Skrifter i Samling Band 2 - Aasentunet

Skrifter i Samling II
Vyrdnad, og sume av deim, som Gregor den store
(død 604), verkade ogso myket godt til Framhjelp fyre
Kunnskapen og til Utbreiding av Kristendom imillom
Heidningom. Men medan Kristendomen soleides gjekk
jamt fram i Vesterrikjom, fekk han derimot ein stor
Atterstøyt paa Austersida. I Mekka i Arabia var ein
Mann med Namnet Mahomed, som tok seg til aa læra
Folket ei ny Tru, og daa han hadde fenget eit Fylgje
med seg, tok han Landet under seg med Vald og
Vaapenmagt og nøydde Folket til aa taka ved den
nye Lærdomen. (død 632). Hans Ettermenner i Herredømet
vaaro djerve og stridsame, so dei foro med
Hermagt yver Landet i Aust og Vest og trugade
Folket til aa taka Mahomeds Tru. I Asia grunnade
dei eit stort Rike med Hovudstaden Bagdad, som
vardt Sæte fyre deira Konung elder «Kalif». I Afrika
toko dei heile Nordsida langs med Midelhavet; derifraa
trengde dei seg inn i Spania og stomnade der
det mauriske Riket, som sidan stod lenge uppe.
Sidstpaa vilde dei og leggja Frankrike under seg;
men den frankiske Hovdingen Karl Martell samnade
ein sterk Stridsher imot deim og slog deim i eit
stort Slag (Aar 732), so dei sidan ikkje torde vaaga
nokot meir paa den Sida.
Ein Son til Karl Martell vardt sidan Konung i
Frankrike, og hans Son var den vidkunnuge Karl
den store (død 814). Han hadde myken Strid, men var
jamnan heppen, so han sidstpaa lagde under seg
heile Saksland og Sud-Tydskland med Halvparten av
Italia og eit Stykke av Spania. Dertil er han og
myket namnfræg fyre si Umsut fyre Log og Rett
og lika eins fyre Kristendom og Kunnskap. Etter
hans Daude losnade det store Riket i sunder, og
hans Sonarsøner skifte det i try Rike, som var Frankrike
og Tydskland og Italia. (843). Tittelen av «romersk
Keisar», som Karl den store hadde fenget,
gjekk sidan i Arv til Kongarne i Tydskland.
291