Skrifter i Samling Band 2 - Aasentunet

Skrifter i Samling II
mange Straumar i Sjoen og viser seg mest paa slike
Stader, der det er eit trongt Innlaup til ein stor
Fjord, for der strøymer Sjoen so fort som ei Elv
og gjeng ut elder inn, etter som Sjoen fell elder
fløder.
Grunnen i Havet er ujamn liksom paa Landet;
sumstad er det store Djup, og sumstad er det Skallar
og Grynnor, som stiga nokot nær uppunder Sjoflata.
Dei Vidderna paa Jordi, som era yverflødde
med Vatn, era myket større en det, som er Land;
og det er endaa utreknat, at Landet er berre ein
Tridjung, men Sjoen derimot tvo Tridjungar av Jordflata;
framfyre annat er det det store Sudhavet elder
Stillehavet, som tek upp ein stor Part av all denne
Viddi. Den største Mengdi av Sjo er paa sydre Sida;
den største Landmengdi er derimot paa den nørdre
Halvparten av Jordi.
Kor Jordkloten er lagad innantil elder inn i Midten,
er oss ukunnigt; men ein merkeleg Ting er det, at
det paa ymse Stader er Teikn til store Rørslor inn
i Jordi. Paa ymse Tider kann det koma ei Risting
elder Skaking i Grunnen med ein dundrande Ljod;
det er det Tilfelle, som dei kalla Jorddune elder Jordskjelv,
og som paa nokre Stader kann hava slik
Styrke, at baade Hus og heile Byar kunna brotna
og rynja ned. Nokot likt med detta er eit annat
Tilfelle, som kann ovra seg i ymse Berg elder Jordtoppar,
som dei kalla Eldberg (elder Vulkaner); det
gjeng so til, at der paa ymse Tider sprett upp ein
Strøym av Eldmyrja og stundom ei sjodande og
gloande Røra, som sig ut yver Berget og sidan
storknar og brest isunder og verd liggjande som ei
Steinurd kring um Opningi. Slike Eldberg er der
paa Island og ved Midelhavet, men dei fleste av
deim liggja paa Vestersida av Amerika og kring um
det store Sudhavet. Paa nokre Stader er det ogso
Merke til, at der eingong heve voret Eldberg, som
227