Skrifter i Samling Band 2 - Aasentunet

Skrifter i Samling II
Til Avgjerd av slike Tiltak og Tilkostingar, som
era alle Mann vedkomande, kunde det synast som
rettaste, at alle Mann skulde vera med og samraadast
um Sakerna; men detta kann ikkje godt ganga fyre
seg, utan berre i eit litet Samnøyte, som ein By
elder eit Tinglag. I eit større Samnøyte (som eit
Fylke elder Rike) fær det helder ganga paa den
Maaten, at nokre Menner av kvar Landsbolk verda
valde av Aalmugen til aa samna seg til eit Landsmøte
elder Ting, so at dei der kunna samraadast um
dei Maalemni, som trenga til Avgjerd. I slike Tingmøte
er det daa dei fleste Røyster, som gjera Utfallet;
det er so til aa skyna, at naar eit Fyreslag
elder Tilraad er framsett fyre Tinget, og dei fleste
Tingmenner (elder ogso alle) samtykkja i Tilraadet,
so er det dermed vedteket og stadfest; men er det
fleire, som segja imot, en som samtykkja, so er Tilraadet
fallet. Med denne Avgjeringsmaaten er det
no vistnog so, at det stundom kann vera mange,
som mislika det Tilraadet, som er framsett, men
endaa faa finna seg i, at det fær Framgang, av di
at dei era for faae til aa fella det ned; og detta kann
ofta vera meinslegt nog; men der er ikkje nokon
annan Utveg, som kann høva betre fyre eit fritt
Folk; og so er der daa alltid ei Von til, at naar dei
fleste faa raada, so vil ikkje Folket faa større Tyngslor
paa seg, en som det kann orka aa bera.
Med den høgste Magti i Riket er det nokot ymislege
tilskipat hjaa dei mange serskilde Folkeslag. I
dei fleste Rike er det gamall Skipnad, at Landet
heve ein Herre elder Hovding med ein viss Fyrerett
fram fyre alle Landsmenner, og at Herredømet gjeng
i Arv i Ætti hans som eit annat Ervegods. Ein slik
Hovding er jamnaste kallad Konung (Kong); i nokre
store Rike er han kallad Keisar, og i ymse smaa
Rike heiter han Hertug elder Fyrste. Men daa Styreverket
i eit Rike alltid vil krevja so myki Umsut og
281