Skrifter i Samling Band 3 - Aasentunet

Skrifter i Samling III
Um no vaar Riksskipnad, etter Skilnaden fraa Danmark,
vardt fyreskriven og avgjord i det danske Maalet,
so er det inkje dermed avgjort, at me alltid skulo
vera bundne til det same Maalet. Baade Grunnlogi
og ymse andre Logjer laut skrivast i ei Hast, so der
vardt inkje nokor Tid til at tenkja paa Maalet; det
galdt um at giva Tanken eit Ordalag, som var klaart
og kunnigt fyre dei Folk, som største Magti hadde,
um det endaa var framandt fyre vaart eiget Folk;
det galdt um at setja Tanken fast; sidan kunde det
alltid verda Raad til at reinska og vøla paa Maalet.
Men kvarhelst i Grunnlogi stend no det, at det Maalet,
som ho er skrivi paa, er det norske Maal? Eg
hever leitat og inkje funnet. Der stend, at alle Framsetningar
av norske Saker i Regjeringi skulo stilast
i det norske Maal, og at Kongs-Emni skulo verda
upplærde i det norske Maal, men kvat Maal dette
er, finn eg inkje um. Derimot finn eg (i § 92), at til
Embættesmenner skal utnemnast berre Nordmenner,
som tala Landsens Maal («Landets Sprog»), og her
tykjest eg finna ei god Rettleiding. For det er stor
Von til, at «det norske Maalet» og «Landsens Maal»
i Norig er alt eitt og det same; og um dei, som
skrivo Grunnlogi, inkje just hava tenkt paa det, som
me no kalla Landsmaalet, so hever daa Tanken vist
inkje voret langt ifraa det. Dei visste, at Landet
burde hava sitt Maal, og sidan dei no inkje kunde
vita, kor Maalet vilde skapa seg til etter Skilnaden
fraa Danmark, so sette dei «Norsk» fyre alle Tilfelle,
og det var det klokaste, dei kunde gjera. Dei hava
gjort det so kvæmt og maklegt fyre oss, at me gjerna
kunde bruka Landsmaalet til alle Ting, utan at brøyta
eit einaste Ord i Grunnlogi.
Men kvat no andre hava tenkt elder inkje tenkt,
so tenkja no me det same som fyrr, at Dansk er
Dansk so vel i Norig som paa andre Stader, og at
det norske Landsmaalet er nokot annat verdt en at
141