ฉบับสมบูรณ์ - สถาบันพระปกเกล้า

สถาบันพระปกเกลา : การศึกษาเพื่อเสริมสรางความซื่อตรงในสังคมไทย
เสนอ : ศูนยสงเสริมและพัฒนาพลังแผนดินเชิงคุณธรรม
2.4 แนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับการขัดเกลาทางสังคม (Socialization)
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน ๒๕๔๒ (2542) ไดใหความหมายของ
การขัดเกลาทางสังคม หมายถึง กระบวนการทางสังคมกับจิตวิทยาซึ่งมีผลทําใหบุคคลมี
บุคลิกภาพตามแนวทางที่สังคมตองการ เด็กที่เกิดมาจะตองไดรับการอบรมสั่งสอนใหมีความ
เปนคนโดยแทจริง สามารถอยูรวมและมีความสัมพันธกับคนอื่นไดอยางราบรื่น
สวน Popenoe (อางถึงในคณะมนุษยศาสตรและสังคมศาสตร มหาวิทยาลัยบูรพา,
2551) กลาววา การขัดเกลาทางสังคม หมายถึง กระบวนการของคนในสังคมในการกระทํา
ระหวางกันทางสังคม การไดรับรูปแบบของบุคลิกภาพ (Personality) และการเรียนรู
(Learning) การดําเนินวิถีชีวิตในรูปแบบตางๆ จากสังคมและกลุม สอดคลองกับ Theodrson
(อางถึงในคณะมนุษยศาสตรและสังคมศาสตร มหาวิทยาลัยบูรพา, 2551) การขัดเกลาทาง
สังคม หมายถึง กระบวนการเรียนรูวัฒนธรรมและวัฒนธรรมยอยของคนในสังคมหรือกลุม
สังคม รวมถึงพฤติกรรมและการกระทําที่จะตองแสดงตามสถานภาพและบทบาทที่เปลี่ยนไป
ทั้งนี้ คลังปญญาไทย (2552) กลาววา การขัดเกลาทางสังคม คือ กระบวนการ
ที่สังคมหรือกลุมสั่งสอนโดยตรงหรือโดยออมใหผูที่จะเปนสมาชิกของกลุมไดเรียนรูและ
รับเอาระเบียบวิธีกฎเกณฑ ความประพฤติ และคานิยมตางๆ ที่กลุมไดกําหนดไวเปนระเบียบ
ของความประพฤติและความสัมพันธของสมาชิกของสังคมนั้น ซึ่งสมาชิกของสังคมจะตอง
ผานกระบวนการขัดเกลาทางสังคมตลอดชีวิต ทั้งโดยตรงและโดยออม (อางถึงใน
คณะมนุษยศาสตรและสังคมศาสตร มหาวิทยาลัยบูรพา, 2551)
โดยสรุปแลว การขัดเกลาทางสังคม คือ การเรียนรูของสมาชิกในสังคมทั้งรูปแบบ
ที่เปนทางการและไมเปนทางการ เพื่อพัฒนาบุคลิกภาพตามความตองการของสังคม
คณะมนุษยศาสตรและสังคมศาสตร มหาวิทยาลัยบูรพา (2551) อธิบายวาแนวคิด
เกี่ยวกับการขัดเกลาทางสังคม ที่สําคัญมี 3 แนวคิดดังนี้
1) การขัดเกลาทางสังคมเปนการสืบทอดวัฒนธรรมระหวางคนรุนหนึ่งกับคน
อีกรุนหนึ่ง (Socialization as enculturation)
แนวคิดนี้มองวา บุคคลรับเอาวัฒนธรรมเขามาเปนสวนหนึ่งของบุคลิกเขา
อยางตรงไปตรงมา โดยอัตโนมัติ เพราะเกิดขึ้นจากการรับรูซ้ําๆ ซากๆ เปนเวลานานจน
ซึมซาบเขาไปโดยที่เกือบจะไมมีการแปรสภาพวัฒนธรรมนั้นๆ เลย
นัยยะสําคัญของแนวคิดนี้ อธิบายไดใน 3 ลักษณะ คือ
58