dem verantwortungsbewussten<br />

Unternehmer Andreas Dornbracht schwere Zweifel<br />

ab.<br />

Kurioserweise ist Dornbrachts späterer Liebling<br />

ursprünglich gar nicht für das Unternehmen entwickelt<br />

worden, und auch der Bruch zur Postmoderne<br />

formulierte sich keineswegs so klar, wie<br />

es den Anschein hat. Denn ursprünglich entstand<br />

die Armatur 1991 als Nebenprodukt für Duravits<br />

Waschbrunnen-Familie Bagnella, die mit ihren<br />

Säulenfüßen aus Holz, Metall oder Keramik mittlerweile<br />

wie ein Relikt aus der Geburtsstunde der<br />

Edel-Italiener wirkt. Weil der Keramikhersteller<br />

Duravit keine Armaturen produzierte, entstand<br />

erst die Kooperation mit Dornbracht.<br />

Ähnlich wie die Vola-Serie von Arne Jacobsen<br />

beruht der dauerhafte Erfolg des TARA-Designs<br />

nicht nur auf der intellektuellen Anmutung von<br />

Analytik, Eleganz und Klarheit, sondern auch in<br />

der großen Modifikationsbreite der Grundfigur.<br />

Die strenge Kombination von rechten Winkeln<br />

und Kreisform ließ sich – von kleinen Ausfällen<br />

140<br />

„Manche Gegenstände sind einfach da“ // “Sommige voorwerpen zijn gewoonweg daar” //<br />

« Certains objets se limitent à exister »<br />

im Accessoire-Bereich abgesehen – ohne Substanzverlust<br />

in eine ganze Serie von Produkten<br />

transformieren. Von der Dusche bis zum Handtuchhalter<br />

bleibt die schlichte Anmutung homogen<br />

in der Handschrift, ohne zu optischen<br />

Abnutzungseffekten zu führen. Auch der völlige<br />

Verzicht auf Bicolor-Lösungen mit Messing und<br />

Chrom oder farbige Varianten, wie sie zur Entstehungszeit<br />

der TARA als Verkaufsgaranten galten,<br />

hat die Langlebigkeit überhaupt erst möglich<br />

gemacht.<br />

Dass TARA auch die Erotisierung des Badezimmers<br />

durch Wellness, Werbung und Design-Boom<br />

in den Neunzigern zum Erfolg nutzen konnte,<br />

obwohl ihre Anmutung so kühl und streng ist,<br />

erklärt sich wohl gerade durch die bewusste Ent-<br />

scheidung, hier Neutralität zu wahren. „Ich halte<br />

Erotik für eine zu persönliche Geschichte, um sie<br />

ins Design zu bringen“, sagt Michael Sieger. Zwar<br />

gibt es auch aus seinem Hause einige Entwürfe<br />

für Sanitärprodukte, die diese Aussage zumindest<br />

als Manifest in Frage stellen, aber bei TARA führte<br />

die emotionale Zurückhaltung zu zwei blendenden<br />

Resultaten: TARA ist gerade im Kontrast zu<br />

plüschigen Rundungen ein haptisches Erlebnis<br />

und die Anwendung funktioniert in nahezu jedem<br />

Sanitär-Ambiente. Ob Kacheln oder Glasmosaik,<br />

schlichte weiße Keramik oder schwerer Sandstein,<br />

ob japanische Holzwanne oder gläsernes Duschbad<br />

– jede Badezimmereinrichtung, die in der<br />

Grundrichtung halbwegs modern auftritt, ist<br />

TARA-tauglich. Ja selbst in Art-Deco-Sünden


„Sie lebt geradezu vom Kontrast“ // “Zij leeft precies van het contrast” //<br />

« Tara vit du contraste »<br />

oder italienischem Malkasten-Design erlaubt die<br />

edle Zurückhaltung der Armatur die Installation.<br />

(...)<br />

Der Einfluss der TARA auf die Gestaltungssatzung<br />

im Sanitärbereich ist jedenfalls relativ<br />

singulär und lässt sich vielleicht am ehesten an<br />

der Menge der Nachahmer zeigen. Im Luxusbereich<br />

haben große Namen das Konzept des<br />

abstrahierten Kreuzgriffs und des halbkreisförmigen<br />

Rohrs nach der TARA wieder verwendet, aber<br />

vornehmlich Dornbracht-Konkurrenten mit Appetit<br />

auf den Massenmarkt brachten in den letzten<br />

Jahren geringfügig modifizierten Ideenklau billig<br />

an den Kunden. Dem Original hat das an der<br />

Schwelle vom Kult zum Klassiker bisher noch<br />

nicht wirklich geschadet – knapp 40 Prozent des<br />

Dornbracht-Umsatzes erwirtschaftet das Chrom<br />

mit dem arabischen Namen für Verpackungsgewicht.<br />

Vor dem Begräbnis in der Museumsvitrine<br />

ist TARA also wohl noch auf Jahre sicher.<br />

(Auszug aus der Publikation „TARA. Armatur und<br />

Archetypus“ erschienen im Birkhäuser Verlag,<br />

2003)<br />

(...) De motivering voor de triomftocht van TARA,<br />

die Michael Sieger vandaag de dag levert, is heel<br />

sluitend. De zoon van de kantooroprichter Dieter<br />

Sieger, die mit zijn broeder Christian de zaken op<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Tara<br />

het heerlijke landkasteel Harkotten regelt en<br />

samen met zijn vader in 1992 het TARA archetype<br />

heeft ontwikkeld, ziet de verleidingskracht<br />

van de armatuur in haar perfecte symbiose van<br />

nostalgie en hipness.<br />

“Voorbeeld was de klassieke kruisgreep als de<br />

meest archetypische vorm van armatuur. En deze<br />

historische band heeft in het onderbewustzijn van<br />

de mensen tot een totale aanvaarding geleid.” Als<br />

nieuwe interpretatie van de MADISON mit zijn<br />

knobbelige kruisknevels die als zinnebeeld van<br />

een verheerlijkt premodern verleden ook vandaag<br />

nog in het programma van Dornbracht bestaat,<br />

kon TARA op de sympathiewaarden van kindheidsherinneringen<br />

en schone films bouwen. De<br />

radicale reductie tot het geometrisch basismodel<br />

polariseerde dan echter de smaken en garandeerde<br />

pas daardoor het zelfstandig succes. Want verheven<br />

design moet de taal van het bijzondere vinden,<br />

wil luxe niet tot een stijlloze geldverkwisting<br />

degeneren of langzaam in de doodgewone smaak<br />

ondergaan.<br />

Vóór de beslissing m.b.t. de productie van TARA<br />

lag echter een langer beslissingsproces tussen de<br />

onderwerpers en de producent waarbij emotioneel<br />

moest worden opgehelderd of het bij dit design<br />

alleen om iets speciaals of reeds om iets echt<br />

exquisiets gaat. Want alhoewel de postmoderne<br />

en neobarokke stijl van de jaren tachtig toen<br />

speurbaar naar het einde toe ging en door de<br />

branche het devies van de nieuwe eenvoudigheid<br />

klonk, deed deze kennelijke afvalligheid van<br />

de eigen traditie Andreas Dornbracht, de ondernemer<br />

met verantwoordelijkheidsbesef, sterk<br />

twijfelen.<br />

Vreemd genoeg werd de latere lieveling van<br />

Dornbracht oorspronkelijk helemaal niet voor de<br />

onderneming ontwikkeld en ook de breuk met het<br />

postmoderne tijdperk was in geen geval zo<br />

duidelijk als dit eruit ziet. Want oorspronkelijk<br />

ontstond de armatuur in 1991 als nevenproduct<br />

TARA<br />

Die abstrahierten<br />

Skulpturen von Constantin<br />

Brancusi mit ihren Anleihen<br />

an die afrikanische und<br />

prähistorische Bildhauerkunst<br />

waren Inspiration<br />

für die Inszenierung der<br />

TARA. Archaische Materialien<br />

wie Holz und Stein und die<br />

ikonisierende Darstellung<br />

in Schwarzweiß.<br />

De geabstraheerde sculpturen<br />

van Constantin Brancusi<br />

met hun ontleningen uit de<br />

Afrikaanse en prehistorische<br />

beeldhouwkunst waren de<br />

inspiratie voor de enscenering<br />

van TARA. Archaïsche<br />

materialen zoals hout<br />

en steen en de iconiserende<br />

weergave in zwart-wit.<br />

Les sculptures abstraites<br />

de Constantin Brancusi<br />

empruntées à l’art sculptural<br />

africain et préhistorique<br />

ont inspiré la mise en scène<br />

de TARA. La représentation<br />

iconographique en noir<br />

et blanc de matériaux<br />

archaïques tels que le bois<br />

et la pierre.<br />

141


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Tara<br />

„Von der Funktion zum Ritual“ // “Van de functie naar het ritueel” // « De la fonctionnalité au rituel »<br />

voor Duravit’s wasbronfamilie Bagnella, die met<br />

haar zuilvoeten van hout, metaal of keramiek<br />

ondertussen het effect van een relict van het<br />

geboorteuur van de edele Italiaan heeft. Omdat<br />

de keramiekproducent Duravit geen armaturen<br />

produceerde, ontstond pas de coöperatie met<br />

Dornbracht.<br />

Net zoals bij de Vola-serie van Arne Jacobsen is<br />

het duurzame succes van het TARA-design niet<br />

alleen op de intellectuele eisen van analytiek,<br />

elegantie en duidelijkheid gebaseerd maar ook op<br />

de grote modificatiebreedte van de basisfiguur.<br />

De strenge combinatie van rechte hoeken en<br />

kringvorm kon – van kleine verliezen in het<br />

accessoire-bereik afgezien – zonder substantieverlies<br />

in een hele reeks producten worden<br />

getransformeerd. Van de douche tot de handdoekstang<br />

blijft de eenvoudige indruk homogeen<br />

zonder tot optische slijtage-effecten te leiden.<br />

Ook het volledig afzien van bicolor-oplossingen<br />

met messing en chroom of kleurige varianten,<br />

142<br />

zoals deze in de ontstaanstijd van TARA als verkoopgaranten<br />

golden, heeft de duurzaamheid<br />

überhaupt pas mogelijk gemaakt.<br />

Dat TARA ook de eroterisering van de <strong>badkamer</strong><br />

door wellness, reclame en design-boom in de<br />

jaren negentig voor zijn succes kon gebruiken<br />

alhoewel zijn indruk zo koel en streng is, kan<br />

precies worden verklaard door de bewuste beslissing<br />

hier neutraliteit te garanderen. “Ik beschouw<br />

erotiek als een te persoonlijke aangelegenheid om<br />

ze in design om te zetten”, zegt Michael Sieger.<br />

Er bestaan weliswaar ook van zijn firma enkele<br />

ontwerpen voor sanitaire producten, die deze verklaring<br />

tenminste als manifest in twijfel trekken,<br />

maar bij TARA leidde de emotionele terughouding<br />

tot twee prachtige resultaten: TARA is precies als<br />

contrast t.o.v. pluschen rondingen een haptische<br />

belevenis en de toepassing functioneert in bijna<br />

elk sanitaire sfeer. Tegels, glasmozaiek, eenvoudig<br />

witte keramiek, zware zandsteen, Japanse houten<br />

kuip, glazen douchebad: elke <strong>badkamer</strong>inrichting<br />

die qua basisrichting enigszins modern optreedt,<br />

is geschikt voor TARA. Zelfs in art-deco-zonden<br />

of in een Italiaans verfdoos-design laat de edele<br />

terughouding van de armatuur de installatie toe.<br />

(...)<br />

De invloed van TARA op de vormgeving in het<br />

sanitair bereik is in elk geval relatief uniek en kan<br />

misschien het best aan de hand van het aantal<br />

nabootsers worden geïllustreerd. In het luxebereik<br />

hebben grote namen het concept van de geabstraheerde<br />

kruisgreep en de halfcirkelvormige buis na<br />

TARA opnieuw gebruikt maar vooral Dornbrachtconcurrenten<br />

met trek in de massamarkt brachten<br />

de laatste jaren de lichtjes veranderde gestolen<br />

ideeën aan de klanten. Aan het origineel heeft<br />

dit aan de drempel van de klassiekercultus tot<br />

nu toe nog geen werkelijke schade berokkent –<br />

bijna 40 procent van de Dornbracht omzet wordt<br />

gerealiseerd door het chroom met de Arabische<br />

naam voor verpakkingsgewicht. Tegen de begrafe-


„Das Bad als Kulturmaß“ // “Het bad als culturele maat” // « Le bain en tant qu’élément de mesure culturelle »<br />

nis in de museumvitrine ist TARA dus nog jaren<br />

beveiligd.<br />

(Uittreksel uit de publicatie “TARA. Armatur und<br />

Archetypus” verschenen bij de uitgeverij “Birkhäuser<br />

Verlag”, 2003)<br />

(...) La raison de la marche triomphale de TARA,<br />

que Michael Sieger fournit aujourd’hui, est<br />

concluante. Le fils du fondateur du bureau, Dieter<br />

Sieger, qui avec son frère Christian dirige dorénavant<br />

les affaires dans le magnifique château de<br />

campagne d’Harkotten et qui a développé l’archétype<br />

TARA en collaboration avec son père en<br />

1992, considère que le pouvoir de séduction de la<br />

robinetterie réside dans la symbiose parfaite entre<br />

la nostalgie et la mode.<br />

« Le modèle était la poignée à croisillon classique<br />

comme la forme archétypique du robinet. Et ce lien<br />

historique a fait naître dans l’inconscient des<br />

hommes une acceptation générale ». La nouvelle<br />

interprétation du MADISON et de ses manettes<br />

en croix charnues, qui est aujourd’hui encore présent<br />

en tant que pictogramme d’un passé prémoderne<br />

transfiguré dans la gamme de Dornbracht, a<br />

permis à TARA de profiter de la sympathie issue<br />

des souvenirs d’enfance et des beaux films. La<br />

réduction radicale en un modèle de base géométrique<br />

a cependant entraîné une polarisation des<br />

goûts et garanti par là même un succès autonome.<br />

Car la conception esthétique de luxe doit trouver<br />

un langage de la particularité, si elle ne veut pas<br />

que le luxe dégénère en gaspillage d’argent dénué<br />

de style ou se dissolve lentement dans le goût<br />

commun.<br />

Un long processus décisionnel entre les créateurs<br />

et le fabricant a précédé la décision de<br />

lancer la production de TARA, qui a permis de<br />

clarifier sur un plan émotionnel s’il s’agissait<br />

d’une conception esthétique simplement spéciale<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Tara<br />

ou de quelque chose de vraiment raffiné. Car<br />

bien que le style postmoderne et néo baroque<br />

des années quatre-vingts arrivait à l’époque enfin<br />

et sensiblement à sa fin et que dans toute la<br />

branche résonnait l’avènement de la nouvelle<br />

simplicité, ce déclin évident de sa propre tradition<br />

faisait naître chez Andreas Dornbracht de<br />

gros doutes.<br />

Curieusement, ce qui deviendra le chouchou de<br />

Dornbracht ne fut pas à l’origine créé pour cette<br />

entreprise, et la rupture au profit de la postmodernité<br />

était loin d’être aussi claire qu’il ne paraissait.<br />

Car à l’origine, le robinet est né en 1991 comme<br />

sous-produit pour la gamme de lavabos sur<br />

colonne Bagnella de la marque Duravit, dont les<br />

colonnes en bois, métal ou céramique font dorénavant<br />

l’effet d’une relique de la première heure<br />

de la création italienne de luxe. Comme le fabricant<br />

de céramique Duravit ne produisait pas de<br />

robinetteries, il a commencé à coopérer avec<br />

Dornbracht.<br />

143


144


Un peu comme pour la série Vola de Arne<br />

Jacobsen, le succès durable de l’esthétique TARA<br />

ne repose pas simplement sur la perception intellectuelle<br />

de l’analytique, de l’élégance et de la<br />

clarté, mais aussi dans la large modification de la<br />

figure de base. La stricte combinaison d’angles<br />

droits et d’arrondis a permis une transformation<br />

sans perte de substance, mis à part quelques<br />

petites exceptions dans le domaine des accessoires,<br />

en toute une série de produits. De la<br />

douche au porte-serviette, la perception dépouillée<br />

de la signature est restée homogène, sans<br />

engendrer d’effets optiques d’usure. C’est le<br />

renoncement total aux solutions bicolores en<br />

laiton et chrome ou aux variantes colorées qui<br />

existaient à l’époque de l’apparition de TARA<br />

et qui garantissaient alors le succès des ventes,<br />

qui a permis cette longévité.<br />

(...)<br />

TARA ayant aussi bénéficié de l’érotisation de la<br />

salle de bains par le bien-être, la publicité et le<br />

boom de la conception esthétique dans les années<br />

quatre-vingt dix, bien que sa perception soit si<br />

froide et sévère, s’explique justement par la<br />

décision consciente de conserver ici sa neutralité.<br />

« Je trouve que l’érotisme est une histoire trop<br />

personnelle pour la mélanger à la conception<br />

esthétique », explique Michael Sieger. Certes sa<br />

maison compte elle aussi quelques créations de<br />

produits sanitaires qui remettent en question cette<br />

affirmation, du moins en tant que manifeste, mais<br />

chez TARA, la retenue émotionnelle a permis<br />

d’obtenir deux résultats épatants : TARA offre<br />

une expérience haptique contrastant justement<br />

avec les formes arrondies pelucheuses, et son utilisation<br />

est possible dans presque n’importe quelle<br />

ambiance sanitaire. Qu’il s’agisse de faïence ou<br />

de mosaïque en verre, de céramique blanche<br />

dépouillée ou de grès lourd, de baignoires en bois<br />

japonaises ou de bains douches vitrés, chaque<br />

équipement de salle de bains un tant soit peu<br />

moderne à la base peut s’harmoniser avec TARA.<br />

La noble retenue de la robinetterie permet son<br />

installation même avec les péchés art déco ou le<br />

design de boîte de couleurs italien. (...)<br />

L’influence de TARA sur le précepte conceptuel<br />

dans le domaine des sanitaires est en tous cas<br />

relativement singulière et s’illustre peut-être au<br />

mieux par le nombre de copies existantes. Dans le<br />

domaine du luxe, les grands noms ont recommencé<br />

à utiliser le concept de la poignée à croisillon<br />

abstraite et du tuyau semi-circulaire selon le<br />

modèle TARA, mais ce sont avant tout les concurrents<br />

de Dornbracht ayant des vues sur le marché<br />

de masse qui ont mis sur le marché ces dernières<br />

années des copies bon marché à peine modifiées.<br />

Cela n’a jusqu’alors pas vraiment eu de conséquence<br />

négative pour ce modèle d’origine, un<br />

classique à la limite du culte, ce chromé au nom<br />

arabe est à l’origine de presque 40 pour cent du<br />

chiffre d’affaires de Dornbracht. TARA est ainsi<br />

encore à des années de l’enterrement dans la<br />

vitrine d’un musée.<br />

(Extrait de la publication « TARA. Robinetterie et<br />

archétype » parue aux éditions Birkhauser Verlag,<br />

2003)<br />

TARA.<br />

ARMATUR UND ARCHETYPUS.<br />

EINE HULDIGUNG /<br />

HOMAGE TO A SANITARY<br />

FITTING AND AN ARCHETYPE<br />

In diesem hochwertig ausgestatteten<br />

Buch inszeniert<br />

der in New York lebende<br />

Fotograf Jesse Frohman<br />

die TARA in überraschenden<br />

Schwarzweiß-Aufnahmen<br />

als modernen Klassiker.<br />

An ihrem Beispiel diskutieren<br />

bedeutende Architekten,<br />

Designer, Kommunikationswissenschaftler<br />

und Kritiker<br />

designtheoretische und<br />

künstlerische Positionen.<br />

Erschienen im Birkhäuser<br />

Verlag, ISBN 3-7643-0634-3.<br />

In dit hoogwaardig uitgevoerde<br />

boek ensceneert de<br />

in New York wonende fotograaf<br />

Jesse Frohman de<br />

serie TARA in verrassende<br />

zwart/-wit foto’s als moderne<br />

klassieker. Aan de hand<br />

van haar voorbeeld discussiëren<br />

belangrijke architecten,<br />

designers, communicatiewetenschappers<br />

en critici<br />

over designtheoretische<br />

en artistieke standpunten.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Tara<br />

Gepubliceerd bij de<br />

uitgeverij Birkhäuser Verlag,<br />

ISBN 3-7643-0634-3.<br />

Dans ce livre magnifiquement<br />

illustré, le photographe<br />

et résident new-yorkais,<br />

Jesse Frohman, a réalisé une<br />

mise en scène de TARA d’un<br />

classicisme moderne au<br />

moyen de photographies en<br />

noir et blanc surprenantes.<br />

En suivant cet exemple, des<br />

personnalités de renom<br />

(architectes, concepteurs,<br />

experts en matière de<br />

communication et critiques)<br />

font état de leur position<br />

conceptuelle d’un point de<br />

vue rhétorique et artistique.<br />

Paru aux éditions Birkhäuser,<br />

ISBN 3-7643-0634-3.<br />

145


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Tara<br />

The rituals<br />

and the<br />

archetype<br />

TARA<br />

Relax Seat,<br />

Gender Stand male,<br />

Gender Stand female<br />

146<br />

TARA CLASSIC<br />

Dish Set,<br />

Free Showering &<br />

Bathing<br />

RELAX SEAT<br />

In der Antike waren die Badetempel das Zentrum<br />

der Kommunikation. Hier trafen sich Männer<br />

und Frauen zu intimen und allgemeinen<br />

Gesprächen. Eine Tradition, die es zu erwecken<br />

lohnt. Mit einladenden Flächen um die Badewanne<br />

herum, die Ablage und Sitzfläche zugleich<br />

sein können. So entsteht Platz für mehrere und<br />

Raum für Kommunikation oder Treatments, mit<br />

denen man sich gegenseitig verwöhnen kann.<br />

RELAX SEAT<br />

In de oudheid waren de badtempels het centrum<br />

van de communicatie. Hier ontmoetten mannen<br />

en vrouwen elkaar voor intieme en algemene<br />

gesprekken. Een traditie, die de moeite waard<br />

loont om nieuw leven in te blazen. Met uitnodigende<br />

vlakken rond het bad, die tegelijkertijd<br />

aflegplaat en zitplaats kunnen zijn. Zo ontstaat er<br />

plaats voor meerdere personen en ruimte voor<br />

communicatie of treatments, waarmee men elkaar<br />

kan verwennen.<br />

RELAX SEAT<br />

Dans l’Antiquité, les bains étaient des centres de<br />

communication. Hommes et femmes s’y rencontraient<br />

et y entretenaient des discussions intimes<br />

comme plus générales. Une tradition qu’il serait<br />

intéressant de raviver. Au moyen d’aménagements<br />

agréables autour de la baignoire, pouvant servir<br />

à la fois de rangement et d’assise. Espace pour<br />

plusieurs personnes et lieu de communication ou<br />

de soins à se prodiguer les uns aux autres.


RELAX SEAT<br />

Wannen-Zweilochbatterie // Badmengkraan // Mélangeur bain à 2 trous<br />

147


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Tara<br />

148


Indulge in rituals<br />

it’s in your nature<br />

GENDER STAND – female & male<br />

Die Wiederentdeckung der Petite Coiffeuse, die<br />

dem Moment des Zurechtmachens die gebührende<br />

Aufmerksamkeit schenkt. Ein Spiegel in<br />

Sitzhöhe und eine bequeme Sitzgelegenheit holen<br />

uns herunter. Im wahrsten Sinne des Wortes. Denn<br />

im Sitzen entsteht fast von allein die nötige Ruhe<br />

für ausgedehnte Pflege und Kosmetik. Direkt an<br />

den Waschtisch angeschlossen, entsteht ein in sich<br />

geschlossenes Reich der femininen Schönheit.<br />

Die Werkbank neben dem Waschtisch. Funktional<br />

und klar strukturiert. Mit einem fixen Platz<br />

für alle Utensilien. Die strenge Ordnung von<br />

Materialitäten und Funktionen unterstützt den<br />

Wunsch, im Bad keine Zeit zu verlieren. Der<br />

Waschtisch aus Stein. Links und rechts davon<br />

Ablageflächen aus Holz. Und ein Spiegel, dessen<br />

Beleuchtung optimal auf das Rasieren und die<br />

Gesichtspflege abgestimmt ist.<br />

GENDER STAND – female & male<br />

De herontdekking van de “petite coiffeuse”, die<br />

de gepaste aandacht schenkt aan het moment<br />

van het opmaken. Een spiegel op zithoogte en een<br />

comfortabele zitplaats halen ons naar beneden. In<br />

de letterlijke betekenis van het woord. Want bij<br />

het zitten ontstaat bijna vanzelf de nodige rust<br />

voor uitgebreide verzorging en cosmetica. Direct<br />

aangesloten op de wastafel ontstaat een harmonisch<br />

rijk van vrouwelijke schoonheid.<br />

De werktafel naast de wastafel. Functioneel en<br />

duidelijk gestructureerd. Met een vaste plaats<br />

voor alle benodigdheden. De strenge geordendheid<br />

van materialen en functies onderstreept de<br />

wens, om in de <strong>badkamer</strong> geen tijd te verliezen.<br />

De wastafel uit steen. Links en rechts daarvan<br />

aflegvlakken uit hout. En een spiegel, waarvan de<br />

verlichting optimaal afgestemd is op het scheren<br />

en de gelaatsverzorging.<br />

GENDER STAND – female & male<br />

La redécouverte de la « petite coiffeuse »<br />

redonne à la beauté féminine la place qui lui est<br />

due. Le miroir à hauteur du siège et une assise<br />

confortable sont une véritable source d’apaisement.<br />

Au vrai sens du terme. En effet, assise on<br />

jouit de la tranquillité nécessaire pour la toilette et<br />

le maquillage. Un espacé dédié à la beauté féminine<br />

directement associé au lavabo.<br />

« Etabli » à côté du lavabo. Structure fonctionnelle<br />

et nette. Emplacements fixes pour l’ensemble<br />

des ustensiles. Sévérité ordonnée des matières<br />

et des fonctions pour ne pas perdre de temps dans<br />

la salle de bains. Lavabo en pierre. Surfaces de<br />

rangement en bois sur les côtés droit et gauche. Et<br />

un miroir dont l’éclairage est idéal pour le rasage<br />

et les soins du visage.<br />

TARA<br />

Sieger Design<br />

Als Archetyp einer Armatur<br />

fängt die TARA fast jeden<br />

Gegensatz auf. So lassen<br />

sich hochglänzende<br />

Oberflächen mit einem<br />

weich gepolsterten Hocker<br />

kombinieren. Edelhölzer<br />

harmonieren mit Sandstein<br />

und satiniertem Glas.<br />

Als archetype van een kraan<br />

neemt TARA bijna iedere<br />

tegenstelling op. Zo kunnen<br />

hoogglanzende oppervlakken<br />

worden gecombineerd met<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Tara<br />

<<br />

GENDER STAND, FEMALE<br />

Waschtisch-Einlochbatterie / Haken //<br />

1-gats wastafelmengkraan / Haak //<br />

Mélangeur de lavabo monotrou / Patères<br />

<<br />

GENDER STAND, MALE<br />

Waschtisch-Dreilochbatterie //<br />

3-gats wastafelmengkraan //<br />

Mélangeur de lavabo à 3 trous<br />

een zacht gestoffeerd krukje.<br />

Edele houtsoorten harmoniëren<br />

met zandsteen en<br />

gesatineerd glas.<br />

TARA, robinet archétype<br />

s’adaptant à la quasi-totalité<br />

des contrastes. Combinaison<br />

possible de surfaces ultra<br />

brillantes avec un siège à<br />

rembourrage souple.<br />

Harmonie de bois précieux<br />

associés au grès et au<br />

verre satiné.<br />

149


Waschtisch-Dreilochbatterie // 3-gats wastafelmengkraan // Mélangeur de lavabo à 3 trous<br />

150


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Tara Classic<br />

CLEAR<br />

YOUR MIND<br />

DISH SET<br />

Das Übergießen von Kopf und Körper mit Wasser und Ölen zählt zu den traditionellen<br />

Elementen des Ayurveda. Shirodhara, der Stirnguss, ist nur eine von vielen Anwendungen.<br />

Zeremonien wie diese lassen sich auch auf das private Bad übertragen.<br />

Eine bequeme, erdende Sitzgelegenheit und einige schöne Schalen, mit denen sich das<br />

Wasser auffangen und übergießen lässt, genügen, um in den Genuss des meditativen<br />

Effekts zu kommen. Ein äußerst angenehmes Ritual auch zur Abwaschung von Pflegeresten<br />

wie Seife, Masken oder Peelings.<br />

DISH SET<br />

Het overgieten van het hoofd en lichaam met water en oliën behoort tot de traditionele<br />

elementen van ayurveda. Shirodhara, het overgieten van het voorhoofd, is slechts<br />

