Skrifter i Samling Band 3 - Aasentunet

374 Skrifter i Samling III
fraa dan framfarne Tidi, og Huglyndet 1 rørest ved di
paa ein godgjerande Maate. – Kva kann væl denne
aalmennelege Tilhugen koma av? Han er djupt inngrodd
i dan kennesame og sedelege Folke-Kyndi 2 ,
som allstad, dar som ho viser seg uskemd og nokorleid
fremdad og vitrad, vil ytra seg i ei samhugarleg
elder medlidande Kensla 3 , og som, naar ho lyder
sin beste Inngivnad, vil elska og vyrda seg sjølv i
Aalmenningskapen aat Slægti, og inkje i Einstødingskapen
aat Mannen. 4 Til aa kenna denne vidspreidde
einaste Slægti, som me høyra til; til aa skyna hennar
andelege Liv, som ogso fører vaar eigen litle LivsBaat
med seg paa sin store Straum; til aa læra i da
minste aa vona, kva Mid og Maal da er, som me
stemna mot; da maa væl vera eit Fyremaal fyre dan
høgste Traadomen 5 i dei Ting, som høyra berre til
Menneskjo. – Og kvar er da væl, at Menneskjo 6
syner seg fyre oss i sin sanne Skapnad, i sitt sjølvare
Liv, soleid som i Heimssogo? I henne, og berre i
henne er da, at me kennast ved da, som er jamstød
og alltid varande Folke-Kynd 7 , under so mange tilfellege
Umskapnadar, under alle dei ymise Seder
og Sereigner 8 , som høyra til Tid og Stad. Vistnog
ytrar denne Kyndi seg i mange skiftande Skap 9 ; ho
er næm til aa taka imot baade Tilskapnad og Vanskapnad,
baade Atterhald og Framskot; men likevæl
er daa allstad dei same Upplagi 10 og Emni tilstadar,
1 Gemyttet.
2 i Menneskenes følende og moralske Natur.
3 en sympathetisk Følelse.
4 I Orig. «nicht in der Isolirung der eigenen Person, sondern in
der Allgemeinheit des Geschlechtes».
5 Interesse; egentlig: Tragten, ogsaa noget at tragte eller «traa»
efter.
6 Menneskeheden
7 Menneske-Natur.
8 Eiendommeligheder.
9 Former.
10 Anlæg.