ฉบับสมบูรณ์ - สถาบันพระปกเกล้า

สถาบันพระปกเกลา : การศึกษาเพื่อเสริมสรางความซื่อตรงในสังคมไทย
เสนอ : ศูนยสงเสริมและพัฒนาพลังแผนดินเชิงคุณธรรม
ระดับ 1: ระดับกอนกฎเกณฑ (Pre-conventional level) เปนระดับกอนมี
จริยธรรมอยางมีเหตุมีผลหรือกอนกฎเกณฑสังคม เด็กสวนใหญที่อยูในระดับนี้จะมีอายุต่ํา
กวาเกาป การคิดเหตุผลทางจริยธรรมของเด็กยังอาศัยรูปธรรมและทัศนะของแตละคน
การคิดเหตุผลทางจริยธรรมที่เปนนามธรรมไดจะตองมีวัยและการพัฒนาทางสังคมและ
สติปญญาที่สูงกวาระดับนี้ เหตุผลทางจริยธรรมที่เปนรูปธรรม คือเหตุผลที่สามารถสังเกตเห็น
หรือจับตองได กฎระเบียบของสังคมที่เด็กในระดับนี้ ที่เด็กยึดถือทั้งหมดมาจากคําสอน
แนะนํา ของพอแมหรือครู ทั้งนี้การพัฒนาจริยธรรมระดับนี้แบงออกเปนสองขั้นตอน
ขั้นตอนที่ 1 ขั้นตอนหลบหลีกการลงโทษ (Punishment and
obedience orientation) เปนขั้นการปรับตัวตามการถูกลงโทษหรือการยอมทําตาม เชื่อฟงตาม
คําสั่ง เด็กมีเหตุผลที่จะกระทําความดี เพราะไมอยากถูกลงโทษ เด็กวัยนี้ (อายุสองถึงเจ็ดป)
จะยังไมสนใจในความคิดเห็นของผูอื่น
ขั้นตอนที่ 2 ขั้นตอนถือผลประโยชนของตน (Individualism)
เปนขั้นตอนที่ถือเอาผลประโยชนของตนเองเปนใหญหรือเปนหลัก เด็กในวัยนี้จะตัดสินใจเอา
ทางเลือกที่คิดวาถูกและมีความเหมาะสมทางจริยธรรม โดยขึ้นอยูกับความสนใจของเขา ใน
ชั้นนี้พฤติกรรมที่ดีงามถูกตองตามเหตุผลของเด็กจะขึ้นอยูกับรางวัลตอบแทนหรือคําชมเชย
หรือสิ่งตอบแทนตางๆ เชนขนม หรือ เงินที่ไดรับจากการกระทํา ในขั้นตอนนี้เด็กยังยึดตนเอง
เปนใหญหรือเปนศูนยกลาง (Egocentrism or Egoistic orientation) อยูมาก ดังนั้นชวงวัยนี้
เด็กจะยังไมสนใจพิจารณาเหตุผลของเด็กคนอื่นและเหตุผลทางจริยธรรมที่เด็กคนหนึ่งเห็นวา
ดีงามถูกตอง อาจไมตรงหรือขัดกับเด็กคนอื่นก็ได
ระดับที่ 2: ระดับตามกฎเกณฑ (Conventional level) เปนระดับมีกฎเกณฑ
ทางสังคม คนหนุมสาวและผูใหญในสังคมสวนใหญ จะมีการพัฒนาจริยธรรมอยูในระดับนี้ มี
เหตุผลของการตัดสินใจวาอะไรดีงามที่เกี่ยวของกับการเห็นชอบของผูอื่นดวย บุคคลที่อยูใน
การพัฒนาจริยธรรมระดับนี้ เริ่มใชกฎเกณฑตางๆ ของสังคมมากขึ้น มากําหนดความถูกตอง
และความดีตามควร ทั้งนี้เหตุผลทางจริยธรรมนี้แบงไดเปนสองขั้นตอน คือ
ขั้นตอนที่ 3 ขั้นตอนคลอยตามผูอื่น (Mutual interpersonal
normative morality) เปนระดับคลอยตามความคาดหวังทางสังคมหรือการยอมรับของกลุม
ผูที่พัฒนาการทางจริยธรรมอยูในขั้นตอนนี้ (อายุ 10-13 ป) ตองการการยอมรับของกลุมวา
เปนคนดี บุคคลในระดับนี้จะกระทําในสิ่งที่สังคมคาดหวัง ผูที่อยูในขั้นตอนนี้จะปฏิบัติตน
ตามระเบียบขอบังคับและคําสั่งของเจาหนาที่ ซึ่งทําใหเขามีพฤติกรรมเปนที่ยอมรับของสังคม
56