één van de vele toepassingen. Ceremonies zoals deze kunnen ook worden overgedragen<br />

naar de privé<strong>badkamer</strong>. Een comfortabele, zitplaats en enkele mooie schalen, waarmee<br />

het water kan worden opgevangen en overgoten, volstaan om het genot van het meditatieve<br />

effect te ervaren. Een uiterst aangenaam ritueel ook voor het afwassen van verzorgingsresten<br />

zoals zeep, maskers of peelings.<br />

DISH SET<br />

S’asperger la tête et le corps d’eau et d’huiles fait partie des pratiques ayurvédiques.<br />

L’aspersion du front, le Shirodhara, n’en est qu’une application parmi tant d’autres.<br />

De tels cérémoniels sont également possibles à la maison, dans la salle de bains. Il suffit<br />

d’une assise confortable à même le sol et de quelques belles vasques servant à prendre<br />

et recueillir l’eau pour ressentir et apprécier les effets méditatifs. Un rituel particulièrement<br />

agréable, également envisageable pour retirer les restes de savon, de masque et de<br />

gommage.<br />

TARA CLASSIC<br />

Sieger Design<br />

Ein Waschplatz mit der<br />

TARA CLASSIC ist prädestiniert<br />

für die Kultur der<br />

feinen Unterschiede. Zum<br />

Beispiel weißer Marmor<br />

mit einer kaum wahrnehmbaren<br />

Maserung. Sehr klar,<br />

sehr gerade. Kontrastiert<br />

von Handmade-Produkten<br />

wie den Keramikschalen.<br />

Een wasplaats met de TARA<br />

CLASSIC is voorbestemd<br />

voor de cultuur van fijne verschillen.<br />

Bijvoorbeeld witte<br />

marmer met nauwelijks<br />

waarneembare vlammen.<br />

Zeer helder, zeer recht.<br />

Contrasteert met handgemaakte<br />

producten zoals<br />

de keramische schalen.<br />

Un espace de toilette doté<br />

d’une robinetterie TARA<br />

CLASSIC est prédestiné à la<br />

culture du détail. Exemple :<br />

marbre blanc dont la madrure<br />

est à peine perceptible.<br />

Très nette, très linéaire.<br />

Contraste par rapport aux<br />

produits faits main tels que<br />

les vasques en céramique.<br />

151


xStream Wannen-Einhandbatterie / Regenbrause / Schlauchbrausegarnitur / Badetuchhalter //<br />

xStream bad-eenhendelmengkraan / Regendouche / Douchegarnituur / Badhanddoekhouder //<br />

Mitigeur monocommande de baignoire xStream / Pomme de douche arrosoir /<br />

Garniture de douche / Porte-serviette<br />

152


MENTAL FREEDOM<br />

IN THE<br />

BATHROOM.<br />

FREE SHOWERING AND BATHING.<br />

Die geistige Freiheit im Bad. Die Dusche ohne Duschtasse und Abtrennung<br />

frei im Raum, eine Badewanne ohne Grenze. So entwickelt<br />

sich eine neue Raumdynamik, die mit der traditionellen Statik bricht.<br />

FREE SHOWERING AND BATHING.<br />

De geestelijke vrijheid in de <strong>badkamer</strong>. De douche zonder douchebak en afscheiding<br />

vrij in de kamer, een ligbad zonder grenzen. Zo ontwikkelt<br />

er zich een nieuwe kamerdynamiek, die breekt met het traditionele statische karakter.<br />

FREE SHOWERING AND BATHING.<br />

Liberté spirituelle dans la salle de bains. Douche sans bac, absence de séparation<br />

spatiale, baignoire sans limites. C’est ainsi que se conçoit<br />

la dynamique d’une pièce allant à l’encontre de la statique traditionnelle.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Tara Classic<br />

153


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Meta.02<br />

154<br />

Meta.02


xTool Thermostatmodul mit 3 Ventilen /<br />

Regenbrause / Seitenbrausen / Schlauchbrausegarnitur<br />

// xTool thermostaatmoduul<br />

met 3 stopkranen / Regendouche /<br />

Zijdouches / Douchegarnituur // Module de<br />

thermostat xTool avec 3 robinets / Pomme<br />

de douche arrosoir / Douchettes latérales /<br />

Garniture de douche<br />

<<br />

Waschtisch-Zweiloch-Einhandbatterie /<br />

Lotionspender // 2-gats wastafel eenhendelmengkraan<br />

/ Lotionhouder // Mitigeur<br />

monocommande de lavabo à 2 trous /<br />

Distributeur de lotion<br />

155


156


Wannen-Dreiloch-Einhandbatterie //<br />

3-gats bad-eenhendelmengkraan //<br />

Mitigeur monocommande de bain à 3 trous<br />

157


158


The<br />

bathroom<br />

as studio<br />

META.02<br />

Je länger und öfter man sich in einem Raum<br />

aufhält, desto mehr Gestalt nimmt er an. Das ist<br />

im Bad nicht anders. Es sammeln sich Andenken,<br />

Accessoires, Dekorationen. Mitgebracht von<br />

Reisen aus der ganzen Welt, sind sie so unterschiedlich<br />

wie ihre Länder und Abenteuer. Steinvasen<br />

stehen neben hölzernen Skulpturen aus<br />

Afrika, eine Kerze von Diptyque aus Paris trifft<br />

auf Blumen aus dem Garten. Eine Materialcollage<br />

an der Wasserstelle, zu der vor allem schlichte<br />

Formen bei Armatur und Waschtisch einladen.<br />

Sie schaffen die klare Basis, auf der sich nach Belieben<br />

kombinieren und dekorieren lässt.<br />

META.02<br />

Hoe langer en vaker men in een ruimte vertoeft,<br />

des te meer vorm deze aanneemt. Dat is in de<br />

<strong>badkamer</strong> niet anders. Er verzamelen zich aandenkens,<br />

accessoires, decoraties. Meegebracht<br />

van reizen van over de hele wereld, zijn ze net zo<br />

verschillend als hun landen en avonturen. Stenen<br />

vazen staan naast houten sculpturen uit Afrika,<br />

een kaars van Diptyque uit Parijs botst op bloemen<br />

uit de tuin. Een materiaalcollage aan de<br />

wasplaats, waarbij vooral de sobere vormen van<br />

de kraan en wastafel uitnodigen. Ze creëren de<br />

heldere basis, waarop er naar believen kan worden<br />

gecombineerd en gedecoreerd.<br />

META.02<br />

L’importance d’une pièce est fonction du temps<br />

et de la fréquence de passage. Cette règle s’applique<br />

également à la salle de bains. Elle regroupe<br />

souvenirs, accessoires et éléments décoratifs.<br />

Rapportés au gré de voyages de par le monde, ils<br />

sont aussi diversifiés que les pays et les aventures.<br />

Des vases en pierre sont déposés à côté de sculptures<br />

africaines en bois, une bougie Diptyque<br />

parisien jouxte les fleurs du jardin. Un collage de<br />

matières à proximité du point d’eau avec robinetterie<br />

et lavabo dont la simplicité formelle est<br />

engageante. Ils créent une base nette sur laquelle<br />

il est possible de combiner et de décorer à convenance.<br />

Waschtisch-Einhandbatterie // Wastafel eenhendelmengkraan //<br />

Mitigeur monocommande de lavabo<br />

<<br />

Waschtisch-Einhandbatterie // Wastafel eenhendelmengkraan //<br />

Mitigeur monocommande de lavabo<br />

META.02<br />

Sieger Design<br />

Die META 02 fängt mit ihrem<br />

minimierten Design die<br />

unterschiedlichsten Akzente<br />

auf. Collagenartig eingesetzte<br />

Gegenstände und<br />

Materialien, helle Hölzer mit<br />

einer fast skandinavischen<br />

Anmutung lassen sich<br />

zu einer freundlichen Atmosphäre<br />

kombinieren.<br />

META 02 neemt met het minimalistische<br />

design de meest<br />

uiteenlopende accenten op.<br />

Zoals bij een collage<br />

gebruikte voorwerpen<br />

en materialen, lichte houtsoorten<br />

met een bijna<br />

Scandinavische indruk kunnen<br />

worden gecombineerd<br />

tot een aangename sfeer.<br />

La conception minimaliste<br />

de la robinetterie META 02<br />

accepte toute accentuation.<br />

Objets et matériaux, des bois<br />

clairs au charme scandinave<br />

aménagés à la manière d’un<br />

collage permettent de créer<br />

une ambiance conviviale.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Meta.02<br />

159


160


Refined<br />

bathing<br />

META.02<br />

Was geschieht, wenn eine Armatur kein Designobjekt<br />

innerhalb einer Architektur mehr ist, sondern<br />

selbst zu Architektur wird? Wenn der Raum<br />

auch durch sie eine gliedernde Ordnung erfährt?<br />

Dann wird die Wasserstelle selbst zum Raum im<br />

Raum. Eine Badewanne beispielsweise kann zum<br />

Raumteiler werden, den die Armatur als Funktionsapparat<br />

veredelt. Ein Waschtisch wird Wandelement,<br />

das sich harmonisch in die übrige<br />

Architektur einfügt. Eine Armatur, mit der diese<br />

neuartige Fusion von Design und Architektur gelingt,<br />

muss sich wie die META 02 extrem zurücknehmen.<br />

Minimiert in ihrem Volumen und in ihrer<br />

Formensprache. Andernfalls würde sie zur Konkurrenz<br />

für ihr Umfeld.<br />

META.02<br />

Wat gebeurt er, wanneer een kraan geen designobject<br />

binnen een architectuur meer is, maar zelf<br />

architectuur wordt? Wanneer de kamer ook door<br />

de kraan een verdelende ordening ervaart? Dan<br />

wordt de wasplaats zelf een kamer in de kamer.<br />

Een ligbad bijvoorbeeld kan een scheidingswand<br />

worden, die de kraan als functieapparaat veredelt.<br />

Een wastafel wordt een wandelement, dat zich harmonisch<br />

integreert in de overige architectuur. Een<br />

kraan, waarmee deze nieuwe fusie van design en<br />

architectuur slaagt, moet zoals META 02 extreem<br />

op de achtergrond treden. Geminimaliseerd in het<br />

volume en in de vormentaal. Anders zou de kraan<br />

een concurrentie worden voor haar omgeving.<br />

META.02<br />

Que se passe-t-il quand un robinet n’est plus un<br />

élément de design architectural mais fait partie<br />

intégrante de l’architecture ? Quand il permet<br />

également à la pièce d’éprouver l’ordre ordonné ?<br />

Le point d’eau devient alors une pièce dans la<br />

pièce. Exemple : une baignoire peut servir de<br />

séparation spatiale que le robinet ennoblira en tant<br />

qu’appareil fonctionnel. Un lavabo devient un élément<br />

mural qui s’intègre de façon harmonieuse<br />

dans l’architecture d’ensemble. Une robinetterie<br />

réussissant la fusion innovante de la conception et<br />

de l’architecture a un devoir de réserve, à l’instar<br />

de la série META 02. Minimaliste de par son<br />

volume et sa forme. Pour ne pas entrer en concurrence<br />

avec l’environnement.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Meta.02<br />

Waschtisch-Wand-Einhandbatterie // Eenhendel wandmengkraan // Mitigeur monocommande de lavabo mural<br />

<<br />

Wannen-Einhandbatterie mit Garnitur / Schlauchbrausegarnitur // Bad-eenhendelmengkraan met garnituur /<br />

Douchegarnituur // Mitigeur monocommande bain/douche avec garniture / Garniture de douche<br />

META.02<br />

Sieger Design<br />

Ein Hauch von Calvin Klein<br />

im Bad. Die META 02, minimalistisch,<br />

aber zugleich<br />

warm und edel inszeniert.<br />

Subtile Farben, Ahornholz in<br />

Kombination mit feinem<br />

Grau, moderner Betonboden.<br />

Dazu akzentuierend eingesetzte<br />

Accessoires.<br />

Een vleugje Calvin Klein in<br />

de <strong>badkamer</strong>. META 02,<br />

minimalistisch, maar tegelijk<br />

warm en edel geënsceneerd.<br />

Subtiele kleuren, ahornhout<br />

in combinatie met fijn grijs,<br />

moderne betonvloer. Daarbij<br />

accentuerend geplaatste<br />

accessoires.<br />

Une touche Calvin Klein dans<br />

la salle de bains. META 02,<br />

mise en scène minimaliste,<br />

à la fois chaude et noble.<br />

Couleurs subtiles, bois<br />

d’érable combiné à un beau<br />

gris, sol en béton moderne.<br />

Accentuation au moyen<br />

d’accessoires.<br />

161


Illustration Manu Burghart<br />

162


TOGETHER<br />

Vom Geben und Nehmen. Kooperationen sind eine Bereicherung in jeder Hinsicht.<br />

Zusammen mit Partnern entstehen Projekte, die in neue Bereiche vordringen.<br />

Van het geven en nemen. Coöperaties zijn een verrijking in elk opzicht.<br />

Samen met partners ontstaan projecten die tot nieuwe bereiken doordringen.<br />

Donner et recevoir. La coopération enrichit à tous points de vue. En partenariat,<br />

les projets font progresser dans de nouveaux domaines.<br />

ANDRÉE PUTMAN,<br />

A LIVING LEGEND 164<br />

NEW STANDARDS 178<br />

NEW PLACES 186<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Together<br />

163


164<br />

J’étais une rebelle<br />

Andrée Putman<br />

in conversation with PETRA SCHMIDT<br />

Illustrations Manu Burghart


165


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Andrée Putman<br />

Es ist Streik in Paris. Eine Stadt im Ausnahmezustand.<br />

U-Bahnen und Züge fahren nicht mehr.<br />

Doch das Chaos scheint Andrée Putman nicht<br />

viel auszumachen. Sie ist zu spät, auch sie hat<br />

ihre Probleme mit der schwierigen Verkehrssituation<br />

und natürlich viele Termine. Trotzdem<br />

bleibt die Zweiundachtzigjährige gelassen. Sie<br />

ist und bleibt die „Grande Dame“, unter allen<br />

Umständen.<br />

Die Domäne des Design-Studios Andrée Putman<br />

sind internationale Design-Hotels. Kein Wunder.<br />

Sie war es, die das Morgans, das erste Design-<br />

Hotel der Welt gestaltete. Gerade hat sie eine<br />

Luxus-Herberge in Hongkong fertiggestellt, die<br />

sogar ihren eigenen Namen trägt. Das The Putman<br />

ist ein luxuriöses Apartment-Hotel für Geschäftsreisende,<br />

die den Service eines Hotels schätzen,<br />

aber wie zuhause leben möchten.<br />

Wer es schon für ungewöhnlich hält, dass ein Designer<br />

in dieser Form ein Denkmal erhält, kennt<br />

Putman nicht. Sie ist seit Jahrzehnten eine feste<br />

Größe in der Design-Welt und gilt als die große<br />

Sachverständige für Stilfragen. Sie entdeckte<br />

Mode-Designer wie Thierry Mugler oder Issey<br />

Miyake, sie zeichnete für das Interieur der legendären<br />

Concorde verantwortlich und legte als Erste<br />

mit ihrer Firma Ecart Klassiker von Eileen Gray<br />

neu auf, außerdem arbeitete sie gemeinsam mit<br />

dem großen britischen Filmregisseur Peter Greenaway<br />

an dem Film Die Bettlektüre (The Pillow<br />

Book). Sie braucht kein Denkmal. Sie ist eines.<br />

Petra Schmidt: Frau Putman sie kommen gerade<br />

aus der durch Streik lahmgelegten Pariser Innenstadt.<br />

Die Bediensteten der Bahn streiken für ihr<br />

Privileg mit 50 Jahren in Pension zu gehen. Sie<br />

gehen mit über achtzig Jahren noch jeden Tag ins<br />

Büro. Was halten Sie davon?<br />

Andrée Putman: Sie sind total verrückt. (They lost<br />

their mind)<br />

P.S.: Sie haben in dem besagten Alter Ihre erste<br />

Firma gestartet.<br />

A.P.: Als ich ungefähr Fünfzig war, habe ich mit<br />

Ecart begonnen und Design-Klassiker neu aufgelegt.<br />

Da ging es eigentlich erst richtig los. Solange<br />

man das Alter nicht spürt, sollte man arbeiten. Ich<br />

verspüre kein Bedürfnis aufzuhören.<br />

P.S.: Sie arbeiten nun schon so viele Jahre, aber<br />

studiert haben Sie Ihren Beruf nicht. Wie hat Ihre<br />

Karriere als Designerin begonnen?<br />

A.P.: Oh, ich fand schon als kleines Mädchen,<br />

dass man die Häuser unserer Eltern verändern<br />

müsste. Ich mochte den bourgeoisen Nippes nicht.<br />

Ich fand die Louis XVI-Sessel und Lüster in meinem<br />

Zimmer einfach schrecklich. Schon damals<br />

sehnte ich mich nach großen leeren Räumen,<br />

die nicht so vollgestopft waren. Ich habe meine<br />

Mutter gequält und gefragt: „Wann kann ich mit<br />

166<br />

Möbeln unserer Zeit leben.“ Mit 18 Jahren bekam<br />

ich meinen Willen.<br />

P.S.: Aber eigentlich sollten Sie doch Musikerin<br />

werden und nicht Designerin? Zumindest, wenn<br />

es nach den Vorstellungen Ihrer Mutter ging.<br />

A.P.: Oh, ja. Meine Mutter war sehr ehrgeizig.<br />

Aber nach einigen Gesprächen mit Musikern<br />

wusste ich, dass ich als Pianistin nicht das Leben<br />

führen würde, das mir vorschwebte. Ich wollte<br />

nicht eingeschlossen in einem Zimmer Tag für<br />

Tag am Piano üben. Darum habe ich das Piano<br />

hinter mir gelassen und zunächst als Stylistin<br />

und Journalistin gearbeitet. Ich war eine kleine<br />

Rebellin damals.<br />

“<br />

P.S.: Was heißt „hinter mir gelassen“? Sie spielen<br />

doch bestimmt noch für den Hausgebrauch.<br />

A.P.: Nein. Ich habe nie wieder ein Klavier angefasst.<br />

Verstehen Sie, ich habe damals auf sehr<br />

hohem Niveau gespielt. Ich war sehr anspruchsvoll.<br />

Dieses Spielen für den Hausgebrauch wäre<br />

doch nur mittelmäßig. Und Mittelmaß ist etwas,<br />

was ich verachte.<br />

P.S.: Wie kamen Sie eigentlich in den achtziger<br />

Jahren nach New York?<br />

A.P.: Ein Freund, Didier Grumbach, hatte mir dort<br />

einige Aufträge verschafft. Ich habe damals den<br />

Showroom von Yves Saint Laurent eingerichtet.<br />

Dadurch gehörte ich einfach zur Clique von Yves<br />

Saint Laurent, und das hat mir sehr viele Türen<br />

geöffnet. Ich lernte damals die tollsten Leute kennen<br />

etwa Andy Warhol, Keith Haring und Robert<br />

Mapplethorpe.<br />

P.S.: Sie müssen damals eine tolle Zeit gehabt<br />

haben.<br />

A.P.: Oh, ja. Ich bin sehr gerne ausgegangen. Ich<br />

glaube, dass die Nacht die Menschen von ihrer<br />

besten Seite zeigt. Am Tage geht es doch nur um<br />

Rivalität.<br />

P.S.: Sie trafen damals auch die heute betagte<br />

Künstlerin Louise Bourgeois, eine ebenso zähe<br />

Person wie Sie.<br />

A.P.: Ja. Louise und ich haben uns zu einem Zeitpunkt<br />

getroffen, da waren wir beide nicht mehr so<br />

jung. Aber wir haben uns gleich sehr gut verstan-<br />

den. Sie ist verrückt und immer für eine Überraschung<br />

gut. Wir sind damals in den New Yorker<br />

Nachtclub CBGB gegangen, und mochten den<br />

Whisky dort nicht. Darum hatte sie unter ihrem<br />

Mantel eine Flasche Whisky, die wir dann getrunken<br />

haben.<br />

P.S.: Kam in einer solchen Nacht auch Ihr Auftrag<br />

zum legendären Morgans Hotel zustande?<br />

Schließlich waren Ihre Auftraggeber Ian Schrager<br />

und Steve Rubell, die Gründer des legendären<br />

Studio 54.<br />

A.P.: Nein. Steve und Ian ließen mich in New York<br />

am Flughafen ausrufen. Sie hatten den großen<br />

Skandal um das Studio 54 überstanden und<br />

I do not follow any<br />

kind of trends.<br />

Andrée Putman on eclecticism<br />

”<br />

waren gerade aus dem Gefängnis entlassen worden.<br />

Sie hatten diese Idee zu dem Hotel, aber<br />

kaum Geld.<br />

P.S.: Kam die Idee zu dem Design-Hotel von den<br />

beiden?<br />

A.P.: Ja. Es war das erste Design-Hotel überhaupt.<br />

Aber das Gebäude, das sie sich aussuchten, war<br />

wirklich abscheulich. Es war ein hässliches altes<br />

Haus in der Madison Avenue, in dem sich Dealer<br />

und Prostituierte trafen. Als sie mich dorthin führten,<br />

habe ich das Ganze für einen Scherz gehalten.<br />

Ich habe gelacht und gesagt: „Jetzt mal im Ernst,<br />

zeigt mir endlich das Hotel.“ Aber es war das<br />

Hotel.<br />

P.S.: Ich nehme an, sie hatten nicht das Geld für<br />

eine bessere Immobilie.<br />

A.P.: Sie hatten gehört, dass ich auch mit einfachen<br />

Mitteln, schöne Interieurs schaffen kann,<br />

darum haben sie mir freie Hand gelassen. Wegen<br />

des lächerlichen Budgets kam ich auf die Idee mit<br />

dem Schwarz und Weiß für die Fliesen. Denn ich<br />

musste tatsächlich auf die billigsten Kacheln der<br />

ganzen Vereinigten Staaten zurückgreifen. Zuerst<br />

bot man mir rosa Kacheln an. Und ich sagte:<br />

„Ausgeschlossen!“ Ich erkundigte mich nach<br />

Weiß. Das gab es natürlich, doch nur Weiß ist mir<br />

zu langweilig. Dann fragte ich nach Schwarz. Das<br />

gab es dann auch. Schließlich fanden wir das<br />

schwarz-weiße Schachbrettmuster, das wir mit<br />

hübschen Waschbecken aus Metall und schönem<br />

Licht kombinierten. Plötzlich hatten wir dieses


ungewöhnliche Bad, das zum Markenzeichen<br />

wurde.<br />

P.S.: Man sagt von Ihnen, dass Sie ein besonderes<br />

Faible für Badezimmer haben.<br />

A.P.: Für mich ist das Bad der wichtigste Raum in<br />

einer Wohnung oder auch in einem Hotelzimmer.<br />

Ich liebe die Vorstellung, sehr viel Zeit im Bad<br />

zu verbringen, vielleicht sogar einen ganzen<br />

Nachmittag mit Büchern und einer Kanne Tee.<br />

Sich ganz in Ruhe zu baden und zu pflegen, ist<br />

etwas Wunderbares und sehr wichtig für das<br />

Wohlbefinden.<br />

P.S.: Man sieht in Ihren Entwürfen kaum Farben?<br />

Auch in den Bädern nicht. Mögen Sie keine<br />

Farben?<br />

A.P.: Nein, ganz im Gegenteil. Ich mag Farbe.<br />

Aber ich bin der Auffassung, dass sich das<br />

Interieur zurückhalten sollte. Es sollte den Rahmen<br />

etwa für andere Dinge bilden. Etwa für die<br />

Kunst, die eben auch meist aus Farbe ist. Und im<br />

Badezimmer ist es noch mal anders. Es gibt gerade<br />

im Bad so viele Accessoires, die farbig sind,<br />

wie etwa Flakons etc. Damit kann man schon<br />

zur Genüge Akzente setzen. Man benötigt hier<br />

keine Farbe.<br />

P.S.: Wie gehen Sie an die Gestaltung eines Badezimmers<br />

heran?<br />

A.P.: Für mich ist das Bad wie eine Werkstatt.<br />

Man kommt in keinem besonders guten Zustand<br />

hinein und verlässt es mit einem perfekten Look.<br />

Darum muss das Bad auch funktionieren wie eine<br />

Werkstatt. Alles muss griffbereit sein.<br />

P.S.: Gibt es ein Material, das Sie im Bad gar<br />

nicht mögen? Wie steht es mit goldenen Wasserhähnen?<br />

A.P.: Oh, nein. Ich mag diese Art von Zurschaustellung<br />

überhaupt nicht. Dabei geht es doch<br />

ohnehin nur darum, den eigenen Reichtum und<br />

damit die eigene Macht zu demonstrieren. So<br />

etwas suchen Sie in meinen Interieurs vergebens.<br />

Es gibt immer wieder Menschen, die mich mit<br />

luxuriösen Armaturen beeindrucken wollen. „Oh,<br />

schauen Sie nur. Diese Wasserhähne sind aus<br />

massivem Gold.“ Ich kann darauf eigentlich nur<br />

antworten, dass mich das gar nicht interessiert.<br />

P.S.: Was interessiert Sie aber dann?<br />

A.P.: Meine Grundlage ist die Bescheidenheit. Ich<br />

gehe von den einfachen Dingen aus. Damit bin<br />

ich ja auch bekannt geworden. Mir ist es wichtig,<br />

günstiges Mobiliar wertvoll erscheinen zu lassen.<br />

Auch die Mischung von einfachen Dingen mit wertvollen<br />

Objekten fasziniert mich. Diese Mischung<br />

gibt einem Raum den besonderen Zauber.<br />

P.S.: Wie sieht das ideale Badezimmer aus?<br />

A.P.: Das Bad ist für mich ein Ort, an dem ich<br />

sehr ungewöhnliche Objekte aufbewahre. Das<br />

bringt mich dazu, dort mehr Zeit zu verbringen.<br />

Es ist ein Ort für die Sinne und den Sinneswandel.<br />

P.S.: Sie haben immer wieder die Armatur<br />

MADISON in Ihren Interieurs eingesetzt? Was<br />

interessiert Sie an MADISON?<br />

A.P.: Ich mag die Form dieser Armatur. Sie ist so<br />

verspielt. Schon diese kreuzförmigen Drehknöpfe<br />

und die Form der Brause sind sehr, sehr schön. Sie<br />

erinnert mich an vergangene Zeiten, an den<br />

Beginn des vergangenen Jahrhunderts. Ich kombiniere<br />

sie sehr gerne mit sehr klaren und modernen<br />

Formen. Das ist der Eklektizismus, der meine<br />

Arbeit auszeichnet<br />

P.S.: Was verstehen Sie unter Eklektizismus?<br />

A.P.: Ich kombiniere Dinge so wie sie mir persönlich<br />

gefallen, und so wie sie meiner Meinung nach<br />

stimmig sind. Ich orientiere mich nicht nach<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Andrée Putman<br />

