Skrifter i Samling Band 2 - Aasentunet

Skrifter i Samling II
at det verd nokot yver tretti Aar paa kvar Old
elder Ættlekk; det er so til aa taka, at naar det lid
ut um tretti Aar, so vil mange av deim, som vaaro
fødde i dei fyrste Aarom, vera komne so langt, at
dei sjølve hava Born, so at der alt er Emne til ein
ny Folkesetnad.
Som fyrr er sagt, heve Mannen fenget ymse Gaavor
og Krafter, som fyrst koma til Framvokster i
Samlivet med annat Folk. Han er ikkje berre upplagd
til aa tenkja og døma um dei Ting, som han
kjenner til, men ogso til aa tyda sin Hug og Tanke
fyre annat Folk. Og dertil heve han fenget ei serleg
Gaava, med di at Munn og Tunga er so vel skapad
til aa skifta Ljod, at han alt i Barndomen kann læra
aa tala; han kann nemna den Ting, som han tenkjer
paa, med visse Ord elder Namn, so at andre maa
tenkja paa den same Ting, so snart som dei høyra
Namnet; han kann segja, kvat han heve seet og
høyrt, og alt kvat han elles vil; og med nokor Øving
og Upplæring kann denne Fraasegni falla so lett, at
Talen gjeng lika so fort som Tanken. Dei, som bu
i same Grendom, vilja alltid skyna dei same Ordi,
og soleides verd det daa eit Tungemaal med Ord i
Tusundtal, som ein alltid kann taka i Bruk og setja
saman, etter som ein treng til. Detta er ei overslege
stor Gaava; og ein kann endaa segja, at det er
Grunnlaget til Mannsens største Fyremuner i Skapningen.
For Tungemaalet hjelper baade til aa giva
Tanken den rette Skipnad og Greidskap, og det
hjelper og til aa føra Tanken alt vidare og vidare
fraa Stig til Stig, fraa det kjende til det ukjende,
fraa det synlege til det usynlege. Ein endaa større
Vinning verd det, naar ein kann teikna Maalet med
Skrift, so ein kann baade sjaa og høyra det fyre
seg; men detta høyrer no ikkje til Mannsens fyrste
Torv; det er fyrst i eit Samlag med større Vitsemd
og Kunnskap, at det skriftlege Maalet kjem til Bruk.
269