V o r l e s u n g Chemie II
V o r l e s u n g Chemie II V o r l e s u n g Chemie II
www.archaeometrielabor.com © 2001-2004 Archäometrielabor Kunststoffe I Symbol Kunststoff TG [°C] ABS Acrylnitril-Butadien-Styrol -85 / 95-105 ACM Acrylatkautschuk AMMA Acrylnitril-Methylmethacrylat ASA Acrylnitril-Styrol-Acrylat -40 / 95 AU Polyetherurethan PnBMA Poly-n-butylmethacrylat 20 PiBMA Poly-i-butylmethacrylat 55 CA Celluloseacetat 180 CAB Celluloseacetobutyrat CAP Celluloseacetatpropionat CF Kresol-Formaldehyd CMC Carboxymethylcellulose CMS Chlorsulfoniertes Polyethylen CN Cellulosenitrat 56 COC Cycloolefin-Copolymer 0-230 CP Cellulosepropionat CR Chloropren-Kautschuk CS Casein CSM chlorsulfoniertes Polyethylen DAP Diallylphtalat EAC Ethylen-Acrylsäure-Copolymer EC Ethylcellulose E/P Ethylen/Propylen ECTFE Ethylen-Chlortrifluorethylen ETFE Ethylen-Tetrafluorethylen EP Epoxid 70-200 EPDM Ethylen-Propylen-Terpolymer-Kautschuk EPM Ethylen-Propylen-Copolymer EPS expandiertes Polystyrol EU Polyesterurethan EVA Ethylen-Vinylacetat-Copolymer -24 EVAC Ethylen-Vinylacetat EVAL Ethylen-Vinylalkohol FEP Tetrafluoretylen-Hexafluorpropylen FKM Fluorkautschuk IIR Isobuten-Isopren-Kautschuk LCP Flüssigkristall-Polymer MABS Methacrylat-Acrylnitril-Butadien-Styrol MBS Methacrylat-Butadien-Styrol MC Methylcellulose 140 MF Melamin-Formaldehyd MFQ Fluor-Silikon-Kautschuk MPF Melamin-Phenol-Formaldehyd MVQ Methyl-Vinyl-Kautschuk NBR Acrylnitril-Butadien-Kautschuk (Nitrilkautschuk) Polyacrylsäurebutylester -50 PA Polyamid PA-11 Polyamid 11 (Aminoundecansäure) 49 PA-12 Polyamid 12 (Laurinlactam) 49 PA-46 Polyamid 46 (1,4-Diaminobutan, Adipinsäure) 94 / 31 / -10 PA-6 Polyamid 6 (ε-Caprolactam) 78 / 28 / -8 PA-66 Polyamid 66 (Hexamethylendiamin / Adipinsäure) 90 / 39 / -6 PA-610 Polyamid 610 (Hexamethylendiamin, Sebacinsäure) 77 / 48 / 19 PA 6-3-T amorphes Polyamid 152 / 114/ 97 PAEK Polyaryletherketon PAI Polyamidimid 250-275 PAN Polyacrylnitril PB Polybuten (isotaktisch) -25 PB-1 Polybuten-1 PBA Poly-n-butylacrylat -54 PBI Polybismeleinmid 250 1 Tab. Kurzzeichensymbole und Glasübergangstemperaturen einiger Kunststoffe. aus: • Ehrenstein/Riedel/Trawiel, ‚Praxis der Thermischen Analyse von Kunststoffen’, Carl Hanser Verlag, München 2003 • Hellerich/Harsch/Haenle, ‚Werkstoff-Führer Kunststoffe’, Carl Hanser Verlag, München 2001 • Horie, ‚Materials for Conservation’, Reed Educational and Professional Publishing Ltd, 1987 • Menges/Haberstroh/ Michaeli/Schmachtenberg, '‚Werkstoffkunde Kunststoffe’, Carl Hanser Verlag, München2002
- Page 2 and 3: www.archaeometrielabor.com © 2001-
www.archaeometrielabor.com © 2001-2004 Archäometrielabor<br />
Kunststoffe I<br />
Symbol Kunststoff TG [°C]<br />
ABS Acrylnitril-Butadien-Styrol<br />
-85 / 95-105<br />
ACM Acrylatkautschuk<br />
AMMA Acrylnitril-Methylmethacrylat<br />
ASA Acrylnitril-Styrol-Acrylat<br />
-40 / 95<br />
AU Polyetherurethan<br />
PnBMA Poly-n-butylmethacrylat<br />
20<br />
PiBMA Poly-i-butylmethacrylat<br />
55<br />
CA Celluloseacetat<br />
180<br />
CAB Celluloseacetobutyrat<br />
CAP Celluloseacetatpropionat<br />
CF Kresol-Formaldehyd<br />
CMC Carboxymethylcellulose<br />
