Skrifter i Samling Band 2 - Aasentunet

Skrifter i Samling II
vokstren og Grasvokstren, so at det sidstpaa verd
berre Snaudberg, og naar der daa er store Dypter
paa Fjellet, so kann Snjo og Is verda liggjande i
store Bredar, som ikkje tøya upp, um det er aldri
so varm Sumar. Men elles kann det og vera myket
Land, som heve baade høveleg Høgd og høvelegt
Varmelag, men endaa er nokot ulagat til Buland, av
di det anten er for myket brattlendt og bergutt elder
for myket myrlendt og vaatsamt. Det høvelegaste
Land til Bustad er eit Laaglende, som er nokot jamt
elder flatt, men daa ikkje flatare, en at Vatnet kann
hava godt Avsig. Og so er det og eit godt Lunnende
fyre eit Land, at det heve mange Fjordar og
Vikar elder lange Elvar og Vatsdrag, som era farande
med Baat og annan Farkost. Difyre sjaa me og, at
Strenderna langs med Fjordom og Elvom jamnaste
era nokot tettbygde, soframt som dei ikkje era for
myket bratte.
Um alle dei einskilde Land paa Jordi med
deira serlege Skap og Lag vilde det her verda for
langt aa tala; men so faa me daa leggja nokre
Ord til um dei store Jorddeilderna, som fyrr era
nemnde.
Europa er den minste av dei tri store Jorddeildom,
som me hava kallat Gamleheimen; men det er myket
folkerikt og fyre det meste vel lagat til Buland. Det
ligg i det nørdre halvvarme Jordbeltet; men paa Nordsida
rekk det ogso inn i Kuldebeltet. I Auster er
det landfast med Asia; men elles heve det Hav paa
alle Sidor: Ishavet i Nord, Vesterhavet (elder Atlantarhavet)
i Vest og Midelhavet i Sud. Serskilde Greiner
av Vesterhavet er Nordsjoen, som skil Engelland
og Skotland fraa Fastlandet, og dernæst Øystersjoen,
som gjeng langt inn imillom dei nørdste Landi. Langs
med Vesterhavet ligg: Norig og Sverike nordanfyre
Øystersjoen, og dernæst Danmark og ei Hyrna av
Tydskland; dernæst er Holland og Flamland (elder
243