Skrifter i Samling Band 2 - Aasentunet

Skrifter i Samling II
um Hausten, men Roti stend frisk og skyt nye Renningar
um Vaaren. Nokre Slag era so «viljuge» til
aa veksa, at naar ein heve eit Stykke av Roti elder
endaa berre ein Kvist til aa setja i Jordi, so kjem
der ein ny Vokster av det. Men elles er det dei fleste
Slagi, som øksla seg berre med Fræ elder Frukt, som
jamnaste veks ut av Toppen elder Greinom, anten
som Bær elder Neter elder Smaakorn, stundom med
ein liten Dusk av Dun elder med ein liten Veng
elder Skjaa kring um seg. Som Fyrebod elder Merke
fyre Fræet kjem der fyrst ein Tilvokster, som me
kalla Blom, og som ofta heve ein bjart og prydeleg
Lit og dertil ogso ei merkjeleg Innreiding. Paa nokre
Voksterslag (som Selja) kann den eine Stuven hava
bjartare Blomar med ei fin Mjølduft, som snart folnar
og fell av; men den andre Stuven heve døkkare
Blomar, som verda standande og skapa seg um til
Fræ; daa kann ein segja, at den eine Stuven er Han
(elder Faderstuv), og den andre er Ho (elder Moderstuv).
Paa andre Slag (som Bjørk, Hasl og Storrgras)
er der ein Kumar elder Knupp med berre Hanblom
(Mjøltraadar) og ein annan med berre Ho-blom
(Frævisar) paa same Stuven; men paa dei fleste Voksterslagi
er der Han og Ho i same Blomen, so at
Frævisarne standa i Midten, og Mjøltraadarne standa
utan i Kring. Det verd so uttydt, at den fine Dufti
i Mjøltraadom er det fyrste Emne til eit nytt Fræ,
og at Frævisarne hava ei løynleg Kraft til aa draga
denne Dufti aat seg og dermed fræva seg sjølve.
Etter dei ymse Tilhøve med Blomen og Blømingi
heve Voksterriket voret avdeilt i visse Hopar elder
Rader til ei lettare Yversyn. Den vidkjende svenske
Kunnskapsmannen Linnæus (elder Linné) deilte Voksterkynderna
i 24 Hopar etter Blomskapet, og daa
der er nokre Voksterslag, som ikkje hava nokon synleg
Blom, so sette han desse i den sidste Hopen og
gav deim eit Namn, som tyder løynmakade elder
253