Skrifter i Samling Band 3 - Aasentunet

Skrifter i Samling III
kjem der større Skilnad, med di at sume av Brevom
bregda meir paa Dansk, og stundom paa Svensk og.
No kunde me aldri venta, at Kvardagsmaalet hjaa
Aalmugen no i vaar Tid skulde vera lika rikt og
reint og stødt i Ordlaget som det gamle Bokmaalet.
Der er ymse gamle Ord, som no synast aa vera avgløymde,
og ymse andre, som berre hava haldet seg
uppe i ein og annan Avkrok av Landet. Det kann
stundom hava seg so, at Ordet gjekk av Bruk, av
di at den Ting, som Ordet nemnde, var sjølv komen
av Bruk; men det kann vel oftaste hava sin Grunn
deri, at Folket aldri fekk sjaa desse Ordi i Skrift og
difyre ikkje fekk nokor Minning um deim. So kann
det og vera mange slike Ord, som endaa i gamle
Dagar vaaro litet kjende; soleides dei mange prydelege
Ord, som Skaldarne hadde brukat i sine snyrtelege
og høgstillte Vers, og som vel ikkje hadde voret
i nokot sedvanlegt Bruk hjaa Aalmugen. – Og so
som det hever gjenget med einskilde Ord, so hever
det og gjenget med ymse Former elder Ordskap, og
helst med dei sokallade Bøygningsformer, med di at
sume av deim ero burtfallne (so som Personsformerna
i Verbet), og ymse andre hava vortet myket skjeplade
og utydelege, so som Eigefallet (Genitiv) i Namnordom,
og Vonalaget (Konjunktiv) i Verbet. Elles er
no detta nokot, som hever gjenget lika eins i andre
Maal, der det helder ikkje no er so mange Bøygningsformer,
som det fyrr hever voret.
I sjølve Ljodlaget (Lydsystemet) hever Aalmugemaalet
so god Samstevja med det gamle Bokmaalet,
at det mest berre er eit Par Avbrøyte, som her er
verdt aa nemna. Det eine er, at den gamle Medljoden
pb (th) hever her (som i Svensk og Dansk)
gjenget yver til «t» i dei fleste Tilfelle, og til «d» i
nokre faae Ord. (Ex. takka, tekkja, ting; daa, dei,
denne). Det andre er, at «hv» som vidaste no heiter
«kv» (Ex. kvass, kvit, kvila), og at «h» er jamnaste
201