irgendwelchen Moden. Das interessiert mich<br />

nicht. Ich lese auch keine Design-Magazine und<br />

schaue nach Trends.<br />

P.S.: Haben Sie eine Zukunftsvision für das Bad?<br />

Wie wird unser Badezimmer einmal aussehen?<br />

A.P.: Ich bin überzeugt davon, dass sich das Bad<br />

in seiner Bedeutung verändern wird. Künftig wird<br />

es das Zentrum der Wohnungen sein, ähnlich wie<br />

das Wohnzimmer. Natürlich wird man dort nicht<br />

seine Gäste empfangen. Das nicht. Aber es ist<br />

der Raum, in dem es wirklich nur um die eigene<br />

Person geht. Hier kann man sich zurückziehen<br />

und ganz für sich sein. Ähnlich wie sich die<br />

Bedeutung der Küche über die Jahre gewandelt<br />

hat und zu dem sozialen Zentrum einer jeden<br />

Wohnung wurde, so wird sich langfristig auch<br />

unsere Einstellung zum Bad verändern.<br />

167


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Andrée Putman<br />

Er wordt in Parijs gestaakt. Een stad in een uitzonderingstoestand.<br />

Metro’s en treinen rijden<br />

niet meer. Maar de chaos schijnt Andrée Putman<br />

niet veel uit te maken. Zij is te laat. Ook zij heeft<br />

problemen met de moeilijke verkeerssituatie en<br />

natuurlijk vele afspraken. En toch blijft de tweeëntachtigjarige<br />

rustig. Ze is en blijft de “Grande<br />

Dame” in alle omstandigheden.<br />

Het domein van de design-studio Andrée Putman<br />

zijn internationale designhotels. Geen wonder. Zij<br />

was het die het hotel Morgans, het eerste designhotel<br />

van de wereld ontwierp. Ze heeft net een<br />

luxusherberg in Hongkong voltooid die zelfs haar<br />

eigen naam draagt. The Putman is een luxueus<br />

aparthotel voor handelsreizigers die de service<br />

van een hotel schatten maar zoals thuis willen<br />

leven.<br />

Wie dit reeds als ongebruikelijk beschouwt dat<br />

een designer in deze vorm een gedenkteken krijgt,<br />

kent Putman niet. Zij is sinds tientallen jaren een<br />

vaste grootheid in de designwereld en geldt als de<br />

grootste experte voor stijlvragen. Zij ontdekte<br />

modedesigners zoals Thierry Mugler of Issey<br />

Miyake, zij ontwierp het interieur van de legendaire<br />

Concorde en produceerde als eerste met haar<br />

firma Ecart opnieuw klassiekers van Eileen Gray.<br />

Bovendien werkte zij samen met de grote Britse<br />

filmregisseur Peter Greenaway aan de film “The<br />

Pillow Book”. Zij heeft geen gedenkteken nodig.<br />

Zij is er zelf een.<br />

Petra Schmidt: Mevrouw Putman, u komt pas uit<br />

de door de staking lam gelegde binnenstad van<br />

Parijs. Het spoorwegpersoneel staakt wegens zijn<br />

privilege op vijftigjarige leeftijd met pensioen te<br />

mogen gaan. U bent ouder dan tachtig jaar en gaat<br />

nog elke dag naar kantoor. Wat denkt u daarvan?<br />

Andrée Putman: Zij zijn helemaal gek (They lost<br />

their mind).<br />

P.S.: U hebt op de genoemde leeftijd uw eerste<br />

firma gestart.<br />

A.P.: Toen ik ongeveer vijftig jaar was, begon ik<br />

met Ecart en herproduceerde design-klassiekers.<br />

Daar begon eigenlijk alles pas echt. Zolang men<br />

zijn leeftijd niet voelt, doet men er goed aan verder<br />

te werken. Ik heb geen behoefte te stoppen.<br />

P.S.: U werkt nu reeds zo vele jaren maar uw<br />

beroep hebt u niet gestudeerd. Hoe is uw carriëre<br />

als designerin begonnen?<br />

A.P.: Nu, ik vond als klein meisje dat men de huizen<br />

van onze ouders moest veranderen. Ik hield niet<br />

van de bourgeois-snuisterijen. Ik vond de Louis<br />

XVI-zetels en lusters in mijn kamer gewoonweg<br />

verschrikkelijk. Toen reeds verlangde ik naar<br />

grote lege ruimten die niet zo vol waren gestopt.<br />

Ik heb mijn moeder gekweld en gevraagd:<br />

“Wanneer kan ik met meubelen van onze tijd<br />

leven.” Toen ik 18 jaar was, kreeg ik mijn wil.<br />

168<br />

P.S.: Maar u wou eigenlijk toch musicienne worden<br />

en niet designerin? Tenminste was dit de voorstelling<br />

van uw moeder.<br />

A.P.: Ja, mijn moeder was heel ambitieus. Maar na<br />

enkele gesprekken met musici wist ik dat ik als<br />

pianospeelster niet het leven zou leiden dat ik mij<br />

voorstelde. Ik wou niet ingesloten in mijn kamer<br />

elke dag piano oefenen. Daarom ben ik ermee<br />

gestopt piano te spelen en heb ik eerst als styliste en<br />

journaliste gewerkt. Ik was toen een kleine rebel.<br />

P.S.: Wat betekent “ermee gestopt”? U speelt toch<br />

nog in elk geval voor uw zelf?<br />

A.P.: Neen, ik heb nooit meer een piano aangeraakt.<br />

U moet verstaan dat ik toen op een zeer<br />

hoog niveau speelde. Ik was zeer veeleisend. Dit<br />

spelen voor mij zelf zou toch slechts middelmatig<br />

zijn. En middelmatigheid is iets wat ik haat.<br />

P.S.: Hoe kwam u eigenlijk in de jaren tachtig<br />

naar New York?<br />

A.P.: Een vriend, Didier Grumbach, had mij daar<br />

enkele opdrachten bezorgd. Ik heb toen de showroom<br />

van Yves Saint Laurent ingericht. Daardoor<br />

behoorde ik gewoonweg tot de kliek van Yves<br />

Saint Laurent en werden voor mij zeer vele deuren<br />

geopend. Ik leerde toen de tofste mensen kennen<br />

zoals Andy Warhol, Keith Haring en Robert<br />

Mapplethorpe.<br />

P.S.: U moet toen een fantastische tijd hebben<br />

gehad.<br />

A.P.: Ja, ik ging graag uit. Ik geloof dat de nacht<br />

de mensen van hun beste kant laat zien. Tijdens de<br />

dag gaat het toch alleen maar om rivaliteit.<br />

P.S.: U ontmoette toen de vandaag bejaarde kunstenares<br />

Louise Bourgeois, een net zo taaie persoon<br />

als u.<br />

A.P.: Ja. Louise en ik hebben elkaar op een tijdstip<br />

ontmoet toen wij beiden niet meer zo jong waren.<br />

Maar wij hebben ons onmiddellijk zeer goed


verstaan. Zij is gek en zorgt steeds voor een verrassing.<br />

Wij gingen toen naar de New Yorkse<br />

nachtclub CBGB en mochten de whisky daar<br />

niet. Daarom had zij onder haar mantel een fles<br />

whisky, die wij dan dronken.<br />

P.S.: Kwam in die nacht ook uw opdracht voor het<br />

legendaire Morgans hotel tot stand? Tenslotte<br />

waren uw opdrachtgevers Ian Schrager en Steve<br />

Rubell, de oprichters van de legendaire studio 54.<br />

A.P.: Neen. Steve en Ian lieten mij in New York op<br />

de luchthaven uitroepen. Zij hadden het grote<br />

schandaal m.b.t. Studio 54 overleefd en waren pas<br />

uit de gevangenis ontslagen. Zij hadden deze idee<br />

van het hotel maar hadden nauwelijks geld.<br />

P.S.: Kwam de idee van het design-hotel van<br />

beiden?<br />

A.P.: Ja. Het was het eerste design-hotel überhaupt.<br />

Maar het gebouw dat ze hadden uitgezocht,<br />

was echt verschrikkelijk. Het was een lelijk oud<br />

huis in de Madison Avenue waarin dealers en prosituees<br />

elkaar ontmoetten. Toen ze mij daarheen<br />

brachten, hield ik dat voor een grap. Ich lachte en<br />

vroeg: “Weest nu eens ernstig, toont mij eindelijk<br />

het hotel.” Maar dat was het hotel.<br />

P.S.: Ik neem aan dat zij het geld voor een beter<br />

onroerend goed niet hadden.<br />

A.P.: Ze hadden gehoord dat ik ook met eenvoudige<br />

middelen mooie interieurs kon creëren.<br />

Daarom lieten ze mij de vrije hand. Wegens het<br />

belachelijk budget kwam ik op de idee van de<br />

zwarte en witte tegels want ik moest inderdaad de<br />

goedkoopste tegels van de Verenigde Staten inzetten.<br />

Eerst bood men mij rozekleurige tegels aan.<br />

En ik zei: “uitgesloten!” Ik informeerde naar wit.<br />

Dat was natuurlijk voorhanden maar wit alleen was<br />

voor mij te monotoon. Dan vroeg ik naar zwart.<br />

Dit was ook voorhanden. Tenslotte ontwikkelden<br />

wij het zwartwitte schaakbordmodel dat wij met<br />

de mooie wastafels van metaal en mooi licht<br />

combineerden. Plotseling hadden wij deze ongebruikelijke<br />

<strong>badkamer</strong> die ons handelsmerk werd.<br />

P.S.: Men beweert van u dat u een bijzonder faible<br />

voor <strong>badkamer</strong>s hebt.<br />

A.P.: Voor mij is de <strong>badkamer</strong> de belangrijkste<br />

plaats in een woning of ook in een hotelkamer.<br />

Ik hou van de voorstelling zeer veel tijd in de <strong>badkamer</strong><br />

door te brengen, misschien zelfs een hele<br />

namiddag met boeken en een kan tee. Zich helemaal<br />

rustig te wassen en te verzorgen is iets wonderbaars<br />

en iets zeer belangrijks voor het welzijn.<br />

P.S.: Men ziet in uw ontwerpen nauwelijks kleuren?<br />

Ook in de <strong>badkamer</strong>s niet. Houdt u niet van<br />

kleuren?<br />

A.P.: Neen, in tegendeel. Ik houd van kleuren.<br />

Maar ik ben van mening dat het interieur op de<br />

achtergrond moet blijven. Het moet het kader<br />

voor andere dingen vormen. Bijvoorbeeld voor de<br />

kunst die meestal ook uit kleuren bestaat. En in<br />

<strong>badkamer</strong>s is het nogmaals anders. Precies in de<br />

<strong>badkamer</strong> zijn er zoveel accessoires die kleurig<br />

zijn zoals bijv. flacons enzovoort. Daarmee kan<br />

men reeds genoeg accenten plaatsen. Men heeft<br />

hier geen kleuren nodig.<br />

P.S.: Hoe pakt u de vormgeving van een <strong>badkamer</strong><br />

aan?<br />

A.P.: Voor mij is de <strong>badkamer</strong> zoals een werkplaats.<br />

Men betreedt ze in geen bijzonder goede<br />

toestand en verlaat ze met een perfecte look.<br />

Daarom moet een <strong>badkamer</strong> ook functioneren<br />

zoals een werkplaats. Alles moet bij de hand zijn.<br />

P.S.: Bestaan er materialen die u in de <strong>badkamer</strong><br />

niet wilt inzetten? Hoe ziet dat er met gouden<br />

waterkranen uit?<br />

A.P.: O, neen. Ik houd helemaal niet van deze soort<br />

tentoonspreiding. Daarbij gaat het er toch alleen<br />

maar om de eigen rijkdom en daardoor de eigen<br />

macht te demonstreren. Zo iets zoekt u in mijn interieurs<br />

tevergeefs. Er zijn steeds opnieuw mensen<br />

die met luxueuze armaturen op mij indruk willen<br />

maken. “O, kijkt u maar. Deze waterkranen zijn van<br />

massief goud.” Ik kan daarop eigenlijk alleen maar<br />

antwoorden dat mij dat helemaal niet interesseert.<br />

P.S.: Wat interesseert u dan wel?<br />

A.P.: Mijn basis is de bescheidenheid. Ik ga van<br />

de eenvoudige dingen uit. Daardoor ben ik ook<br />

bekend geworden. Voor mij is het belangrijk gunstig<br />

meubilair waardevol te doen verschijnen. Ook<br />

het mengsel van eenvoudige dingen met waardevolle<br />

objecten fascineert mij. Dit mengsel geeft<br />

aan een ruimte de bijzondere bekoring<br />

P.S.: Hoe ziet de ideale <strong>badkamer</strong> eruit?<br />

A.P.: De <strong>badkamer</strong> is voor mij een plaats waar ik<br />

zeer ongewone objecten bewaar. Dit brengt mij<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Andrée Putman<br />

ertoe daar meer tijd door te brengen. Het is een<br />

plaats voor de zinnen en de verandering van<br />

opvatting.<br />

P.S.: U hebt steeds opnieuw de armatuur MADI-<br />

SON in uw interieurs ingezet? Waarom bent u in<br />

MADISON geïnteresseerd?<br />

A.P.: Ik mag de vorm van deze armatuur. Zij is zo<br />

speels. Alleen al deze kruisvormige draaiknoppen<br />

en de vorm van de sproeier zijn heel, heel mooi.<br />

“ Suddenly, we had<br />

this unusual-looking bathroom<br />

which became<br />

the hotel’s trademark.<br />

”<br />

Andrée Putman on her first Design Hotel the “MORGANS”<br />

Zij herinnert mij aan voorbije tijden, aan het begin<br />

van de voorbije eeuw. Ik combineer ze zeer graag<br />

met heel duidelijke en moderne vormen. Dit is het<br />

eclecticisme, dat voor mijn werk kenmerkend is.<br />

P.S.: Wat verstaat u onder eclecticisme?<br />

A.P.: Ik combineer dingen zoals zij mij persoonlijk<br />

bevallen en zoals ze voor mij harmonisch zijn.<br />

Ik oriënteer mij niet op basis van bepaalde modes.<br />

Dat interesseert mij niet. Ik lees ook geen designtijdschriften<br />

en kijk niet naar trends.<br />

P.S.: Hebt u een toekomstvisie voor de <strong>badkamer</strong>?<br />

Hoe zal onze <strong>badkamer</strong> er ooit eens uitzien?<br />

A.P.: Ik ben ervan overtuigd dat de <strong>badkamer</strong> qua<br />

betekenis zal veranderen. Toekomstig zal zij het<br />

centrum van de woning zijn zoals dit voor de<br />

woonkamer het geval is. Natuurlijk zal men daar<br />

zijn gasten niet ontvangen. Dat niet. Maar het is<br />

de kamer, waarin het werkelijk alleen om de eigen<br />

persoon gaat. Hier kan men zich terugtrekken<br />

en helemaal voor zich alleen zijn. Net zoals de<br />

betekenis van de keuken in de loop van de jaren is<br />

veranderd en het sociale centrum van elke woning<br />

is geworden, zal op lange termijn ook onze instelling<br />

tegenover de <strong>badkamer</strong> veranderen.<br />

169


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Andrée Putman<br />

C’est la grève à Paris. Le chaos règne dans la<br />

capitale. Les métros et les trains ne circulent<br />

plus. Mais Andrée Putman semble ne pas être<br />

affectée par le chaos. Elle est en retard, elle aussi<br />

connaît des difficultés en raison des problèmes<br />

de circulation, et naturellement elle a de nombreux<br />

rendez-vous. Malgré tout, cette dame de<br />

quatre-vingt deux ans reste calme. Elle reste la<br />

« Grande Dame » qu’elle a toujours été et ce<br />

n’est pas avec la grève que cela va changer.<br />

Le domaine de prédilection du studio de design<br />

Andrée Putman sont des hôtels design internationaux.<br />

Pas étonnant. C’est elle qui a décoré le<br />

Morgans, le premier hôtel design au monde. Elle<br />

vient de terminer une auberge de luxe à Hongkong,<br />

qui porte même son nom. Le Putman est un<br />

hôtel avec appartements luxueux pour les clients<br />

d’affaires qui apprécient le service d’un hôtel tout<br />

en souhaitant vivre comme à la maison.<br />

S’étonner qu’un designer soit honoré de ce type<br />

de monument, c’est ne pas connaître Mme Putman.<br />

170<br />

Elle est depuis des décennies une pointure incontournable<br />

du monde du design et jouit de la réputation<br />

d’experte pour tout ce qui touche au style.<br />

Elle a découvert des créateurs de mode comme<br />

Thierry Mugler ou Issey Miyake, c’est elle qui fut<br />

chargée de réaliser l’intérieur du légendaire<br />

Concorde et elle fut la première à rééditer les classiques<br />

de Eileen Gray avec sa société Ecart ; elle a<br />

par ailleurs travaillé en collaboration avec le grand<br />

metteur en scène britannique Peter Greenaway sur<br />

le film The Pillow Book (Notes de chevet). Elle<br />

n’a pas besoin de monument, elle EST un monument.<br />

Petra Schmidt: Madame Putman, vous revenez<br />

tout juste du cœur de Paris actuellement paralysé<br />

par la grève. Les employés du chemin de fer font<br />

la grève pour conserver leur privilège de partir à<br />

la retraite à 50 ans. À plus de quatre-vingts ans,<br />

vous vous rendez encore tous les jours au bureau.<br />

Qu’en pensez-vous ?<br />

Andrée Putman: Ils ont complètement perdu la<br />

raison.<br />

P.S.: C’est vrai qu’à 50 ans, vous lanciez votre<br />

première entreprise.<br />

A.P.: J’avais effectivement la cinquantaine lorsque<br />

je créais Ecart, et revisitais le design classique.<br />

C’est là que tout a vraiment commencé pour moi.<br />

Tant que l’on ne sent pas l’âge, on doit travailler.<br />

Je n’éprouve absolument pas le besoin d’arrêter.<br />

P.S.: Vous travaillez maintenant depuis de très<br />

nombreuses années, mais vous n’avez pas poursuivi<br />

d’études pour exercer votre métier. Comment<br />

votre carrière de designer a-t-elle commencée ?<br />

A.P.: Oh, déjà quand j’étais petite fille, je trouvais<br />

qu’il fallait changer les maisons de nos<br />

parents. Je n’aimais pas les bourgeoiseries. Je<br />

trouvais le fauteuil Louis XVI et le lustre dans<br />

ma chambre tout simplement affreux. À cette époque<br />

déjà, j’avais envie de grandes pièces vides qui<br />

ne seraient pas si encombrées de choses. Je n’ai<br />

cessé d’importuner ma mère et de lui demander :<br />

« Quand pourrai-je vivre avec des meubles de<br />

notre temps ». À 18 ans, j’ai obtenu gain de cause.<br />

P.S.: Mais normalement vous auriez dû devenir<br />

musicienne, et non designer ? Du moins si vous<br />

aviez suivi les projets de votre mère.<br />

A.P.: Oh, oui. Ma mère était très ambitieuse. Mais<br />

après quelques discussions avec des musiciens,<br />

j’ai su qu’en tant que pianiste, je n’aurais jamais<br />

la vie que je voulais avoir. Je ne voulais pas<br />

être enfermée jour après jour dans une pièce à<br />

m’entraîner sur mon piano. C’est pour cela que<br />

j’ai abandonné le piano et que j’ai d’abord travaillé<br />

en tant que styliste et journaliste. J’étais une<br />

jeune rebelle à cette époque.<br />

P.S.: Qu’est-ce que ça veut dire « abandonné » ?<br />

Vous jouez certainement encore pour votre plaisir<br />

personnel.<br />

A.P.: Non. Je n’ai plus jamais touché à un piano.<br />

Vous comprenez, je jouais autrefois à un très haut<br />

niveau. J’étais très ambitieuse. Jouer pour la<br />

sphère privée aurait été trop médiocre. Et je<br />

déteste la médiocrité.<br />

P.S.: Qu’est-ce qui vous a conduit à New York<br />

dans le milieu des années quatre-vingts ?<br />

A.P.: Un ami, Didier Grumbach, m’avait trouvé<br />

quelques contrats là-bas. Je me suis occupé à cette<br />

époque de l’agencement du Showroom d’Yves<br />

Saint Laurent. Je faisais ainsi partie de la clique<br />

d’Yves Saint Laurent et cela m’a ouvert de nombreuses<br />

portes. Je fis la connaissance des personnes<br />

les plus formidables qu’il soit, comme Andy<br />

Warhol, Keith Haring et Robert Mapplethorpe.<br />

P.S.: Cela a dû être pour vous une époque formidable.


A.P.: Oh, oui. J’adorais sortir. Je crois que la nuit,<br />

les gens se montrent sous leur meilleur jour. Le<br />

jour, tout n’est finalement que rivalité.<br />

P.S.: Vous avez aussi rencontré à cette époque<br />

l’artiste Louise Bourgeois, aujourd’hui une dame<br />

d’un certain âge, et toute aussi tenace que vousmême.<br />

A.P.: Oui. Louise et moi nous sommes rencontrées<br />

alors que nous n’étions déjà plus très jeunes l’une<br />

comme l’autre. Mais nous nous sommes tout de<br />

suite très bien entendues. Elle est folle et adore les<br />

surprises. Nous sommes allées à cette époque<br />

au club de nuit new-yorkais CBGB, mais nous<br />

n’aimions pas leur whisky. C’est pourquoi elle<br />

avait caché une bouteille de whisky sous son<br />

manteau, que nous avons bue là-bas.<br />

P.S.: C’est par une nuit comme celle-ci que votre<br />

légendaire contrat pour l’hôtel Morgans vous a<br />

été offert ? Vos donneurs d’ordre n’étaient pas<br />

moins que Ian Schrager et Steve Rubell, les fondateurs<br />

du légendaire Studio 54.<br />

A.P.: Non. Steve et Ian m’ont fait appeler dans<br />

l’aéroport de New York. Ils avaient survécu au<br />

grand scandale du Studio 54 et venaient de sortir<br />

de prison. Ils avaient cette idée concernant l’hôtel,<br />

mais presque pas d’argent.<br />

P.S.: Ce sont eux qui ont eu l’idée de l’hôtel design?<br />

A.P.: Oui. C’était le tout premier hôtel design.<br />

Mais le bâtiment qu’ils avaient choisi était vraiment<br />

abominable. C’était une vieille maison<br />

affreuse dans Madison Avenue, le lieu de rencontre<br />

entre dealers et prostituées. Lorsqu’ils m’y<br />

ont emmenée, j’ai d’abord cru qu’il s’agissait<br />

d’une plaisanterie. Je me suis mise à rire et j’ai dit :<br />

« Bon, cette fois sérieusement, montrez-moi votre<br />

hôtel ». Mais c’était ça, l’hôtel.<br />

P.S.: Je suppose qu’ils n’avaient pas assez d’argent<br />

pour une meilleure acquisition immobilière.<br />

A.P.: Ils avaient entendu dire que même avec peu<br />

de moyens, je pouvais créer de jolis intérieurs,<br />

c’est pourquoi ils m’ont donné quartier libre.<br />

C’est en raison du budget ridicule que j’ai eu<br />

l’idée du carrelage noir et blanc. Parce qu’il m’a<br />

fallu choisir le carrelage le meilleur marché de<br />

tous les États-Unis. On m’a d’abord proposé du<br />

carrelage rose. J’ai répondu : « Hors de question ! »<br />

J’ai demandé du blanc. Bien sûr, il y en avait,<br />

mais tout blanc, c’était trop monotone. Alors j’ai<br />

demandé du noir. Ça aussi, il y en avait. Et finalement,<br />

nous avons eu l’idée du motif en échiquier<br />

noir et blanc, que nous avons associé avec de jolis<br />

lavabos en métal et un éclairage agréable. Et soudain<br />

nous avions cette salle de bains absolument<br />

unique qui est devenue notre label.<br />

P.S.: On dit de vous que vous avez un faible particulier<br />

pour les salles de bains.<br />

A.P.: Pour moi, la salle de bains est la pièce la plus<br />

importante dans un appartement ou même dans<br />

une chambre d’hôtel. J’aime l’idée de passer<br />

beaucoup de temps dans la salle de bains, peutêtre<br />

même toute une après-midi en compagnie de<br />

livres et d’une théière. Prendre tout son temps pour<br />

se faire belle et prendre un bain, c’est quelque<br />

chose d’extraordinaire, et c’est tellement important<br />

pour se sentir bien.<br />

P.S.: Vos créations utilisent très peu la couleur,<br />

même dans les salles de bains. Vous n’aimez pas<br />

les couleurs ?<br />

A.P.: Si, au contraire. J’aime la couleur. Mais je<br />

suis d’avis qu’un intérieur doit rester discret. Il<br />

doit être le cadre dans lequel d’autres choses viennent<br />

prendre place. Par exemple l’art, qui est<br />

généralement porteur de couleurs. Et dans la salle<br />

de bains, c’est encore autre chose. Une salle de<br />

bains est si pleine d’accessoires colorés, tels que<br />

les flacons, etc. Cela suffit amplement à mettre<br />

des touches. On n’a pas besoin ici de davantage de<br />

couleur.<br />

P.S.: Comment procédez-vous pour habiller une<br />

salle de bains ?<br />

A.P.: Pour moi, la salle de bains est comme un atelier.<br />

On y entre dans un plus ou moins mauvais<br />

état et on en ressort parfaitement stylé. C’est<br />

pourquoi la salle de bains doit également fonctionner<br />

comme un atelier. Tout doit se trouver à<br />

portée de main.<br />

P.S.: Y a-t-il des matières que vous n’aimez pas du<br />

tout dans une salle de bains ? Que pensez-vous<br />

par exemple des robinets dorés ?<br />

A.P.: Oh non. Je n’aime pas du tout ce style ostentatoire.<br />

Ce genre d’objets ne sert qu’à démontrer<br />

sa richesse et sa puissance. Vous ne trouverez<br />

jamais ce genre de choses dans mes intérieurs.<br />

Il y a toujours des gens qui souhaitent m’impressionner<br />

par des robinetteries luxueuses. « Oh,<br />

voyez donc. Ces robinets sont en or massif. » Je ne<br />

puis que répondre que cela ne m’intéresse absolument<br />

pas.<br />

P.S.: Qu’est-ce qui vous intéresse alors ?<br />

A.P.: Je m’appuie sur l’humilité. Je pars des<br />

choses simples. C’est pour cela d’ailleurs que je<br />

suis devenue célèbre. Ce qui m’importe, c’est de<br />

mettre en valeur un mobilier bon marché. Le<br />

mélange de choses simples et d’objets de valeur<br />

me fascine aussi. Ce mélange confère à une pièce<br />

quelque chose de magique.<br />

P.S.: Pour vous, à quoi ressemble la salle de bains<br />

idéale ?<br />

A.P.: La salle de bains est un lieu dans lequel je<br />

garde des objets très particuliers, ce qui m’incite à<br />

y passer plus de temps. C’est un lieu chargé de<br />

sens, une source d’inspiration.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Andrée Putman<br />

P.S.: Vous avez régulièrement utilisé le robinet<br />

MADISON dans vos intérieurs. Qu’est-ce que<br />

vous aimez chez MADISON ?<br />

A.P.: J’aime la forme de ce robinet. Elle est très<br />

fantaisie. Rien que les boutons de réglage cruciformes<br />

et la forme de la pomme sont vraiment<br />

très beaux. Ce robinet me rappelle les temps jadis,<br />

au début du siècle dernier. J’aime beaucoup<br />

l’associer à des formes claires et modernes. C’est<br />

l’éclectisme qui constitue la signature de mon<br />

travail.<br />

P.S.: Qu’entendez-vous par éclectisme ?<br />

A.P.: J’associe des choses selon mes propres<br />

goûts, de la façon dont je trouve personnellement<br />

qu’ils s’accordent. Je ne m’oriente à aucune<br />

mode. Cela ne m’intéresse pas. Je ne lis aucun<br />

magazine de design et ne suis pas les tendances.<br />

P.S.: Comment voyez-vous la salle de bains du<br />

futur ? A quoi ressembleront nos salles de bains ?<br />

A.P.: Je suis convaincue que la salle de bains va<br />

changer de signification. À l’avenir, ce sera le<br />

centre des habitats, au même titre que le salon.<br />

Naturellement, on n’y recevra pas ses invités.<br />

Certes. Mais c’est la pièce qui concerne vraiment<br />

soi-même. C’est dans cette pièce que l’on peut<br />

se retirer et se trouver seul avec soi-même. Tout<br />

comme la signification de la cuisine a évolué avec<br />

le temps pour devenir le centre social de l’habitat,<br />

notre façon de considérer la salle de bains va<br />

changer elle aussi à long terme.<br />

Petra Schmidt ist Design-<br />

Journalistin. Sie arbeitete<br />

unter anderem für den<br />

Rat für Formgebung und<br />

Zaha Hadid und war Chefredakteurin<br />

der Zeitschrift<br />

form. Heute ist sie freie<br />

Autorin für verschiedene<br />

Magazine und Mitherausgeberin<br />

des Buches<br />

„Patterns in Design, Kunst<br />

und Architektur“.<br />

Petra Schmidt is designjournaliste.<br />

Zij werkte onder<br />

andere voor de Raad voor<br />

Vormgeving en Zaha Hadid<br />

en was chefredactrice<br />

van het tijdschrift “form”.<br />

Vandaag is ze vrije schrijfster<br />

voor verschillende<br />

tijdschriften en medeuitgeefster<br />

van het boek<br />

“Patterns in Design, Kunst<br />

und Architektur”.<br />

Petra Schmidt est journaliste<br />

dans le domaine de<br />

la conception esthétique.<br />

Elle travaille notamment<br />

pour le conseil du modelage<br />

et Zaha Hadid et a été chef<br />

rédacteur du magazine<br />

« forme ». Aujourd’hui, elle<br />

est auteur indépendante<br />

pour divers magazines et<br />

coéditrice du livre<br />

« Patterns in Design, Kunst<br />

und Architektur ».<br />

171


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Madison<br />

172<br />

EIN SPIEL<br />

MIT DER GESCHICHTE.<br />

MADISON greift die Stilwelt der Jahrhundertwende auf.<br />

Sie fasziniert durch ihre elegante Form<br />

und den Wert der Materialien – Chrom, Gold, Platin,<br />

Platin matt oder Messing.<br />

EEN SPEL<br />

MET DE GESCHIEDENIS.<br />

MADISON grijpt terug naar de stijlwereld rond<br />

de eeuwwisseling. Deze fascineert door haar<br />

elegante vorm en de waarde van het materiaal – chroom,<br />

goud, platina, platina mat of messing.<br />

JOUER<br />

AVEC L’HISTOIRE.<br />

MADISON reprend un style à cheval entre deux siècles.<br />

La série fascine avec sa forme élégante<br />

et la valeur des matériaux et surfaces – chrome, or, platine,<br />

platine mat ou laiton.


