Skrifter i Samling Band 2 - Aasentunet

302 Skrifter i Samling II
nøgt med si Landsstyring og sitt Herrestand; og i
Aaret 1789 kom det umsider til ei stor Umstøyting 1 .
Kong Ludvig XVI laut kalla saman eit Riksting, og
detta Tinget kravde store Avtak i Kongemagti og sette
upp ei ny Grunnlog, som Kongen laut samtykkja.
(1791). Eit nytt Ting var endaa stridare mot Kongen
og Herrestandet. Mange Stormenner hadde rømt
ut or Landet og eggjat dei andre Kongarne til aa
hjelpa Kong Ludvig; og daa det sidan spurdest, at
ein tydsk Stridsher var paa Vegen til Frankrike, so
vardt Kong Ludvig skuldad fyre Samraad med Fienden,
og difyre vardt han fangad og dømd og drepen.
(1793). Riket vardt kallat Fristat, og Kongsmennerne
vordo fangade og drepne i Tusundtal. Desse Tidenderna
vakte Illhug og Fælske baade i Tydskland og
fleire Rike, og store Stridsherar vordo avsende mot
Frankrike til aa hjelpa Kongsmennerne, men dei tapte
i Striden og fingo Ufreden inn i sitt eiget Land. Dei
franske Hermennerne gingo so fast fram, at dei snart
vordo Herrar yver ymse store Landstykke, som fyrr
hadde leget under Tydskland og Austerrike, men som
no vordo umskipade til Fristatar i fast Samband med
Frankrike.
Det vardt elles ikkje rett lenge, fyrr en det franske
Folkeriket vardt som eit Einvaldsrike paa nytt Lag.
Av dei mange gilde Herførarar, som tamde seg upp
i denne Striden, var der ein, som hadde merkt seg
ut framfyre dei andre og vunnet mange store Sigrar;
det var Napoleon Bonaparte. Han hadde sidstpaa
fenget so stor Magt og Vyrdnad, at han vardt Formann
fyre Riket (1799), og nokot seinare vardt han
endaa utropad til Keisar (1804). Det nye Keisarriket
fekk Ufred paa alle Sidor; men Napoleon hadde si
gamle Lukka endaa eit Bil, so han vann alt større
og større Yvermagt. Men sidstpaa var han daa uheppen
og leid store Tap paa ei Herferd til Russland
1 Revolution.