CMS Chlorsulfoniertes Polyethylen<br />
CN Cellulosenitrat<br />
56<br />
COC Cycloolefin-Copolymer<br />
0-230<br />
CP Cellulosepropionat<br />
CR Chloropren-Kautschuk<br />
CS Casein<br />
CSM chlorsulfoniertes Polyethylen<br />
DAP Diallylphtalat<br />
EAC Ethylen-Acrylsäure-Copolymer<br />
EC Ethylcellulose<br />
E/P Ethylen/Propylen<br />
ECTFE Ethylen-Chlortrifluorethylen<br />
ETFE Ethylen-Tetrafluorethylen<br />
EP Epoxid<br />
70-200<br />
EPDM Ethylen-Propylen-Terpolymer-Kautschuk<br />
EPM Ethylen-Propylen-Copolymer<br />
EPS expandiertes Polystyrol<br />
EU Polyesterurethan<br />
EVA Ethylen-Vinylacetat-Copolymer<br />
-24<br />
EVAC Ethylen-Vinylacetat<br />
EVAL Ethylen-Vinylalkohol<br />
FEP Tetrafluoretylen-Hexafluorpropylen<br />
FKM Fluorkautschuk<br />
<strong>II</strong>R Isobuten-Isopren-Kautschuk<br />
LCP Flüssigkristall-Polymer<br />
MABS Methacrylat-Acrylnitril-Butadien-Styrol<br />
MBS Methacrylat-Butadien-Styrol<br />
MC Methylcellulose<br />
140<br />
MF Melamin-Formaldehyd<br />
MFQ Fluor-Silikon-Kautschuk<br />
MPF Melamin-Phenol-Formaldehyd<br />
MVQ Methyl-Vinyl-Kautschuk<br />
NBR Acrylnitril-Butadien-Kautschuk (Nitrilkautschuk)<br />
Polyacrylsäurebutylester<br />
-50<br />
PA Polyamid<br />
PA-11 Polyamid 11 (Aminoundecansäure)<br />
49<br />
PA-12 Polyamid 12 (Laurinlactam)<br />
49<br />
PA-46 Polyamid 46 (1,4-Diaminobutan, Adipinsäure)<br />
94 / 31 / -10<br />
PA-6 Polyamid 6 (ε-Caprolactam)<br />
78 / 28 / -8<br />
PA-66 Polyamid 66 (Hexamethylendiamin /<br />
Adipinsäure)<br />
90 / 39 / -6<br />
PA-610 Polyamid 610 (Hexamethylendiamin,<br />
Sebacinsäure)<br />
77 / 48 / 19<br />
PA 6-3-T amorphes Polyamid<br />
152 / 114/ 97<br />
PAEK Polyaryletherketon<br />
PAI Polyamidimid<br />
250-275<br />
PAN Polyacrylnitril<br />
PB Polybuten<br />
(isotaktisch) -25<br />
PB-1 Polybuten-1<br />
PBA Poly-n-butylacrylat<br />
-54<br />
PBI Polybismeleinmid<br />
250<br />
1<br />
Tab.<br />
Kurzzeichensymbole und<br />
Glasübergangstemperaturen<br />
einiger Kunststoffe.<br />
aus:<br />
• Ehrenstein/Riedel/Trawiel,<br />
‚Praxis der Thermischen Analyse<br />
von Kunststoffen’, Carl<br />
Hanser Verlag, München<br />
2003<br />
• Hellerich/Harsch/Haenle,<br />
‚Werkstoff-Führer Kunststoffe’,<br />
Carl Hanser Verlag, München<br />
2001<br />
• Horie, ‚Materials for Conservation’,<br />
Reed Educational<br />
and Professional Publishing<br />
Ltd, 1987<br />
• Menges/Haberstroh/<br />
Michaeli/Schmachtenberg,<br />
'‚Werkstoffkunde Kunststoffe’,<br />
Carl Hanser Verlag, München2002
www.archaeometrielabor.com © 2001-2004 Archäometrielabor<br />
PBT<br />
PC<br />
PCD<br />
PCTFE<br />
PDAP<br />
PE<br />
PEA<br />
PE-HD<br />
PE-LD<br />
PE-LLD<br />
PEBA<br />
PEC<br />
PEEK<br />
PEG<br />
PEHA<br />
PEI<br />
PEK<br />
PEKEEK<br />
PEMA<br />
PEP<br />
PES<br />
PET<br />
PF<br />
PFA<br />
PI<br />
PETP<br />
PF<br />
PIB<br />
PIR<br />
PK<br />
PMI<br />
PMA<br />
PMMA<br />
PMP<br />
POB<br />
POM<br />
PP<br />
PP-H<br />
PPA<br />
PPE<br />
PPS<br />
PPSU<br />
PPO<br />
PPX<br />
PS<br />
PS-S<br />
PSU<br />
PTFE<br />
PUR<br />
PVAC<br />
PVAL<br />
PVB<br />