MADISON<br />

the original<br />

173


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Madison<br />

xTool Thermostatmodul mit 3 Ventilen / Regenbrause / Seitenbrausen / Schlauchbrausegarnitur //<br />

xTool thermostaatmoduul met 3 stopkranen / Regendouche / Zijdouches / Douchegarnituur //<br />

Module de thermostat xTool avec 2 robinets / Pomme de douche arrosoir / Douches latérales / Garniture de douche<br />

><br />

Waschtisch-Dreilochbatterie // 3-gats wastafelmengkraan // Mélangeur de lavabo à 3 trous<br />

MADISON<br />

Die MADISON lässt sich sehr<br />

gut mit warmen Naturtönen<br />

und -materialien wie hellem<br />

Sandstein kombinieren. Die<br />

Formen der sie umgebenden<br />

Architektur dürfen dabei<br />

durchaus sehr modern und<br />

geometrisch sein – anders,<br />

als man es bei einer so<br />

traditionellen Armatur vielleicht<br />

vermutet.<br />

MADISON kan zeer goed met<br />

warme natuurlijke tinten en<br />

materialen als licht zandsteen<br />

worden gecombineerd.<br />

De vormen van de omringende<br />

architectuur mogen daar-<br />

174<br />

bij zeker zeer modern en<br />

geometrisch zijn – anders,<br />

dan men bij een dergelijk<br />

traditionele armatuur misschien<br />

vermoedt.<br />

La série MADISON se combine<br />

très bien avec des tons<br />

et des matériaux naturels<br />

chaleureux comme le grès<br />

pâle. Les formes de l’architecture<br />

environnante peuvent<br />

être tout à fait modernes<br />

et géométriques, différentes<br />

de ce que l’on pouvait<br />

peut-être attendre de cette<br />

robinetterie traditionnelle.<br />

BACK<br />

IN THE<br />

DAYS<br />

MADISON<br />

Kreuzgriffe mit weißen Porzellanplättchen und<br />

ein Sechskantauslauf, dessen Facettierung sich<br />

an einem klassischen Vorbild orientiert. Wunderschön.<br />

Doch beim Anblick der in Tradition<br />

schwelgenden Formen von MADISON geraten<br />

nicht nur Nostalgiker ins Schwärmen. MADI-<br />

SON verbindet nostalgischen Charme mit funktionellen<br />

Elementen. Genau das macht sie zum<br />

perfekten Partner für moderne, architektonischschlichte<br />

Bäder. In Kombination mit Naturstein<br />

und anderen hochwertigen wie ehrlichen Materialien<br />

bricht sie die Strenge und verleiht jedem<br />

Ambiente ein angenehmes, weiches Wohlgefühl.<br />

MADISON<br />

Kruisgrepen met witte porseleinen plaatjes en<br />

een zeskantige uitloop, waarvan de facettering<br />

zich op een klassiek voorbeeld oriënteert. Prachtig.<br />

Maar bij het zicht op de in traditie zwelgende<br />

vormen van MADISON raken niet alleen nostalgici<br />

in vervoering. MADISON koppelt nostalgische<br />

charme aan functionele elementen. Dat is<br />

nu juist hetgene, wat haar tot de perfecte partner<br />

voor moderne baden met architectonische eenvoud<br />

maakt. In combinatie met natuursteen en<br />

andere hoogwaardige, eerlijke materialen brengt<br />

dit hardheid en verstrekt elke ambiance een aangenaam,<br />

zacht gevoel van welbehagen.<br />

MADISON<br />

Les poignées à croisillon aux pastilles de porcelaine<br />

blanche et un bec hexagonal, dont les<br />

facettes se réfèrent à un modèle classique.<br />

Sublime. Ces formes évoluant dans le mouvement<br />

de la tradition de MADISON ne raviront pas<br />

seulement les nostalgiques. MADISON marie<br />

les charmes du passé aux éléments fonctionnels.<br />

Sa spécificité en fait un partenaire idéal pour les<br />

salles de bains modernes et à l’architecture sobre.<br />

Combinée avec de la pierre naturelle et d’autres<br />

matériaux nobles et authentiques, elle rompt avec<br />

la rigidité et baigne l’espace dans une atmosphère<br />

de bien-être et de douceur.


175


176


NEW<br />

YORK<br />

Times<br />

MADISON, MADISON FLAIR<br />

Diese Armaturen sind eine Zeitreise in das vergangene<br />

Jahrtausend. In das New York der<br />

Zwanzigerjahre. Auf die Madison Avenue, diese<br />

noch heute legendäre Prachtstraße, der sie ihren<br />

Namen verdankt. Die MADISON ist ein Zitat der<br />

klassischen Armaturen in den Bädern großer<br />

Luxushotels wie The Carlton und Waldorf Astoria.<br />

Die Hollywoodstars, die damals in diesen Häusern<br />

abgestiegen sind, haben sich ihr Wasser aus<br />

einer ebensolchen Armatur in die Badewanne<br />

laufen lassen. So fließt immer auch ein Hauch<br />

Geschichte mit, wenn man die markanten Griffe<br />

aufdreht und sich mit dem Wasser aus einer<br />

MADISON oder MADISON FLAIR wäscht.<br />

MADISON, MADISON FLAIR<br />

Deze armaturen vormen een tijdreis naar het<br />

afgelopen millennium. In het New York van de<br />

jaren twintig. Op Madison Avenue, deze vandaag<br />

nog legendarische boulevard, waaraan zij haar<br />

naam te danken heeft. MADISON is een citaat<br />

van de klassieke kranen in de <strong>badkamer</strong>s van<br />

grote luxehotels zoals The Carlton en Waldorf<br />

Astoria. De Hollywoodsterren, die toen in deze<br />

hotels overnacht hebben, hebben hun water uit<br />

precies zo’n kraan in het bad laten lopen. Zo<br />

stroomt er ook altijd een vleugje geschiedenis<br />

mee, wanneer men de markante handgrepen<br />

opendraait en zich wast met het water uit een<br />

MADISON of MADISON FLAIR.<br />

MADISON, MADISON FLAIR<br />

Cette robinetterie invite au voyage au siècle<br />

dernier. A New York, dans les années vingt.<br />

Dans Madison Avenue, cette avenue à la majesté<br />

MADISON FLAIR Waschtisch-Dreilochbatterie //<br />

3-gats wastafelmengkraan // Mélangeur de lavabo à 3 trous<br />

<<br />

Wannen-Zweilochbatterie // Badmengkraan //<br />

Mélangeur bain à 2 trous<br />

légendaire qui lui a valu son nom. MADISON<br />

est une reprise de la robinetterie classique des<br />

salles de bains des grands hôtels de luxe tels<br />

que le Carlton ou le Waldorf Astoria. Les stars<br />

d’Hollywood qui ont séjourné dans ces établissements<br />

ont fait couler l’eau de leur bain d’un tel<br />

robinet. L’histoire épouse donc le geste de la main<br />

qui ouvre le robinet et se lave à l’eau d’une<br />

robinetterie MADISON ou MADISON FLAIR.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Madison<br />

Wannen-Vierlochbatterie // 4-gats badmengkraan //<br />

Mélangeur bain/douche à 4 trous<br />

MADISON<br />

MADISON und MADISON<br />

FLAIR erlauben große Gesten.<br />

Das können Exzentriken<br />

wie eine Echtholz-vertäfelte<br />

Badewanne sein oder ein<br />

Waschtisch, der die Formensprache<br />

der 1920er Jahre<br />

aufgreift. Auch sehr schön<br />

ist die Kombination mit<br />

unterschiedlich gemaserten<br />

Hölzern – Nussbaum und<br />

Kirsche, beispielsweise.<br />

MADISON en MADISON FLAIR<br />

staan grote gestes toe. Dat<br />

kunnen excentrieke zaken<br />

als een met echt hout afgewerkte<br />

badkuip zijn of een<br />

wastafel, die teruggrijpt naar<br />

de vormen uit de jaren 20<br />

van de vorige eeuw. Ook<br />

erg fraai is de combinatie<br />

van verschillend geaderd<br />

hout – zoals bijvoorbeeld<br />

notenboom en kers.<br />

MADISON et MADISON FLAIR<br />

offrent une grande liberté<br />

de mouvement. Jusqu’aux<br />

excentricités comme une<br />

baignoire lambrissée de<br />

bois véritable ou un lavabo<br />

reprenant l’expression<br />

formelle des années 20.<br />

Une autre curiosité également<br />

très esthétique : la<br />

combinaison mêlant différents<br />

bois veinés comme<br />

le noyer et le cerisier.<br />

177


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER New Standards<br />

NEW STANDARDS 01<br />

TRADING THE WET CELL<br />

FOR THE LIVING BATHROOM<br />

Anmerkungen zur zeitgenössischen<br />

Entgrenzung des Badezimmers // Opmerkingen<br />

over de hedendaagse grensvervaging<br />

van de <strong>badkamer</strong> // Remarques concernant<br />

la disparition contemporaine<br />

du cloisonnement de la salle de bains<br />

Text Ilka and Andreas Ruby<br />

Artwork Yves Netzhammer / STATEMENTS 4<br />

178


Der Gedanke von Wasser im Haus ist ein Paradox.<br />

Als Nachfahre der Arche soll die Architektur uns<br />

doch eigentlich vor Wasser schützen. Das Dach<br />

überm Kopf ist letztlich das, was wir uns vom Haus<br />

am dringendsten wünschen. Wenn die Römer das<br />

lateinische Wort tectum (dt. Dach) verwendeten,<br />

meinten sie damit häufig das gesamte Haus (lat.<br />

domus). Auch gibt es wohl Häuser ohne Wände,<br />

zum Beispiel in den Tropen, aber kein Haus ohne<br />

Dach. Während das Wasser, das vom Himmel fällt,<br />

in der Landwirtschaft als Quell des Lebens verehrt<br />

wird, trägt es in der Architektur immer einen Beigeschmack<br />

von Zerstörung und Vergänglichkeit.<br />

Ein undichtes Dach bringt Fäulnis und Schimmel<br />

und verwandelt einen adretten Parkettboden im<br />

Handumdrehen in eine schaurige Landschaft aus<br />

aufgequollenen Hölzern, die sich wölben und<br />

gewaltvoll aus ihrer Fassung brechen. Nichts<br />

desavouiert die Reputation von Architekten so<br />

gründlich wie ein Wasserschaden, und deswegen<br />

verwenden sie Unmengen an Zeit, ihre Häuser dicht<br />

zu machen. Legendär sind die Konflikte, die zwischen<br />

Bauherren und Architekten über das unerwünschte<br />

Wasser ausgefochten wurden. Dicht sein<br />

oder nicht sein, das ist hier die Frage – Einspruch<br />

abgelehnt. Physisch ist Wasser Architekten im<br />

Grunde ein Greuel, weil es sich nur schwer kontrollieren<br />

lässt. Sie können es nur ertragen, indem sie<br />

es ästhetisch sublimieren. Um ihre unterdrückte<br />

Aquaphobie zu exorzieren, umgeben sie ihre Bauten<br />

mit reflecting ponds oder swimming pools, weil<br />

hier endlich einmal das Wasser ihre Schöpfungen<br />

nicht zerstört, sondern mit seiner spiegelnden Oberfläche<br />

optisch sogar noch vervielfacht.<br />

Das Badezimmer ist so gesehen ein Ausnahmezustand<br />

im Trockenbauregime der Architektur, eine<br />

geduldete Anomalie. Es ist der einzige Raum im<br />

Haus, der wirklich nass sein darf. Die „Nasszelle“,<br />

dieser technische Begriff des modernen Badezimmers,<br />

muss ganz wörtlich verstanden werden – es<br />

ist ein Raum, in dem man Wasser gefangen hält.<br />

Innerhalb der häuslichen Welt bildet das Badezimmer<br />

eine Heterotopie. Im Badezimmer wird das<br />

Wasser symbolisch gereinigt von allen negativen<br />

Konnotationen, die diesem außerhalb seiner Grenzen<br />

immer mehr anhaften. In der Tat scheint der<br />

zeitgenössische Badkult in dem Maße zugenommen<br />

zu haben, in dem Wasser als Materie in mehrerer<br />

Hinsicht immer problematischer wurde:<br />

Wasser wird knapp: In vielen Entwicklungsländern<br />

wird die Trinkwasserknappheit in den nächsten<br />

Jahrzehnten Millionen Menschenleben kosten oder<br />

auf weite Reisen schicken, was bei den Menschen<br />

in den „entwickelten“ Ländern ein Bewusstsein<br />

erzeugen müsste, mit der Ressource sparsamer<br />

umgehen zu müssen. Noch ist davon nichts zu merken.<br />

Die Vorgärten kalifornischer Vororte werden<br />

künstlich bewässert wie eh und je, als ob der<br />

Anblick von grünem Rasen lebensnotwendig wäre.<br />

Aber selbst wir im „aufgeklärten“ Europa, die wir<br />

ökologisch korrekt sein wollen, müssten eigentlich<br />

Bauchschmerzen bekommen angesichts der Menge<br />

an Trinkwasser, die wir nicht fürs Trinken benutzen<br />

– etwa weil unsere Toiletten auch mit Trinkwasser<br />

gespült werden, da unsere Häuser in der Regel nicht<br />

über ein getrenntes Leitungssystem für Brauchwasser<br />

verfügen.<br />

Wasser wird Ware: Für Nestlé, den Weltmarktführer<br />

im Geschäft mit Tafelwasser (in Flaschen abgefülltes<br />

Leitungswasser), ist Trinkwasser längst eine<br />

Ware, die einen Marktwert besitzt wie jedes andere<br />

Produkt auch. Weil die ökonomisch reichen Länder<br />

des Nordens auch reich an Wasser sind, werden sie<br />

in der Zukunft ein Wassermonopol haben. Ein lohnendes<br />

Kapital, wenn man bedenkt, dass Ökonomen<br />

Wasser bereits als das Öl des 21. Jhdt.s<br />

bezeichnen. Nach den Regeln der ökonomischen<br />

Vernunft ist zu erwarten, dass die wasserreichen<br />

Länder dieses Monopol auch nutzen werden, weil<br />

bisher alle Länder mit Ressourcen an natürlichen<br />

Energievorkommen wie Erdöl und Erdgas ihre<br />

Monopolstellung zum eigenen Vorteil ausgenutzt<br />

haben. Davon betroffen sein werden die wasserarmen<br />

Länder des Südens, insbesondere Afrikas,<br />

die ohnehin schon unter Nahrungsmittelknappheit<br />

leiden und die aufgrund der durch die Klimakatastrophe<br />

forcierte Ausbreitung von Wüsten noch<br />

mehr unter Wassermangel leiden werden.<br />

Wasser erzeugt Katastrophe: Ohne Wasser kann man<br />

nicht leben, aber von zuviel kann man ebenso<br />

zugrunde gehen. Die stetig abschmelzenden Pole<br />

lassen den Meeresspiegel derart steigen, dass ganze<br />

Inseln im Pazifik verschwinden 1) und eine Anzahl<br />

bevölkerungsreicher Küstenregionen über die ganze<br />

Welt verstreut vom Meer verschlungen werden. Da<br />

diese Küsten häufig auch Sitz von industriellen<br />

Infrastrukturen sind, werden die betroffenen Staaten<br />

auch wirtschaftlich nachhaltig geschädigt. Sturmfluten<br />

und Überschwemmungen verlieren ihren<br />

Ausnahmecharakter und werden zur Regelerscheinung.<br />

Wasser, egal ob vom Himmel oder aus dem<br />

Meer, wird zur permanenten Bedrohung.<br />

An all das denkt man natürlich nicht, wenn man im<br />

Badezimmer den Wasserhahn aufdreht, und genau<br />

in dieser Verdrängung liegt die zeitgenössische kulturelle<br />

Funktion des Badezimmers. Es ist ein Raum<br />

der Verklärung und Verwandlung. Darin ähnelt<br />

er dem White Cube, dem normativen Kunstausstellungsraum<br />

der Moderne. Der White Cube suspendiert<br />

vorübergehend den Alltag, lässt das<br />

Gewöhnliche ungewöhnlich erscheinen und verwandelt<br />

unseren Blick auf die Realität. Dass das<br />

klassische moderne Badezimmer genauso weiß ist<br />

wie der White Cube, unterstreicht ihre heimliche<br />

Komplizenschaft. Genauso ist es sicher kein Zufall,<br />

dass Marcel Duchamp ein Urinal ausgewählt hat,<br />

um sein Prinzip des Objet trouvé, also der Verwandlung<br />

eines Alltagsgegenstandes zu einem<br />

Kunstwerk, zu manifestieren. 2) Das Badezimmer<br />

vollzieht eine ähnliche Verwandlung mit uns. Es<br />

ist der Ort unserer körperlichen Dämmerung – der<br />

Raum zwischen Schlafen und Wachen. Es ist eine<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER New Standards<br />

Schleuse, in der wir uns transformieren vom selbstvergessenen<br />

Ich, das aus dem Reich des Traums<br />

kommend sich erst wieder suchen muss und häufig<br />

erst im Blick in den Spiegel wieder mit sich selbst<br />

konfrontiert ist. Es ist der Raum, an dem wir durch<br />

die sich anschließende Körperhygiene, das Sich-<br />

Zurechtmachen und das Schminken überhaupt erst<br />

wieder Kontrolle über unser Ich erlangen und uns<br />

in das Ich verwandeln, das wir von uns erzeugen<br />

wollen.<br />

Insofern ist das Badezimmer ein extrem privater<br />

Raum. Gleichzeitig teilen wir uns diesen privaten<br />

Raum häufig mit anderen Familienmitgliedern. Im<br />

Gegensatz zum Schlafzimmer, das in der Regel<br />

einer Person oder intimen Lebenspartnern zugeordnet<br />

ist, funktioniert das Badezimmer als ein<br />

time-shared private-public space. Das kann zu Konflikten<br />

führen in Familien oder Wohngemeinschaften,<br />

weil mir hier klar wird, dass die Privatheit, die<br />

ich in diesem Raum so ausleben kann wie eigentlich<br />

nirgendwo anders, nur auf Zeit existiert.<br />

Das funktionalistische All-in-one-Badezimmer spielte<br />

insofern eine prägende Rolle im Zusammenleben<br />

von Menschen. Es konditionierte grundlegende Vorstellungen<br />

von Individualität und Kollektivität einer<br />

Gemeinschaft, die sich eine Wohnung teilt. Diese<br />

psychosoziale Funktion des Badezimmers steht<br />

möglicherweise gerade zur Disposition angesichts<br />

der räumlichen Transformation, die das Badezimmer<br />

seit einigen Jahren durchläuft. Vor dem<br />

Hintergrund des Wellnessbooms der letzten Jahre<br />

avancierte das funktionalistische Zellenbad immer<br />

mehr zum Auslaufmodell. Wir wollen uns im Badezimmer<br />

heute nicht einfach nur säubern, sondern<br />

erholen. Das Bad wird dadurch mehr und mehr ein<br />

Wohnraum. Die zunehmende räumliche Integration<br />

des Bades in den Wohnraum, die man im gegenwärtigen<br />

Lifestylewohnen immer mehr beobachtet,<br />

ist insofern nur folgerichtig. Die Frage ist, was dieses<br />

integrierte Baden für neue psychosoziale Verhaltensformen<br />

ausprägen wird. Dabei ist besonders<br />

interessant, dass sich die Typologie des „Wohnbades“<br />

vor allem im Hoteldesign herausgebildet<br />

hat. Architekten und Designer entdeckten hier eine<br />

Art Versuchslabor, in dem sie neue Beziehungen<br />

zwischen Bad und Wohnraum erproben konnten,<br />

ohne sonderlich auf etablierte Konventionen des<br />

Wohnens Rücksicht nehmen zu müssen – schließlich<br />

wohnt keiner im Hotel ewig. Umgekehrt<br />

suchen wir als Reisende im Hotel eher nach der<br />

Abweichung von unserer häuslichen Norm; spießig<br />

wohnen können wir immer noch zu Hause. Und<br />

weil wir im Hotelzimmer in der Regel immer privat<br />

sind, werden wir fast automatisch risikofreudiger<br />

beim „Probewohnen“ von Wohnformen, die wir uns<br />

zu Hause vielleicht nie trauen würden – um die<br />

lästigen Fragen der Gäste zu vermeiden.<br />

Die Mutigeren unter uns fragen sich natürlich schon<br />

dann und wann, ob man die aufregenden Bade-<br />

Erlebnisse nicht auch nach Hause mitnehmen<br />

könnte, um ihre häusliche Wohnkultur auf einen<br />

179


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER New Standards<br />

neuen Stand zu bringen. Klar ist, dass sich mit der<br />

räumlichen Integration von Badfunktionen in den<br />

Wohnraum nicht nur die Funktionen des Bades verändern,<br />

sondern natürlich auch die des Wohnens.<br />

Handlungen und Personen, die vorher räumlich<br />

getrennt waren, finden sich plötzlich nebeneinander<br />

wieder und müssen auf eine neue Weise miteinander<br />

vermittelt werden. Wenn etwa im Hotel<br />

Almerigo in Alicante die Waschtische aus dem<br />

Badezimmer in den Korridor verpflanzt sind, entsteht<br />

ein direkter Zusammenhang zwischen dem<br />

Entkleiden (vor dem Waschbecken) und dem Ankleiden<br />

(vor der Garderobe direkt daneben). Wenn wie<br />

im Hotel Q in Berlin eine Sitzlandschaft fließend in<br />

eine Badewanne übergeht, stellt sich die Frage, wie<br />

sich diese räumliche Nachbarschaft auf ein Gespräch<br />

mit einer Gruppe von Leuten auswirken<br />

würde. Und wenn wie im Downtown Standard Hotel<br />

in Los Angeles die Dusche vom Doppelbett nur<br />

durch eine Glaswand getrennt ist, eröffnen sich möglicherweise<br />

ganz neue Perspektiven der Verführung.<br />

Tatsächlich macht das Wohnbad das sinnliche Defizit<br />

der klassischen Nasszelle überdeutlich. Das weiß<br />

geflieste Badezimmer ist so verrucht wie ein in<br />

gleißend helles Licht getauchter Dark Room. Vielleicht<br />

liegt das ja an unserem nördlich-kalten<br />

Klima. In der Tat fällt auf, dass die materialaufwändige<br />

Sublimierung der privaten Badekultur<br />

heute vor allem in Ländern mit schlechtem Wetter<br />

gemacht wird. In Sydney haben Einfamilienhäuser,<br />

die in der Natur liegen, outdoor bathrooms, worunter<br />

man sich eher Terrassen als Räume vorstellen<br />

muss. Man duscht unter freiem Himmel, hört die<br />

Vögel zwitschern, und atmet den Duft des Waldes<br />

oder des Meeres ein. Wahrscheinlich käme dort niemand<br />

auf die Idee, das Ritual der Körperwaschung<br />

in ein Zimmer irgendwo im hintersten Winkel des<br />

Hauses zu verbannen! Vor diesem Hintergrund<br />

erscheinen die ganzen aufwändigen Badeparadiesarmaturen<br />

des heutigen Lifestyle-Bades als Versuche,<br />

diese tropische Ursprünglichkeit in die<br />

miesepetrig kalten Breiten Nordeuropas zu bringen:<br />

Duschköpfe, die immer größer werden, bis sie<br />

vollständig in der Decke aufgehen, um uns mit<br />

monsunartigen Regenfällen zu übergießen; Schwallduschen,<br />

die uns vorübergehend in einen Wasserfall<br />

versetzen; Whirlpools, die unsere von Arbeit verkrampften<br />

Körper weich massieren sollen, etc.<br />

Mit diesem „Zurück zur Natur“-Trend im heutigen<br />

Baddesign kehrt das moderne Bad im Prinzip zu<br />

seinen historischen Ursprüngen im späten 18. Jhdt.<br />

zurück, als das häusliche Baden überhaupt wieder<br />

in Mode kam und die zwei Jahrhunderte währende<br />

Wasserscheu des Barocks beendete. Die damaligen<br />

Ärzte hielten Wasser für schädlich. Sie glaubten,<br />

dass es über die Poren in den Körper eindringen und<br />

sich mit dem Blut vermischen würde und überdies<br />

Schwachsinn und Wassersucht fördere. Statt sich<br />

zu baden, rieb man die Haut mit parfümierten Handtüchern<br />

ab und trug edle Leinenunterwäsche. Durch<br />

die Berührung mit dem Körper würde der Stoff<br />

180<br />

allen Schmutz von der Haut gleichsam ablösen, dachte<br />

man. Je kostbarer die Unterwäsche, um so sauberer<br />

wähnte sich ihr Träger. „Um die Mitte des<br />

17. Jhdt.s wechselten die Adligen ihr Hemd täglich,<br />

und die wohlhabende Stadtbevölkerung alle drei<br />

bis sieben Tage. Anstatt sich eine Badewanne zu<br />

kaufen, legte man sich als Höfling im Schnitt<br />

30 Hemden zu. (…) Man versteckte sich hinter parfümiertem<br />

Puder und farbiger Schminke, übergoss<br />

sich mit Parfüm oder schob sich Duftsäckchen unter<br />

die Achseln und in die Falten der Kleider.“ 3) Bäder<br />

nahm man nur noch zu medizinischen Zwecken. In<br />

der zweiten Hälfte des 18. Jhdt.s, mit dem Einsetzen<br />

der Aufklärung, der Naturphilosophie Rousseaus<br />

und neuen naturwissenschaftlichen Erkenntnissen,<br />

kehrte die feuchte Badekultur langsam wieder<br />

zurück. Zu Beginn war das Bad jedoch weniger ein<br />

Zimmer als eine Form der Möblierung. Auch weil<br />

es noch kein fließend Wasser gab, war die Badewanne<br />

nicht fest in einem Raum installiert, sondern<br />

wurde in einen beliebigen Raum getragen, in dem<br />

man sein Bad nehmen wollte – häufig im Salon.<br />

Entsprechend wurde die Badewanne gestalterisch<br />

auch als Salonmöbel behandelt, nicht als Sanitärobjekt.<br />

„Kunstschreiner übertrafen sich gegenseitig<br />

an Ideen und handwerklichem Geschick, um Wannen<br />

für das ‚Bad im Salon‘, das man in Gesellschaft<br />

in seinem Schlafzimmer nahm, in echte Möbel zu<br />

verwandeln, die zum Stil der Zeit passten und leicht<br />

zu transportieren waren.“ 4) Die eigentliche Badewanne<br />

aus verzinntem Kupfer wurde außen mit<br />

Malereien verziert und durch angesetzte gepolsterte<br />

Lehnen als Sessel oder Chaiselongue getarnt. Das<br />

Baden war einfach eine Form des Wohnens.<br />

Dieses „mobile Bad“ bildet die Grundlage für<br />

die Anfang des 19. Jhdt.s entstehende Badekultur<br />

des gehobenen Bürgertums. Mangels fließenden<br />

Wassers in den Wohnungen ließ man sich heißes<br />

Wasser samt einer Badewanne durch einen Lieferservice<br />

per Pferdewagen nach Hause kommen. Um<br />

durch enge Treppenhäuser zu kommen, benutzte<br />

man zusammenklappbare Badewannen, die im<br />

Korridor der Wohnung aufgestellt wurden und mit<br />

vorgeheiztem Wasser aus Eimern gefüllt wurden.<br />

Der Korridor, eigentlich der öffentlichste Raum der<br />

bürgerlichen Wohnung, verwandelte sich vorübergehend<br />

zum privatesten Ort. Im Gegensatz zum<br />

späteren modernen Badezimmer bildet das Baden<br />

noch nicht seine eigene räumliche Atmosphäre aus,<br />

sondern geht völlig auf in der häuslichen Ambiance<br />

des Wohnens. Dies bleibt auch so, als in der<br />

2. Hälfte des 19. Jhdt.s die Wohnungen in den Europäischen<br />

Metropolen mit fließend Wasser ausgestattet<br />

werden. In dieser Zeit entsteht das „Englische<br />

Bad“, das wir heute kaum als Badezimmer erkennen<br />

würden, weil alle Sanitärobjekte domestisch<br />

getarnt sind: Die Badewanne besteht aus doppelwandigem<br />

Porzellan und ist außen mit Mahagoni<br />

verkleidet. Mit ihrer integrierten Duschkabine<br />

mutet diese Badewanne heute eher wie ein Beichtstuhl<br />

zum Liegen an, doch um die Jahrhundert-<br />

wende war sie der letzte Schrei in der feinen Gesellschaft.<br />

Erst im frühen 20. Jhdt. begann man, die<br />

Funktionalität des Bades nicht mehr zu verbergen.<br />

Der heutige Trend zum Wohnbad scheint diese<br />

historische Entwicklung spiegelbildlich in die Vergangenheit<br />

zurück zu projizieren. In einer Art<br />

Retro-Science-Fiction „entdecken“ unsere zeitgenössischen<br />

Baddesigner immer mehr jenes Bad vor<br />

der Erfindung des Badezimmers wieder: Ich bade,<br />

also wohne ich.<br />

Het idee van water in het huis is een paradox. Als<br />

afstammeling van de ark moet de architectuur ons<br />

toch eigenlijk beschermen tegen water. Een dak<br />

boven ons hoofd is tenslotte datgene wat wij in de<br />

eerste plaats verwachten van een huis. Toen de<br />

Romeinen het Latijnse woord tectum (Nl. dak)<br />

gebruikten, bedoelden ze daar vaak het volledige<br />

huis (Lat. domus) mee. Er bestaan ook wel huizen<br />

zonder muren, bijvoorbeeld in de tropen, maar geen<br />

huis zonder dak. Terwijl het water, dat uit de hemel<br />

valt, in de landbouw wordt vereerd als bron van<br />

leven, heeft het in de architectuur altijd een<br />

bijbetekenis van vernieling en vergankelijkheid.<br />

Een lekkend dak brengt vuilnis en schimmel en<br />

verandert een keurige houten parketvloer in een<br />

handomdraai in een afschuwelijk toneel van opgezwollen<br />

planken, die bol gaan staan en met geweld<br />

uit hun omlijsting breken. Niets doet zo grondig<br />

afbreuk aan de reputatie van architecten als waterschade<br />

en daarom besteden ze er enorm veel tijd<br />

aan om hun huizen dicht te maken. De conflicten,<br />

die tussen bouwheren en architecten al werden uitgevochten<br />

over ongewenst water, zijn legio. Dicht<br />

zijn of niet zijn, dat is hier de vraag – protest afgewezen.<br />

Fysisch is water voor architecten eigenlijk<br />

een gruwel, omdat het zeer moeilijk te controleren<br />

valt. Ze kunnen het alleen verdragen door het esthetisch<br />

te sublimeren. Om hun onderdrukte waterfobie<br />

te verdrijven, omgeven ze hun gebouwen<br />

met reflecting ponds of swimming pools, omdat<br />

het water hier uiteindelijk hun creaties een keer<br />

niet vernielt, maar met zijn spiegelend oppervlak<br />

optisch zelfs nog versterkt.<br />

De <strong>badkamer</strong> vormt vanuit dit standpunt een uitzonderingstoestand<br />

in het droge bouwregime van de<br />

architectuur, een gedulde anomalie. Het is de enige<br />

ruimte in het huis, die echt nat mag zijn. De “natte<br />

cel”, dit technische begrip van de moderne <strong>badkamer</strong>,<br />

moet heel letterlijk worden begrepen: het<br />

is een ruimte, waarin men water gevangen houdt.<br />

Binnen de huiselijke wereld vormt de <strong>badkamer</strong><br />

een heterotopie. In de <strong>badkamer</strong> wordt het water<br />

symbolisch gereinigd van alle negatieve connotaties,<br />

waar het buiten deze grenzen steeds meer mee<br />

wordt geassocieerd. De hedendaagse badcultuur<br />

lijkt inderdaad toegenomen te zijn in de mate, waarin<br />

water als materie in meerdere opzichten steeds<br />

problematischer werd:


Water wordt schaars: In vele ontwikkelingslanden<br />

zal de schaarste aan drinkwater de komende decennia<br />

miljoenen mensenlevens kosten of verre reizen<br />

noodzakelijk maken, wat bij de mensen in de “ontwikkelde”<br />

landen een bewustzijn tot stand zou<br />

moeten brengen, dat ze spaarzamer moeten omgaan<br />

met deze ressource. Daarvan is nog niets te merken.<br />

De voortuinen van Californische voorsteden worden<br />

kunstmatig bewaterd zoals altijd, alsof de<br />

aanblik van een groen gazon levensnoodzakelijk<br />

zou zijn. Maar zelfs wij in het “vooruitstrevende”<br />

Europa, die ecologisch correct willen zijn, zouden<br />

eigenlijk buikpijn moeten krijgen gelet op de hoeveelheid<br />

drinkwater, die wij niet gebruiken om te<br />

drinken – bijvoorbeeld omdat onze toiletten ook<br />

worden gespoeld met drinkwater, aangezien onze<br />

huizen doorgaans niet beschikken over een apart<br />

leidingsysteem voor industriewater.<br />

Water wordt een product: Voor Nestlé, de wereldmarktleider<br />

in de productie van tafelwater (in flessen<br />

gebotteld leidingwater), is drinkwater al lang een<br />

product, dat een marktwaarde heeft net zoals<br />

ieder ander product. Omdat de economisch rijke<br />

landen van het noorden ook rijk zijn aan water, zullen<br />

ze in de toekomst een watermonopolie hebben.<br />

Een lonend kapitaal, wanneer men bedenkt, dat<br />

economen water reeds bestempelen als de olie van<br />

de 21 ste eeuw. Volgens de regels van de economische<br />

rede is te verwachten dat de waterrijke landen dit<br />

monopolie ook zullen gebruiken, omdat totnogtoe<br />

alle landen met ressources aan natuurlijke energiebronnen<br />

zoals aardolie en aardgas hun monopoliepositie<br />

in hun eigen voordeel hebben geëxploiteerd.<br />

Het slachtoffer daarvan zullen de waterarme landen<br />

van het zuiden zijn, in het bijzonder de Afrikaanse<br />

landen, die toch al gebukt gaan onder een voedseltekort<br />

en die door de uitbreiding van de woestijnen<br />

ten gevolge van de klimaatverandering nog meer te<br />

lijden zullenhebben van het watertekort.<br />

Water veroorzaakt rampen: Zonder water kan men<br />

niet leven, maar van te veel kan men eveneens ten<br />

onder gaan. De continu smeltende polen doen de<br />

zeespiegel zodanig stijgen, dat hele eilanden in de<br />

Stille Zuidzee verdwijnen 1) en een aantal dichtbevolkte<br />

kuststreken verspreid over de hele wereld<br />

door de zee worden verzwolgen. Omdat deze kusten<br />

vaak ook industriële infrastructuren herbergen, zullen<br />

de getroffen staten ook blijvende economische<br />

schade oplopen. Stormvloeden en overstromingen<br />

verliezen hun uitzonderingskarakter en worden een<br />

normaal verschijnsel. Water, of het nu uit de hemel<br />

of uit de zee komt, wordt een permanente dreiging.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER New Standards<br />

Aan dat alles denkt men natuurlijk niet, wanneer<br />

men in de <strong>badkamer</strong> de waterkraan opendraait en<br />

precies in deze verdringing ligt de hedendaagse culturele<br />

functie van de <strong>badkamer</strong>. Het is een ruimte<br />

van verheerlijking en verandering. Daarin lijkt ze<br />

op de White Cube, de normatieve kunsttentoonstellingsruimte<br />

voor moderne kunst. De White Cube<br />

doorbreekt tijdelijk de dagelijkse sleur, laat het<br />

gewone buitengewoon lijken en verandert onze blik<br />

op de realiteit. Dat de klassieke moderne <strong>badkamer</strong><br />

net zo wit is als de White Cube, onderstreept haar<br />

heimelijke medeplichtigheid. Het is ook zeker<br />

evenmin een toeval, dat Marcel Duchamp een<br />

urinoir heeft gekozen, om zijn principe van het<br />

“Objet trouvé”, dus de transformatie van een dagelijks<br />

voorwerp in een kunstwerk, te manifesteren<br />

(“Fountain”, 1917). De <strong>badkamer</strong> voert een gelijkaardige<br />

transformatie met ons uit. Het is een plek<br />

van onze lichamelijke sluimering – de ruimte tussen<br />

slapen en waken. Het is een sluis, waarin wij ons<br />

transformeren van het in gedachten verzonken ik,<br />

dat uit het rijk der dromen komt en zichzelf eerst<br />

opnieuw moet zoeken en vaak pas bij de blik in de<br />

spiegel weer met zichzelf geconfronteerd is. Het is<br />

de ruimte, waarin wij door de daarop volgende<br />

lichaamshygiëne, het zich opmaken en maquilleren<br />

181


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER New Standards<br />

in alle opzichten pas opnieuw controle krijgen over<br />

ons ik en veranderen in het ik, dat wij van onszelf<br />

willen maken.<br />

Wat dit betreft is de <strong>badkamer</strong> een extreem private<br />

ruimte. Tegelijkertijd delen wij deze private ruimte<br />

vaak met andere gezinsleden. In tegenstelling tot de<br />

slaapkamer, die doorgaans toegewezen is aan één<br />

persoon of aan intieme levenspartners, functioneert<br />

de <strong>badkamer</strong> als een time-shared private-public<br />

space. Dat kan leiden tot conflicten in gezinnen of<br />

woongemeenschappen, omdat het mij hier duidelijk<br />

wordt dat de privacy, die ik in deze ruimte kan<br />

beleven zoals eigenlijk nergens anders, slechts tijdelijk<br />

bestaat.<br />

De functionalistische all-in-one-<strong>badkamer</strong> speelde<br />

in zoverre een dominerende rol in het samenleven<br />

van mensen. Ze conditioneerde fundamentele<br />

ideeën van individualiteit en collectiviteit van een<br />

gemeenschap, die een woning deelt. Deze psychosociale<br />

functie van de <strong>badkamer</strong> is misschien net<br />

beschikbaar door de ruimtelijke transformatie, die<br />

de <strong>badkamer</strong> sedert enkele jaren ondergaat. Tegen<br />

de achtergrond van de wellnessboom van de afgelopen<br />

jaren verloor de functionalistische cellen<strong>badkamer</strong><br />

steeds meer terrein. Wij willen ons in de<br />

<strong>badkamer</strong> vandaag niet meer gewoon wassen, maar<br />

ontspannen. De <strong>badkamer</strong> wordt daardoor meer en<br />

meer een woonruimte. De toenemende ruimtelijke<br />

integratie van de <strong>badkamer</strong> in de woonruimte, die<br />

men in het hedendaagse lifestylewonen vandaag<br />

steeds vaker aantreft, is dan ook slechts een logisch<br />

gevolg. De vraag is, wat voor nieuwe psychosociale<br />

gedragsvormen dit geïntegreerde baden zal doen<br />

ontstaan. Daarbij is het bijzonder interessant, dat de<br />

typologie van de “woon<strong>badkamer</strong>” zich vooral in<br />

het hoteldesign heeft ontwikkeld. Architecten en<br />

ontwerpers ontdekten in het hoteldesign een soort<br />

testlaboratorium, waarin ze nieuwe verhoudingen<br />

tussen <strong>badkamer</strong> en woonruimten konden uittesten,<br />

zonder veel rekening te moeten houden met de<br />

gevestigde conventies van het wonen – tenslotte<br />

verblijft niemand eeuwig in een hotel. Omgekeerd<br />

zoeken wij als reizigers in een hotel eerder naar de<br />

afwijking van onze huiselijke norm; kleinburgerlijk<br />

wonen kunnen we altijd thuis nog. En omdat wij in<br />

een hotelkamer normaal gezien altijd privé zijn, zijn<br />

we bijna automatisch meer bereid om risico’s te<br />

nemen bij het “testen” van woonvormen, waar we<br />

ons thuis misschien niet aan zouden hebben<br />

gewaagd – om de vervelende vragen van gasten te<br />

vermijden.<br />

De moedigen onder ons vragen zich natuurlijk reeds<br />

zo nu en dan af, of men de opwindende <strong>badkamer</strong>belevenissen<br />

ook niet mee naar huis kan nemen, om<br />

de huiselijke wooncultuur naar een nieuw niveau te<br />

brengen. Het is duidelijk dat met de ruimtelijke<br />

integratie van <strong>badkamer</strong>functies in de woonruimte<br />

niet alleen de functies van de <strong>badkamer</strong> veranderen,<br />

maar natuurlijk ook die van het wonen. Handelingen<br />

en personen, die voordien ruimtelijk gescheiden<br />

waren, bevinden zich plotseling naast elkaar en<br />

182<br />

moeten op een nieuwe manier met elkaar worden<br />

verbonden. Wanneer bijvoorbeeld in het Hotel<br />

Almerigo in Alicante de wastafels uit de <strong>badkamer</strong><br />

naar de gang verplaatst zijn, ontstaat er een direct<br />

verband tussen het uitkleden (voor de wastafel) en<br />

het aankleden (voor de garderobe direct daarnaast).<br />

Wanneer zoals in het Hotel Q in Berlijn een zithoek<br />

vloeiend overgaat in een badkuip, stelt zich de<br />

vraag, hoe deze ruimtelijke nabijheid invloed zou<br />

hebben op een gesprek met een groep mensen. En<br />

wanneer zoals in het Downtown Standard Hotel in<br />

Los Angeles de douche slechts door een glazen<br />

wand gescheiden is van het tweepersoonsbed, ontstaan<br />

er mogelijk totaal nieuwe perspectieven voor<br />

verleiding<br />

De woon<strong>badkamer</strong> maakt het zinnelijke deficit van<br />

de klassieke natte cel daadwerkelijk overduidelijk.<br />

De wit betegelde <strong>badkamer</strong> is net zo ongepast als<br />

een in verblindend helder licht gedompelde darkroom.<br />

Misschien ligt het wel aan ons noordelijk<br />

koude klimaat. Het valt inderdaad op, dat de materiaalintensieve<br />

sublimatie van de private badcultuur<br />

vandaag vooral plaatsvindt in landen met slecht<br />

weer. In Sydney hebben eengezinshuizen die in de<br />

natuur liggen, outdoor bathrooms, waarbij men zich<br />

eerder terrassen dan ruimten moet voorstellen. Men<br />

doucht in de open lucht, hoort de vogels tjilpen en<br />

ademt de geur van het bos of van de zee in. Waarschijnlijk<br />

zou daar niemand op het idee komen om<br />

het ritueel van de lichaamsreiniging te verbannen<br />

naar een kamer ergens in de achterste uithoek van<br />

het huis! Tegen deze achtergrond lijken al die luxueuze<br />

en paradijselijke <strong>badkamer</strong>kranen van de<br />

hedendaagse lifestyle<strong>badkamer</strong> pogingen om deze<br />

tropische oorspronkelijkheid naar de sombere en<br />

koude streken van Noord-Europa te brengen: douchekoppen,<br />

die steeds groter worden, tot ze volledig in<br />

het plafond opgaan, om ons te overgieten met moessonachtige<br />

regenbuien; watervaldouches, die ons<br />

tijdelijk naar een waterval brengen; whirlpools, die<br />

ons door het werk verkrampte lichaam zachtjes<br />

moeten masseren, enz.<br />

Met deze “terug naar de natuur”-trend in het hedendaagse<br />

<strong>badkamer</strong>design keert de moderne <strong>badkamer</strong><br />

in principe terug naar zijn historische<br />

oorsprongen in de late 18 de eeuw, toen het huiselijke<br />

baden eigenlijk opnieuw in de mode kwam en<br />

de twee eeuwen durende watervrees van de barok<br />

beëindigde. De toenmalige dokters dachten dat<br />

water schadelijk was. Ze geloofden dat het via de<br />

poriën zou binnendringen in het lichaam, zich zou<br />

vermengen met het bloed en zo zwakzinnigheid en<br />

waterzucht zou bevorderen. In de plaats van te<br />

baden, wreef men de huid af met geparfumeerde<br />

handdoeken en droeg men hoogwaardig linnen<br />

ondergoed. Door de aanraking met het lichaam zou<br />

de stof als het ware al het vuil van de huid losmaken,<br />

dacht men. Hoe kostbaarder het ondergoed,<br />

des te schoner voelde de drager zich. “Rond het<br />

midden van de 17 de eeuw wisselden de edellieden<br />

dagelijks van hemd en de welgestelde stadsbevol-<br />

king om de drie tot zeven dagen. In de plaats van<br />

een badkuip te kopen, schafte men zich als hoveling<br />

gemiddeld dertig hemden aan. (...) Men verstopte<br />

zich achter geparfumeerd poeder en kleurrijke<br />

make-up, overgoot zich met parfum of stopte geurzakjes<br />

onder de oksels (een voorganger van de deodorant)<br />

en in de plooien van de kleren.” 2) Baden nam<br />

men alleen nog voor medische doeleinden. In de<br />

tweede helft van de 18 de eeuw, bij het begin van de<br />

verlichting, de natuurfilosofie van Rousseau en<br />

nieuwe natuurwetenschappelijke inzichten, keerde<br />

de natte badcultuur langzaam weer terug. Aanvankelijk<br />

was het bad echter niet zozeer een kamer dan<br />

wel een vorm van meubilering. Ook omdat er nog<br />

geen stromend water was, was de badkuip niet vast<br />

in een ruimte geïnstalleerd, maar werd ze naar een<br />

willekeurige kamer gedragen, waarin men zijn bad<br />

wilde nemen – vaak in de salon. Daardoor werd de<br />

badkuip in het interieur ook als salonmeubel behandeld,<br />

niet als sanitairobject. “Kunstschrijnwerkers<br />

overtroffen elkaar onderling op het gebied van<br />

ideeën en ambachtelijke bedrevenheid, om badkuipen<br />

voor het ‘bad in de salon’, dat men in gezelschap<br />

in zijn slaapkamer nam, te veranderen in<br />

echte meubels, die bij de stijl van de tijd pasten en<br />

gemakkelijk te transporteren waren.” 3) De eigenlijke<br />

badkuip uit vertind koper werd vanbuiten versierd<br />

met schilderwerk en door aangezette gestoffeerde<br />

leuningen gecamoufleerd als zetel of chaise longue.<br />

Het baden was gewoonweg een vorm van wonen.<br />

Dit “mobiele bad” vormt de basis voor de badcultuur<br />

van de hogere burgerij, die ontstond aan het<br />

begin van de 19 de eeuw. Bij gebrek aan stromend<br />

water in de woningen liet men warm water samen<br />

met een badkuip door een leveringsservice met<br />

paard en wagen aan huis brengen. Om door smalle<br />

trappenhuizen te geraken, gebruikte men samenklapbare<br />

badkuipen, die in de gang van de woning<br />

werden opgesteld en met voorverwarmd water uit<br />

emmers werden gevuld. De gang, eigenlijk de meest<br />

publieke ruimte van de burgerlijke woning, veranderde<br />

tijdelijk in de meest private ruimte.<br />

In tegenstelling tot de latere moderne <strong>badkamer</strong><br />

creëert het baden nog niet zijn eigen ruimtelijke<br />

atmosfeer, maar gaat het volledig op in de huiselijke<br />

ambiance van het wonen. Dit blijft ook zo, wanneer<br />

in de 2 de helft van de 19 de eeuw de woningen in de<br />

Europese metropolen worden uitgerust met stromend<br />

water. In deze periode ontstaat de “Engelse<br />

<strong>badkamer</strong>”, die wij vandaag nauwelijks zouden herkennen<br />

als <strong>badkamer</strong>, omdat alle sanitairobjecten<br />

huiselijk gecamoufleerd zijn: de badkuip bestaat uit<br />

dubbelwandig porselein en is aan de buitenkant<br />

bekleed met mahonie (!). Met haar geïntegreerde<br />

douchecabine doet deze badkuip vandaag eerder<br />

aan als een biechtstoel om in te liggen, maar rond<br />

de eeuwwisseling was ze de nieuwste mode in de<br />

hogere kringen. Pas aan het begin van de 20 ste eeuw<br />

begon men de functionaliteit van de <strong>badkamer</strong> niet<br />

meer te verbergen. De huidige trend van de woon<strong>badkamer</strong><br />

lijkt deze historische ontwikkeling in


spiegelbeeld terug te projecteren naar het verleden.<br />

In een soort retro sciencefiction “herontdekken”<br />

onze hedendaagse <strong>badkamer</strong>ontwerpers steeds meer<br />

het bad van voor de uitvinding van de <strong>badkamer</strong>: Ik<br />

baad, dus ik woon.<br />

L’idée de l’eau dans la maison est un paradoxe.<br />

En tant que descendants de l’Arche, l’architecture<br />

devrait normalement nous protéger de l’eau. Le<br />

toit au dessus de la tête est ce que l’on demande le<br />

plus instamment à notre maison. Les romains utilisaient<br />

bien souvent le mot latin tectum (fr. toit) pour<br />

désigner la maison entière (lat. domus). Il existe<br />

également des maisons sans murs, par exemple dans<br />

les tropiques, mais pas de maison sans toit. Tandis<br />

que l’eau qui tombe du ciel est vénérée en agriculture<br />

comme source de vie, elle est toujours porteuse<br />

en architecture d’un arrière goût destructeur et d’un<br />

caractère éphémère. Un toit perméable entraîne une<br />

pourriture et des moisissures et transforme en un<br />

rien de temps un joli parquet en paysage de désolation<br />

fait de bois gonflés qui se bombent vers le haut<br />

jusqu’à éclater hors de leur monture. Rien ne désavoue<br />

de façon aussi radicale la réputation d’un<br />

architecte que les dégâts des eaux, c’est pourquoi il<br />

passe un temps incroyable à rendre ses maisons<br />

étanches. Les querelles entre les maîtres d’œuvres<br />

et les architectes portées devant le tribunal au sujet<br />

de cette eau indésirable sont légions. Être étanche<br />

ou ne pas être, telle est ici la question, objection<br />

rejetée. Physiquement, l’eau est dans le fond une<br />

horreur pour les architectes, tant elle est difficile à<br />

contrôler. La seule façon de la supporter, c’est de la<br />

sublimer esthétiquement. Afin d’exorciser leur<br />

aquaphobie réprimée, ils entourent leurs constructions<br />

de carrés réfléchissants ou de piscines, parce<br />

qu’ici l’eau enfin ne détruit plus leurs créations<br />

mais les multiplie même par sa surface réfléchissante.<br />

De ce point de vue, la salle de bains fait figure<br />

d’exception au sein du système de construction<br />

sèche de l’architecture, une anomalie tolérée. Il<br />

s’agit de la seule pièce de la maison qui est autorisée<br />

à être vraiment mouillée. La « salle d’eau », ce<br />

terme technique de la salle de bains moderne, doit<br />

être pris au sens propre du terme, il s’agit d’une<br />

pièce dans laquelle l’on retient l’eau prisonnière.<br />

Au sein du monde domestique, la salle de bains<br />

forme une hétérotopie. Dans la salle de bains, l’eau<br />

est symboliquement purifiée de toutes les connota-<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER New Standards<br />

