Skrifter i Samling Band 3 - Aasentunet

Skrifter i Samling III
danske Umskrift til; soleides: Huglynde, dansk Gemyt
(Tydsk Gemüth); Givnad, d. Anlæg (T. Anlage); Kjæta,
d. Munterhed (T. Munterkeit); Sut, d. Bekymring (av
T. bekümmern); Otte, d. Frygt (T. Furcht); Øsa, d.
Hidsighed (T. Hitzigkeit); Minning, d. Erindring (T.
Erinnerung); Gaum, d. Opmærksomhed (T.
Aufmerksamkeit);
Røynsla, d. Erfaring (T. Erfahrung). Slikt
er ogso Tankar, som hava fallet inn i «Bondens
tronge Synsmaal»; og slike Exempel hava me mange
av. Me vilde havt endaa fleire, naar inkje Bøkerna
og Lærararne so ofta hadde nøydt Bonden til at
næma eit nytt og framandt Namn paa slike Ting og
soleides læra tvau Maal i Staden fyre eit. Og naar
Bonden endaa i fleire Aarhundrad kunde halda paa
Fedramaalet, medan hans upplyste Landsmenner
vende seg ifraa det og sette seg imot det, so er det
gode Voner til, at han vilde halda det so myket fastare,
naar Bokmennerne vilde gjera, som rett var,
og hjelpa honom i at halda og hevda det heimelege
Maalet.
Og soleides segja me um denne Røda som um
den fyrre, at ho inkje hever voret sterk nog til at
venda vaar Meining i minste Maate. Og dermed
ganga me vidare til ei onnor Røda.
TRIDJE RØDA.
(Or Morgonbladet fyre 25de November.)
Naar no Bønderne vaaro ein heil sjølvstandande
Nation (elder Landslyd), so kunde endaa mangt henda.
Denne Nationen maatte daa smaatt um Senn «stræva
seg upp ifraa sitt barbariske Stand og utvidka sitt
Maal i same Mun, som han utvidkade sin Tanke».
Men no ero Bønderne ingen Nation, men berre ein
Deil av ein Nation; og dette gjerer ein fullkomen
Grunn-Skilnad. Dei vilja tyngja oss ned med yvervigtuge
Tal; det kling so stort med desse 12 elder
149