Skrifter i Samling Band 2 - Aasentunet

288 Skrifter i Samling II
Cæsar 1 , som elles var ein av dei mildaste og manntydaste
Hovdingar, som Minneskrifti nemner; han
var Herre yver Riket i tvau Aar, og daa vardt han
drepen i eit Raadsmøte i Rom (44 f. Kr.). Og sidstpaa
var det ein Erving etter Cæsar med Namnet
Octavianus, som fekk Yvermagti (31 f. Kr.) og sidan
var Herre yver Riket i 44 Aar. (død 14 e. Kr.). Han
vardt kallad Augustus og er reknad som den fyrste
Keisar; for etter den Tid vardt Riket eit Einvaldsrike
i Staden fyre eit Valmannsvelde. Det romerske
Riket var no so stort, at det naadde i Vest yver
Spania, Gallia og Britland, og i Aust yver Grækarland,
Litle-Asia, Syria og Ægypten; difyre er det
ogso sagt, at Keisar Augustus kunde bjoda yver
«heile Verdi». (Luc. 2, 1).
Den næste Keisaren etter Augustus var Tiberius
(død 37). I hans Dagar var det, at Frelsaren fullførde
si Sending paa Jordi, og at hans Læresveinar grunnlagde
dei fyrste kristne Samstemnor elder Soknarlag.
Den nye Lærdomen vardt hædd og hatad baade av
Judar og Heidningar, so det i lang Tid frametter var
mange, som laut lida Pinslor og Daude fyre si Tru;
men lika fullt breidde Lærdomen seg alt vidare ut
med si eigi Magt, og etter lange Tyngslor og Trengslor
hadde dei kristne Samningarne vordet so mange,
at Herrarne i Riket funno det rettaste aa lata deim
vera i Fred.
Av dei romerske Keisarar hava nokre vordet mest
namnkjende fyre Illska og Ulivnad, som Nero (død 68),
Domitianus (død 96) og Commodus (død 192); andre
hava derimot fenget eit godt Ettermæle, som Trajanus
(død 117), Antoninus Pius (død 161), Alexander Severus
(død 235) og fleire. Det vardt annsamt aa styra
det store Riket, med di at der jamnan vardt Ufred
av framande Folkeslag paa ymse Sidor. Ein Keisar,
1 Namnet er eigenlege Caesar elder Kaisar, og derav er Tittelen
«Keisar» uppkomen.