tions négatives, qui lui sont attribuées hors de ses<br />

limites. Comme de fait, le culte du bain contemporain<br />

semble avoir pris de l’ampleur au fur et à<br />

mesure que l’eau devenait de plus en plus problématique<br />

à plusieurs niveaux en tant que matière :<br />

L’eau se raréfie : dans de nombreux pays en développement,<br />

la justesse des réserves en eau potable<br />

coûtera la vie à des millions de gens dans les prochaines<br />

décennies ou les forcera à se déplacer, ce<br />

qui devrait faire prendre conscience aux habitants<br />

des pays « développés » qu’il faut économiser les<br />

ressources. Pour l’instant, on ne le remarque pas.<br />

Les jardins des banlieues californiennes sont<br />

arrosés artificiellement comme toujours, comme<br />

si la vue de parcelles de gazon vert était vitale.<br />

Mais même nous, qui vivons dans cette Europe<br />

« éclairée », nous qui voulons être écologiquement<br />

corrects, devrions en fait nous trouver mal à la vue<br />

de la quantité d’eau potable que nous utilisons pour<br />

autre chose que pour la boire, par exemple parce<br />

que nos toilettes utilisent de l’eau potable, nos<br />

maisons n’étant généralement pas équipées d’un<br />

système d’amenée d’eau séparé pour l’eau sanitaire.<br />

L’eau devient marchandise : pour Nestlé, le leader<br />

mondial dans le secteur de la vente d’eau de table<br />

(de l’eau du robinet en bouteille), l’eau potable est<br />

183


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER New Standards<br />

depuis longtemps un produit ayant une valeur marchande<br />

comme tout autre produit. Les pays économiquement<br />

riches du nord étant également riches en<br />

eau, ils disposeront dans le futur d’un monopole sur<br />

l’eau. Un capital qui rapporte lorsque l’on sait que<br />

les économistes considèrent déjà l’eau comme le<br />

pétrole du 21 ème siècle. Selon les règles de la raison<br />

économique, il faut s’attendre à ce que les pays<br />

riches en eau utilisent ce monopole, puisque<br />

jusqu’alors, tous les pays disposant de ressources<br />

naturelles énergétiques comme le pétrole et le gaz<br />

naturel ont exploité leur position de monopole<br />

pour leur propre profit. Les pays touchés seront<br />

les pays pauvres en eau du sud, notamment<br />

l’Afrique, qui souffrent déjà d’une pénurie de<br />

denrées alimentaires et qui, en raison de l’avancée<br />

de la désertification forcée due à la catastrophe<br />

climatique, vont souffrir davantage encore de la<br />

rareté de l’eau.<br />

L’eau est source de catastrophes : on ne peut pas<br />

vivre sans eau, mais on peut tout aussi bien mourir<br />

de trop d’eau. Les pôles qui ne cessent de fondre<br />

font tellement monter le niveau de la mer que des<br />

îles entières du Pacifique disparaissent 1) et qu’un<br />

certain nombre de régions côtières fortement peuplées<br />

seront englouties par la mer aux quatre coins<br />

du monde. Ces côtes abritant également souvent des<br />

infrastructures industrielles, les états concernés<br />

subiront des dommages durables également sur le<br />

plan économique. Les raz-de-marée et les inondations<br />

ont perdu leur caractère exceptionnel et<br />

deviennent des phénomènes réguliers. L’eau, qu’elle<br />

vienne du ciel ou de la mer, devient une menace<br />

permanente.<br />

Bien sûr, on ne pense pas à tout cela quand on ouvre<br />

le robinet de la salle de bains et c’est justement dans<br />

ce refoulement que se trouve la fonction culturelle<br />

contemporaine de la salle de bains. C’est une pièce<br />

de transfiguration et de transformation. Elle ressemble<br />

en cela au White Cube, l’espace d’exposition<br />

normatif artistique de la modernité. Le White<br />

Cube suspend provisoirement le quotidien, fait<br />

paraître le commun exceptionnel et transforme le<br />

regard que nous portons sur la réalité. Aussi blanche<br />

que le White Cube, la salle de bains moderne classique<br />

souligne sa complicité secrète. De même que<br />

ce n’est pas un hasard si Marcel Duchamp a sélectionné<br />

un urinoir pour manifester son principe de<br />

« l’objet trouvé », c’est à dire de la transformation<br />

d’un objet du quotidien en œuvre d’art (« Fountain »,<br />

1917). La salle de bains accomplit une transformation<br />

similaire avec nous. C’est le lieu de notre<br />

crépuscule temporel, l’espace entre le sommeil et<br />

l’éveil. C’est une écluse dans laquelle nous nous<br />

transformons, passant d’un moi inconscient de son<br />

entourage qui, sortant du monde du rêve, doit<br />

d’abord se chercher et souvent n’est confronté de<br />

nouveau à lui-même que dans le reflet d’un miroir.<br />

Il s’agit de l’endroit dans lequel nous reprenons le<br />

contrôle sur nous-mêmes en assurant notre hygiène<br />

corporelle, en nous arrangeant et en nous maquil-<br />

184<br />

lant et dans lequel nous nous transformons en celui<br />

que nous voulons devenir.<br />

Sur ce point, la salle de bains est une pièce extrêmement<br />

privée. En même temps, nous partageons souvent<br />

cet espace privé avec les autres membres de la<br />

famille. Contrairement à la chambre à coucher, qui<br />

est réservée en règle générale à une personne ou à<br />

un couple intime, la salle de bains fonctionne<br />

comme un espace privé-public en temps partagé.<br />

Cela peut engendrer des conflits dans la famille<br />

ou la communauté, parce que je prends alors<br />

conscience que le caractère privé que je peux vivre<br />

dans cet espace comme nulle part ailleurs n’existe<br />

que provisoirement.<br />

La salle de bains tout compris fonctionnelle a ainsi<br />

joué un rôle dominant dans la vie en communauté<br />

des gens. Elle a conditionné des représentations de<br />

base de l’individualité et de la collectivité d’une<br />

communauté qui partage un habitat. Cette fonction<br />

psychosociale de la salle de bains est peut-être<br />

justement mise à disposition à la vue de la transformation<br />

spatiale que connaît la salle de bains depuis<br />

quelques années. Sur un fond de boom de l’industrie<br />

du bien-être tel qu’il a eu lieu ces dernières<br />

années, la cellule de bains fonctionnelle s’est peu à<br />

peu démodée. Aujourd’hui, dans une salle de bains,<br />

nous ne voulons pas seulement nous laver, nous<br />

voulons nous détendre. C’est ainsi que la salle<br />

de bains devient de plus en plus une pièce de vie.<br />

L’intégration spatiale croissante de la salle de bains<br />

dans l’espace de vie que l’on peut observer<br />

aujourd’hui dans les habitats adaptés au style de vie<br />

est donc logique. La question est de savoir ce que<br />

cette façon intégrée d’utiliser la salle de bains va<br />

engendrer comme formes comportementales psychosociales.<br />

Dans ce contexte, il est particulièrement<br />

intéressant de noter que la typologie de la<br />

« salle de bains à vivre » s’est avant tout formée<br />

dans la conception esthétique hôtelière. Les architectes<br />

et les designers ont découvert dans la conception<br />

esthétique hôtelière une sorte de laboratoire<br />

d’essai dans lequel ils pouvaient expérimenter de<br />

nouvelles relations entre la salle de bains et la pièce<br />

de vie sans avoir à tenir compte particulièrement<br />

des conventions établies de l’habitat, puisque finalement,<br />

personne n’habite éternellement à l’hôtel. À<br />

l’inverse, en tant que voyageurs, nous sommes à la<br />

recherche d’un hôtel qui va nous offrir autre chose<br />

que notre norme domestique ; la vie de petit-bourgeois,<br />

nous pourrons toujours l’avoir à la maison.<br />

Et comme en règle générale, nous sommes toujours<br />

en privé dans une chambre d’hôtel, nous devenons


quasi automatiquement plus téméraires en terme<br />

« d’habitat à l’essai » pour tester de nouvelles formes<br />

d’habitat que nous n’oserions peut-être jamais<br />

tenter à la maison, afin d’échapper aux questions<br />

pénibles des invités.<br />

Les plus courageux d’entre nous se demandent bien<br />

entendu parfois si on ne pourrait pas transférer à la<br />

maison les expériences excitantes vécues à travers<br />

les nouvelles formes de salle de bains, histoire de<br />

placer la culture domestique à un autre niveau. Il est<br />

clair qu’en intégrant les fonctions de la salle de<br />

bains dans l’espace de vie, on modifie non seulement<br />

les fonctions de la salle de bains, mais aussi<br />

les fonctions de l’habitat. Les actes et les personnes<br />

qui étaient auparavant séparées se retrouvent<br />

soudain côte à côte et doivent trouver un nouvel<br />

arrangement entre elles. Lorsque, par exemple, dans<br />

l’hôtel Almerigo à Alicante, les lavabos sont déracinés<br />

de la salle de bains et atterrissent dans le couloir,<br />

un lien direct est créé entre le déshabillage<br />

(devant le lavabo) et l’habillage (devant la penderie<br />

située juste à côté). Lorsque, par exemple, dans<br />

l’hôtel Q à Berlin, un ensemble de salon se fond en<br />

une baignoire, on se demande quel effet aurait cette<br />

proximité spatiale sur une discussion avec un<br />

groupe de personnes. Et lorsque, comme dans<br />

l’hôtel Downtown Standard à Los Angeles, la douche<br />

n’est séparée du lit à deux places que par une<br />

paroi vitrée, cela peut ouvrir de nouvelles perspectives<br />

de séduction sympathiques.<br />

Effectivement, la salle de bains à vivre met en évidence<br />

le déficit sensuel de la salle d’eau. La salle de<br />

bains en céramique blanche est aussi infâme qu’une<br />

pièce sombre que l’on plonge dans une lumière crue<br />

éblouissante. C’est peut-être dû à notre climat froid<br />

nordique. On s’aperçoit effectivement que la sublimation<br />

par des matériaux sophistiqués de la culture<br />

de la salle de bains privée a principalement lieu<br />

aujourd’hui dans les pays où il ne fait pas beau. À<br />

Sydney, les maisons individuelles situées en pleine<br />

nature disposent d’une salle de bains d’extérieur,<br />

c’est-à-dire qu’il s’agit davantage de terrasses que<br />

de pièces. On prend sa douche à ciel ouvert, on<br />

écoute les oiseaux chanter et on respire l’air de la<br />

forêt ou de la mer. Sans doute que personne n’aurait<br />

l’idée là bas de bannir le rituel du lavage du corps<br />

dans une pièce retirée dans un coin tout au fond de<br />

la maison! Dans ce contexte, toutes les robinetteries<br />

de bain paradisiaques sophistiquées des salles de<br />

bains style de vie semblent aujourd’hui apporter<br />

l’authenticité tropicale qui manque aux latitudes<br />

froides et grincheuses du Nord de l’Europe: des<br />

pommes de douche de plus en plus grosses, qui<br />

finissent par s’incruster entièrement dans le plafond<br />

afin de déverser sur nous des chutes de pluie ressemblant<br />

à la mousson ; Des douches en flots, qui<br />

nous placent provisoirement sous une cascade ; des<br />

bains bouillonnants, censés masser en douceur nos<br />

muscles tendus par une dure journée de travail, etc.<br />

Cette tendance au « retour à la nature » dans la<br />

conception esthétique de la salle de bains d’au-<br />

jourd’hui replace dans le principe la salle de bains<br />

moderne dans ses origines historiques de la fin du<br />

18 ème siècle, lorsque le bain domestique fut remit au<br />

goût du jour, terminant ainsi deux siècles d’époque<br />

baroque qui n’aimait pas l’eau. Les médecins à<br />

cette époque considéraient l’eau comme néfaste. Ils<br />

pensaient qu’elle pénétrerait dans le corps par les<br />

pores de la peau et se mélangerait au sang, engendrant<br />

la débilité mentale et l’hydropisie. Au lieu de<br />

prendre un bain, on se frottait la peau avec des serviettes<br />

parfumées et on portait des sous-vêtements<br />

précieux en lin. Au contact du corps, l’étoffe se<br />

chargerait de dissoudre la saleté de la peau, pensaiton.<br />

Plus les sous-vêtements étaient précieux, plus<br />

celui qui les portait devenait propre. « Au milieu du<br />

17 ème siècle, les nobles changeaient de chemise chaque<br />

jour et la population citadine riche tous les trois<br />

à sept jours. Au lieu de s’acheter une baignoire, les<br />

courtisans s’achetaient en moyenne une trentaine de<br />

chemises. (...) On se cachait derrière des poudres<br />

parfumées et du maquillage coloré, s’aspergeait de<br />

parfum ou plaçait des sachets parfumés sous les<br />

bras (un précurseur du déodorant) et dans les plis<br />

des vêtements. » 2) On ne prenait de bain que dans<br />

un cadre thérapeutique. Dans la deuxième moitié du<br />

18 ème siècle, avec le début des lumières, la philosophie<br />

naturelle de Rousseau et les nouvelles connaissances<br />

en sciences naturelles, la culture du bain<br />

d’eau refit peu à peu son apparition. Au début<br />

cependant, la salle de bains était davantage une<br />

forme d’ameublement qu’une pièce. De plus,<br />

comme il n’y avait pas l’eau courante, la baignoire<br />

n’était pas installée fixement dans une pièce mais<br />

était portée d’une pièce à l’autre en fonction de<br />

l’endroit où l’on souhaitait prendre son bain, la plupart<br />

du temps il s’agissait du salon. C’est pourquoi<br />

la baignoire était souvent considérée comme un<br />

meuble de salon pour sa conception, et non comme<br />

un objet sanitaire. « Les ébénistes d’art rivalisaient<br />

d’idées et d’habileté pour transformer les baignoires<br />

pour le `bain dans le salon´ que l’on prenait en<br />

compagnie dans sa chambre à coucher, en véritables<br />

meubles qui suivaient le style de l’époque et qui<br />

étaient faciles à transporter. » 3) La véritable baignoire<br />

en cuivre étamé fut décorée à l’extérieur de<br />

peintures et habillée en fauteuil ou chaise longue<br />

par des dossiers rembourrés. La salle de bains était<br />

tout simplement une forme d’habitat.<br />

Cette « salle de bains mobile » forme la base de la<br />

culture de salle de bains qui naît au début du<br />

19 ème siècle dans la haute bourgeoisie. Faute d’eau<br />

courante dans les logements, on faisait venir à<br />

domicile une baignoire pleine d’eau chaude par un<br />

service de livraison par voiture à cheval. Afin de<br />

pouvoir passer dans les cages d’escalier étroites, on<br />

utilisait des baignoires pliables qui étaient installées<br />

dans le couloir de l’appartement et remplies d’eau<br />

préchauffée à l’aide de sceaux. Le couloir, qui était<br />

en fait la pièce la plus publique de l’appartement<br />

bourgeois, se transformait alors provisoirement en<br />

l’endroit le plus privé qu’il soit. Contrairement à la<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER New Standards<br />

salle de bains moderne telle qu’elle apparaît plus<br />

tard, le bain ne dispose à cette époque pas encore de<br />

sa propre atmosphère spatiale mais se fond entièrement<br />

dans l’ambiance domestique de l’habitat.<br />

Et cela ne change pas lorsque, dans la moitié du<br />

19 ème siècle, les appartements des métropoles européennes<br />

sont équipés de l’eau courante. C’est à<br />

cette époque que naît le « bain anglais », que nous<br />

reconnaîtrions aujourd’hui à peine comme étant une<br />

salle de bains, parce que tous les objets sanitaires<br />

sont masqués sous un aspect domestique : la baignoire<br />

est construite en porcelaine à double paroi et<br />

habillée extérieurement d’acajou (!). Avec sa cabine<br />

de douche intégrée, cette baignoire ferait plutôt<br />

penser aujourd’hui à un confessionnal pour s’allonger,<br />

mais au début du siècle suivant, c’était le<br />

modèle dernier cri dans la haute société. Ce n’est<br />

qu’au début du 20 ème siècle que l’on commença à ne<br />

plus masquer le caractère fonctionnel de la salle de<br />

bains. La tendance actuelle à la salle de bains à<br />

vivre semble projeter ce développement historique<br />

dans l’autre sens. Dans une sorte de rétro sciencefiction,<br />

nos designer contemporains « découvrent »<br />

de plus en plus le bain d’avant l’invention de la salle<br />

de bains : je prends un bain, donc j’habite.<br />

1) Siehe 4th Assessment of IPPC, Intergovernmental Panel<br />

on Climate Change, http://www.ipcc.ch<br />

2) Marcel Duchamp, Fountain, 1917<br />

3) Françoise de Bonneville, Das Buch vom Bad,<br />

München 1998, S. 82.<br />

4) Das Buch vom Bad, S. 93<br />

1) Zie 4th Assessment of IPPC (Intergovernmental Panel<br />

on Climate Change). http://www.ipcc.ch<br />

2) Françoise de Bonneville, Het boek van het bad,<br />

München 1998, p. 82.<br />

3) Het boek van het bad, p. 93<br />

1) Voir 4th Assessment of IPPC (Intergovernmental Panel<br />

on Climate Change). http://www.ipcc.ch<br />

2) Françoise de Bonneville, Das Buch vom Bad,<br />

Munich 1998, p. 82.<br />

3) Das Buch vom Bad, p. 93<br />

Ilka Ruby (Architektin) und<br />

Andreas Ruby (Architekturtheoretiker)<br />

lehren Architektur<br />

an verschiedenen Universitäten<br />

in Europa und den<br />

USA, beraten Institutionen,<br />

kuratieren Ausstellungen,<br />

organisieren Symposien<br />

und publizieren zahlreiche<br />

Essays und Dokumentationen<br />

im Kontext von zeitgenössischer<br />

Architektur.<br />

www.textbild.com<br />

Ilka Ruby is architecte alsook<br />

grafica en Andreas Ruby<br />

is architectuurtheoreticus.<br />

Sinds 2001 leiden beide<br />

samen het agentschap voor<br />

architectuurbemiddeling<br />

textbild. Zij schrijven essays,<br />

publiceren en bewerken<br />

boeken, zetten als curator<br />

tentoonstellingen op touw,<br />

organiseren symposia,<br />

adviseren instituten in het<br />

kader van moderne architec-<br />

tuur en doceren architectuur<br />

aan verschillende universiteiten<br />

in Europa en de USA.<br />

www.textbild.com<br />

Ilka Ruby est architecte et<br />

graphiste et Andreas Ruby<br />

est historien et critique<br />

d’architecture. Ils dirigent<br />

depuis 2001 l’agence de<br />

médiation architecturale<br />

« textbild ». Auteurs d’essais,<br />

ils publient et contribuent<br />

à la conception d’ouvrages<br />

écrits, organisent des expositions,<br />

des symposiums,<br />

conseillent des institutions<br />

en matière d’architecture<br />

contemporaine et enseignent<br />

l’architecture dans<br />

différentes universités<br />

d’Europe et des Etats-Unis.<br />

www.textbild.com<br />

185


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER New Places<br />

NEW<br />

PLACES<br />

NEW PLACES ist ein Gemeinschaftsprojekt von e15, Dornbracht und Alape. Die Module heben alte<br />

Grenzen auf und führen Bad, Wohnraum und deren Rituale zusammen. // NEW PLACES is een gemeenschappelijk<br />

project van e15, Dornbracht en Alape. De modules heffen oude grenzen op en brengen<br />

<strong>badkamer</strong>, woonkamer en hun rituelen samen. // NEW PLACES est un projet commun entre e15,<br />

Dornbracht et Alape. Les modules effacent les anciennes limites et réunissent la salle de bains, le séjour<br />

et leurs rituels.<br />

186


187


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER New Places<br />

MODULES<br />

FOR NEW<br />

PERSPECTIVES<br />

NEW PLACES<br />

Es ist eine Seelenverwandtschaft der besonderen<br />

Art, die e15, Dornbracht und Alape verbindet<br />

und damit die gemeinsame Kollektion von Lösungen<br />

für die Kombination von Bad- und<br />

Wohnräumen: Manufakturqualität auf höchster<br />

Ebene. Ein Anspruch, der in einem Gemeinschaftsprojekt<br />

zum Ausdruck gebracht wird, das<br />

neue Perspektiven in Innenarchitekturen ermöglicht:<br />

NEW PLACES. Mit verschiedenen Modulen<br />

nimmt NEW PLACES Bezug auf Bade- und<br />

Erholungsrituale, die den inneren und äußeren<br />

Trends in der Gesellschaft und im Menschen<br />

selbst folgen.<br />

In mental wie körperlich anstrengenden Zeiten<br />

wird die Freizeit für die Regeneration immer<br />

wichtiger. Die Menschen wollen und müssen sich<br />

neu energetisieren, sich entschleunigen, sich Zeit<br />

nehmen, um in sich hinein zu horchen: „Was<br />

würde mir helfen, mich (noch) besser zu fühlen?“,<br />

„Wonach verlangt mein Kopf, meine Seele, mein<br />

Körper?“. So beginnt das Erlebnis der NEW<br />

PLACES mit den „Welcome“-Modulen direkt<br />

nach Betreten der Wohnung: Auf dem Regal legt<br />

man seine Sachen ab und wäscht sich mit klarem<br />

Wasser den Alltag von den Händen. Die Außenwelt<br />

fällt ab, die Innenwelt wird geöffnet. „Unity“<br />

dagegen ist Anlaufstelle für Entspannung und<br />

Erfrischung zusammen mit den Menschen, die<br />

man gerne um sich hat. So entstehen Orte der<br />

Kommunikation und Zusammengehörigkeit, die<br />

auch gedanklich den Baderaum ins Leben holen.<br />

Eine Entwicklung, die nicht zuletzt von einer<br />

tiefen Sehnsucht nach autonom gestaltbarer<br />

Lebenszeit herrührt. Konzentration und Kraft stehen<br />

bei „Base“ im Mittelpunkt. Hier kann man<br />

sich erden – etwas essentiell Wichtiges für den<br />

modernen Menschen. Während die Naturvölker<br />

die Erde als Lebensgrundlage noch unmittelbar<br />

erlebten, ist dem modernen Menschen dieser<br />

lebendige Kontakt meist verloren gegangen. Eine<br />

starke Erdung bewirkt Vitalität, Lebensfreude,<br />

Präsenz und Leichtigkeit. „Common“ schließlich<br />

bildet mit Details und Accessoires die Schnittstelle,<br />

über die andere Bereiche des Wohnens aktiv in<br />

das persönliche Ritual einbezogen werden können.<br />

188<br />

Detail Base 01<br />

Architecture e15<br />

Photography Ingmar Kurth<br />

Het is een speciale soort zielsverwantschap die<br />

e15, Dornbracht en Alape verbindt en is daadoor<br />

ook de gemeenschappelijke oplossingencollectie<br />

van bad- en woonruimten: manufacturkwaliteit<br />

op het hoogste niveau. Een aanspraak die tot uitdrukking<br />

komt in een gemeenschapsproject dat<br />

nieuwe perspectieven in de binnenarchitectuur<br />

biedt en mogelijk maakt: NEW PLACES. Met<br />

verschillende modules verwijst NEW PLACES<br />

naar bad- en ontspanningsrituelen die de interne<br />

en externe trends in de maatschappij en in de<br />

mens zelf volgen.<br />

In mentaal en lichamelijk vermoeiende tijden<br />

wordt de vrije tijd voor de regeneratie steeds<br />

belangrijker. De mensen willen en moeten steeds<br />

weer nieuwe krachten opdoen, langzamer worden,<br />

zich tijd nemen om naar een stem in hun binnenste<br />

te luisteren: “Wat kan mij helpen opdat ik mij<br />

nog beter voel?”, “Waarnaar verlangt mijn hoofd,<br />

mijn ziel, mijn lichaam?”. Zo begint de belevenis<br />

van de NEW PLACES met de “Welcome” modules<br />

direct na het betreden van de woning: Op<br />

het rek legt men zijn zaken af en met zuiver water<br />

wast men het dagelijks leven van de handen. De<br />

buitenwereld valt weg en de binnenwereld wordt<br />

geopend. “Unity” daarentegen is opvangpunt voor<br />

ontspanning en verfrissing samen met de mensen<br />

die men graag bij zich heeft. Zo ontstaan plaatsen<br />

van communicatie en solidariteit die ook als


Welcome 01 Unity 02, Common 01 Base 02<br />

gedachte de badruimte in het leven roepen. Een<br />

ontwikkeling die niet in het laatst afkomstig is van<br />

een diep vurig verlangen naar autonoom ingerichte<br />

levenstijd. Concentratie en kracht staan bij<br />

“Base” centraal. Hier kan men zich “aarden” –<br />

iets wezenlijks voor de moderne mens. Terwijl de<br />

natuurvolkeren de aarde als levensbasis nog<br />

onmiddellijk beleefden, is bij de moderne mens<br />

dit levendig contact meestal verloren geraakt. Een<br />

sterke aarding zorgt voor vitaliteit, levensvreugde,<br />

aanwezigheid en ongedwongenheid. “Common”<br />

tenslotte vormt met details en accessoires de<br />

interface waardoor de andere bereiken van het<br />

wonen actief in het persoonlijk ritueel geïntegreerd<br />

kunnen worden.<br />

C’est un lien spirituel profond d’une nature très<br />

particulière qui unit e15, Dornbracht et Alape<br />

et par là-même, la collection commune de solutions<br />

pour l’alliance salles de bains / pièces<br />

d’habitation : une qualité de fabrication nec plus<br />

ultra. Il s’agit d’une exigence développée lors<br />

d’un projet commun qui a permis d’offrir desperspectives<br />

nouvelles dans les architectures d’intérieur<br />

: NEW PLACES. Avec différents modules,<br />

NEW PLACES s’appuie sur les rituels de bains<br />

et de détente qui eux-mêmes se réfèrent à des<br />

tendances intérieures et extérieures de la société<br />

et de l’individu.<br />

A une époque où le corps et l’esprit sont mis<br />

à rude épreuve, le temps libre prévu pour se<br />

ressourcer devient indispensable. Les personnes<br />

veulent et doivent puiser de nouvelles énergies,<br />

ralentir leur course, prendre le temps d’être à<br />

l’écoute d’elles-mêmes : « Qu’est-ce qui pourrait<br />

m’aider à me sentir (encore) mieux ? », « Quelles<br />

sont les aspirations de ma tête, de mon esprit, de<br />

mon corps ? ». L’expérience NEW PLACES commence<br />

avec les modules « Welcome » dès que l’on<br />

entre dans l’appartement. Après avoir déposé ses<br />

affaires sur l’étagère, on se lave les mains pour<br />

se débarrasser des impuretés de la journée.<br />

Le monde extérieur se retire, le monde intérieur<br />

s’ouvre. « Unity » offre une voie propice à la<br />

détente et au rafraîchissement, en compagnie des<br />

personnes que l’on aime avoir à ses côtés. C’est<br />

ainsi que se forment des lieux de communication<br />

et d’affinité qui réintègrent la salle de bains dans<br />

notre vie. Une évolution qui découle notamment<br />

d’une profonde aspiration à vivre des moments<br />

structurés de façon personnelle. Chez « Base »,<br />

concentration et force sont des critères majeurs.<br />

Ici, il devient possible d’entrer en lien avec la<br />

terre, un aspect extrêmement important pour<br />

l’homme moderne. Alors que les peuples indigènes<br />

vivaient en contact direct avec la terre en tant<br />

qu’élément vital, l’homme moderne a très souvent<br />

perdu ce contact vivant. Un rapport intense avec<br />

la terre nourrit la vitalité, la joie de vivre, le<br />

simple fait d’être et la légèreté. Enfin, avec ses<br />

détails et ses accessoires, « Common » constitue<br />

une interface qui intègre activement les autres<br />

domaines de l’habitat dans le rituel personnel.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER New Places<br />

NEW PLACES<br />

NEW PLACES ist im ausgewählten<br />

Designmöbel-<br />

Handel erhältlich. Der<br />

Vertrieb erfolgt über e15,<br />

www.e15.com. Weitere<br />

Informationen finden<br />

Sie im Internet unter<br />

www.new-places.com.<br />

NEW PLACES is verkrijgbaar<br />

in de geselecteerde<br />

designmeubelhandel.<br />

De verkoop gebeurt via e15,<br />

www.e15.com. Nog meer<br />

inlichtingen vindt u in<br />

het internet onder<br />

www.new-places.com.<br />

NEW PLACES, est disponible<br />

dans le commerce<br />

sélectionné de meubles<br />

design. La vente s’effectue<br />

par l’intermédiaire de l’entreprise<br />

e15, www.e15.com.<br />

Vous trouverez davantage<br />

d’informations sur<br />

www.new-places.com.<br />

189


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Yota<br />

Waschtisch-Dreilochbatterie // 3-gats wastafelmengkraan //<br />

Mélangeur de lavabo à 3 trous<br />

><br />

Waschtisch-Einhandbatterie // Wastafel eenhendelmengkraan<br />

// Mitigeur monocommande de lavabo<br />

YOTA<br />

Sieger Design<br />

Zur YOTA passen sanfte<br />

Farben und Naturmaterialien.<br />

Travertin mit einer schlichten<br />

Waschschale, weiß gekalkte<br />

Wände, feine Leinentücher,<br />

indirekte, natürlich wirkende<br />

Beleuchtung.<br />

Bij YOTA passen zachte kleuren<br />

en natuurmaterialen.<br />

Travertin met een sobere<br />

wasbak, wit gekalkte muren,<br />

fijne linnen handdoeken,<br />

190<br />

indirecte, natuurlijk overkomende<br />

verlichting.<br />

YOTA, à assortir à des<br />

couleurs douces et des<br />

matériaux naturels. Travertin<br />

avec bac de toilette discret,<br />

murs à la chaux blanche,<br />

toiles en lin fin, éclairage<br />

indirect et naturel.<br />

SMOOTH<br />

GEOMETRY<br />

YOTA<br />

Die Poesie des Alltags. Diesen Begriff prägte im<br />

Surrealismus der bedeutende Theoretiker André<br />

Breton. Und mit einem Mal konnte nicht mehr<br />

nur ein Gedicht Poesie sein, sondern auch ein<br />

Moment. Die Ästhetik eines Momentes schafft<br />

eine vierte Dimension – sie berührt uns. Und das<br />

oft durch Kleinigkeiten. Ein rechter Winkel, der<br />

ausbricht aus seinem festen Radius. Der sich frei<br />

macht und dem Betrachter ein Lächeln entlockt.<br />

Selbst strenge Räume und Architekturen lassen<br />

sich mit Poesie aufbrechen. So verbindet eine Armatur<br />

wie die YOTA fast spielerisch modernste<br />

Materialien und Formen, indem sie ihnen ihren<br />

Ernst nimmt. Wahrlich ein Gedicht.<br />

YOTA<br />

De poëzie van het dagelijkse leven. Dit begrip<br />

domineerde in het surrealisme van de belangrijke<br />

theoreticus André Breton. En ineens kon niet<br />

meer alleen een gedicht poëzie zijn, maar ook<br />

een moment. De esthetiek van een moment creëert<br />

een vierde dimensie – ze raakt ons. En dit vaak<br />

door kleinigheden. Een rechte hoek, die uitbreekt<br />

uit zijn vaste radius. Die zich vrij maakt en de toeschouwer<br />

een glimlach ontlokt. Zelfs strenge<br />

ruimten en architecturen kunnen met poëzie worden<br />

doorbroken. Zo verbindt een kraan zoals<br />

YOTA bijna speels de modernste materialen en<br />

vormen, doordat zij hen de ernst ontneemt. Voorwaar<br />

een gedicht.<br />

YOTA<br />

La poésie au quotidien. Cette expression a marqué<br />

le surréalisme du célèbre théoricien André<br />

Breton. Et, d’un seul coup de baguette, non seulement<br />

l’écriture mais également le moment était<br />

poème. L’esthétique du moment relève d’une quatrième<br />

dimension. Elle nous touche. Et souvent<br />

par le biais de détails. Tel l’angle droit qui<br />

s’échappe de sa ligne de rayon. Qui se libère et<br />

sourit à l’admirateur. La poésie peut surgir même<br />

dans des pièces ou dans des ensembles à l’architecture<br />

austère. La robinetterie YOTA allie et fait<br />

jouer les matériaux et les formes les plus modernes<br />

en leur ôtant leur sérieux. Un véritable poème.


191


THE FARM PROJECT,<br />

INSTALLATION BY MIKE MEIRÉ, DESIGN MIAMI 2007<br />

Photography Tim Giesen<br />

192


CULTURE PROJECTS<br />

In den Dialog mit Kunst und Kultur zu treten, ist für Dornbracht seit<br />

über zehn Jahren Inspiration und Selbstverständnis zugleich.<br />

Het aangaan van de dialoog met de kunst en de cultuur is voor Dornbracht<br />

sinds meer dan tien jaar inspiratie en zelfbesef tegelijkertijd.<br />

Depuis plus de 10 ans, participer au dialogue avec l’art et la culture<br />

reste pour Dornbracht une source d’inspiration incontournable.<br />

NOISES FOR<br />

RITUAL ARCHITECTURE 194<br />

PERFORMANCE 2,<br />

DAVE NUSS, WOOD ON WOOD 202<br />

AN AMERICAN INDEX OF<br />

THE HIDDEN AND UNFAMILIAR,<br />

TARYN SIMON 206<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Culture Projects<br />

193


NOISE 1 MEM<br />

Computer-generated animation Jens-Oliver Gasde<br />

Photography Tim Giesen<br />

194


Dornbracht<br />

Edges<br />

Noises<br />

for<br />

Ritual<br />

Architecture<br />

SoundSpa Experience<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Noises for Ritual Architecture<br />

195


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Noises for Ritual Architecture<br />

