Skrifter i Samling Band 3 - Aasentunet

Skrifter i Samling III
det er inkje so grant med, um Talet er nokot større
elder mindre; naar det fyrst er avgjort, at dette Maalet
er rikjande (herskende) yver største Viddi av Landet
og hjaa største Mengdi av Landsens Folk; og
dessforutan kunde det kanskje visa seg, at den andre
Deilen av Folket kann ogso bera Kjensla paa dette
Maalet, so at han med nokon Tilvane kann skyna
det so vidt i Tale og Skrift, at det berre verd eit
og annat Ord, som kann trenga til Tyding, og vel
inkje fullt so mange Ord som i Dansken med all si
framande Iblanding, som Folk inkje skynar utan
mange Tydingar og mange Aars Tilvane.
No kann det so vera, at eit Bondestand inkje
gjerer ein heil «Nation» elder Landslyd fyre seg
sjølv; men daa verd det vel endaa vissare, at eit
Embættesstand aldri kann gjera nokon Landslyd;
skulde eit av desse Standi utgjera ein Landslyd einsaman,
so maatte det daa helst vera Bondestandet.
Eit Bondestand som utfyller største Parten av Landsens
Folkamengd og er ættat ifraa Landsens gamle
Ibuar, maa daa vel hava so gildt Emne til ein Landslyd,
som nokon vil krevja; for det kann aldri vera
Tvil um, at Bonde-Søner kunna verda Embættesmenner
og dugande Menner ogso. Det er ingi Naudtorv
til, at alle Embættesmenner skulo vera Utlendingar
med framande Namn og Titlar og med eit
framandt Maal; for det kann ingen prova, at dette
Folkaslaget skulde hava mindre Vit og Næme en alle
dei andre, so at det alltid laut hava framande Folk
til at styra i Landet.
Kvat er no ein Nation? Ordet kjem av Latinen
og tyder eigenlega eit Føde 1 , ei Ætt elder Slægt,
og dernæst ei Landsætt (elder Tjod), eit stort Folkaslag
1 Latinsk nascere fødast, natus fødd, natio det fødde (elder samfødde);
Ætt, Elde, Bøle. Dette er radt det same Høvet, som
naar Folk paa Upplandet segja «eit Føde» (Føe) um eit Bøle elder
Lag av Ungar, serlega Fuglungar, som ero komne or same Reidet.
151