Skrifter i Samling Band 2 - Aasentunet

276 Skrifter i Samling II
ein Fjord elder Vaag med god Hamn fyre sjofarande
Folk og med store Bygder i Umkverven.
Ei Umflutning av ymse Varor fraa den eine Bustaden
til den andre heve alltid voret ei aalmenneleg
Torv, med di at ingi Bygd kunde vera so fullbergad
med alle Tarvende, at der aldri vardt Spurnad um
nokor Tilførsla utanfraa. Den eine Bustaden kunde
hava god Raad paa Budraatt og Suvl elder paa
Fisk og annan Veideskap, men derimot hava stor
Skort paa Korn elder Treverk og Timber, som Folk
i eit annat Bygdarlag kunde hava god Raad paa.
I slike Tilhøve maatte det laga seg so, at den eine
laut fara til den andre og faa dei Ting, som han
trengde til, og giva nokot jamgodt i Staden. Fyre
det fyrste kunde dei byta den eine Vara med den
andre etter eit visst Maal elder Tal; men med lengre
Samkvæme vardt det Torv til, at Folk maatte hava
ein viss Takster (elder Regel) til aa rekna etter, so
dei kunde vita nokot grannare, kor myket kvar Ting
skulde kosta; og helst vilde Folk hava ein viss Bytemidel,
som kunde gjelda lika godt fyre alle Varor.
Dertil hava dei daa funnet den Utvegen, at dei toko
visse Vegter av Sylv elder Gull til Utmæling fyre
Verdet paa Varom; og slike Vegter (som Pund elder
Mork) hava sidan vordet tilskapade i smaa Plator
med Tal og Merke paa; det er den Ting, som me
kalla Mynt elder Pengar. Deretter kann ein lettaste
rekna Prisen paa alle dei Eignarmuner, som ein anten
skal skifta elder avhenda; og dernæst hava Pengarne
den Fyremunen framfyre annat Gods, at ein alltid
kann faa Varor fyre deim, og at ein dermed lettaste
kann forskylda andre Folk fyre den Hjelp og Tenesta,
som ein ymist kann trenga til.
Med alt slikt Samkvæme, som Folk maa hava til
innbyrdes Beining og Rettleiding, vil det Folket, som
bur i ei Grend fyre seg sjølv, med Tidi verda samanbundet
til eit serskilt Lag elder Samnøyte, so at det