Skrifter i Samling Band 2 - Aasentunet

268 Skrifter i Samling II
daa den Yvermunen framfyre Dyret, at han kann
reida og mengja sitt Matfang, so det verd langt
betre, en som Emnet var. Tilfanget til si Føda tek
han helst av Voksterriket, so som Korn og andre
Frukter; men dertil nøyter han ogso myket av Dyreriket,
som Fisk og Kjøt og Mjølk; og i denne Vegen
er det (som fyrr sagt) Klauvdyri, som han heve gjort
seg det meste Gagn av. Og attaat den daglege Føda
tarv han ogso Husvære og Klædnad; men i denne
Greini er det stor Skilnad, etter som Bustaden er
liggjande til. I den varmaste Jordbolken kunna Folk
hjelpa seg myket utan Klæde, og ikkje turva dei
nokot stort til Husvære helder, daa dei lett kunna
laga seg eit Tjeld av Huder elder Haarduk elder
Palmelauv og dilike Ting. I dei kaldare Jordbolkom
vil Folket derimot turva baade dugleg Klædnad og
tette Hus til Livd fyre Væta og Vetterkulden. Og
dermed fylgjer daa og, at det verd so myket større
Umsut og Umak fyre Upphaldet.
I si Busetning heve Menneskja sedvanlege skipat
seg so, at det vardt ein Bustad paa kvart Rom, som
var stort nog til aa giva Føda fyre ein Huslyd elder
fyre ei einskild Ætt, og at det ikkje vart større Fraalengd
fraa andre Bustader, en at Grannarne kunde
finnast nokot jamnan. Dermed heve det daa paa
kvar Stad vordet ei Bygd elder Grend med Folk,
som kjenna kvarandre og hava ymist Samkvæme
seg imillom. I eit slikt Samlag verd det jamt ei
Blanding av ungt og gamalt Folk, og Laget vil alltid
faa ymse Umskifte, av di at nokre falla fraa elder
døya, og andre koma til ved Fødsla og Uppvokster,
so at Laget veks paa den eine Sida og minkar paa
den andre. I eit Hundrad Aar kann det verda tvo,
tri elder endaa fleire Busetningar av ungt Folk paa
same Bustaden; og difyre hava kunnuge Folk reknat
tri Ættlekkjer elder Older 1 paa eit Hundrad Aar, so
1 Generationer.