Skrifter i Samling Band 2 - Aasentunet

Skrifter i Samling II
ulike, og mange av deim era myket større, en eit
maatelegt Rike skulde vera. Det heve ikkje alltid
gjenget so fagert til, at Folket i eit Land kunde
slaa seg saman og velja seg Hovding og Regjering
etter sin eigen Hug; helder heve det ofta voret so,
at ein djerv og megtug Hovding heve lagt Landet
under seg med Hermagt, og ofta heve det endaa
voret ein framand Hovding, som heve trengt seg
inn i Landet og gjort sine eigne Fylgjesveinar til
Herrar yver Landsfolket. Dermed heve det daa
vordet ei Samanhoping av Folkeslag, som ikkje hadde
nokon Skyldskap med kvarandre; og slike Samanstøypningar
hava so ymist gjort ei Umbrøyting i
Tungemaal og Landsbunad, med di at dei undergjevne
Folk hava voret udjerve og etterlaatne og
skapat seg til etter sine framande Herrar baade i
Maal og Bunad, so at dei dermed skulde vinna seg
større Vyrdnad og Gjævleike. Derimot er der andre
Folk, som hava gjætt sine Ættarminne med Truskap
og haldet so fast paa deim, at deira framande Herrar
sidstpaa hava lært av deim og lagat seg etter deim.
Slikt er nokot, som er Vyrdnad verdt; for den Arveluten
av Maal og Minne, som vituge og skynsame Forfeder
hava leivt etter seg, er ein alt for stor Ting til aa
kasta burt elder byta fraa seg fyre eit Skin av Herredom
og Storleike. Og den rette Stormannskapen kann
godt lata seg semja med alle Tungemaal og med alle
meinlause Landsseder.
VIII. UM TILSTAND I FYRRE TIDER.
I Fylgje med denne Umsyni yver Folkeskipnaden
skulde me ogso hava ei Umsyn yver Folkeminni fraa
dei framfarne Tider; men detta er eit Maalemne, som
baade er ofsa stort og dertil ogso myket ujamt og
glepputt, med di at der heve voret lange Tider og
mange Folkeslag, som me ikkje vita nokot stort um.
283