Skrifter i Samling Band 3 - Aasentunet

Skrifter i Samling III
fyre fem elder seks Hundrad Aar sidan, sume i Norig
og sume paa Island, men allesaman i eitt og same
Maal med vel tilskapad Stil og med støde, regelfaste
Former. Sume av deim hava leget ulesne og urørde
det eine Hundradaaret etter det andre og ero ikkje
eingong komne paa Prent fyrr en no i dei sidste
Aarom. Andre derimot, og serlege Kongesogorna,
hava lenge voret kjende; men aldri nokot vidare etterspurde
her i Landet, fyrr en etter at dei vaaro yversette
paa Dansk. Paa Island hever Folket derimot
haldet paa aa lesa deim utan nokon Yversetnad, og
dermed hever det daa og fenget ei god Tilstyrkning
i Vanen til aa bruka sitt eiget gamle Maal.
I desse gamle Skrifter finna me daa det Maalet,
som er det rette Grunnlaget fyre Tungemaalet hjaa
Aalmugen her i Landet. So snart som me venja oss
til den gamle Skrivemaaten og berre lesa Ordi etter
vaar eigen Munntame, so finna me, at detta Maalskapet
hever myket likt med Bygdarmaalet i mange
Deilder av Landet; og um no Bygdarmaali elles
hava nokon Skilnad i ymse Smaating, so vil det daa
likafullt visa seg, at dei alle ganga ut fraa det same
Maalet som serskilde Greiner av same Stuven. Og
av samtidlege Uppteikningar til vaar Landssoga faa
me daa og ei Upplysning um, at detta Maalet eingong
stod trygt paa sin eigen Grunn, jamsides med
Svensk og Dansk, og at det var so vel tilskapat og
so trottugt hævdat i skriftlege Verk, at det i seinare
Tider hever vunnet seg myken Vyrdnad hjaa maalkunnuge
Menner baade innanlands og utanlands. Det
hever vortet vyrdt som Mynster fyre Gamlemaalet i
«Norden», so at baade Svenskar og Danskar hava
kallat det «fornnordisk» elder «oldnordisk», likasom
og dei tydske Maalmenner kalla det «altnordisch» og
vyrda det høgt som ei gild og gjæveleg Grein av
dei samskylde «germanske» Maalom. Men naar no
det norske Bondemaalet hever so myket likt med
199