Skrifter i Samling Band 3 - Aasentunet

Skrifter i Samling III
Flagg og Fanor, ved Riksvaapen og Skjoldemerke;
men alt detta er daa berre som eit Bumerke elder
ei Utanpaaskrift, medan derimot Maalet er nokot,
som viser inn i sjølve Hugen og Tankelaget hjaa eit
Folkeslag. «Maalet er Saali i Landslyden, det er
Landslyden sjølv,» segjer ein hollandsk Maalmann.
Men naar no ein Landslyd aldri fær nokor Greida
paa, kvat som er hans rette Maal, og han so alltid
fær høyra, at det Maalet, som Forfederne hadde,
er uduglegt og ubrukande, so kann det snart skeiva
so til, at han ikkje hever nokot annat Maal en det,
som han laaner av andre Folk. Og daa er det rette
Folkemerket burtkastat.
Og so er det tilsidst aa merka, at naar ein Landslyd
ikkje hever Skrift elder Bøker fyre seg sjølv og
ikkje visar seg fyre andre Folk med nokot Arbeid i
Skrift elder Tale i sitt eiget Maal, so er det Von til,
at han lett vil vera avgløymd og aldri paahugsad
imillom dei Folk, som hava Bokmaal og Bokrike
etter eigen Tilskapnad. Um han endaa kann hava
eit godt Maal fraa gamall Tid, so vil det ikkje hjelpa,
so lenge som andre Folk ikkje vita nokot av det
elder sjaa nokot Merke til det. Detta hava me no
her hjaa oss eit godt Exempel paa. Som kunnugt
er, hever Maalkunnskapen i seinare Tider gjort overslege
store Framstig, med di at lærde Menner paa
ymse Stader, og fyrst og fremst i Tydskland, hava
drivet so trottugt paa aa røkja etter, kvar alle Ord
ero komne ifraa, og kor mange Maal det er, som
hava eit visst Ord, og korleides Ordet hever skapat
seg til i kvart Maal. Soleides hava dei daa i sine
Ordbøker mange Samanstellingar av dei «germaniske»
Maalom, det er Tydsk og Engelsk, Hollandsk og
Nordisk; og i denne Uppstellingi viser det seg daa
alltid, at det gamle «nordiske» (Gamlemaalet vaart)
hever ein høg Rang imillom dei samskylde Maalom;
men nokot nyare Maal i vaart Land hever ikkje komet
209