Skrifter i Samling Band 2 - Aasentunet

256 Skrifter i Samling II
Alvnæver, Steinblik og Korke. 4) Tangslag(Sjovokster):
Steinsleipa, Martaum, Tare, Søl, Tang (Boletang).
5) Soppar: Bladsopp, Busopp, Knyska, Mjølauke,
Mygla. Til Sopp og Mygla høyra elles ymse
Slag, som visa seg berre som eit Hy elder Musk og
era so grannlagde, at ein ikkje ser deim til Fullnad
med berre Augom.
Men naar me soleides hava nemnt nokre Slag av
kvar Hop, so er alt dette berre ein liten Part av det
store Voksterriket; for dei einskilde Kynderna era ovlege
mange, og ei stor Mengd av deim er framand
fyre vaart Land. Og so er det her som andre Stader,
at dei smaae elder smæste Voksterslagi era litet tilgaadde
og litet kjende, so at me ikkje hava nokre
heimlege Namn paa deim. Men i Skapningen kann
det smaae vera lika so merkjelegt som det store, og
til Prov derpaa vilja me berre nemna den undringsverdige
Skirleike og Grannleike, som jamnaste viser
seg i Blad og Blom og i dei minste Straa, med di
at all Innreide er so fin og ørsmaa, at ein ser ikkje
alle Smaadeilderna, utan ein heve Kikarglas til Hjelp,
so ein dermed kann faa deim til aa hildra og skrøyva
seg upp, so dei verda synlege fyre Augom. Og tilsidst
vilja me ogso nemna den store Rikdomen av
Frukt og Fræ, som viser seg paa so mange Urter
og endaa paa ymse Treslag, med di at Aarsfræet
kann vera so riklege tillagat, at um alt skulde koma
til Uppvokster, so vilde der verda ein stor Skog av
eit einaste Tre. Vistnog sjaa me, at største Parten
gjeng til Spilles, anten av di at det ikkje kjem i
Jordi, elder og at det ikkje fær Rom til aa veksa i;
men um det no ikkje verd just det, som det er skapat
til, so kjem det endaa til ymist Bruk i Skapningen,
so som til Føda fyre Fugl og annat Livende. For den
eine Deildi i Skapningen heng saman med den andre;
Vokstren fodrar seg av Jordtorva elder Steinriket, og
Livskapningen fodrar seg so halvveges av Voksterriket.