Skrifter i Samling Band 3 - Aasentunet

206 Skrifter i Samling III
IV. FYLGJOR AV UMBYTET.
At eit slikt Maalskifte maatte føra mangt med seg,
som ikkje var alt so heppelegt, er nokot, som ein
lett kann tenkja seg til. Fyre det fyrste kunna me
nemna, at myket godt Arbeid, som fyrr var gjort,
vart dermed burtkastat. Der hadde voret ei Tid, daa
skynsame Landsmenner hadde fenget Hug til bokleg
Lærdom og tillagt seg den Upplysning og Kunnskap,
som Tidi gav Tilleiding til; dei hadde dertil med
tamt seg upp til aa skriva sitt eiget Maal baade i
høgre og laagare Stil, som me kunna sjaa so mange
gode Prøvor paa, millom annat i ei Bok, som er
kallad Kongsspegel (Konungs Skuggsjaa). Kloster-
Menner og Prestar hadde teket seg til aa yversetja
gudelege Bøker fraa Latin; andre hadde yversett
ymse Diktingar og Riddarsogor fraa Gamalfransk til
Trøyskapslesnad fyre Folk paa Herregardom og i
sjølve Kongsgarden. Og i slike Tiltak hadde dei
alltid voret annsame til aa visa Maalet fram i sin
fagraste Skapnad med høvelege Ordlag og med Velklang
og Vænleike i Stilen. Hadde no alt gjenget
fram, som det stemnde til, so vilde detta vera eit
godt Grunnlag til eit heimelegt Bokrike, som sidan
kunde auka seg med Aarom og alltid stiga fram til
større Fullkomenskap, so at vaart Land kunde standa
jamhøgt med dei andre. Men so, som det no skeivade
seg til, so var alt detta Arbeidet spillt.
Dernæst er no det aa merka, at det nye Maalet
maatte verta nokot framandt fyre Aalmugen og føra
mangt med seg, som Folket ikkje kunde skyna.
Detta var no og ei Uheppa; men so faa me daa
ikkje leggja for myki Vegt paa den Ting. For eit
Bokmaal, som skal gjelda fyre eit heilt Land, vil alltid
hava med seg eit og annat, som ikkje alle skyna,
og endaa eit ervelegt Maal vil med den skriftlege
Dyrkning smaatt um senn rika seg til med ymse