PVC-C<br />
PVC-P<br />
PVC-U<br />
PVDF<br />
PVF<br />
PVK<br />
PVP<br />
SAN<br />
SB<br />
SBR<br />
SMS<br />
SAN<br />
SI<br />
TFB<br />
TPE-S<br />
Polybutylenterephtalat<br />
Polycarbonat<br />
Polycarbonatimid<br />
Polychlortrifluorethylen<br />
Polydiallylphthalat<br />
Polyethylen (Polyethen)<br />
Polyethylacrylat<br />
Polyethylen-high density<br />
Polyethylen-low density<br />
Polyethylen-linear low density<br />
Polyether-Block-Amid<br />
Chloriertes Polyethylen<br />
Polyetheretherketon<br />
Polyethylenglykol<br />
Poly-2-ethylhexylacrylat<br />
Polyetherimid<br />
Polyetherketon<br />
Polyetherketonetheretherketon<br />
Polyethylmethacrylat<br />
Ethylenpropylen<br />
Polyethersulfon<br />
Polyethylenterephthalat<br />
Phenol-Formaldehyd<br />
Perfluoralkoxy-Copolymerisat<br />
Polyimid<br />
Polyethylenterephtalat<br />
Phenol-Formaldehydharz (Phenoplaste)<br />
Polyisobutylen<br />
Polyisocyanurat<br />
Polyketon<br />
Polymethacrylimid<br />
Polymethylacrylat<br />
Polymethylmethacrylat<br />
Polymethylpenten<br />
Polyoxybenzoat<br />
Polyoxymethylen (Polyformaldehyd)<br />
Polypropylen<br />
Polypropylen-Homopolymer<br />
Polyphthalamid<br />
Polyphenylenether<br />
Polyphenylensulfid<br />
Polyphenylensulfon<br />
Polyphenyloxid<br />
Poly-p-xylen<br />
Polystyrol<br />
Polystyrol (syndiotaktisch)<br />
Polysulfon<br />
Polytetrafluorethylen<br />
Polyurethan<br />
Polyvinylacetat<br />
Polyvinylalkohol<br />
Polyvinylbutyral<br />
chloriertes Polyvinylchlorid<br />
Polyvinylchlorid (mit Weichmacher)<br />
Polyvinylchlorid (ohne Weichmacher)<br />
Polyvinylidenfluorid<br />
Polyvinylfluorid<br />
Polyvinylcarbazol<br />
Polyvinylpyrolidon<br />
Styrol-Acrylnitril<br />
Styrol-Butadien<br />
Styrol-Butadien-Kautschuk<br />
Styrol-α-Methylstyrol<br />
Styrol-Acrylnitril<br />
Silikon<br />
Tetrafluorethylen/Hexafluorpropylen/<br />
Vinylidenfluorid-Copolymerisat<br />
Styrolcopolymer<br />
45-60<br />
145-160<br />
20-60<br />
-20<br />
-22<br />
< -100<br />
< -100 / -10<br />
145<br />
-55<br />
-55<br />
215-230<br />
65<br />
225-230<br />
250-260<br />
400<br />
69<br />
19<br />
105-120<br />
(isotaktisch) 50<br />
-70<br />
-85<br />
(isotaktisch) 0-20<br />
(isotaktisch) -20<br />
85-95<br />
85<br />
90-100<br />
(syndiotaktisch) 90-100<br />
185-190<br />
125-130<br />
-113 / 127<br />
18-29<br />
75<br />
-50-80<br />
80<br />
40<br />
-45<br />
-20<br />
95-105<br />
86<br />
-85 / 100<br />
2
www.archaeometrielabor.com © 2001-2004 Archäometrielabor<br />
UF<br />
UP<br />
VE<br />
VCE<br />
VCEVAC<br />
VPE<br />
andere :<br />
PP-GF<br />
FK<br />
GFK<br />
GF-EP<br />
GF-UP<br />
TSG<br />
RSG<br />
LCP<br />
Urea-Formaldehyd (Harnstoff-<br />
Formaldehyd)<br />
ungesättigte Polyester<br />
Vinylester<br />
Vinylchlorid-Ethylen<br />
Vinylchlorid-Ethylen-Vinylacetat<br />
Polyethylen, vernetzt<br />
Polypropylen-Glasfaser<br />
Faserverstärkter Kunststoff<br />
Glasfaserverstärkter Kunststoff<br />
Glasfaserverstärktes Epoxidharz<br />
Glasfaserverstärkte Polyesterharze<br />
Thermoplastschaumguss<br />
Reaktionsschaumguss<br />
Liquid-Crystal-Polymer<br />
70-150<br />
3