Noises 1– 3<br />

Soundscapes<br />

Transformation and reflection<br />

of ritual architectures<br />

Text Tobias Ruderer<br />

Im Rahmen der Dornbracht Culture Projects<br />

erscheint die erste Sammlung von Raumklängen<br />

zur Ritual-Architektur im Bad. Die Soundscapes<br />

reflektieren das Verhältnis von Raum,<br />

Materialität und Bewegung innerhalb der<br />

Ritual-Architekturen MEM, TARA LOGIC und<br />

ELEMENTAL SPA. Die Reihe wurde erstmalig<br />

im Rahmen eines Sound Spa vorgestellt, in den<br />

Räumen der für die Culture Projects verantwortlichen<br />

Factory von Meiré und Meiré. Gemeinsam<br />

mit den Ritual-Architekturen waren die Klangwelten<br />

bei der Internationalen Möbelmesse in<br />

Köln erfahrbar.<br />

Ausgehend von den jeweils unterschiedlichen<br />

räumlichen Ausgangspunkten, mit denen die<br />

Ritual-Architekturen dazu einladen, Reinigung<br />

als umfassenden Prozess zu begreifen, initiierte<br />

und kuratierte Mike Meiré eine Serie von korrespondierenden<br />

Klangwelten. Ein Seitenblick zur<br />

Innenarchitektur taucht in der Musikgeschichte<br />

erstmals Anfang des 20. Jahrhunderts auf: Der<br />

Komponist Eric Satie fasst eine Reihe von sehr<br />

langsamen Klavierstücken aufgrund ihrer minimalen<br />

Dynamik und reduzierten Komplexität<br />

als „musiques d’ameublement“ zusammen. „Der<br />

Gedanke, Musik als ein Element des Raumes zu<br />

verwenden, ist aber auch stark von Brian Eno<br />

inspiriert. Über einen langen Zeitraum hinweg hat<br />

er daran gearbeitet, Musik nicht nur als sprachähnliche,<br />

artifizielle Ausdrucksweise zu begreifen,<br />

die sich in der Zeit vollzieht, sondern auch in<br />

ihrer Fähigkeit, Bilder zu malen, Räumlichkeit zu<br />

erzeugen und damit im Sinne einer Skulptur oder<br />

auch vergleichbar mit einem Parfum zu wirken,<br />

das bestimmte nonverbale Eindrücke hervorbringen<br />

kann“, so Mike Meiré.<br />

Musik und Klang können der Sinnlichkeit eines<br />

Raumes gegenüber gleichgültig sein oder dieser<br />

zuwiderlaufen, ihren eigenen Raum bilden. Klang<br />

zeitigt für das Bewusstsein und die persönliche<br />

Wahrnehmung schnellere und tiefere Wirkung als<br />

visuelle Codes oder verbale Kommunikation.<br />

Musik geht sofort ins Nervensystem. Sie dringt<br />

buchstäblich in die letzten Ecken und Schichten<br />

vor, sowohl psychisch als auch physisch. Diese<br />

physische Komponente in ihrer schieren Gewalt<br />

wurde im Rahmen der Culture Projects bei<br />

196<br />

Noises 1–3, CD EDITION<br />

Released in January 2008. Available on iTunes.<br />

www.apple.com/itunes<br />

Performance 2 erfahrbar. In der Halle des ehemaligen<br />

Berliner Postfuhramts überzieht der Schlagzeuger<br />

Dave Nuss den Raum mit einem Klanggewitter,<br />

das durchaus als reinigend begriffen<br />

werden kann: Am Ende der Performance steht für<br />

ihn im Zuge der totalen Erschöpfung die Auflösung<br />

des Alltagsverstandes als kontrollierender<br />

Instanz. Verbunden durch ein Meer aus Schallwellen<br />

nimmt das Publikum an diesem Prozess teil.<br />

So lässt sich der Aspekt des Waschens direkt in<br />

die Sphäre der Musik übertragen, wie sich überhaupt<br />

die Metaphern des Akustischen oft dem<br />

Wortfeld des Wassers nähern: Das freiwillige Eintauchen<br />

in laute und dynamische Musik kann eine<br />

willkommene Gegenmaßnahme zu der Tatsache<br />

sein, dass der moderne Mensch heute unzähligen<br />

Umweltgeräuschen, Signalen und akustischen<br />

Kommunikationsangeboten ausgesetzt ist. Gerade<br />

in der Stille können Gedanken und Eindrücke des<br />

Alltags in der menschlichen Psyche gewissermaßen<br />

nachhallen. Unabhängig von der Lautstärke<br />

kann dann die Fokussierung auf Klänge, sofern<br />

diese nicht bedeutungsvoll entschlüsselt werden<br />

wollen, zu einer klareren Haltung gegenüber dem<br />

aktuellen Moment führen. Darauf gründet sich die<br />

Idee des Sound Spa, die den Hintergrund bildet für<br />

die Vorstellung der Noises for Ritual Architecture<br />

in der Kölner Factory von Meiré und Meiré.<br />

Im Zusammenhang mit einer entsprechenden<br />

räumlichen Gestaltung kann sich dieser Effekt<br />

zusätzlich verstärken. Mike Meiré: „Die Ritual-<br />

Architekturen haben die Wandlung von alltäglichen<br />

Verhaltensweisen zu Ritualen im Blick. Die<br />

Klangkompositionen reflektieren räumliche und<br />

sinnliche Qualitäten im Medium des Akustischen<br />

und verstärken so diesen Transformationsaspekt.“<br />

Die eigene Präsenz wird in einem solchermaßen<br />

aufgeladenen Raum stärker erfahrbar. Die ausge-


Noise 2 Logic<br />

Computer-generated animation Jens-Oliver Gasde<br />

führten Verhaltensweisen gewinnen subjektiv an<br />

Bedeutung und werden unwillkürlich bewusster.<br />

„Von der Sensorik zur Motorik“, überträgt Carlo<br />

Peters dieses Prinzip auf seine eigene Arbeit, wo<br />

die sinnliche Qualität der Raum-Architekturen erst<br />

in eine konkrete singuläre Klangvorstellung übersetzt<br />

und dann in kompositorischer Prozessierung<br />

zu einem zeitlichen Ablauf gestaltet wurde.<br />

„Darin liegt eine konzeptuelle Differenz zwischen<br />

den ‚Noises for Ritual Architecture‘ und der Idee<br />

von Ambient, wie sie Brian Eno beispielsweise in<br />

‚Music For Airports‘ entwickelt hat. Letztere imaginiert<br />

einen ideellen Raum, während Carlo<br />

Peters’ Musik sich an den sehr konkreten Bad-<br />

Architekturen und Materialwelten orientiert“<br />

ergänzt Mike Meiré.<br />

Dies lässt sich etwa an „Noise 3 Elemental“<br />

verdeutlichen: Schon die Titel der drei Stücke benennen<br />

in unterschiedlicher Form das chemische<br />

Noise 3 Elemental Computer-generated animation Jens-Oliver Gasde<br />

Element Kupfer, welches die Oberflächen im<br />

ELEMENTAL SPA dominiert. „Cyprium 10834“<br />

enthält die lateinische Bezeichnung sowie den<br />

Siedepunkt des Stoffes, „Ybergangsmetalle“ ist die<br />

altdeutsche Bezeichnung für die Kupfermetalle<br />

im Periodensystem, „Copper Acetate“ schließlich<br />

bezeichnet den Grünspan und spielt so auf<br />

die potentielle Wandelbarkeit des Stoffes an, die<br />

Teil des Materialkonzeptes ist.<br />

Die Dreiteilung der Komposition lässt sich auch<br />

als Entsprechung zum Durchlaufen der verschiedenen<br />

Stationen der Reinigung verstehen: Am<br />

Beginn steht das Eintreten in die eindrucksvolle<br />

Welt von ELEMENTAL SPA, die grellen Eindrücke<br />

des Alltags ergeben sich einer tiefen, kraftvollen<br />

sonischen Bewegung. Der Mittelteil thematisiert<br />

die Begegnung mit dem Wasser. Das<br />

hörende Ohr ist Teil des Körpers auf den dieses<br />

trifft. Aber auch die umgebenden Materialien<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Noises for Ritual Architecture<br />

werden hörbar, Stahl und Kupfer geraten in<br />

Schwingung, scheinen sich um das Ohr zu drehen.<br />

In Verbindung mit dem dritten, sphärischen<br />

Abschnitt wird ein transformativer Übergang<br />

deutlich: Wird zunächst die Auseinandersetzung<br />

mit dem Unheimlichen, Dunklen in die ganzheitliche<br />

Reinigung eingeschlossen, so kann sich<br />

daraufhin die Perspektive öffnen; der räumliche<br />

Höreindruck wird am Ende nurmehr von der<br />

Weite eines Kosmos umschlossen.<br />

Zwei weitere Klangwelten liegen vor, die sich<br />

dem Aspekt der Bewusstmachung in synästhetischer<br />

Reflektion der Badarchitektur unterschiedlich<br />

nähern. In der MEM-Architektur schwindet<br />

die physische Materialität der Armatur und belässt<br />

im Vordergrund den Raum. Carlo Peters’ Komposition<br />

greift darin enthaltene geistige Energien<br />

auf, lässt auf dem schwebenden Teppich einer einzigen<br />

langsamen Schwingung zahlreiche Naturgeräusche<br />

mit digitalem Knacksen, Rauschen und<br />

Wehen korrespondieren. „Noises 1 MEM“ huldigt<br />

den Musen, Musik erscheint eher als Möglichkeit<br />

denn als Form. Zurück bleiben Erinnerung, Ausdehnung<br />

und Leichtigkeit.<br />

Die Klanggestaltung für die TARA LOGIC-<br />

Architektur orientiert sich an den Parametern<br />

Aktivität/Betätigung, Kraft, Bewegung. Hier lässt<br />

sich die Musik vielleicht am ehesten als Soundtrack<br />

im engeren Sinne verstehen. Das Frequenzband<br />

wird zum Laufband: Nach einer Aufwärmphase,<br />

einem zum Raumlicht in Korrespondenz<br />

stehenden Intro („Amber Glass“), nehmen die<br />

Noises langsam Fahrt auf. Analog zur sportlichen<br />

Übung im geschlossenen Raum oder zum<br />

beschleunigten Herzschlag basiert „Logic“ auf<br />

repetitiven Mustern, in denen pulsierende Klangfarben<br />

eine permanente Frische erzeugen. „Im<br />

Grunde ist es immer kurz vor dem Abheben, dem<br />

take-off“, beschreibt Mike Meiré.<br />

Die materielle Edition der CDs, auf denen die<br />

„Noises“ erscheinen, geht eine enge Verbindung<br />

mit ihrem Ausgangspunkt, den Ritual-Architekturen<br />

ein. Dennoch wird der Eigenständigkeit der<br />

Klangsphäre Rechnung getragen: Das jeweils<br />

beiliegende Papierposter zeigt bei MEM eine<br />

digitale Collage eines Ausschnitts aus dem<br />

Atrium, in dem sich der Paradiesgarten befindet.<br />

Für Elemental wurden an der gleichen Stelle Farbund<br />

Oberflächeneindrücke aus dem „Elemental<br />

Spa“ bildlich ineinander gemischt. Auf den<br />

Covern ist jeweils eine Aufsicht auf die verschiedenen<br />

Bauteile der Badarchitektur zu sehen.<br />

Überträgt man diese Hinweise auf die Soundscapes,<br />

dann lässt sich feststellen: Das Klangliche<br />

bleibt abstrakt und diffus zugleich, fühlbar aber<br />

eben nicht völlig greifbar.<br />

In het kader van de Dornbracht Culture Projects<br />

verschijnt de eerste verzameling ruimteklanken<br />

inzake de rituele architectuur in de <strong>badkamer</strong>.<br />

197


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Noises for Ritual Architecture<br />

imm international furniture fair / Passagen, 2008<br />

SoundSpa Gate, UV light tunnel<br />

Photography Tim Giesen<br />

De soundscapes weerspiegelen de verhouding<br />

van ruimte, materialiteit en beweging binnen de<br />

rituele architecturen MEM, TARA LOGIC en<br />

ELEMENTAL SPA. De reeks werd voor de eerste<br />

keer in het kader van een Sound Spa voorgesteld<br />

in de ruimten van de voor de Culture Projects<br />

verantwoordelijke Factory van Meiré und Meiré.<br />

Gemeenschappelijk met de rituele architecturen<br />

waren de klankwerelden bij de Internationiale<br />

Meubelbeurs in Keulen waarneembaar.<br />

Uitgaande van de telkens verschillende ruimtelijke<br />

uitgangspunten, waarmee de rituele architecturen<br />

daartoe uitnodigen reiniging als omvattend<br />

proces te begrijpen, initieerde en curateerde Mike<br />

Meiré een serie corresponderende klankwerelden.<br />

Een zijdelingse blik naar de binnenarchitectuur<br />

duikt in de muziekgeschiedenis voor de eerste<br />

keer in het begin van de twintigste eeuw op: De<br />

componist Eric Satie vatte een reeks zeer lange<br />

pianostukken op grond van hun minimale dynamiek<br />

en gereduceerde complexiteit als “musiques<br />

d’ameublement” samen. “De gedachte muziek als<br />

een element van de ruimte te gebruiken is echter<br />

sterk door Brian Eno geïnspireerd. Gedurende een<br />

lange periode heeft hij eraan gewerkt muziek niet<br />

alleen als een op spraak gelijkende, artificiële uitdrukkingswijze<br />

te begrijpen die in de tijd wordt<br />

voltrokken. Hij ontdekte steeds meer haar vermogen<br />

beelden te schilderen, ruimtelijkheid te<br />

creëren en daardoor het effect van een sculptuur<br />

te hebben alsook van een parfum dat bepaalde<br />

nonverbale indrukken kan teweegbrengen”, zegt<br />

Mike Meiré.<br />

Muziek en klank kunnen de zinnelijkheid van een<br />

ruimte onverschillig laten of in strijd met deze<br />

zijn en hun eigen ruimte vormen. Klank heeft<br />

198<br />

voor het bewustzijn en de persoonlijke waarneming<br />

een sneller en dieper effect dan visuele<br />

codes of verbale communicatie. Muziek gaat<br />

onmiddelijk in het zenuwsysteem. Ze dringt letterlijk<br />

tot in de laatste hoeken en lagen door,<br />

zowel psychisch alsook fysisch. Deze fysische<br />

component met zijn pure geweld werd in het<br />

kader van de Culture Projects bij Performance 2<br />

waarneembaar. In de hal van het voormalig<br />

Postfuhramt van Berlijn bedekt de drummer<br />

Dave Nuss de ruimte met een klankenonweer dat<br />

absoluut als reinigend kan worden beschouwd:<br />

Op het einde van de performance staat voor hem<br />

in het kader van de totale uitputting de ontbinding<br />

van het dagelijks verstand als controlerende<br />

instantie. Verbonden door een zee van geluidsgolven<br />

neemt het publiek aan dit proces deel.<br />

Zo kan het aspect van het wassen direct naar de<br />

muzieksfeer worden overgebracht waar überhaupt<br />

de metaforen van het akoestische vaak het woordenveld<br />

van het water benaderen: Het vrijwillig<br />

duiken in luide en dynamische muziek kan een<br />

welkome tegenmaatregel voor het feit zijn dat de<br />

moderne mens vandaag de dag is blootgesteld aan<br />

ontelbare milieugeluiden, signalen en akoestische<br />

communicatieaanbiedingen. Precies in de stilte<br />

kunnen gedachten en indrukken van het dagelijks<br />

leven in de menselijke psyche in zekere zin nagalmen.<br />

Onafhankelijk van de geluidssterkte kan dan<br />

de focussering op klanken – in zoverre deze niet<br />

betekenisvol willen ontsleuteld worden – tot een<br />

duidelijkere houding tegenover het actuele<br />

moment leiden. Daarop is de idee van de Sound<br />

Spa gebaseerd die de achtergrond vormt voor de<br />

voorstelling van Noises for Ritual Architecture in<br />

de Keulse Factory van Meiré und Meiré.<br />

In het kader van een overeenkomstige ruimtelijke<br />

vormgeving kan dit effect bovendien sterker<br />

worden. Mike Meiré: “De rituele architecturen<br />

houden de conversie van de dagelijkse rituelen in<br />

het oog. De klankcomposities weerspiegelen<br />

ruimtelijke en zinnelijke kwaliteiten in het akoestische<br />

medium en versterken op die manier dit<br />

transformatieaspect.” De eigen aanwezigheid<br />

wordt in zo’n opgeladen ruimte sterker waarneembaar.<br />

De uitgevoerde gedragingen worden<br />

subjectief belangrijker en worden onwillekeurig<br />

bewuster.<br />

“Van de sensoriek tot de motoriek”, draagt Carlo<br />

Peters dit principe op zijn eigen werk over waar de<br />

zinnelijke kwaliteit van de ruimtearchitecturen<br />

eerst in een concrete unieke klankvoorstelling<br />

wordt omgezet en dan in een compositorische<br />

processering tot een tijdelijke afloop wordt<br />

gevormd. “Daarin ligt een conceptueel verschil<br />

tussen de ‘Noises for Ritual Architecture’ en de<br />

idee van Ambient, zoals Brian Eno deze bijvoorbeeld<br />

in ‘Music For Airports’ heeft ontwikkeld.<br />

Deze laatste beeldt zich een ideële ruimte in terwijl<br />

Carlo Peters’ muziek op de zeer concrete<br />

badarchitecturen en materiaalwerelden is afgestemd”<br />

voegt Mike Meiré eraan toe.<br />

Dit kan bijvoorbeeld aan de hand van “Noise 3<br />

Elemental” worden verduidelijkt: Reeds de titels<br />

van de drie stukken benoemen op verschillende<br />

wijze het chemisch component koper, dat de<br />

oppervlakken in ELEMENTAL SPA domineert.<br />

“Cyprium 10834” bevat de Latijnse benaming<br />

alsook het kookpunt van de stof. “Ybergangsmetalle”<br />

is de benaming voor de kopermetalen in<br />

het periodiek systeem. “Copper Acetate” tenslotte<br />

is de benaming voor groenspaan en zinspeelt op<br />

de potentiële veranderlijkheid van de stof die deel<br />

uitmaakt van het materiaalconcept.<br />

De driedeling van de compositie kan ook worden<br />

beschouwd als equivalent voor het doorlopen van<br />

de verschillende reinigingsstations: In het begin<br />

staat het betreden van de indrukwekkende wereld<br />

van ELEMENTAL SPA; de schrille indrukken<br />

van het dagelijks leven geven zich aan een diepe,<br />

krachtige, sonische beweging over. Het middelste<br />

deel thematiseert de ontmoeting met het water.<br />

Het horend oor maakt deel uit van het lichaam<br />

waarop het water valt. Maar ook de omgevende<br />

materialen worden hoorbaar. Staal en koper<br />

beginnen te trillen en schijnen rond het oor te<br />

draaien. Gecombineerd met het derde sferisch<br />

deel wordt een transformatieve overgang duidelijk:<br />

Wordt eerst de uiteenzetting met het akelige,<br />

het donkere in de complete reiniging ingesloten,<br />

kan vervolgens het perspectief worden geopend;


de ruimtelijke hoorindruk wordt op het einde nu<br />

door de uitgestrektheid van een cosmos omsloten.<br />

Twee verdere klankenwerelden zijn voorhanden<br />

die het aspect van de bewustmaking in synes-<br />

thetische reflectie van de <strong>badkamer</strong>architectuur<br />

op verschillende wijze benaderen. In de MEMarchitectuur<br />

vermindert de fysische materialiteit<br />

van de armatuur en laat deze op de voorgrond<br />

van de ruimte. Carlo Peters’ compositie neemt<br />

daarin vervatte geestelijke energieën op, laat<br />

op het zwevend tapijt van één enkele langzame<br />

trilling talrijke natuurgeluiden met digitaal<br />

knakken, ruisen en waaien corresponderen.<br />

“Noises 1 MEM” huldigt de muzes; muziek verschijnt<br />

eerder als mogelijkheid dan als vorm.<br />

Wat overblijft, zijn herinneringen, uitbreiding en<br />

lichtheid.<br />

De klankvorming voor de TARA LOGIC architectuur<br />

is afgestemd op de parameters activiteit/<br />

bediening, kracht en beweging. Hier kan de muziek<br />

misschien het best als soundtrack in engere zin<br />

worden verstaan. De frequentieband wordt een<br />

loopband: Na een opwarmingsfase, een met het<br />

ruimtelicht corresponderende Intro (“Amber<br />

Glass”) komen de Noises langzaam op snelheid.<br />

Analoog met de sportieve oefening in de gesloten<br />

ruimte of de versnelde hartslag is “Logic” gebaseerd<br />

op repetitieve modellen, waarin pulserende<br />

klankkleuren een permanente frisheid creëren.<br />

imm international furniture fair / Passagen, 2008<br />

SoundSpa Lounge, holding and presentation area<br />

Photography NEO NOTO<br />

imm international furniture fair / Passagen, 2008<br />

SoundSpa Experience, “Logic” animation<br />

Photography Tim Giesen<br />

“In feite is het steeds kort voor het opstijgen, de<br />

take-off ”, beschrijft Mike Meiré.<br />

De materiële editie van de CD’s, waarop de<br />

“Noises” verschijnen, heeft een nauwe band met<br />

hun uitgangspunt, de rituele architecturen. Toch<br />

wordt rekening gehouden met de zelfstandigheid<br />

van de klanksfeer. De telkens ingesloten papierposter<br />

toont bij MEM een digitale collage van een<br />

uittreksel uit het atrium, waarin zich de paradijstuin<br />

bevindt. Voor Elemental werden op dezelfde<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Noises for Ritual Architecture<br />

plaats oppervlakte- en kleurindrukken uit de<br />

“Elemental Spa” visueel in elkaar gemengd. Op<br />

de covers is telkens een bovenaanzicht van de verschillende<br />

componenten te zien. Brengt men deze<br />

aanwijzingen over naar de Soundscapes, kan het<br />

volgende worden vastgesteld: De klanken blijven<br />

tegelijkertijd abstract en diffuus, voelbaar maar<br />

niet volledig grijpbaar.<br />

C’est dans le cadre des Culture Projects de<br />

Dornbracht qu’apparaît la première collection<br />

d’auditions stéréophoniques pour l’architecture<br />

rituelle de la salle de bains. Les ambiances<br />

sonores reflètent le rapport entre l’espace, la<br />

matérialité et le mouvement dans le cadre des<br />

architectures rituelles MEM, TARA LOGIC et<br />

ELEMENTAL SPA. La série a été présentée pour<br />

la première fois dans le cadre d’un Sound Spa,<br />

dans les locaux de la Cologne Factory de Meiré<br />

und Meiré en charge des Culture Projects. La<br />

découverte des mondes sonores était proposée en<br />

association avec les architectures rituelles lors du<br />

salon international du meuble à Cologne.<br />

À partir de différents points de départ spatiaux,<br />

avec lesquels les architectures rituelles invitent à<br />

saisir l’hygiène comme processus complet, Mike<br />

Meiré a initié et présenté une série de mondes<br />

sonores correspondants. Un regard oblique sur<br />

l’architecture d’intérieur apparaît dans l’histoire<br />

199


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Noises for Ritual Architecture<br />

imm international furniture fair / Passagen, 2008<br />

SoundSpa Lounge, pneumatic bubble for arrivals and departures<br />

Photography Tim Giesen<br />

NOISES 1–3<br />

NOISES FOR RITUAL<br />

ARCHITECTURE wurde von<br />

Mike Meiré initiiert. Die<br />

Soundscapes sind die Transformation<br />

und Reflektion<br />

der Ritual-Architekturen. Sie<br />

stellen die Beziehung zwischen<br />

Raum, Materialität<br />

und Bewegung dar. Die<br />

Sounds von NOISES 1–3<br />

sind einzeln und als Edition<br />

exklusiv im iTunes Store<br />

erhältlich.<br />

NOISES FOR RITUAL<br />

ARCHITECTURE werd door<br />

Mike Meiré geïnitieerd.<br />

De Soundscapes zijn de<br />

transformatie en reflectie<br />

van de rituele architecturen.<br />

Zij vormen de relatie<br />

tussen ruimte, materialiteit<br />

en beweging. De Sounds van<br />

NOISES 1–3 zijn afzonderlijk<br />

en als editie exclusief in<br />

iTunes Store verkrijgbaar.<br />

200<br />

NOISES FOR RITUAL<br />

ARCHITECTURE a été initié<br />

par Mike Meiré. Les<br />

Soundscapes sont la transformation<br />

et la réflexion<br />

des architectures rituelles.<br />

Ils créent la relation entre<br />

l’espace, les matériaux et<br />

le mouvement. Les sons<br />

de NOISES 1–3 sont uniques<br />

et disponibles en édition<br />

exclusive sur iTunes Store.<br />

de la musique pour la première fois au début du<br />

20ème siècle : le compositeur Eric Satie rassemble<br />

une série de morceaux pour piano très<br />

lents pour leur dynamique minimale et leur complexité<br />

réduite sous le titre « musiques d’ameublement<br />

». « L’idée d’utiliser la musique comme un<br />

élément de l’espace s’inspire aussi fortement de<br />

Brian Eno. Il a travaillé sur une longue période à<br />

percevoir la musique non pas comme un mode<br />

d’expression proche du langage, artificiel, qui<br />

s’exécute dans le temps, mais aussi d’après sa<br />

capacité à peindre des images, à créer des espaces,<br />

et ainsi à agir comme le ferait une sculpture ou de<br />

façon similaire à un parfum, qui peut transmettre<br />

des impressions non verbales particulières »,<br />

explique Mike Meiré.<br />

La musique et le son peuvent se comporter avec<br />

indifférence vis-à-vis de la sensualité d’une pièce<br />

mais aussi aller à son encontre, former leur propre<br />

espace. Le son produit un effet plus rapide et plus<br />

profond sur la conscience et la perception personnelle<br />

que les codes visuels ou la communication<br />

verbale. La musique pénètre immédiatement dans<br />

le système nerveux. Elle pénètre littéralement<br />

dans les moindres recoins, aussi bien psychiquement<br />

que physiquement. La pure force de cette<br />

composante physique a été mise en évidence dans<br />

le cadre des Culture Projects par Performance 2.<br />

Dans le hall de l’ancien bureau de poste berlinois,<br />

le batteur Dave Nuss enveloppe l’espace dans un<br />

orage sonore qui peut être perçu comme purificateur<br />

: à la fin de la prestation, au fur et à mesure<br />

qu’il s’approche de l’épuisement total, il se détache<br />

de la compréhension du quotidien en tant<br />

qu’instance contrôlante. Lié par une mer d’ondes<br />

sonores, le public prend part à ce processus.<br />

L’aspect du nettoyage est directement transmis<br />

dans la sphère musicale, comme les métaphores<br />

de l’acoustique s’approchent souvent du champ<br />

sémantique de l’eau : l’immersion volontaire dans<br />

la musique dynamique et bruyante peut être une<br />

contre-mesure bienvenue au fait que l’homme<br />

moderne aujourd’hui est exposé à d’innombrables<br />

bruits environnementaux, signaux et offres de<br />

communication acoustiques. C’est justement dans<br />

le silence que les pensées et les impressions<br />

du quotidien peuvent en quelque sorte retentir<br />

dans le psychisme humain. Indépendamment du<br />

volume sonore, la focalisation sur les sons peut<br />

conduire à une attitude plus claire vis-à-vis du<br />

moment présent, dans la mesure où ces sons ne<br />

veulent pas être décodés de façon significative.<br />

C’est la base sur laquelle repose l’idée du Sound<br />

Spa, qui offre la toile de fond pour la représentation<br />

du son de l’architecture rituelle dans la<br />

Cologne Factory de Meiré und Meiré.<br />

Associé à une conception spatiale adaptée, il est<br />

possible de renforcer encore cet effet. Mike Meiré<br />

d’ajouter : « les architectures rituelles portent sur<br />

la transformation de comportements quotidiens en<br />

rituels. Les compositions sonores reflètent les<br />

qualités spatiales et sensuelles au moyen de<br />

l’acoustique et renforcent ainsi cet aspect de<br />

transformation ». Sa propre présence devient plus<br />

saisissable dans un espace ainsi chargé. Les comportements<br />

exposés gagnent subjectivement en<br />

importance et deviennent instinctivement plus<br />

conscients.<br />

« De l’analyse sensorielle à la motricité », telle est<br />

l’application que fait Carlo Peters de ce principe<br />

sur son propre travail, où la qualité des architectures<br />

spatiales est d’abord traduite en une représentation<br />

sonore singulière concrète pour devenir<br />

ensuite un déroulement dans le temps par un processus<br />

de composition.<br />

« C’est ici que se trouve la différence conceptuelle<br />

entre les « Noises for Ritual Architecture »<br />

et l’idée d’ambiance, telle que Brian Eno l’a par<br />

exemple développée dans « Music For Airports ».<br />

Celui-ci a imaginé un espace idéal, tandis que la


Noise 1 MEM<br />

Energetic Listening<br />

musique de Carlo Peters s’oriente très concrètement<br />

aux architectures de salle de bains et aux<br />

mondes matériels » poursuit Mike Meiré.<br />

C’est ce qui se passe par exemple avec « Noise 3<br />

Elemental » : rien que le titre des trois morceaux<br />

nomment sous une forme différente l’élément<br />

chimique cuivre, qui domine les surfaces de<br />

ELEMENTAL SPA. « Cyprium 10834 » contient<br />

la désignation en latin ainsi que le point d’ébullition<br />

de la matière, « Ybergangsmetalle » (métaux<br />

de transition) désigne, dans la classification périodique,<br />

les métaux cuivreux, « Copper Acetate »<br />

enfin désigne le vert-de-gris et fait allusion ainsi<br />

à la variabilité potentielle de la matière qui fait<br />

partie intégrante du concept matériel.<br />

Le partage en trois de la composition peut être<br />

aussi compris en analogie au passage par les différentes<br />

stations du nettoyage : au début, on entre<br />

dans le monde impressionnant de ELEMENTAL<br />

SPA, les impressions éblouissantes du quotidien<br />

livrent un mouvement sonore profond, puissant. La<br />

partie médiane thématise la rencontre avec l’eau.<br />

L’oreille entendante fait partie du corps qui vient à<br />

la rencontre de cette eau. Mais les matériaux environnants<br />

eux aussi deviennent audibles, l’acier et<br />

le cuivre se mettent à vibrer, semblent tourner<br />

autour de l’oreille. Associé à la troisième partie<br />

sphérique, un passage transformateur se dessine :<br />

si le début englobe tout d’abord la confrontation<br />

avec ce que le nettoyage global a d’angoissant,<br />

de sombre, la perspective peut ensuite s’ouvrir ;<br />

l’impression auditive de l’espace n’est finalement<br />

plus entourée que de l’étendue d’un cosmos.<br />

Deux autres mondes sonores apparaissent, qui<br />

s’approchent de façon différente de l’aspect de la<br />

prise de conscience dans une réflexion synesthé-<br />

Noise 2 Logic<br />

Digital Flow<br />

tique de l’architecture de salle de bains. Dans<br />

l’architecture MEM, la matérialité physique de la<br />

robinetterie faiblit et place l’espace au premier<br />

plan. La composition de Carlo Peters appréhende<br />

ici les énergies spirituelles, fait correspondre de<br />

nombreux bruits de la nature avec des craquements,<br />

des frémissements et des souffles numériques<br />

sur le tapis suspendu d’une seule oscillation<br />

lente. « Noises 1 MEM » rend hommage aux<br />

muses, la musique apparaît davantage comme une<br />

possibilité que comme une forme. Il en reste un<br />

souvenir, une extension, de la légèreté.<br />

La conception sonore de l’architecture TARA<br />

LOGIC s’oriente en fonction des paramètres activité/manœuvre,<br />

force, mouvement. C’est peutêtre<br />

ici que la musique se comprend le mieux<br />

comme bande sonore proprement dite. La gamme<br />

de fréquence devient tapis roulant : après une<br />

phase d’échauffement, une intro correspondant à<br />

la lumière spatiale (« Amber Glass »), les Noises<br />

s’intensifient progressivement. Tout comme<br />

l’exercice sportif dans une pièce fermée ou le battement<br />

accéléré du cœur, « Logic » repose sur des<br />

motifs répétitifs dans lesquels des timbres acoustiques<br />

pulsatifs créent une fraîcheur permanente.<br />

« Au fond, on se trouve toujours juste avant le<br />

décollage », explique Mike Meiré.<br />

L’édition matérielle des CD, sur lesquels les<br />

« Noises » paraissent, est en étroite relation avec<br />

son point de départ, les architectures rituelles.<br />

Cependant, l’autonomie de la sphère sonore est<br />

prise en compte : l’affiche papier jointe indique<br />

pour MEM un collage numérique d’un extrait de<br />

Atrium, dans lequel se trouve le jardin paradisiaque.<br />

Pour Elemental, des impressions de couleurs<br />

et de surfaces ont été mélangées figurativement<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Noises for Ritual Architecture<br />

