Skrifter i Samling Band 3 - Aasentunet

Skrifter i Samling III
paakravt, at dette Bygdarmaalet skulde no strakst i
dette Aar setjast i Staden fyre det innførde Bokmaalet;
men nokot slikt hever inkje voret paakravt.
Det hever inkje slik ei Braadhast med dette Maalet,
at det no paa Timen skulde takast upp som Embættesmaal;
det er langt betre Raad at fremda og
dyrka det fyrst i nokre Aar paa andre Maatar. Men
naar det dernæst heiter, at dette Maalet hever hittil
vist seg heilt ubrukande til Greiding av dei høgre
Maalemni, som høyra Landslyden til, so er dette
nokot, som eg inkje kann skyna. Kvarhelst er det,
at dette Maalet hever voret freistat til sovoret Bruk
og viist seg reint ubrukande? Me visste inkje rettare,
en at Norsken hever lika so god Raad paa Ord som
Dansken, og naar norske Ord vanta, hever han same
Retten som Dansken til at bruka framande Ord. Og
nokre ukunnige og uhage Freistnadar (Forsøg) ero
her inkje vyrdande. Um ein Mann, som inkje kunde
Maalet, vilde setja seg til at skriva i det, og han daa
kom i Knipa, som ventande var, so er dette inkje til
at retta seg etter; det hever eit annat Lag med den,
som kann Maalet, en med den, som inkje kann det.
Og um nokon vilde tolka slike Skilningar som Metafysik,
Naturfilosofie o. s. v. med eit einaste Ord paa
Norsk, og han daa fann det reint raadlaust, so er
helder inkje dette til at retta seg etter. Det skal
ingen krevja, at Maalet skal hava Ord fyre alle slike
Ting, som aldri kunna verda nokot aalmennelegt Vitmaal;
slikt finst inkje nokot heimelegt Namn paa i
andre Maal helder, og lika so litet i Dansken som i
Norsken.
Det kling nokot undarlegt, naar det her er lagt
slik ei Vigt paa, at det, som dette Maalet vantar, er
ein aalmenneleg Gildskap (Gyldighed) eller «sann aalmenneleg
Nationalitet». At eit Bokmaal kann trenga
til stødt og stendigt Bruk i nokre Aar, fyrr en det
fær aalmenneleg Gildskap i alle Smaadeilder, det
157