Noise 3 Elemental<br />

Archetypical Tunes<br />

au même endroit à partir de « Elemental Spa ».<br />

Sur les couvertures, on peut voir une vue en plan<br />

des différents éléments de l’architecture de la<br />

salle de bains. Si l’on transpose ces indications<br />

sur les Soundscapes, on s’aperçoit que le sonore<br />

reste abstrait et diffus à la fois, sensible mais<br />

malgré tout pas tout à fait saisissable.<br />

Tobias Ruderer ist Kulturwissenschaftler<br />

und<br />

beschäftigt sich mit der<br />

Materialtheorie der Musik<br />

und der Entwicklung von<br />

künstlerischen, technischen<br />

und populären ästhetischen<br />

Strategien. Er arbeitet als<br />

Musikjournalist für verschiedene<br />

Publikationen<br />

und macht selbst Musik.<br />

Tobias Ruderer is cultuurwetenschapper<br />

en houdt<br />

zich bezig met de materiaaltheorie<br />

van de muziek en de<br />

ontwikkeling van artistieke,<br />

technische en populaire/<br />

esthetische strategieën. Hij<br />

werkt als muziekjournalist<br />

voor verschillende publicaties<br />

en maakt zelf muziek.<br />

Tobias Ruderer est un<br />

scientifique du domaine<br />

culturel et s’occupe de<br />

la théorie matérielle de la<br />

musique et de l’évolution<br />

des stratégies artistiques,<br />

techniques et esthétiques<br />

populaires. Il travaille<br />

comme journaliste dans le<br />

domaine de la musique<br />

pour différentes publications<br />

et est lui-même musicien.<br />

201


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Performance 2<br />

Die Überwindung einer permanenten Kontrolle des Intellektes über den Körper. // Het overwinnen van een<br />

permanente controle van het intellect over het lichaam. // Le dépassement d’un contrôle permanent de l’intellect sur le corps.<br />

Photography Mike Meiré<br />

WOOD<br />

ON WOOD<br />

Performance 2<br />

Dave Nuss, Berlin 29.09.2006<br />

202<br />

Ausgangspunkt der Performance-Reihe, die<br />

Dornbracht 2004 initiierte, ist der Körper als<br />

Zentrum von Physis, Geist und Energie. Nach<br />

der Tanzperformance von Mark Jarecke fand Performance<br />

2 „Wood on Wood“ im September 2006<br />

im ehemaligen Postfuhramt, Berlin Mitte, statt.<br />

Percussionist Dave Nuss aus New York testete<br />

mit einer Drum Performance seine physischen<br />

Grenzen aus. Erstmals solo, spielte Nuss bis zur<br />

totalen Erschöpfung. Umgeben von Publikum und<br />

einer Kamera, die sich ständig um ihn herum<br />

drehte. Für Mike Meiré, Kurator der Performance-<br />

Reihe, zielte die zweite Performance darauf ab,<br />

„dem Risiko des Scheiterns einmal nicht auszuweichen.<br />

Sich einmal dem bewussten Scheitern<br />

zu stellen, es zuzulassen, es als Grenze zu akzeptieren,<br />

um so mit sich ins Reine zu kommen. Eine<br />

Situation zu schaffen, in der die Überwindung<br />

einer permanenten Kontrolle des Intellekts über<br />

den Körper möglich wird, um das Körpergedächtnis<br />

zu wecken“.<br />

Der Schlagzeuger Dave Nuss wurde 1971 in<br />

Corpus Christi, Texas, geboren. Er brauchte viele<br />

Jahre, um die Erinnerungen an seine evangelische


Nicht zwei Arme und Beine, sondern zwanzig. // Geen twee armen en benen, maar wel twintig. // Pas deux bras et deux jambes, mais vingt.<br />

Photography Heji Shin<br />

Erziehung loszuwerden – zunächst durch die<br />

Gewalt der Heavy Metal-Musik, später auf subtilere<br />

Weise durch Selbstaufopferung. Nuss’ Musik<br />

handelt von der Zweiteilung der Welt in eine gute<br />

und eine böse Seite, die sich in den Ritualbeziehungen<br />

der Menschen widerspiegelt. Er begann<br />

seine Karriere in den späten 80ern in der Thrash<br />

Metal-Band Angkor Wat (Death Records) und zog<br />

nach New York, um sich der Avantgarde der<br />

Improvisations- und Expansionsmusik anzuschließen.<br />

Zum Zeitpunkt dieses Auftritts arbeitete Dave<br />

Nuss bei einem Sozialdienst namens „ArtSpirit“,<br />

der Schlagzeuggruppen für auf der Straße lebende<br />

Menschen organisiert.<br />

„Das Schlagzeugsolo ist eines der exzessivsten<br />

virtuosesten Ereignisse, die man in der Musik<br />

erfahren kann. Der Schlagzeuger, der normalerweise<br />

in der Rhythmusabteilung versteckt spielt,<br />

steht hier im Rampenlicht. Das Ego des Musikers<br />

übernimmt die Kontrolle, arbeitet an einem Ideal<br />

technischer Virtuosität, während sein Körper einfach<br />

nur als Werkzeug der Sache dient. Dave Nuss<br />

kürzt das Soloschlagzeug auf eine Mannmaschine<br />

der Soundwellen. Er zeigt uns die Verbindung<br />

zwischen Gesten und Sound, zwischen dem<br />

Bogen der musikalischen Komposition und dem<br />

Rhythmus der körperlichen Anstrengung. Anstelle<br />

einer Non-Stop-Variation, die auf dem gesamten<br />

Schlagzeug gleichzeitig stattfindet, beschränkt<br />

sich Nuss auf bestimmte Muster wie beispielsweise<br />

die Wiederholung einer Unterbrechung, wie<br />

sie häufig zwischen Metal Songs gespielt wird.<br />

Es gibt Momente, in denen man glaubt, dass<br />

Nuss nicht zwei Arme und zwei Beine hat, sondern<br />

zwanzig.“<br />

Auszug aus einem Essay von Antek Walczak über<br />

„Performane 2“, erschienen im Booklet zur DVD<br />

Performance 2 „Wood on Wood“. Antek Walczak<br />

ist Gründungsmitglied der Künstlergruppe Bernadette<br />

Corporation und hat für Magazine wie<br />

Purple, Pacemaker, Made in USA und Afterall<br />

geschrieben.<br />

Het uitgangspunt van de Performances-reeks,<br />

die Dornbracht 2004 heeft geïnitieerd, is het<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Performance 2<br />

lichaam als centrum van het lichaam, de psyche<br />

en energie. Na de dansperformance van Mark<br />

Jarecke vond Performance 2 “Wood on Wood”<br />

plaats, in september 2006 in de voormalige posttransportdienst<br />

in Berlijn-Mitte. Percussionist<br />

Dave Nuss uit New York testte met een drum performance<br />

zijn fysieke grenzen. Eerst solo, speelde<br />

Nuss totdat hij volledig uitgeput was. Omgeven<br />

door publiek en een camera, die voortdurend om<br />

hem heen draaide. Voor Mike Meiré, curator<br />

van de Performances-reeks, was de tweede performance<br />

erop gericht om “het risico van het mislukken<br />

eens een keer niet uit de weg te gaan. Zich<br />

eens aan de bewuste mislukking over te geven,<br />

deze toe te laten, deze als grens te accepteren om<br />

er zo achter te komen, waar je staat. Een situatie te<br />

creëren, waarin het overwinnen van een permanente<br />

controle door het intellect over het lichaam<br />

mogelijk wordt, om het lichaamsgeheugen te<br />

activeren.”<br />

De drummer Dave Nuss werd in 1971 in Corpus<br />

Christi, Texas, geboren. Hij had vele jaren nodig<br />

om herinneringen aan zijn evangelische opvoeding<br />

over boord te werpen – aanvankelijk door geweld<br />

203


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Performance 2<br />

Auf der DVD Performance 2 „Wood on Wood“ dreht sich alles um das Ausloten physischer Grenzen. // Op de DVD Performance 2 “Wood on Wood”<br />

gaat alles om het leren kennen van fysieke grenzen. // Sur le DVD « Performance 2 Wood on Wood » tout consiste à sonder les limites physiques.<br />

Filmstill CHBP, view at www.cultureprojects.com<br />

van de heavy-metal-muziek, later op subtielere<br />

wijze door zelfopoffering. Bij de muziek van Nuss<br />

gaat het om de tweedeling van de wereld in een<br />

goede en een kwade kant, die in de rituele relaties<br />

van de mensen weerspiegelt. Hij begon zijn carrière<br />

in de late jaren 80 in de trash-metal-band Angkor<br />

Wat (Death Records) en verhuisde naar New York<br />

om zich aan te sluiten bij de avant-garde van de<br />

improvisatie- en expansiemuziek. Op het moment<br />

van dit optreden werkte Dave Nuss bij een sociale<br />

instelling die “ArtSpirit” heet, en die drumgroepen<br />

organiseert voor dakloze mensen.<br />

“De drumsolo is een van de meest excessieve virtuoze<br />

gebeurtenissen, die je in de muziek kunt<br />

beleven. De drummer, die normaalgesproken in<br />

de ritmeafdeling verborgen meespeelt, staat hier<br />

in de kijker. Het ego van de musicus neemt de<br />

controle over, werkt aan een ideaal van technische<br />

virtuositeit, terwijl zijn lichaam gewoon alleen als<br />

werktuig dient voor de zaak. Dave Nuss reduceert<br />

het solodrumstel op een manmachine van geluidsgolven.<br />

Hij laat ons de verbinding tussen gebaren<br />

en sound zien, tussen de boog van de muzikale<br />

compositie en het ritme van de lichamelijke<br />

204<br />

inspanning. In plaats van een non-stop-variatie,<br />

die op het gehele drumstel tegelijkertijd plaatsvindt,<br />

beperkt Nuss zich tot bepaalde patronen<br />

zoals bijvoorbeeld de herhaling van een onderbreking,<br />

zoals deze dikwijls tussen metalsongs<br />

wordt gespeeld. Er zijn momenten, waarin je<br />

denkt, dat Nuss geen twee armen en twee benen<br />

heeft, maar wel twintig.”<br />

Samenvatting uit een essay van Antek Walczak<br />

over “Performance 2”, verschenen in de brochure<br />

bij de DVD Performance 2 “Wood on Wood”.<br />

Antek Walczak is oprichtingslid van de kunstenaarsgroep<br />

Bernadette Corporation en heeft<br />

geschreven voor magazijnen als Purple, Pacemaker,<br />

Made in USA en Afterall.<br />

Le point de départ de la série Performances, que<br />

Dornbracht a initiée en 2004, est le corps comme<br />

centre du physique, de l’esprit et de l’énergie.<br />

Après la performance de danse de Mark Jarecke,<br />

la Performance 2 « Wood on Wood » s’est dérou-<br />

lée en septembre 2006 dans l’ancien relais de<br />

poste à Berlin Mitte. Le percussionniste Dave<br />

Nuss de New York a testé ses limites physiques au<br />

cours d’une Drum Performance. Pour la première<br />

fois en solo, Nuss a joué jusqu’à épuisement total,<br />

entouré d’un public et d’une caméra qui tournait<br />

sans relâche autour de lui. Pour Mike Meiré, commissaire<br />

de la série Performances, la deuxième<br />

Performance avait pour objectif de ne pas fuir<br />

pour une fois « le risque d’échouer. S’exposer une<br />

fois à l’échec conscient, s’autoriser cet échec,<br />

l’accepter comme limite, afin de retrouver l’harmonie<br />

avec soi-même. Créer une situation dans<br />

laquelle le dépassement du contrôle permanent de<br />

l’intellect sur le corps devient possible afin de<br />

réveiller la mémoire corporelle. »<br />

Le batteur Dave Nuss est né en 1971 à Corpus<br />

Christi, au Texas. De nombreuses années lui ont<br />

été nécessaires afin de se débarrasser des souvenirs<br />

de son éducation évangélique, d’abord par la<br />

violence de la musique Heavy Metal, plus tard<br />

d’une façon plus subtile par le sacrifice de soi.<br />

La musique de Nuss traite de la division du monde<br />

en deux, un côté bon et un côté méchant, qui se


Eines der exzessivsten Ereignisse, die man in der Musik erfahren kann. // Een van de meest excessieve<br />

gebeurtenissen, die je in de muziek kunt beleven. // L’une des expériences les plus excessives que l’on peut vivre en musique.<br />

Photography Mike Meiré<br />

reflète dans les relations rituelles des hommes. Il a<br />

débuté sa carrière à la fin des années 80 dans<br />

le groupe de musique Thrash Metal Angkor Wat<br />

(Death Records) et est parti pour New York rejoindre<br />

l’avant-garde de la musique d’improvisation et<br />

d’expansion. Au moment de cette prestation, Dave<br />

Nuss travaillait dans un service social nommé<br />

« ArtSpirit », qui organise des groupes de batterie<br />

pour des personnes qui vivent dans la rue.<br />

«Le solo de batterie est l’un des évènements virtuoses<br />

les plus excessifs que l’on puisse vivre en musique.<br />

La batterie, qui normalement joue cachée au<br />

service du rythme se retrouve ici sous les feux de<br />

la rampe. L’ego du musicien prend le contrôle, travaille<br />

à atteindre un idéal de virtuosité technique<br />

pendant que son corps n’est plus qu’un outil au<br />

service de la cause. Dave Nuss réduit la batterie<br />

solo à une machine-homme des ondulations sonores.<br />

Il nous montre le lien entre les gestes et le son,<br />

entre l’arc de la composition musicale et le rythme<br />

de l’effort corporel. Au lieu d’une variation<br />

non-stop, qui se déroule sur toute la batterie,<br />

Nuss se limite à certains motifs comme par<br />

exemple la répétition d’un intermède comme on<br />

en trouve souvent entre les chansons Metal. Il y a<br />

des moments où l’on croit que Nuss n’a pas deux<br />

mains et deux jambes mais vingt. »<br />

Extrait d’un essai de Antek Walczak au sujet de<br />

« Performance 2 », paru dans le livret joint au<br />

DVD Performance 2 « Wood on Wood ». Antek<br />

Walczak est membre fondateur du groupe d’artistes<br />

Bernadette Corporation et a écrit des articles<br />

pour des magazines tels que Purple, Pacemaker,<br />

Made in USA et Afterall.<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Performance 2<br />

PERFORMANCE 1 + 2<br />

DVD<br />

Die Dokumentationen der<br />

Performances 1 und 2 sind<br />

als DVD im Revolver Verlag<br />

erschienen und können auf<br />

www.cultureprojects.com<br />

bestellt werden.<br />

De <strong>documentatie</strong>s van de<br />

Performance 1 en 2 zijn als<br />

DVD verschenen in de uitge<br />

verij Revolver Verlag en kunnen<br />

onder www.cultureprojects.com<br />

worden besteld.<br />

Les documentations des<br />

Performances 1 et 2 sont<br />

parues en DVD aux éditions<br />

Revolver et peuvent être<br />

commandées sur le site<br />

www.cultureprojects.com.<br />

205


<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Taryn Simon<br />

AN AMERICAN INDEX<br />

OF THE HIDDEN<br />

AND UNFAMILIAR<br />

TARYN SIMON<br />

Dornbracht Culture Projects,<br />

MMK Museum für Moderne Kunst,<br />

Frankfurt am Main<br />

White Tiger (Kenny), Selective Inbreeding<br />

Turpentine Creek Wildlife Refuge and Foundation<br />

Eureka Springs, Arkansas<br />

206<br />

Mit den Sponsorships fördert Dornbracht gezielt Projekte, die diskursorientiert<br />

sind und eine persönliche Auseinandersetzung erfordern. Die<br />

New Yorker Künstlerin Taryn Simon, die in ihren Arbeiten oft eine Brücke<br />

zwischen Kunst und Politik oder Gesellschaft schlägt, zeigt in dieser Ausstellung<br />

ein Amerika, das den meisten verschlossen bleibt.<br />

WEISSER TIGER (KENNY), SELEKTIVE INZUCHT, Turpentine Creek<br />

Wildlife Refuge and Foundation, Eureka Springs, Arkansas – In den Vereinigten<br />

Staaten sind alle lebenden weißen Tiger das Resultat einer selektiven<br />

Inzucht in Gefangenschaft. Sie dient dem Ziel, künstlich die genetischen<br />

Bedingungen zu schaffen, die zu weißem Fell, eisblauen Augen und einer<br />

rosafarbenen Nase führen. Kenny wurde am 3. Februar 1999 bei einem<br />

Züchter in Bentonville, Arkansas, geboren. Aufgrund von Inzucht ist Kenny<br />

geistig zurückgeblieben und körperlich signifikant eingeschränkt. Wegen<br />

seiner tief liegenden Nase hat er Schwierigkeiten zu atmen und sein Maul zu<br />

schließen, seine Zähne sind stark deformiert und er hinkt wegen einer abnormen<br />

Knochenstruktur in seinen Vorderläufen. Die drei anderen Tiger in Kennys<br />

Wurf werden nicht als qualitativ hochwertige weiße Tiger angesehen, da<br />

sie schielen, X-beinig sind und ihr Fell eine Gelbfärbung aufweist.<br />

TRANSATLANTISCHE UNTERSEEKABEL ERREICHEN DAS FEST-<br />

LAND, VSNL International, Avon, New Jersey – Diese VSNL-Untersee-<br />

Telekommunikationskabel erstrecken sich 12.935 km durch den Atlantischen<br />

Ozean. Mit der Kapazität zur Übertragung von über 60 Millionen gleich-


zeitig geführten Ferngesprächen reichen diese Unterwasserfiberglaskabel<br />

von Saunton Sands in Großbritannien bis an die Küste von New Jersey. Die<br />

Kabel verlaufen unterirdisch und kommen direkt im Hauptsitz der VSNL<br />

International an die Oberfläche, wo die Signale verstärkt und in bestimmte<br />

Wellenlängen aufgeteilt werden, um damit transatlantische Ferngespräche<br />

und Internetübertragungen zu ermöglichen.<br />

Met de Sponsorships stimuleert Dornbracht gericht projecten die niet<br />

koers-gerelateerd zijn en een persoonlijke betrokkenheid vereisen. De New<br />

Yorkse kunstenares Taryn Simon, die in haar werk vaak een brug tussen<br />

kunst en politiek slaat, toont in deze expositie een Amerika, waar de meesten<br />

geen weet van hebben.<br />

WITTE TIJGER (KENNY), SELECTIEVE INTEELT, Turpentine Creek<br />

Wildlife Refuge and Foundation, Eureka Springs, Arkansas – In de Verenigde<br />

Staten zijn alle levende witte tijgers het resultaat van een selectieve<br />

inteelt in gevangenschap. Deze dient het doel om kunstmatig de genetische<br />

voorwaarden te creëren die tot een wit vel, ijsblauwe ogen en een rozekleurige<br />

neus leiden. Kenny werd op 3 februari 1999 bij een kweker in Bentonville,<br />

Arkansas, geboren. Door inteelt is Kenny geestelijk achtergebleven en<br />

lichamelijk significant beperkt. Wegens zijn diep liggende neus heeft hij<br />

moeilijkheden met ademen en met het sluiten van zijn bek, zijn tanden zijn in<br />

hoge mate gedeformeerd en wegens een abnormale botstructuur hinkt hij met<br />

zijn voorpoten. De drie andere tijgers in Kenny’s nest worden niet als kwalitatief<br />

hoogwaardige tijgers beschouwd, omdat ze loensen, x-benen hebben en<br />

hun huid geelachtig verkleurd.<br />

TRANSATLANTISCHE KABELS ONDER ZEE BEREIKEN HET VASTE<br />

LAND, VSNL International, Avon, New Jersey – Deze VSNL-onderwaterkabels<br />

voor de telecommunicatie met een lengte van 12.935 km lopen door<br />

de Atlantische Oceaan. Met de capaciteit om gelijktijdig meer dan 60 miljoen<br />

internationale gesprekken te voeren reiken deze onderwaterkabels<br />

van glasfiber van Saunton Sands in Groot-Brittannië tot aan de kust van New<br />

Jersey. De kabels lopen ondergronds en komen direct in de hoofdvestiging<br />

van VSNL International aan het oppervlak, waar de signalen versterkt en in<br />

bepaalde golflengtes ingedeeld worden om daardoor trans-Atlantische interlokale<br />

gesprekken en gebruik van internet mogelijk te maken.<br />

Grâce au « Sponsorships », Dornbracht soutient des projets précis orientés<br />

vers la discussion et nécessitant une confrontation personnelle. L’artiste<br />

new-yorkaise Taryn Simon, qui relie souvent dans ses travaux l’art et la<br />

politique ou la société, peint dans cette exposition le portrait d’une Amérique<br />

inconnue de la plupart des gens.<br />

TIGRE BLANC (KENNY), CONSANGUINITÉ SÉLECTIVE, Turpentine<br />

Creek Wildlife Refuge and Foundation, Eureka Springs, Arkansas – Aux<br />

États-Unis, tous les tigres blancs en vie sont le résultat d’un croisement sélectif<br />

en captivité d’individus apparentés. Il a pour objectif de créer artificiellement<br />

les conditions génétiques qui permettent d’obtenir un pelage blanc, des<br />

yeux bleu clair et un nez rose. Kenny est né le 3 février 1999 chez un éleveur<br />

de Bentonville, dans l’Arkansas. En raison de la consanguinité, Kenny souffre<br />

d’un retard mental et d’une réduction significative de ses capacités corporelles.<br />

Du fait de la position basse de son nez, il connaît des difficultés pour<br />

respirer et fermer sa gueule, ses dents sont fortement déformées et il boîte du<br />

fait de la structure osseuse anormale de ses pattes avant. Les trois autres tigres<br />

de la fratrie de Kenny ne sont pas considérés comme des tigres blancs de<br />

qualité car ils louchent, ont des pattes en X et une fourrure légèrement jaune.<br />

LES CABLES SOUS-MARINS TRANSATLANTIQUES ATTEIGNENT<br />

LE CONTINENT, VSNL International, Avon, New Jersey – Ces câbles de<br />

communication sous-marins VSNL s’étendent sur 12 935 km de part en part<br />

Transatlantic Sub-marine Cables Reaching Land<br />

VSNL International<br />

Avon, New Jersey<br />

<strong>DORNBRACHT</strong> the SPIRITof WATER Taryn Simon<br />

de l’océan atlantique. Disposant d’une capacité de transmission de plus de<br />

60 millions de communications interurbaines simultanées, ces câbles sousmarins<br />

en fibre de verre relient Saunton Sands en Grande-Bretagne à la côte<br />

du New Jersey. Les câbles sont enterrés et remontent en surface directement<br />

au siège de VSNL International, où les signaux sont amplifiés et répartis sur<br />

différentes longueurs d’ondes afin de permettre les communications interurbaines<br />

transatlantiques et les transmissions par Internet.<br />

ISERLOHN<br />

„ISERLOHN – the Dornbracht Culture<br />

Projects“ gibt regelmäßig einen Überblick<br />

über das kulturelle Engagement von<br />

Dornbracht. Vol. 1 und Vol. 2 sind erhältlich<br />

unter www.cultureprojects.com, beim<br />

Revolver Verlag und im ausgesuchten,<br />

internationalen Buchhandel.<br />

“ISERLOHN – the Dornbracht Culture<br />

Projects” geeft regelmatig een overzicht<br />

over het culturele engagement van<br />

Dornbracht. Vol. 1 en Vol. 2 zijn verkrijg-<br />

baar op www.cultureprojects.com, bij de<br />

Duitse uitgeverij Revolver en bij de gespecialiseerde,<br />

internationale boekhandel.<br />

« ISERLOHN – the Dornbracht Culture<br />

Projects » fournit régulièrement<br />

une vue synoptique de l’engagement<br />

culturel de Dornbracht. Les vol. 1<br />

et vol. 2 sont disponibles sur le site<br />

www.cultureprojects.com, auprès<br />

des éditions Revolver Verlag et dans<br />

certaines librairies internationales.<br />

207


WWW.<br />

CULTURE<br />

PROJECTS<br />

.COM<br />

Illustration Michael Pichler (based on Rudolf Stingel’s “Home Depot”)


<strong>DORNBRACHT</strong><br />

<strong>theSPIRITof</strong> WATER<br />

The SPIRITof WATER ist eine regelmäßig erscheinende Publikation, die Ereignisse und<br />

Neuheiten rund um den Gedanken „spirit of water“ enthält. In der nächsten Ausgabe wird unter<br />

anderem über die Kooperation mit Andrée Putman berichtet und das Thema „New Standards“<br />

weitergeführt. Außerdem werden aktuelle Produktneuheiten vorgestellt. Die Produktinformation<br />

zu the SPIRITof WATER ist als separater Katalog im Fachhandel erhältlich.<br />

The SPIRITof WATER is een onregelmatig verschijnende publicatie die voorvallen en noviteiten<br />

omtrent de gedachte “spirit of water” bevat. In de volgende uitgave wordt onder andere verslag<br />

gedaan van de coöperatie met Andrée Putman en wordt het thema “New Standards” vervolgd.<br />

Bovendien worden actuele productnoviteiten voorgesteld. De productinformatie omtrent<br />

the SPIRITof WATER is als afzonderlijke catalogus bij de speciaalzaken verkrijgbaar.<br />

The SPIRITof WATER est une publication éditée de façon irrégulière qui relate des évènements<br />

et nouveautés ayant trait à l'idée de « spirit of water ». Dans la prochaine édition, il sera notamment<br />

question de la coopération avec Andrée Putman et de la poursuite du thème « New Standards ».<br />

Elle présentera par ailleurs les nouveautés actuelles. L'information produit au sujet de<br />

the SPIRITof WATER est disponible dans un catalogue séparé auprès des revendeurs spécialisés.<br />

Authors<br />

Till Briegleb, Thomas Edelmann, Oliver Herwig, Eva Karcher, Michael Kröger,<br />

Claudia Neumann, Tobias Ruderer, Petra Schmidt, Ilka und Andreas Ruby<br />

Photography<br />

Filippo Bamberghi, Tillmann Franzen, Jesse Frohman, Tim Giesen, Ingmar Kurth,<br />

Mike Meiré, Thomas Popinger, Heji Shin, Uwe Spoering, Thanh-Koa Tran<br />

Illustrations<br />

Thea Barkhoff, Manu Burghart, Maja Hollinger, Michael Pichler<br />

Concept/Creation<br />

Meiré und Meiré, Cologne<br />

Printing<br />

M+E Druck, Belm bei Osnabrück<br />

Modell-, Programm- und technische Änderungen sowie Irrtum vorbehalten. // Model-,<br />

programma- en technische veranderingen alsmede abuis blijven voorbehouden. // Sous réserve de<br />

modifications de modèles, programmes, de modifications techniques et d’erreurs.<br />

Aloys F. Dornbracht GmbH & Co. KG<br />

Köbbingser Mühle 6 D-58640 Iserlohn<br />

www.dornbracht.com<br />

www.cultureprojects.com


Elemental<br />

Spa<br />

the SPIRITof WATER<br />

Mit ELEMENTAL SPA wird die Armatur als Quelle zum Ausgangspunkt der Badarchitektur. Die von Sieger Design gestalteten Produkte<br />

wurden in der neuen Ritual-Architektur inszeniert. Den ELEMENTAL SPA Prospekt können Sie direkt anfordern bei: // Met ELEMENTAL SPA<br />

wordt de armatuur als bron het uitgangspunt van de badarchitectuur. De door Sieger Design vormgegeven producten werden in de nieuwe<br />

rituele architectuur geënsceneerd. De prospectus ELEMENTAL SPA kunt u direct opvragen bij: // Avec ELEMENTAL SPA, la robinetterie se fait<br />

source et devient le point de départ de l'architecture de salle de bains. Les produits conçus par Sieger Design ont été mis en scène dans<br />

la nouvelle architecture rituelle. Vous pouvez obtenir la brochure ELEMENTAL SPA directement auprès de :<br />

Aloys F. Dornbracht GmbH & Co. KG, Köbbingser Mühle 6, D-58640 Iserlohn,<br />

Telefon +49 (0) 23 71 433-0, Fax +49 (0) 23 71 433-232, E-Mail mail@dornbracht.de, www.dornbracht.com<br />

MeiréundMeiré

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!